장음표시 사용
281쪽
PERPENDI cu Lo RuM REcr PROCATION p rq Terra bis in die vacillet; & Terram bis in die id pati,non ob ullam sui eiNeumVolutionem ; sed quod fluens , ac refluens mare molem, pondusque
transferat, gravitatisque centrum commutans Terram veluti titubare cogat λ Sed quae erit ergo aestus maris causa λ Et, quorsiim, si Terra libratur juxta illius periodos,non ipsum quoque perpendiculum taleis periodos sequitur,neque perinde retardatui Cur,si motus maris creetur a motu diurno , aut mobilis primi, aut Solis, aut Lunae, aut aetheris, aut acris, ac esse proinde ab ortu in occasum debeat; perpendiculi tamen motus est potius a borea in austrum Et, cum mare apud nos,antcecόsque fluens in ortum, fluat eodem tempore apud peri cos, antipodasque in occasum; aut cum eodem tempore fluat ex utroque polo versus aequatorem, & eodem exaequatore versus utrumque polum refluat; nόnve exinde fit compensatio, Terraque momentis aut prorsus, aut pene paribus librata, redditur omnis mutationis, titubationisque sensibilis expers pUIII. An exinde rerum coelestium Observatores monendi sunt de cautione in explorandis altitudinibus adhibendar eum altitudo Sideris in media nocte culmen tenentis futura non sit eadem, propter mutationem perpendiculi, quae culminantis sub horam sextam An ipse proinde sui s iis toelix, clina ante annos decem observans, tum Diniensem poli altitudinem, tum Polaris stellae distantiam a polo,extremos dies anni abeuntis,&mmos ineuntis det i, in quibus stella sub sextam matutinam humillima, fuit alta grad. r. inin. 23 & sub horam sextam vespertinam celsissima, grad.q6. min. 6. sicque bisecta intercapedo & poli altitudinem grad. . . 34 & Stellae distantiam a polo grad. a. inin. εο exhibuit An sunt alia praeterea multa,quae heinc deducenda edocebit dies;ubiobservatio seifiei fuerit, & a suo praesertim Authore, magis comprohata,magisque exculta An potius ista, quae verso omnia, merae nugae sunt, quδd nondum de rei veritate constet; ac praestat proinde non circa hanc minus, quam circa illam aliam R. Patris observationem tenere assensiimp Ita mihi quidem videtur. N A u D AE E , qui tamen ad illud Epicharmi dictum, nerras, ct aratis esse Sapientia nihil temerὶ credere, adjici solum hanc vocem velim, t
282쪽
Die xx. Menfis Martiν , Anno I629. Et de eisdem
EPISTOLA. Accessit ex Mathaeo Paris descriptis Partiliorum illini
te annos quadringentos visorum.
qvi primum liceret, Hagrammatu illius exemplum,qua Parbelia antepaucos menseis Roma pisa exprimantur, postquam rem rigua judicarit, quam in hia floriam infernet. Obtestaris ipse t jure,ut at perscribam qua de hoc Phaenomeno, cum me abeuntem deduceres,ac paria rugares, dissarui: quia ηοη salis haream memoria, qua extempore dicta sunt. Ego itaque,qui ct piso clara, ct tua rega me officiis nihil est, quod non debeam; facere satis utreis tuis, quantum
284쪽
aD Da PAR HELIIs, SOLI Bus - vll SPuRII c νι confabulatione rix quicquam otii reliquum fiat: nihilominus breνes horrifc eniter succidere, ut non posiis iη me assectus alacritatem desiderare. Ac prim m quidem , qua jide par est, diagramma exscribo ex eo schemate. quod vir ille insignis Nicolaus Fabricius, Petrisci toparcha, b in Partamento Aquensi Regis Con diarius, ad me nuper transmissum potast. Cum illud enim Illustrismo CarinaliBarberino ab ipso statim Phanomeno observato ostensum Disset, quὸι ille, es negotia se ergrarissma sustineat, ad liberales tamen araeis, se νιοreisque M. Vasplerumque divertat; factum es, ut uηvi ex iis Interatis, quos pir summus penes se habet, ipsius manu id acceperit, miseritque ad Fabricium , quem omnes norunt omatum ct artium, o rerum bonarum es dio mum. Is igitur , qui pro eo, qgo me prosequitur amore, pergratum semibifacturum steravit, I copiam ct diagrammatis , ct explicationis adjuncta mibi quam-primum faceret. Transmilla ergo charta Ic habet.
apparentes circa Solem verum Romae observavi anno 1629.die 2o.
Martii, ab hora Astronomica pomeridiana 2. ad s. seu Italica χO. ad ar. & paulo plus.
A.observator Romanus. B.vertex loco observatoris incumbeus. C. Solverus observatus. A B. planum verticale, in quo & oculus observatoris,& set observatus existunt, in quo & vertex loci B. iacet: ideoqde omnia per lineam verticalem A. B. repraesentantur: in hanc enim totam planam verticale procumbit. Circa solem C. apparuere duae incompletat Irides eidem homocentricae, diversicolores, quarum minor, sive interior D E si plenior &persectior fuit, curta tamen, sive aperta a D. ad F. &in per
petuo canatu sese claudendi stabat, & quandoque claudebat, sed mox denuo aperiebat. Altera, sed debilis semper, & vix conspicabilis , sint G ΚI, exterior, & secundaria, variegata tamen,& ipsa suis coloribus: sed admodum instabilis. Tertia, & unicolor, eaque valde magna Iris, flat Κ L M N, tota alba, quales saepe visuntur in Paraselinis circa lunam. Haec filii arcui excentricus integer, ab initio solis per medium incedens, circa finem tandem ab M versus N debilis, & lacer, imo quasi nullus. Cateruinin communibus circidi hujus intersectionibus cum Iride exteriore. G ΚΙ,
285쪽
CIRCA VERuM VIs Ise 27smerserunt duo parhelia, non usque adeo perfecta, N & Κ, quorum hoc debilitis, illud autem sortius & luculentius splendescebat. Amborum medius nitor aemulabatur solarem: sed latera coloribus Iridis pingebantur , neque rotundi, ac praecisi; sed inaequales, & lacunos ipsorum ambutus cernebantur. N inquietum s ectrum, ejaculabatur caudem spissam sub igneam N o P, cum jugi reciprocatione. L & M fhεre trans Zenith B, prioribus miniis vivaces, sed rotundiores, &albi, instar circuli sui, cui inhaerebant, lac, seu argentum purum exprimentes: quanquam Mmedia tertia jam prope disparuerat, nee nisi exigua sui vestigia subinde praebuit, quippe di circulus ex illa parte desecerat. Sol N defecit ante solem Κ, illoque deficiente roborabatur Κ,qui omnium ultimus disparuit.
Situm, respeetii plagarum mundi indicant lineae mi, S T, quarum Q Rarquatoris, S T meridiani cum horiEonte sectionem denotat. Sol verus hujus phoenomeni tempore incessit per circulos verticales, qui respectu observatoris Montorium, & respectu aliorem Basilicam S. Petri, & alia loca versus castrum S. Angeli transeunt. Duratio hujus apparentiae fuit
meo quidem judicio duarum minimum horarum: nam hora 2 . seu 2. Astronomica'aliqui in collegio Romano viderunt apparentes soles quatuor, eosque satis umetos, atque coruscos juxta solem verum. Sed&Tusculi in vinea perpuganda occupati quatuor a se, praeter verum,conspectos esse soles valde vegetos perscribunt: quod fieri noe potuit, nisi circa horam secundam, aut ante: nam post secundam, sol M obliterari ecepit, nec nisi ab hujus rei perito animadverti potuit. ita ficile mihi persuadeolianc apparitionem duas minimum horas tenuisse, & sub meridiem, vel non diu post incoepisse: nam quando ego post horam secundam superveni, videbatur ad dissolutionem inclinare. in coli gio Anglicano suti postea comperi ex ipsis et spectitoribus nostris circa horam I9. jam omnes soles perfectos fulgidos aspexerunt. Notandum insuper est circulum album Κ L M N ultra Zmith, seu verticem transivisse. prout punctiis
B denotat. Tandem totum phaenomenon in nubes candidas relinutum,
di abstersum est, circa, vel paulo post horam tertiam. Sol autem verus sis renus iterum alluxit, cum durante apparentia subobscurus, & hebes quiadem, visui tamen intolerabilis assulsiileti
Sol tibi signa tabit; solem quis dicere falsum
audeat ' ille etiam caecos instare sumultus Saepe monet, fraudemque, operta tumescι re bella. Virg. I. Geor. N in H Diuiligod by Corale
286쪽
aM PAR HELI Is, SOL Inus v g Spua IriHabes huc-usive, mi Reneri, Parheliorum delineationem, & explica tionem adeo graphicam, ut videri possis curain interfuisse. Qianquam enim desideretur de designatio diametrorum in omnibus circulis: di distantia Solium omnium, ac posticorum praesertim, inter se mutuo comparatorum: & eorundem supra horiχonimn altitudo ad momenta variar Macris constitutio praecedente tempore: & regio unde ventus spiraret, caeteraque similia: Attamen haec Phamomena ejusmodi riaturae sunt, ut vix patiantur observato res etiam solerti silaios eaptare qάdpiam accurat . Siquidem neque exspectantur, veluti Eclipses, ut quis ad illa obserranda instrumenta comparet; neque consistunt, veluti Cometae, ut quidVis per otium explorare licear sed ex-improviso contingunt, &evanescunt cutius,quam ut sedulo quis attendat. Singularissimum nempe est,quod Ariastoteles memorat, & Plinius ex ipse, opinor, desumpsit,conspectos duos in Bosphoro Soles,qui a matutino tempore duraverint in occasum. Quod adnoto, ne observatorem existimes ruisse in culpa, quas non omnia satis studiose seu notarit, seu descripserit: & me vel ex hoc capite excusatum habere possis, si pergam rudi adeo Minerva de hoc Meteoro conjicere.
Testatus sum porro, cum tu me urgeres, quae mea esset in pronunciam
do hisce de rebus C: scito me iam, dum ista perscribo, non esse inverecundiorem Etenim, se semper assicior, ut existimem nihil seire licere ex rebus naturae, praeter ipsarum historiam. Unde qui multa observitarine ex rebus naturalivus, eos Physicos, Naturae consultos, peritos,doctos duci non invideo. At tales dici, quasi res ipsas introspectas habeant: quasi
germanas, proximasque causas admirabilium operum norint,meo ex G nio nunquam extorqueam. Mihi certe nihil non Magnes,ac Remora est; adeo me vel minimum quodvis animalculculum, minima plantula, minuimus lapillus, dum serio contemplor, attonitum facit. Hoc te praemoneo,
si quid videbor interscribendum asserere,factum me propterea drem licuin putes. ini nihil enim plusquam balbutio in caeteris rebus magis familiaribus, absit hoc loco quidpiam definiam circa spectaculum tam rarum. Sufficit mihi conjecturam utitui, quae vel umbram quandam levem probabilitatis habeat t de re, seu veritate ipsa Deus Maximus viderit, qui
praeter rerum corticem, quantum mea capit imbecillita nihil ei ostendum mortalibus dedit. Sed haec mittenda nobis iam sint, tibique potius, quando tam impense id effagitas, obsequendum. Itaque, ut volesiti tibi cantilenam eandem rursum occinam, dicendum H esse
287쪽
esse arbitror prinium de Parheliorum genesi; postrentum de eomn Pra sagiis. Circa genesin quaerendum videtur priore loco de Circulis, post
iod attinet ad Circulos, coniector primum vel ex sola inspectione Diagrammatis,permutatas hoc loco fuisse Coroiue,& Iridis vices. Quippe videntur Coronae filisse, spectata magnitudine, quae incompletae hele Irides coloribus spectatis dicuntur. Etenim sicut vera Iris, quae scilicet conspicitur in regione opposita Soli, habet interdum circundantem debiliorem Itidem, quae flaccidis coloribus Comiram, sed potissmum Sol rem quasi imitetur: ita hoc loco vera Corona G Κ N, circa Solem geniata circumdatam habuit aliam vegetiorem DEF, quae colorum vivacitate Iridem veram exprimeret. Porro autem Circulus magnus Κ L M, cum colore suo Coronam, ac praecipue Lunarem referret, magnitudine tamensia completa Iris exstitit. Si midein ficta comparatione diametri ipsius eum diametro circuli G Κ N, facile illius ad hanc apparet dupla proportio, qualis tridis ad Coronam est. Cum sit enim Iridis diameter eomm niter quadrans, seu subtensa graduum proxime m. diametrum Coronae observavi saepius circuli Octantem, seu graduum proxime qs. Neque vero obstat,qubd in schemate diametrorum proportio tantillum distet ab hae praecisione: siquidem observatio non instrumento aliquo, sed Elovisu peracta est,relataque cam &schematis exscriptores hanc
qualemcumque varietatem inducere potuerint.
Hine quicquid vulgo de Coronae generatione philos tantur,accommodandum Circulo illi exteriori censeo, seu tu Iridem, seu Coronam dicas. Ac videtur quidem mihi ex Aristoteleusque reddita causa non inconcinna, quare Corona circulus fiat, cujus Astrum sit,seu polus, seu cem trum. Quia nempe radii ex vapore sub aequalibus angulis undequaque t flectuntur quae refractio hic interveniat,explicabo postea) adeo ut reflexi radii concurrentes in oculum, cuspidem in illo exhibeant, cujus basis in Coronam,axis in Astrum terminetur. Minus certe probabilis opinio Senecae apparet, dum sicut lapis in piscinam missus orbeis primum angusti res, ac deinde laxiores creat; ita circa Solem,& Lunam ex lucis quasi percussione conformari vult circulos. Etenim Corona est unus, invariatus. que circulus; neque circa Solem, aut Lunam ulla similis observatur cire lorum propagatio. Rursus causa reddi videtur omnium ver simillima,
quamobrem vapor, qui perinde & in area intercepta, di extra illam fit M m 2 ditur,
288쪽
DE PAR HELIII SOLI Bus -vR SP inrisditur, non perinde ac circulus illustretur,& albescat. Quia scillaei tesseliradii ex locis Astro apparenti vicinioribus citius cocunt in ipsum axem, seii perpendicularem radium, quam attingatur oculus: reflexi ex locis r motioribus praeter, seu infra oculum uniuntur; ac reflexi unde Corona , coalitionem in oculo faciunt: adeo ut proinde nec citra, nec ultra talis videatur, qualis ibi αυεν At Causa, quod sciatmnondum reddita, is neque tentata est,eur adeo constanter Corona eius Armetur .diametri, quae Osrivae proauine parti ambitus coeli subtendatur. Et sorte quidem eaesi reserenda ad conditionem positus vapidorum corpusculorum, ex quo isti, non alii incidentiis , reflexionisque exoriantur anguli.Quantum-vis enim corpuscula illa seorsim accepta insensibilia sint, eadem tamen naturae line, qua caetera omnia,
suae esse figurae concipienda sunt, adeo ut suis siperficiebus, cum specularis naturae sint, errare lucis reflexionem possint. Et clim prout magis, vel minia s oblique speculum Soli opponitur, praedicti anguli varientur; comstanter fiant similes, ubi similis fuerit positura; Eapropter contingere potest, ut corpuscula illa specularia, ex quibus est vapor, ad talem evecta altitudinem, eam posituram constanter accipiant, ex qua tales, non alii excitari anguli debrant. Veruntamen opus videtur humana magis solertia, nosse & germanam figuram huius noda corpusculorum; & caurana,quae in lem figuram in illis eructat; & vim, quae talem positum tali in loco expriamat ε, & substantiam, contexturamque, ex quλ reflexio consequatur. Utcunique sit, oriri videtur ex regulari hoc positu, tum quod dictum de te- flexione ex vapore, qui intra, qui extra, qui in ipsa Corona est; tum quod Coronae totidem Qnt, quot sunt vel oculi, vel loca,in quibus idem oculus
transsatus cuspides varias excipit radiorum in conos coeuntium.
Negotium tamen stitim facessit interior ille circulus, qui cum videaturtasse Corona, apparuit nihilominus diametri octante minoris. Verisimile porro est, corpusculorum positum, ex quo anguli reflexionis acutiores existerent, ad contractiorem situm spectare. Quippe vividiores colores 'compressionem quandam ex eo indicant, quod colorata quo densiora
sunt,eb vehementius oculos moveant. Id confirmant qui sentiunt exteri
rem itidem in regione opposita Soli debiliorem fieri propter vaporis diffusiorem situm. hiic certe vapor condensatior fieri,& magis roridus, ac magis proinde idoneus reoraesentandis coloribus potuit. Eam ob causant,
planum ipsius videΗ-exterioris circuli plano humilius. Subsidebant
289쪽
enim crassores vapores, habebantque unde partem hujus circuli inserio rem consuminatiorem facerenti Scilicet pars inferior exterioris mutilatior erat, cum & regio esset defaecatior. Praetereo autem curtationem circuli utriusque referendam esse ad materiae penuriam; at vicissitudo illa, qua interior circulus sese claudebat, aperiebatque, referenda est ad inaequales appulsus, expulsusque materiae, quae undante vento illuc agebatur. Si perspectum nobis foret colores ne utriusciue Coronae eodem,an dive so politi fuerint ordine , rationareinur sortam ut in tride, de generatione unius seu ex reflexione, seu ex propagata refractione alterivet. Non est interea quod hariolcinur, sufficitqueli non videatur majus esse miraculum gi ni interiorem coronam diametri octante minoris, quam extetioreualtidem, cujus diameter excedat quadrantem. Cum vero audis circulum magnum Κ L M completam quandam Iriadem dici,intellige videri mihi non fuisse Aristotelem satis inli ructuin e perimentis,ctim fieri posse Iridein negavit majorem semicirculo. Ut praeteream enim & nostras, & caeterorum, ut Francisci Pici, & Portaei observationes; vel teste ejus Commentatore visa alias est, quae pene seret circularis. c. in-etiam cius de sectione demonstratio corruit; sit Sole non modo collocato ut horizonte, sed etiam multum elevato,co cipias te esse in edito monte, unde non modo pars coeli opposita, sed se jecta etiam planities rori da nube offusa videatur; sic enim portio Iridis, quam ille infra horizontem depressam intelligi vult, &supra terram, &versum te, aut etiam circum apparebit. Intellige etiam non satis instructos quotquot asserunt Iridem semper ita videri e regione Solis, ut centra Solis, Iridisque in eadem recta eum oculo sint: itemque qui existit nant Iriadem scin per ad liorizontem porrigere seu crura,seu cornua. Etenim illud redarguitur observatione Scaligeri, Liccti, quorundam aliorum, qui cum Sol esses in occidente, Iridem habuerunt ad Austrum. Illud Cardanus, do Gemma convincunt, dum alter visam sibi memorat, quae sermata seret in semicirculum plano terrae aequi distantem, oppositisque Soli cornibus: alter memorat aliam, quae e contra convcxam part ipsi Soli obverteret.
Insero Proinde circulum hunc magnum completam quandam Iridem suisse. Nam si vel duas illas Cardani, Gemmaeque junctas intelligas, commpletam quandam, qualis haec nostra apparuit, intellexeris. Caetcrum concipiendum est totam ejus circumferentiam, simulque
centrina ipsius Solis in eodem extitisse plano; ita ut oculus in Sole exta
290쪽
tans conspectunis circulam flaisso, quasi rectam lineam. Hinc conso Ktio videri potest eadem fasse illi ratione qua sita, qua aurora Sole oriente
totim horirontem circum occupat. ut enim licet matutino tempore vapores illustrabiles, & coloris cujusdam crocei reserendi eapAees, sepra i tam Terrae superficiem sesi sint, & a Solis radiis transversum agantur; oculus tamen Spectatoris seu ad verticem, seu procul inde respiciens, tantam ipsorum non colligit copiam, quae dentitatem exhibeat impressioni illi ficteientem; colligit autem propὸ horizontem,non tam quod vapores
ibi densiores revera sint, quam quia longiore tractu, alii post alios positi,
densiores appareant: Eadem ratione, cum Phaenomeni hujus tempore v por iussis per aerem,supraque Spectatorem in ea esset altitudine quam Sol transversam agens illustraret; idcirco inconspicuus fuit circa verticem, obraritatem apparentem; conspicuus autem in ea altitudine, ob densitatenivisura majorem. Argumentum porro, quod vapor e regione Solis, de
quas tram horironti parallelo dispositus fuerit, videtur, praeter caetera, me, quod de Coronae deorsum non habuerint, unde persecte conserm remar, & pars postica circuli hujus sursum adnitens evanuerit. Sed ut verum fatear,id non siissicit ad exprimendum cur circulus erasi, tudinis moderatae, potiusquam fiscia quaedam ingens albescere debuerit. An hue Uitur etiam advMandus particularis positus vaporo rum compusculorum, qui in altitudine horizontem inter, & verticem media, seu circiter gradum s. reflexionem hanc ad oculinii faciat Certe quae P rhelia tempore Augusti coaluisse in orbem leguntur, & quotquot tes E e lebrantur cum smilibus circulis, ac nominatim illa anni 13 I. Solem v rum habuerunt in eadem proxime altitudine. Adeis ut quae partes vapo ris sunt verticaliores, videantur lucem reflectere ei ra; auae horti tali res, ultra; quae medio loco, versum nos: tametsi ista reflexio latitudinem hesinat Iuminosi situ subinde variato. Non memoro autem ut Sol hic habuerit praedictam altitudinem exorinte Phamomeno. Qui fuerat enim in ipsa meridie altus gradibus Αου. sui ex loco Solis, & Pesari Romae eleva tione perspicuum est stus fuit circa horam primam gradibus qy. eum nasci Phaenomenon debuit. Nee te moretur, quod in schemate vertex distet a circuli seu polo,stu centro: Siquidem quo tempore observator supervenit, puta inter horas secundam, Be tertiam, tum postica illa circuli pars obliterari cepta, subindeque deficiens, potuit ineumque imponere ;tum ut cuculus iamittatur visus futile integer, quia Sol jam descenderae