ErycI Puteani Suada Attica, sive Orationum selectarum syntagma. Item Palaestra bonae mentis, prorsus innovata. Operum omnium

141쪽

s ERY cI PUTEANI Experire, si in publico eminere viSx in publico disce; imo Eloquentiam,siem incre. Haec enim artis illius natu ra es , ut parari non possit, nisi ubi . usum habet , usum autem habet in publico. Itaque privatim loqui disce: publice, eloqui. ad loquendum enim Natura,aut privata institutio sufficit: ad eloquendum Ars , & Exercitatio . publica necessaria est. Hinc Quinctilianus, optimus dicendi Magisteri

Ante omnia futurus Orator, cui in maxima celebritate, sin media Reip b. luce vimendum eis, adsuescat jam a tenero non

reformidare homines, neque uti soluaris, se velut umkrariis vita palgescere. Exciaranda mens,'attosiena semper est, qua hujusmodi secretis,aut languesci sequemdam velut in opaco stum ducis, aut contra tumescit inani persuasione. necesse in enim bi nimium tribuat, qui se nemini comparat. Vbi autem excitanda mens, nisi in luce Scholae Palatinae in hac imagine Antiquitatis ' in hac gloria urbis 8 Demus,demus e privato pulvere Eloquentiam aliquam posse excrescere: ferunt tamen amoeniorem

142쪽

ORATIO III. ae valentioremta libera haec spatia; sicuti indomitus ager herbas laeti res. Quid verbis opus est' Eloque tiae imaginem quandam Scholae pravatae adumbrant : faciem ipsam p t blicae repraesentant. Refert etiam in umbra, an in luce verseris ; liber, an sub Jugo. Magnum animum prodit, magnamque de se spem Reipubl.p-bet,qui discit ubi non cogitur. Nam privatae illae Institutiones ultra leges suas ingeniorum fructum vix prod cunt: Sin vinculis illis studet magis quam proficit juventus , simul cum vinculis studia excussera,nisi Iam publice sita sponte exercere ingenium adsuescat, dum cogitur privatim. Aprivatis exercitationibus neminem abstractum cupiam: tantum a publicis non seclusum. Nemo ire quemquam

putara prohibet iis. Quae enim haecliseria, aut infelicitas Mediolane sium,habere veterem illam Eloquem 'tiae Scholam, habere Prosetares: Eloquentiam qui discant non habere Non ego mea , sed vestra , & urbis caussa crucior:ideoque publico da

143쪽

no verborum Iusta querela ingemisco. In tanto populo,in tanta JuVen- Tute , quam Pauci ad audiendum, α quam pigre conveniunt ' Plures signoscat mihi Schola: Genius paen equi audiuntur , quam qui audiunt. Ego tamen ad ambitionem, aut illecebras adulationis non descendo, ut

Auditores colligam ; sed ingenii e perimentum Scholae impendo , ut merear. Quisquis es,& dicendi desiderium aliquod habes, Priscos illos Rhetores cogita , & in SCHOLIs PALATINIs disce, ubi gloria quoque est,didicisse: disce, ubi P.V E R-GILI Vs MARO aliquando didi

eit: tibi V A L E RIV s M A x I M V Svester: ubi VIRGINIVS RVFVS, III. Consul, Rhetor insignis : ubi FRANCIs CVs PETRARCHA: ubi ANDREAs AL cIATVs: ubi HIERONYMYS CARDANUS. postremis, ubi tot insignes,& praeclari viri : quos omnes eorumdem stu- diorum consertes Jactare , & horum aliquem imitatione exprimere pol

ris, si eamdem Scholam frequentaris. Non

144쪽

O R A T I o III. syNon quidem Augustinum auditurus; sed illum , qui longo post intervolo suffectus Augustino Guspem munus obit. Etenim si Eloquentiae fructum Prosetar publicus Scholae impendit

a Schola Auditor capit : tot Profestareo audire videare,quot in Schola unquam docuerunt; si in Schola audieris. Sed ego,non quem aut quos

audias, sed quid audias, considerare te volo : non Prest rem, sed Eloquentiam ipsam. illum enim jactaret, ad privatam tuam; hanc,ad publicam Scholae gloriam spectat. Scholae stimo Vrbis: cum florentem sine Schola Eloquentiam habere novi possimus, nec sine Eloquentia Vrbem.

DIXI.

145쪽

PRO LIBERTATE

LITΤΕ RARUM: MatronaN Virgineseque t e La virguncula decenni habita. I quantum in me animi, tantum virium esset,MMaronae Virginesque Mediolanenses, nihil Amoesiae Sentiae clarissimae feminae, &caussam suam olim publico in judicio facunde feliciterque agenti cederem: Nunc vero non seXus tantum , aut aetatis; sed infantiae verecundia quadam impedita, trepide virum dicendo agam; ut oratio potiuS mea, quam Vita aut mores in publico laborent. Cum enim instinctu bonae Minervae Litrerarum studia amplexa, non minus stilum, quam acum coepi exercere, multorum ἰ quasi vitium

sexui

146쪽

O R. A T I o IV. 99 sexui adderem, non perfunctoriis re, prehensionibus pulsata sum. Quae me , sive iniquitas , sive invidia tam

graviter adfecit, ut commasculata honte, meam , totiusque sexus nostri causi am , suscipiens , Omnia facere PRO LiBERTATE LITTERARUM irta animum induxerim. Etsi enim . longa temporis praescriptione)us ad

se omne viri pertraXerunt non tamen Meo infelicitatis prwectς mulieres sunt, ut abstinere ab animi cultu debeant, postquam corporis ornatu lascivire maxime coeperunt. Publice hoc dico, &sic publica Iudicia proVoco, ut universam hanc caussam publice , reexamussim disputem. Vos autem qui Iudices estis , adsentite & Iuvate , si Iaequa profero: si iniqua, reprehendite,&damnate. Adsit igitur animum- , que advertat Virorum patronus, aut

si quis Virorum suffragio censuram litterarum gerit, & pauca mea verba Tecto purgatoque examine dispungat. Litteras Virorum esse proprias ais: sed quam ob caussam aist quiane ornamento sunt at mulier tibi OGG a nata

147쪽

Ioo ERYCI PUTE ANI. nata placeat: quiane voluptati sunt 3at voluptas minori vitio in muliere toleretur: quiane usui sunt' at vitae usus aequo jure ad mulierem se extendit. Etenim sine litteris Rempub.laborare sapientes prodidere; quia vero O economia, morumque disciplina par- tes Reipub. sunt, & muneris quoque nostri; nescio equidem cur non 85 litaterae esse debeant. Vita privata a feminis pendet, publica a privata, &qualis domus cujusque privata, talis, quoque civitas, quasi magna multorum domus unione & communione quadam vitae constituta, quae sine feminis esse non potest , sine viris ali. quando fuit: ut a sola femina quam a viro rectius , faciliusque vidua familia gubernatur. Ego tamen, ne miscere omnia videar, Rempub.Jura,le- .ges sino virorum esse; & hactenus litteras , sine quibus stare neque Resp. neque jura, neque leges possunt: sed Vitam privatam, curamque familiarem subjicio imperio nostro 3 & una litteras, quibus & vita privata, & cu

ra familiaris prudenter administre-

148쪽

O R A. T I o IV. Io Itur. Itaque sumite vobis publica, o Viri, sumite Litteras ; ut ad certam quasi cynosurarae, normamque navigantes, sine periculo publica ii, beatis: Nos in privatis occupatae, litteras etiam adhibebimus , velut

Commune rerum negotiorumque Ο-mnium instrumentum, quo domum,

quasi minutam aliquam Rempubl. temperemus. Sed profecto nimium ego quidem de jure meo cedo , ac

Communi mulierum caussae praevari Cari videor,quae in partem litterarum viros admittam , cum femininae ac Castae omnino litterae sint, virorulΠ-que Commercium , omne fugiant. 'Fugiunt Certe , etsi non , effugiunt, Olim&nunc quoque velut Sabinae ra-Prae, & praeter jus omne gentium iniquo imperio pressae. Enimvero,dilo mortalium studia praecipua sunt, Armorum,& Litterarum : quemadmodum duo tempora, belli S pacis. Sed mortalium quidem nos quoque pars sumus,nisi una ςtate genus humanum finiamus. Quare, cum Armorum studia tamquam propria viri usurpent,

149쪽

io 1 ERYCI PUTEANI Litterarum non injuria vindicare nobis videmur, ut in partem &nomer humani generis: admittamur. At vero , inquies, ut mentis, sive ingenii, corporis munia copulantur: ita arma quae ad corpus, & litterae quae ad ingenium referuntur,comungi debent. Sed cum ordo Naturae arma dc militiam viris concesserit, Concessisse etiam litteras videtur, quibus Vrbes de Leges condant, jura praescribant, Religionem firmet,'uno verbo Remp.

constituant. Quid istuc est 3 Siccine sine dolo togam pronteris' insidiae verborum sunt, quas ego non Litterarum , sed Armorum praesidio; periculi secura, quasi per ludum eludam. Itaque absit pavor,absit terror: Arma feminis, Sc sic cum Armis negas C- .nim disiungi posse) Litteras consigno. id enim Z animi aut lacerti

nobis desunt Z Vis, aut dolus' Sensistis olim viri, & nunc sentitis etiam, quam alte mulieres vulnerent, quam norta ad sanguinem exhorrescant. Vestras clades Historiae referunt, Ci-Catrices revellunt, ut sciatis pugnasse

olim

150쪽

Ο R A T I o IV. Iosolim Amazones, sed &nunc pugna re. Etiam hiscitis ξ Deus ipse mulierem formans ,. quasi virili robore ad

quaecunque munia corporis obeunda instructam, Viraginem nominavit. Et divinus Plato mulieres voluit verba Apuleii usurpabo)ommbiu partib- quae propria virorum putantur conjungen das esse ; Bellicis etiam: mppe cum utrisque natura una sit,eamdem esse virtutem. Subscripsit Gentilitas,quq certo quodam erroris Consensa non , mimis Bellonam nobis, quam Martem VΟ-

bis dedit: quae amplius vobis infestra,

Clara armis mulierum exempla litteris celebravit: quae, ut uno ictu te ab-Glvam, Armorum ac litterarum con-ν unctionem non in Deo , sed in Dea repraesentans , Palladem , praesidem illam Litterarum , , armatam finXit. I nunc bone Vir,&ad arma confuge, ut Litteras tibi vindices ; i,& plenus tumore e finibus humani juris,ac nominis feminam projice , quasi solus homo. Hoc age potius,& missis Litateris , stipplex feminis esto , ut arma recuperes, ut teipsum hominem ad

G seras.