De dignoscendis phthiseos tuberculosae pulmonum symptomatis : dissertatio inauguralis pathologica ...

11쪽

ubi adsunt, praesagire possimus, ea in stadium secundum transitura esse, phthiseos tuberculosae pulmonum stadia duo tantum accipio, stadium illud primum ad tuberculo Sin pulmonum reserendum plane relinquens. Phthiseos ergo stadium primum, Stadium tuberculorum est mollescentium, Secundum, tuberculorum SUppurantium.

CAPUT PRIMUM.

Res est longe notissima, stadium primum phthiseos tuberculosae pului. in stadium secundum Verti tam subdole, ut initium stadii secundi adesse, Vix profiteri possimus , imo varia symptomata uni et alteri esse communia. Tamen ex iis, quae ObserVata Sunt, ratiocinandi periculum faciam, quae Sint Symplomata propria stadio primo ac Secundo; quare Symplomata Omnia tiam primi, cum secundi stadii, quae animadverterunt Scriptores, enumerabo et discernam a similibu S aliorum morborum. Diagnosi autem Symplomatum Singulorum pauca

praemittam de habitu phthisico. Hicce corporis habitus multis est hominibus, qui laborant tuberculis pulmonum, quin ei obnoxii phthisi ΡUlmonum succumbant necesse sit; uti e contrario vides multos phthisi pulmonum tuberculosa laborantes, qui ne unum quidem signum hujus corporis habitus Osserunt. Imo Laen nec Ι) commemorans sententiam A ruta ei, contendit, in hominibus habitu corporis phthisico instru-

12쪽

ctis multo magis haemorrhagiam pulmonum, quam phthisin pulmonum iuberculoSam, eSSe timendam. Homines habitu phthisico prauditi ita describuntur: MCorpus habent longum, gracile, tenerum, debile, cutem pellucidam, teneram: saciem pulchram, albam, colorem

genarum amoene roseum fl) circumscriptum. Oculorum

pupilla est larga secundum Wit horing et Dar xviii, 2 conjunctiva margaritacua; lingua longa cum apice insigni rubra; dentes secundum Camperum 3J, Simmotis ), Gint rac d) albissimi, p0llucidi, laXi, qui cito in altitudinem crescunt gracilem 6). Inspiratio et exspiratio sero

Semper apud eo ssunt justo breviores. Collum longum ac tenUe, IarynX prominens. I horaX planus et angustus 7 a parte antica compressus, maxime infra claviculas et in regione sterni superiori; Scapulae ad latus prominent; dorsum in Superiore parte antrorsum inclinatum. EAtremitates justo longiores, ungues digitorum Saepe adunci.

1) A phomini de cognoscendis et curandis morbis in ta sum doctrinae domesticao digesti ab Her in anno no exhave. Edilio tertia auctior. Iuxta Exemplar Lugdun. Batavorum IDCCXXV lipag. 291. 2 Th. Υo in g, praclicat anil his lorical irealise On Consump- e disenses deducod froni Original Observations and e vilected homauihors os nil ages. Londou 1V15. Buo. p. 42.

13쪽

Quad do coloro iridis set capillorum dicuntur, plane

confirmata neutiquam habenda Sunt, quoniam OmniS Coloris ridis et capillorum homines obServantur, quibus

est habitus phthisicus, exceptis iis, qui gaudent capillis

rubris, tibi raro animadvertitur.

CAPUT SECUNDUM.

Diagnosis Symplomatum, quae in primo stadio phthi- Seos pulmonum tuberculosae animai Vertuntur. Dyspnoea. Adest Sensus impedim senti in aliquo loco; cauiserum non aequabiliter apparet in aegrotis. Dyspnoea magna plerumque est, si febris existit. Augetur item laboribus corporis et phthisi crescente. Diminuitur, ut reserunt auctores, aegrotante uno tantum pulmone, Si aegrotus eo latere decumbit. Portat videt aegrotum seodiminuere dyςpnoeam, quod incubuit in ventrem cl). Respiratio autem Semper est accelerata, etiam quieScentium. Interdum per totum plithiseos decursum dyspnoea non apparet; saepe ingreditur cum tussi. Dyspnoea in morbis cordis, an eurysmatibus a Ortae, Utplurimum non est constans imo Singulis comparet, Vicibus, Saepe inopinanter, SaepiuS pDSt Spirituosa as Sumpta et animi aDctiones. Maxima anXietate est complicata, nec ullo corporis situ diminuitur. Simul vides cor Vehementer pulsans. Accedit Saepe Syncope.

De dyspnoea in tub0rculorum stadio primo dicit And ra i 2): MRespiratio plurimorum, qui laborant tu-

14쪽

berculis pulmonum, pluS minusve brevis est; in*pirationes longas ducere plerumque non Valent, simul aegrotus impedimentum inspirationis in pectore Sentit, cujus Sedem interdum significare potest. Augetur numero adaucto

tuberculorum.

Dyspnoea in hydrothorace. Vehementia dyspnoeae praecipue est mutabiliS; augeri potest usque ad orthopnoeam. Variis temporibUS aegrotus Vario corporis situ

dyspnoeam diminuere Solet, quare, ut M a rs h an H a li I

reseri, Situs corporiS aegrotorum Semper quidem Variat, sed semper singulariS eSt. ReSpiratio praecipue pectorest, abdomen enim parum aut nihil OXpanditur. Inspiratio cita, magno pectuS allevandi conamine perficitur et inter exspirationem costae Sponte collabi videntur. Dyspnoea in Oedemate pulmonum 2). Per condi tiones, quibuS Oedem a pulmonum nascitur, a dyspnoea phthiseos facile dignoscitur. Comitatur enim morbos cordis inveteratos, catarctum humidum, hydropem anaSarca univerSalem, eXanthemata etc. Dyspnoea in asthmate spastico 3 . Apparet subito, quia spasmo bronchiorum oritur, et aegrotum corporis statum peculiarem Subire, cogit. CorpUS eSt pronum, thorax compreSSUS, qUaSi pondere aUt Vinculo coarctatus. Retardata exspiratione per pauxillum temporis cedit spas-mus. Caeterum haec do Spnoea inVeterata saepenumero parum molesta ab aegrotis sertur l). ,

15쪽

Dyspnoea in catarrho sicco l): est exilis, crescit

post cibos sumptos; semper vero eiectis SputiS, margaritis parvis cinereis similibus lenitur. Dyspnoea in catarrho pituitoso, sive asilimate humido. Apparet per parOXysmos et Semper eVaneScit,

sputis tenuibus, album inosis decoloribus largo emissis 2).Dyspnoea in emphysemate pulmonum 3). Molimina

laborum corporis non feruntur, et haecce dyspnoea facile causis variis in asthma vehemens ac grave mutatur. In emphysemate pulmonum interlobulari dyspnoea fere Semper existit eXigua, evanescit sponte. Aegrotus Saepitis crepitum sentit in pectore. Caeterum desunt signa pulmonis aegrotantiS. Dyspnoea in pleihora pulmonum. Sensus pectoris pleni, respiratio alta. Retardatio exspirationis post aerem inspiratum peculiarem praebet Voluptatis Sensum in pectore, quem SaepiSSime apud me observavi. DySpnoea gangraenam pulmonum 4J comitans quamprimum coepit, mOX ad Summum gradum evehitur.

Per Polysarciam brevi tempore, ut seri solet, Ortam Saepe excitatur dyspnoea 5). Adest coarctatio, preSSio pectoris et difficultas aurem hauriendi, praecipue inter corporis labores. Interdum aliquid muci profertur motu quodam iussi simili, disserente autem a tuSSi vera, quod

16쪽

Tussis. De tussi hujus stadii pauca tantum peculiaria offuruntur. Est initio sicca, brevis, mox vero si liumida vehementior pOSt epulaS, VeSpere et per noctem, quam tempore matutino; loquendo corpusque movendo maXimeoXasperatur 2). Pari modo crebrior fit et vehementior evolutione tuberculorum magis magisque progrediente ad mollitiem. Saope invenimus aegrotos jam dudum antea tussicula vexatos 3 ; sunt conira exempla, ubi tussis plane

deerat.

Dignoscenda est: a tussi catari hali 4). IIaec enim refrigerium se quitur, cujus aegrotuS plerumque bene meminit. Tussis ost alta, facessit nugotium, stipatur moleSto SenSu per totum pectus, dolore frontis et catarrhi Symplomatis aliis. Initio etiam est sicca, mox sit liumida, et tunc sputa magnum praebent discrimen. In catarrho chronico tuSSis crebra, VehemenS, graUI-ter Sonans, Saepius siccitatem relinquit fugacem pectoris ac tracheae. Sputa parca, pellucida sunt. Caeterum sa-cies, cuti S, reSpiratio, arteriarum pulSUS parum commutantur et valetudo restat bona b). Tussis sic dicta) gastrica 6), clarior eSt et durior,

si ir 1) Joli. Mullex, Manillincti der Physiologio des Meuschen vortesungeli. Coblena 1335. nil. I. p. 33o. 2 luel as tos l. c. P. 6B.

17쪽

ut cum Clarii io loquar, ut apparet in parOXysmiS. Marshali IIail 13 dicit, tussim in morbis OrganorUm, qUae praesunt digestioni set ubi adsunt sputa morbosa, jam

initio osse vehumentem et plurumque irrumpere invitis aegrotis. In regione hypogastrica sedes irritamenti percipitur. Simul lingua media obisecta in apice et margine est rubra, tempore matutino sicca. Adest sitis et creber arteriarum pulsus. Extremitates frigidae per diem; per noctem p deS ac manus colore praeternaturali sunt affecti; alvuS Obstructa, urina coloris e rubro flavi. Accedit interdum dolor frontis et incitabilitas adaucta cerebri. Fa- Cies macrescit. Interdum sub hac valetudinis conditione a0groti nullam molestiam conqueruntur. Saope haecce tussis complicata est tuberculis pulmonum. Altera adhuc exstat tussis forma 2), cujus causa praecipue in ventri culi morbo cernitur. Observatur aetate provectiore helluonum. Nputa hac iussi rejiciuntur larga muci tenacis; qui, quia praecipue itempore apparet matutino, mucus vocatur matutinus cmorning pstegm). De liacco tussi ru-lari Volter 3 . Illa tussis pondut a nimia irritation0 nervorum ventriculi et cum iussi pulmonali non est con- sundenda. Impetus plerumque longius temporiS Spatium perseverat et sistitur vomitu muci tenacis ot ali ali ad

instar reagentiS.

Tussis abdominatis Oritur ex irritation0 hepatis, duodeni, ascaridibus et quae sunt alia genera vermium iniuStinalium, nec non irritatione uteri. Tussis, quae in

18쪽

chlorosi observatur, lacile aliis symptomatis chloroseos

dignoscitur. Sed complicationem chloroseos cum tuberculis pulmonum caveaS negligere. Cum hopatis abscessibus etiam observatur iu8Sis Sicca, ubi modo desunt, modo

adsunt sputa. De tussi abdominali resert Volter Ι):,,Signa positiva ac negativa, constitutio aegroti, sacies flava, cachectica etc., SonUS tUSSis eX imo adscendens, duces sunt ad diagnosin extricandam; eadem est ratio tussis, quae pendet ab haemorrhoidibus SuppreSSis, qUaeque Saepenumero profert larga, purulenta Sputa, Vicaria. x Tussis nervosa 2J apparet irregularis, originem du-C0nS ex Unaquaque nervorum irritatione. Insignis est peculiari acri sono; breve tantum intervallum concedens saepius perdurat aliquot horas. Observatur uiplurimum apud homines irritabilitate adaucta nervorum Iaborantes. Tussis ex tumoribus, qui premunt et coarctant Iaryngum et tracheam 3), Ut ex tumescente glandula thyreoidea, carcinomate OeSophagi, ex tumoribus mediastini, magnam tacit dissicultatem et angorem: SOnum proserisibilantem, parca secum ducit Sputa. Tussis pharyngea d). BreVem Screatum Sequitur velociter tussis, titillatione saucium Stipata. Parum prolari

Tussis in carcinomate, lango haematode, modo humida modo sicca, nil proprii praebet 5 .

19쪽

Τussis ex persoratione trachpae per ulcus oesophagi cibos deglutiendo quam plurimum augetur et deglutita sere Semper CUm muco tenace, copioso, per tuSSim ejiciuntur si . Do tussi hujus stadii, quae Andra I 2) annotat,

paucis commemorabo: ἡStadio morbi jam proVecto, tussis variis observatur formis. Apud plurimos per Iongum tempus remanet sicca uti fuit in tuberculorum primo stadio) imo usque ad mortem; aut proferuntur SpUta parca, mucosa. Tum vel tubercula nullum adhuc formavero cavum, vel bronchi mediocriter irritati ub0riorum sanis bronchis secernunt mucum. Interdum tussis vehementia persistit, crebros faciens impetUS, praecipue nocte et tempore matutino molestos. Hosce impetus vel comitantur Vel sequuntur vomitiones, ut in pertussi fieri solet. Sunt alii, quibus levissima quaeque Situs mutatio in lecto, breve colloquium, aut bibendi conamen affert tussim, similem tussi protractae. Hocce genus tussis non indicabit hanc aut illam tuburculorum conditionem, pendet contra ab

inflammatione majore aut minore tunicae mucosae bronchiorum.

De hadmoplyseos dignitate quod ad phthisin tuberculosam, auctores admodum inter se dissentiunt. An dral 3) haemoplysin, quia simul sanguis infunditur in pulmonum telam, pro seminio iuberculorum haberi posse opinatur. Clarii vero arbitratur, hae inop tysin tantum

20쪽

Symploma OSSe tuberculorum pulmonalium. Volter I

annotat de hac re: nTeneritatem peculiarem telae cellulosae pulmonum, tam dispositioni ad tubercula pulmonum, quant haemopto si subesse. Haemopto en raro tuborculo rum uisibere causam, sed in iis saepius Observari; iamen nec haemoplysin, nec haemorrhagiam pulmonum iliber u

lorum indicare praesentiam.u Idum A n d r a l observavit 2). Sputa sunt peculiaria; sormant fluidum SpumoSUm, idnaX, pellucidum, cui in Sunt particulae griSeae, Segrega tae, caseo Diabili similes, coloris inturdum albidi, subitavi, subviridis 3); in sputis hic illic obs0rvantur striae sanguineae. In a pia fluviatili et sontana natant; odorem substantiis animalibus maceratis similem 4J spargunt; secundum Andral d) nullum, vel paulo ingratum. Saporis sunt modo dulcis, modo subsalsi. Copia Variat. Natura Vero Sputorum bronchitidu, quae sero semper in hocce stadio minori vel majori gradu eXistit, occultatis r. Haec sputa facile confundi i) possunt cum materiastiabili, sebo simili, quae sub tonsillis observatur, qUamque interdum hominus sani rejiciunt, quae enim maXime similis est massae tuberculorum emollitorum. Discriminis vero id intercudit secundum Laen nec T), quod ma8Sailla peculiarem hab0at odorem ingratum et calus acta tangat chartam. Casus etiam innotuerunt, quibus hoc in stadio