Historia pontificatus Gregorii 13. Summi Pontificis. Authore P. Ignatio Bomplano Soc. Jesu

161쪽

is Historia Pontificatus lippo Hispaniarum Regi , apud quem

Rodulphus educatus fuerat, in specia imgentis prudentiae, hortatus eum demum

est qui finis esse debet Pontifieii semmonis ut parem personae gestum pietatis faceret,& qualem optaverat,sperabatque ipse Gregorius, esset Rex Romanorum in Germania sublevanda, divinae administer Providentiae.

Causam moletanam absolvit.

Ecimum jam & quartum annum Bartholomaeus Caraneta Toletanus Archiepiscopus in suspicionem haeresisadductus, qua in Hispania, qua Romae

detentus fuerat, anxia omnium expectatione. Incubuerant quidem uterque Pius

Quartus & Quintus in hanc causam, sed impeditam difficultatibus reliquere Gregorio absolvendam, qui dissicilia quaeque negotia fato quodam, seu potius validae mentis consilio, & aggredi & conficere potuit. Pendebat Aula incerta futuri rgrande utrinque momentum suspend

C Ap. XXX.

162쪽

Gregorij XIII. 11sbat animos, hinc Hispani Regis, illinc

summi Antistitis fama ; nec prudentissimum Regem falso accusasse, nec doctismum Archiepiscopum facild aberrasse, plerique sibi persuadebant e, cum tamen alterutrius fama in periculum abiret. Neque Gregorius ignorabat rei gravitatem, sive absolveret, sive damnaret, sed innatae constantiae genio potens, labore ac dilia gentia paene incredibili, ea cuncta praestitit quae praestitisse par erat Romanum Pontificem, ne aut Antistes immerito subiret infamiam, aut suspecta mens s cum faceret ; ejusdem eue invidiae, auti innocentem reum facere, aut reum tan-

, quam innocentem absolvere: posteritatii exemplo fore Bartholomaeum Caranram, , quacumque sententia afficeretur,seu laeta, ii, seu adversa, quod a Gregorio veritatis ratio haberetur. IntereratPetitorumConventibus , qui octavo quoque die hac rei celebrabantur et audire utriusque partis argumenta, perpendere dicta, explorarentia, soli aequitati studere. Demum cum omnia huiusce causae acta consecta essent,

avari. Κί. Maij Reum & Actores ad tribunal

163쪽

is Historia Pontificatus

bunal vocavit. Jo. Antonius Facchinetius lPatriarcha Hierosolymitanus,& C amillus Boccam aEEius deduxere Caranzam in Vaticanam Regiam. Sedebat Roma- inus Pontifex, Christi Vicarius, majestate ac solio supra reliquos, immixta maerori i vultus severitate. Prope adstabant Purin sputati, Consultores, aliique minores sanis ictioris tribunalis Iudices, ac etiam Ma-druccius & Peretius: Archiepiscopus jacebat contra sedem pontificiam flexo ge- lnu, anceps, dc quasi conscientiam arguens; iIllius latera stipabant hinc Martinus Na- ivarus, & Alphonsus Delgadus patroni; liillinc Actores, qui Hispanici Tribunalis lpartes adversus Caranetam agebant. Atrox . spectaculum erat,attonitis maestitia omiis tbus, sed atrocius patuit, ubi Gregorius a vultu Christi judicium spirante ; manu leadem , qua sententiae formulam protu- ttit recitandam, terrorem spectatoribus i incussit, ac metum plusquam humanum. iRecitata sententia, damnatus est Bartho- rlomaeus Caraneta, tanquam haeresis asse- rctatae suspectus: jussusque sexdecim pro- rnunciata refellere: quae mox ille juratus limprom

164쪽

Gregorij XIII. Is

improbavit, pronusque non minus ad arbitria, quam vestigia Pontificis, demum ad osculum pedum admissus fuit hac lege, ne hisceret, sed facti poenitens per si-

lenitum eonscientiae consuleret. Verum Gregorius eum severe intuitus, palam ait, degenerantem a fama vitaque sua Antistitem gravioribus multandum esse supplicijs, ni carceris diuturnitas intercessisislat; siquidem ad quinquennium censu& usu dignitatis exutus, & Centumcellas in Coenobium Dominicanorum, ad voluntatem Pontificis relegatus , aliisque levioribus inflictis paenis, increpitus fuit. Interim dum Archiepiscopus sese ad iter accingit, qua pressias animi tristitia, qua obenatos calculos dolore cruciatus, occubiti

relicto Religiosis hominibus exemplo, Nunquam esse pijs doctisque hominibus

aut indulgendum, aut fidendum nimiae fortunae. Λtque hic exitus fuit celeberrimae causae, quae tres Romanos Pontifices exercuit, & Orbem terrarum primum turbavit, deinde sollicitum habuit, demum terruit. Sed neminem affecit magis ejus expectatio, quam Hispanum Rς-

165쪽

iues Historia Pontificatus gem, qui de peracto judicio certior factus

a Gregorio , non potuit non suae famae gratulari,quae laborabat opinione multorum, Garanetae faventium,quasi specie pie- itatis, avaritiae consuluisset. Sed tanti. pietas Regis supra invidiam erat', sentit- que fructum liberalitatis Gregorij, qui 'Toletanae Ecclesiae proventus, vicies cen- itenis aureorum millibus constantes , citra impensas, maluit ei condonare , quam re- petere, cum ad Sedem Apostolicam spe- ictarent: insigni documento pontificiae taequitatis, quae non inhiat auro , dum cim imina damnati t

CAp. XXXI. tericis iniqua meditantibus in IConventu Ratisponensi

PRincipes Germaniae, qui Protestan- ttium nomine reliquis anteire volo tbant, seu jactandae potentiae cupidi, seu iostentatione haeresis meliorem fortunam i aucupaturi, quadam ambitionis impati- ientia incitati, proxime habitis comitijs l

166쪽

Gregoris XIII. irascebantpr, quod triumpha sse Catholici

viderentur; ergo nova certamina moliti,

Ratisponae feliciora sibi pollicentur, gnari, Maximilianum egere auxilis, qua in Uthomanum, qua in Bathorium ; adeoque expleturum arrogantia subjectorum vota; illud vero meditabantur non mi nus Reipublicae, quam Religioni perniciosum, ut Epistoporum, Canonicorum, di Ecclaesiae reditas, in patrimonia abirent familiarum nobilium quas interire nenserat; Ita specie sustinendae Nobilitatis, abrumpebant Ecclesiae vires, ac poten- tiam. Comiti Palatino Septemviris demandata est cura petitionis exponendae, ut auctoritate principis laudaciam vela- Tent : per caetus, per literas, & inania vulgi, Sedi Apostolicae illudebatur : Sacerdotum opes, & vitia, pari ludibrio praedicabantur ; bene omniau terrarum spolia, commoda, bona in Ecclesiae sinum commigrasse et quid ultra Reliquis superesse, quam videre, quid sit ultimum egestatis,ac aerumnae: neque tantum Sectariue haec indecora probabantur, sed Catholici seu metu anxij , seu cupiditate corruptu, ac

167쪽

16o Historia Poti carus etiam prava prudentia imbuti, nequaquam adversabantur; sua quisque sperabat commoda , malebatque sibi quam Ecclesiae consulere, vitio humanae indolis, aurum & opes si ra pietatem aestimanus. Haec Sedis Apostolicae, sacraeque Gentis injuria commovit Gregorium, qui solidus

caute pozias, quam per iram exarmare furias Improborum , necessarium censuit, disiectis haereticorum viribus animisque, ad se pertractos consociare Catholicos; nihil opportunius concordia adversus impetum haeresis: Iegavit ergo Ratisponam summa cum potestate Joannem Mor num, Purpuratorum antiquissimum, e perientia rerum, &gratia,apud Caesarem, aliosque Germaniae Proceres florentem, eoque maximὰ hisce turbis, temporibu que componendis idoneum ; jusis que. Nuntios ad eum omnia, quae in Germania agitabentur, deserre, ut agnitus rerum status consilium, remediumque suggereret. Neque fefellit Gregorij spem Moronus ; qui statim solertia, sagacitateque usus, mentem Caesaris eo flexit, ut nihil de Religiove navum statui sineret 3 Prae

etititi

168쪽

Gregorij XUL 1ς ip terea Catholicis persuasit, ut ardentius,' arcriusque agerent, ostentarent vires aepotentiam, nec cederent, se palam contestarentur, se de Conventu discessuros,u si quid Maximilianus Catholicae Religio

a ni incommodum Haereticis attribueret. Ergo Caesar Catholicos magis , quam x Sectarios veritus, constanter depulit, quaei scelesia Sectari j moliebantur ; neque t ' inde necessarijs pecuniae adminiculis a fraudatus fuit; quae negare nemo ausas , est, quia' pari omnes auctoritate, egere u potius Maximiliani gratia , quam minasa intentare posse, videbantur. Tantum ι potuit solertia Moroni, ad conspirantias haereticorum studia infringenda ; Adi s vii quoque rem suspicio Saxonis, ex Bran-deburgici, qui cum essent Lutherianae sectae addicti, Calviniano furori invide-τ hant, reclamabatque, metuentes, ne Lus therum Calvinus abdicaret. Sie divisast Haereticorum mens, Catholicae Religio, ni serviebat, consilio Providentiae, quaertiuis Haeresim telis conficit; docetque, i facile casuram Sectariorum molem,

si Catholici non dissiderem.

169쪽

I Q. Historiis Po

tumque tuetur.

endae propagandae que ad posteros cura Jamque Romam pergebat, ut impetrata a Gregorio deserendae dignitatis facul- Τtate, connubium ab infamia , sermonum- que licentia vindicaret; Sed Venetias. attingens, rogatus a Maximiliano est, ut Ratisponam se conferret, Caetuique Pti ai cipum interesset, cui obsecutus, & inter-

fuit Conventui, & Religioni Catholicae pro dignitate favit, profuitque. Interim hominem qui erat ei a consilijs, Romam desti'avit ad Pontificem, qui graviter a ieepit , deseri eam dignitatem: sanctius atholicae studio,& aequitatis servandae amo- Rre,gratus omnibus & conspicuus, tandem

esse

170쪽

Gregorij XIV

esse Archiepissicopi nomen , quam ut traduceretur ad Conjugij spem, sed quia

Comes mollioris genii erat,ac offensioniabus cibnoxii, ne abalienaret a Sede Apostolica piam alioqui ac optime merentem . ejus Voluntatem, per Nuntios, & Caesarem, conatus est eum ab incoepto absterrere et agnosceret , se Imperi Princi- pena, ac Septem uirum: sederet in altissi- naa: scena dignitatis, cui praecipua Terrai inviderent: posse familiam. . Mnu quς Majorem per alios retineri :. Cur ignobiliorem assumeret vitam, vehi iuglorius, vel ignotus alibi futurus λ Me- minisset tot jam annis percepta Ecclesiae, stipendia , e quibus contra stum in reliis

quana aetatem serviendi onus: coerceret, impetum novae cupiditatis, quae plerum-inue iniquo exitu expletur, sed cum ille, Propositi tenax , nullam amaret cunctationem, atque uti fere agitantur, qui, cumque hoc testu feruent) properaret, impotenter ad capessendas nuptias; Gre, M tu , gnarus, hujusmodi transitus novis rebus opportunos esse, suasit ei, uti Ernestum Bavarum Adiutorem adopi