Commentariolus De Statu confoederatarum provinciarum Belgii

141쪽

- vitae quidem, Limburgo, Luceburgo, Sc Gel-dtiae Duces Flandriae, Artesiae, Hannoniae, Hollandiae Velandiete , Namurco , ut phaniaeque Coi iies 3 Imperio sacro , cui suum Aniver piae sacrarium , Marchiones reliquis denique Frisiae, Vltrajecto , Transi sulaniae, Mech liniae, & Groningae Domini. Primus universum, absolutum omnium simul Principatum adeptus est Carolus Imperator ejus nomenclatura Quintus strata ab ipsius progenitoribus regaliter ad tantum fastigium via partim matrimoniorum&ad finitatum , partim vero successionum jure dc

beneficio Carolo succetat fuit Philippus filius, non solum felicissimus Belgicae totius

Princeps, verum etiam potentissimus Hispaniarum, aliorumque regnorum monarcha. Sub eo variis artibus, technis , dolisque circum dicto, intoleranda constitntionum, quae

contra puriorem religionem prosetas facta acerbita sci tyrannica inquisitionis contra miserorum subditorum conscientias impotentia, idiosa privilegiorum infractio, novis Episcopalibus, multisque suppliciorum generibus comitatae, quum iam sub Carolo ipsius patre initium habuissent, adeo invaluerunt, suasque exercere' exerere vires

coeperunt, ut crudelissima bella quibus quis tandem futurus finis genuerint Philippo

crebras suorum preces, contestationes, supplicesque libellos , atque adeo pias multo-

142쪽

rum principum,quin ipsius etiam Imperatoris , pro ipsis intercessiones cum indignatione abjicienti, principatum abrogarint,& disicidium , quod hodieque inter Provincias

nunc has, nunc illas, funestum sane calamitosumque fecerint quarum quae , scopo religionis reformatae libertatisque vitae proposito,soedus inter se contra communem hostem inierint, Foederat aeri ab unione sancita nitae iam nunc appellantur. Sunt ejus hodie conditionis septemri unus Ducatus, Geldria, cui Zutphania concensetur Comitatus duo, Hollandia& Zelandia Dominia quatuor, Frisia, Vliraiectum,Transi sula na&Gron in gana ditio. Hae sunt,quarum auspiciis

bellum hodie contra potentissimos hostes, cum summo omnium stupore gerit unus iam apud nos penes unum rei militatis est summari Maurit ius Natavius Guillelmi Principis Arausianorum filius, heros gloria plenus, Ductor copiarum Foederatorum invictissimus de quo , ut olim de Carthagine enunciavit Sallustius, satius est silete , quam pauca tenusiter, ieiune dicere. Is sane est,

cui ipsissimae boni legitimique Ducis adsunt& insunt notae;gnara rerum militarium,ante pugnam , in pugnari post, pugnam scientia ;admirandas corporis ingeniique vigor animi sine superstitione probitas, sua cum prole, innocentia,temperantia, fide, facilitate humanitate item providentia cauta, cun- 6 ctans,

143쪽

severa quadam comitate temperata Provin- .ciae a me commemoratae de iis,quae ad communem spectant salutem iam ea omnibus certatim in pectore estis oculis acturae , singulae suos Hagam destinatum rebus agendis locunes mittunt legatos 3 vel unum Vel plures, pro qua quaeque est autori rateri potentia, viros pietate insignes, probitate,

nerandos, doctrina singulares , rerum experientia plane stupendos. Hi vulgata appellatione cum Generales, tum Foederatarum vel unitarum Provinciarum vocantur ordines.

Hi gubernaculo assidentes, navim prudentia summa regunt, in qua Provinciae, quas dixi, tranquillissime quasi vehuntur Penes hos, supremum quoddam sanctissimumque collegium statuentes, tractatio , discussio dissinitioque est rerum , quae belli, quae pacis, maxime ponderis & momenti Horum est, adhibito in consilium ne secto , bellum

cernere, de pecunia, commeatu, armis cogitares exercitus conscribere, conscriptis peritos animososque dare duces Ducibus quo, quousqu quando , quomodo ducendum Prudenter praesignare. Horum est , Legatos audire, Imperatoris , Regum, variorumque Principum, pacem sacere, cedera sancire

quemadmodum factum cum Christianissimo

144쪽

mo Galliarum, Serenissimoque Angliae Regibus, aliisque Principibus Horum denique, patriam ut familiam propriam, incola sisque ut filiosis tanquam se ipsos pie amantium curare est omnia quae ad totius Reip. corpus ejusque salutem pertinentin incolumitatem. Sed specialiorem publici status, qui apud Batavos , delineationem exhi biturum me sum pollicitus. o igitur agam ;praemonitos cupiens lectores, quae de Bat vorum regimine sum dicturus, ca in reliquis etiam foederatis Provinciis habere locum omnia tamen apud Batavos esse speciosiora , solidiora , .majorem singulis esse splendorem, apparatum Batavis , sui ,

quum res Romana staret, iuris, amicis fratribusque quod veteres docent Inscriptiones , populi Romani. circa annum DCCCCXIo, praeesse caeperunt non absoluteis imperiose, sed limitata potestate, Comites. Eorum primus fuisse legitur Theodericus, ab Carolo Simplice missus, Francorum monarcha, uti contra sutiles Historiographos x

ctissimis argumentis probat in suis Annalibus Vir nobilissimus, rerumque hujusmodi peritissimus, ut qui dignissime praesectum agit custodiendis antiquissimis patriae nostrae chartis& monumentis , Ianus ousa, Norti vici Toparcha. Theodericum secuti sunt illustrissima progenie, cum Geminae, tum masculi circiter x xc iis perpetuo legibus a

145쪽

ductus, violavit Philippus Hispaniae Rex,

cui eastopter, ut antea obiter indicavi, imperium publice fuit ademptum annia,cLLIo xxxxi, die mensis Iulii xx I. Ab eo tempore principatus fuit penes Ordines qui quicquid est iuris publici gubernant vel universim per se, vel speciatimin distinctis muneribus per alios Per se quidem coactis comitiis Comuia nihil aliud , quam conventus eorum , qui post acceptos examinatosque praecipuos , de quibus agendum , articulos cum ab nobilibus, tum ab civitatibus deleguntur ad consultandum inter se de iis, quae ad commune bonum , dc omnium spectent salutem. Constituunt autem comitia duo membra, partim Nobilium , partim Civitatum legati. Inter Nobiles primi nunc loci sim B ted erodii olim antiquissimi censebantu LV Vassenarii; potentissimi gmondani sequuntur Brederodios scagii, veniam precor si peccem in ordines Assendet fit, Dousae, V Uarmontii, Poelgeestii, Matene sit, &alii. Ex Nobilium classe sistere se consueverunt adsiduo in Ordinum comitiis non

pauciores tribus Civitates, qui suos ad conventum ablegant deputatos , non pauciores duobus, sex sunt majores s Dordrechium, Halle-

146쪽

Hallemum, Delphi, Lugdunum Batavorum, Amstelodamum , Oudari quaedam item Ininorum gentium. Zuyt-Hollandiae quidem Rotterodamum,morichemum, Schie- damnum, Schoon-Ηovia, Sariesa; Noort-Hollandiae aut Alcmeria, Hornain Enchusa. has praetre Nobiles moris est ordinaria ad

comitia convocare. Quoties autem de contributionibus , de ineunda cum hoste pace, de indicendo bello, deque mutando Rei p. statu est quaestio , reliquis etiam minoribus, solenniter evocatis, jus conceditur sessionisti suffragii. Conveniunt autem ordines ordinati singulis trimestribus , intermediis etiam nonnunquam temporibus , si necessitas flagitat idque agam , quae Comitiis Batavicis ab omni tempore consecrata rquemadmodum nunc Neomagum, nune Zut phaniaci de Arnhemium, Getricis , Middel burgum, Zelandicis Frisicis, Leo vardia; Trans-Isulanis Vol lentiovia;Vltrajectinis &Gron ingens bus urbes cognomines Comitiis prudenter dirigendis praeest, qui augusta

appellatione nominatur Advocatus Provincialis. Hic Hagar habens domicilium , non

alio, vel inviollandia, vel alibi, quam quod

impositum, fungeamunere, apud civitates, pagos, collegia, privatosque omnes incolas cum Hollandiae , tum aliarum regionum neutrarum se gerit partium, nemini obligatus curare quantum fieri potest solitus, ut

147쪽

xo viura privilegia dc consuetudines Provinciae, ordinumque auctoritas illaesia serventur. Hujus est omnia Ordin una comitia prope observare, iisque stato tempore nisi morbus, aliave necessaria causa impediat, interesse: Hujus congregratis Ordinibus , prima comitiorum die, brevibus ex defuibus agendum, cum viva voce, tum ex scripto comme morareri de singulis nobiles , civitatumque delegatos sententias rogare, easque fides iter notatas summa silentii fide legere,, post rationem, qua praevaleant indicare, ut quod facto opus, fiat. Hujus denique catalogum omnium actorum conficeres constitutiones omnes, idque genus alia, quae alicuius ponderis, extendere; intra octavum post singula coivitia diem nobilibus, singulisque civitati

bus actorum omnium , quae praeteritis nata comitiis, ut exscripta mittantur curare. Ordines solenniter coacti, praestito si delitatis de silenti juramento, quae proposita inmaturam vocant deliberationem. Ea ad certa refelli possunt capita Consueverunt igitur apere de contributionibus , consensionibus, subventionibus, idque genus aliis lae obli gationibus vel temporariis vel perpetuis, quibus incolae hujus m ionis eorumque bona obligantur; de mutando regionum reique publicae statu, de pangenda pace faciendisque induciis 3 de bello indicendo de foederibus ineundisi de alienandi, cedendis , ,

148쪽

donandis, quae ad regionem pertinent, rebus; de stipendiisue honoratiis constituendis raeconficiendis novis decretis de rogandis abrogandisque generalibus consuetudinibus da conserendis puclleis muneribus , de temi tendis publicis debitis de varianda publica moneta de augendis extraordinariis contributionibus, de eoncedendis alicui civitati, pago collegio, privilegiis Alia, ne sim prolixior, praetereo In suffragiis autem serendis , primae debentur Nobilibus ι secundae Dordrechto, tertiae Hartemo quartae Debphis quintae Lugduno sextae Amstelodamo; septimae Golidae octava Roterodamo quod deinde minores reliquae sequuntur. Ex ordine suam quisque sententiam declarat, ejusique rationes sine aliorum interruptione, de quod major pars decernit, ratum habetur. Et si quidem admirandum hoe forentissimae Reip. corpus per se gubernant universum Illustrissimi tardines qui quum singulis tantum

trimestribus, ut antea dixi, convenire sint soliti, cintermediiis temporibus frequenter ea incidunt, quae dilationem vel moram non patiuntur, perpetuos habent deputatos, quorum continua quasi, cessante nunquam operares administrant cum terrestres, tum amaritimas. Priores quidem deputati vocantur

collegae , posteriores consiliari Admiralitatis. In deputatorum collegio sex sunt, qui ex

149쪽

I DE STAT vnobilibus & praecipui scivxtatibus degi con sueverunt in annum , iureiurando obstricti,

se quicquid iiij unmuti ipsis eum diligentia

fide, nulla habita personarum ratione, servaturos, nemini se obligaturos , ab nemine

honoraria, pensiones, dona qualiacunque

accepturos. Horum est de Provincita statu omnibusque quae incidunt , cum Praesecto Provinciae communicare , eidem fidele, quodque Rei p. est bono,consilium suggerere, ad commodum vel proprium vel alterius

quod egregium publicum posset remorari

non attendere. Item quaecunque in Ordinum comitiis vel iustitiae tuendae,vel politiae sabiliendae constituta sunt, ut exsecutiommandentur, gnaviter curare. De omnibus quae ad regionis statum pertinent, vel Pr*secto , vel aliis non sunt reservata, maximo Rei p. eommodo deliberares: ad ea, quae

maximi momenti moram non patiuntur ordines extra ordinem convocare. Eorun

dem est , ut pax, concordia, amicitiae inter urbe, agrorum universitates pagosque ser- Ventur, nequa per aliquem vis frausque fiat ordinum constitutionibus , specialem adhibere diligeni iam Rogare porro ut non solum delicta militaria, verum etiam exactiones concussionesque eorumqui potestate praediti, rigide puniantur utque contra seditiosos, rerumque novatores, quique aliquid contra Reip. salutem moliantur, absque ulla

150쪽

Ium etiam est , armorum omnium , quae in publico armamentari, fidelem habere cain

talogum ut constituta praesidiatio militi pulveris tormentarii , fomitisque igniarii

quantitas tradatur, neve quid armorum limitaneis oppidis desit, adniti ut denique passim in Hollandia munitiones oro pugnacula exstruantur, eaque sarta- tecta con serventur sedulo, curare. Habent iidem, ne illud praeteream, cognitionem Jurisdicti nem controversiarum , quae publicarum impositionum, subventionum, pensitationum similium occasione moventur, nulla concessa appellationes item absente praesecto, causas omnes judicant terminantque quae pertinent ad captivos, praedasque militares.& alia, quae inde oriri & manare sent solita. In administratione sua hunc sequuntur ordinem, ut primo suscipiant conficiantque, quae regionis totius; deinde, quae civitatum,& collegiorum, postremo, qnae privatorum- Consiliariorum , quos antea nominavi Admiralitatis, quae ex praecipuis civitatibus senarium constituunt numerum test elaborare, ut consensus sit ipsis mutuus Mamica conspiratio cum Archithalata, ordinibus ipsis,&Ordinum Deputatis, eosque opera fideli& bono iuvent consilio oculis menteque ab emolumento privato proprioque commodo aversis. Eorum est, summo studio intendere,