장음표시 사용
11쪽
1eRinum tran1ute, nili cellulosa tela utrunaque sibi intestinum eum in contractum situm adduceret. Erat autem praeterea in opuscula nostro comparatio recentis coli valvulaeque cum sicca , & mutata per Varios Issadus rerum facie , & alia, quae potuerat vel noni asse vir 1ll. ne industriam discipuli sibi displicere silentio test,
retur. Neque dubito mecum sensurum , si & animum meum , laudium ipsius plenum pervideret, dc operas nos litas ea cum benignitate legeret, quae bona suorum probat, excusat deteriora. Legem in Belgio latam neque ossicere potuisse Germani h miniς in edendis BoERRA Avii scholis libertati : neque post annum II, O contra me produci debuisse , cum anno I 742. unicias heres B o ε R Η A v ii , non sine significatione suae amiciripe , meam editionem adoptaVerit : neque oportuisse cum notariis turpissime maculosorum libellorum BoERH vii, a Bibliopolis editorum, de quibus vir beatus conquestiis erat, meas, utcunque non per
sectas, praelictiones eodem loco haheri, aequus ipse sentiet ALai-Nus , quando depositis iris rem ipsam, non personam hominis e Pendet , si Fulam ea, maximo certe meo cum dolore, ipsi odiosa est. Caelemni in his ipsis adnotationibus errorem in citatione dis . aliationis messelingianae cx vocis nervosae minus solito usu, &libelli ahsentia, natum ab Ill. viro recte notatum reperio spratiasque ipsi egero , quoties doctiorem nae dimittet, oppor initatemque praebebit, ut in magno opere, ejus beneficio, magis cominus ad Verum accedere possim.
12쪽
13. 33. H. I 2. imprimat lege rinprimit. P. 36. II S. calore lege c.Uoris gradu.
I I . notae i ad q intutentur, ut i sit ἡ . fit ι S sic deinceps. P. 3ου. l. 4. super ultimam Don q adde exhalaverint. P. 8δ. Sed Cl. G A a E R urinam itiduanam , & in febre iam hora 39. P. 8 s. cum acidis efferbuisse vidit , tum sanguinem 14 hora a m Ite P. I T. &c.s 8 . volutilem lege volatilia .ic Cl PR . N G L E sententiam Cl. G A n a st optime cum nostra, ct cum re ipsa conciliat Nempe ou. nino humi res lio: iri. dum vivimus, incipiunt alcalescere , Se post mortem alcalescunt etiam magis cumque acidis liquoribus servent , unaque Detent. Cum vero ipsti suo faetore volatiles partes amittant, ipla se putredo deliruit . atque
Polt breve tempus , quo cum acore, etiam vegetabili, esserbuerauit, humores Ani m Ries eam potestatem amittunt, ponoque alcalmam naturam deponuut. Non ideo Penitus idem e .l faetere, M alcatiiruin reddi , sed frequenter utrumque conjungitur se. Tauriu. P. γ . ad
P. 1 T. L 38. post quod , adde id quidem P. 16 r. l. s. poli f dele.
P. 2 9. l. 1. Ante ultima pro vitta lege arteria.
p. a. t. Dele has lineas mali se usus sibique contrarii tiberalis eastiatis es ad vocem Π
ducta. P. 26 l. l. 16. Pro rarior lege rami res.
p. 29v. Post semine adde coritis.
P. ιt4. Cum haec impressa essent, legi Cl. Ct oua contra sententiam nostram experimenta in Miseeli. Tauris. p. 68. νι. Ea certe vix sinunt aliqua nostrorum firma esse. Et primum minime η sola compressione quacunque stratorum inferiolum eorum nigrorem fieri, luculente demonstiavit vir CL Deinde aeris certe aliquam vi in esse in Rugendo rubore sangi suis, viiletur inde adparere, quod lamina suprema remota Proxima, quae minus rubebat, nunc purpureum nitorem inducat, & sic porro ex Ordine quaeque lamina sanguinis ruborem induat , uti aerem adtigit. Ea tamen, non de Obscuro rubore vera sunt, qui etiam in vinio spatio superet , sed de flore illoeocci Deci sani sanguinis. Nigium aethiopuira sanguinem esse, nunc demum credimus Id. Μ E c u E LI M Oiri de PAcad. de Beriira I s T. p. 3 . L I. sit pra ultimam Mari lege Maiun. P. 33 a. l. II. Pro accusamu lege accuset.
14쪽
SECTIO I. AD SANGUINIS HISTORIΛM IN UNIVERSUM CONSIDERATI. S. I. Qitantum sangi inis in vasis humani corporis contineatur.
N arteriis, venisque quas diximus, & per cordis caveas universumque corpus animale, vitalis humor circumit, quemi l homine, & bestiis, ubicunque rubet, Iangllinem veteres
dixerunt, critorem enim peculiariter eam sanguinis portionem dicemus , quae ruborem sibi proprium sola possidet. Infeci rum succos, qui saepe alterius coloris sunt, sanguinem vocare non solent. In eo nunc humore multa sunt, quae physiologiam contemplari oportet :primum & simplicissimum videtur, ut quantitatem, ut aiunt, sive unciarum numerum deliniamus, quas universus sanguis pendet. Eam enim vitalis humoris copiam & ad definiendum circuituum tempus, & ad terminandam sanguinis portionem, quam sibi singula viscera sumunt. & ad alia necesse est cognoscere. In morborum demum curatione videtur, temerarium esse medicum, qui sanguinis non paucas libras detrahat , neque tamen mensuram teneat necessarii humoris, absque quo vita superesse non possit, & cujus si majorem aliquam portionem removeris , cordis vires labascant , Ω animal , etiam multo retento sanguine, tamen pereat a . Sed ea quidem quaestio non est facillinaa. Promtum equidem videtur animali vivo arteriam incidere, donec amissis sanguine intereat : aut san guinis pondus cum totius corporis pondere conferre, deinde corpus ani malis cum humano comparare , & pro ratione ponderum utriusque , sanguinis in hominis vasis circulum obeuntis pondus aestimare. Hanc viam ingressus Cl.
15쪽
olim medicus ΑLLEN Mou LINs b in ove Ii 8. librarum sanguinis libra quinque reperit, cum parte quarta, ut totius animalis pars sere a 3i sanguisesssiet. In eodem animale quatuor libras sanguinis Id A R v E I u s repererat lo uncias vero 68 Cl. olim vir, Edmundlιs KINO d . In agno triginta libras pendente , cum semisse, sanguinis sesquilibra fuit, quae est pars animalis sere vigesima e . In anate librarum duarum , unciarum quatuordecim , cum quinquaginta granis, sanguinis fuit uncia, Cum drachmis qua tuor , & granis S 3, quae portio est totius animalis pene trigesima f . In cuniculo , cujus pondus erat unciarum decem, drachmarum septem, granorum quinquaginta, sanguinis fuerunt drachmae duae, grana s7 cum dimidio , quae denuo pars totius animalis est trigesima q). Ex his rationubus deduxit Vir Cl. posse sanguinem haberi pro parte totius corporis animalis vigesima, atque adeo hominis adulti sanguinem ad octo libras aestimari posse. Neque ab eo calculo recessit Cl. olim archiater , Martinus Lis.
Multa tamen sunt, quae non sinunt hunc calculum recipere. Nam experimenta primum dissentiunt. Ita ex cane 48 librarum, apertis arteriis, sanguinis libras quinque, partem adeo pene decimam. eduxit Carolus D R E L 1 N c o u R T r , quatuor vero libras Bartholotytieus de Mo o R h , quae est pars fere duodecima. Ex bove, incisis vasis, 33 librae l effluxerunt, exque alio 4sIibrae no cum semiise , cum bovis pondus csset scio l. atque adeo sanguinis portio fuit pene undecima. EX equo librae 28 . exque alio 44 colle
Deinde aliae causae sunt, cur M O u L 1 N I experimentum veram sanguinis
16쪽
sECT. L IN UNIVERSU II aliis copiam non definiat. Nempe dudum Iacobita PRIMI Ros E o . in de ΚΕ, Lius p & nuper Stephanui HALEs q) ostenderunt, ex anu
male vivo, cui arteria aperitur, & sanguis ad mortem usque emuit . non omnem sanguinem exire, qui toto vasorum systemate continebatur. Pluti mus enim sanguis in arteriis minimis, venisque r ), etiam majoribu, superest, quando ex jactura sanguinis animal periit, neque enim tum demum exspirat, quando universus de corpore sanguis eXhaustus est. Equi equidem , inexperimentis Cl. HALESII perierunt, quando sanguinis Columna ex incisa arteria ad duos pedes cum unciis quinque ι , & ad uncias demum de cem supra duos pedes t subsiliit , manifesto argumento , minime contemnendam sanguinis copiam in arteriis ipsis inque venis supersuisse. Vente sectio nimia parum sanguinis emittit, etiam quando plurimum detrahimus ,
ct tamen subito occiditIe visa est u). s. III. Ut recitas ineatur. . Aliam ergo viam alii Clari χ viri ingressi sunt. Collegerunt in hi
storia medica exempla hominum, qui maximam sanguinis de naribus, aut aliam corporis sui partem amiserunt. Nunc si lenta haemorrhagia fuerit multo ea major est, quam in subitis illis sanguinis jamaris, quae de viola to majore vase erumpunt. Nam in lento malo humores tenuiores 3 ), qui subtiliora vascula permeant, in evacuata Vasa rubra per vim derivationis cet)succedunt, massamque sanguinis augent. Quare unice iis utemur exemplis, in quibus intra breve tempus ea sanguinis copia decessit, quam ad aestimam dam universi humoris vitalis copiam adhibemus. Tuto Vero poni potest, aliquanto plus, etiam in his exemplis, sanguinis in corpore hominis suisse quam quidem amisit, cum debilitata Vis cordis, quae mortem praecedit, non possit de minimis vasculis adtractum ad parietes Valarum sanguinem expelle A a re.
17쪽
te. Deinde, cum hi homines pene omnes cum sanitate reconciliati sutarint necesse est non minimam portionem vitalis humoris in vasis super fuisse , qui ad restituendana & alendam vitam, cordisque necessarium stimu- Ium staffecerit. Ex naribus amissae librae novem sanguinis r inde animi deliquium , eventu
selici a . Decem librarum de naribus jactura, absque malo eventu b , &undecim cc . Duodecim sanguinis librae, unica nocte vomitu rejectae d). Floridi sanguinis Iibrae a 4 intra 24 horas egestae ce). Haemorrhagia narium librarum 1 s f). Vomitus octo pintarum sanguinis , sive librarum sedecim in splenetico Octodecim librae de naribus amissae h , & librae et a i Totidem librae de pulmone rejectae h). .u ao libras nigrarum
dejectionum, neque semel emisit, tamen is sanus evasit l). Diana Elimsisti a sanguinis libras ex naribus amisit, neque periit in Ex venis raninis san- inuinis 24 librae nuXerunt ri . Intra 24 horas 29 librae coacti sanguinis vomitu excretae 0 . Triginta librarum haemorrhagia per nares p . Sanguinis enormis vis Vomitu reddita, ad Is. 27. 3O. 24. IS. & in eodem
paroxysmo libras, ut summa amissi sanguinis esset librarum et Oa, neque tamen eo minus aeger convalesceret q). Postquam haec testimonia produximus, licet aliqua exempla adjecit se Pin quibus non subita adeo jactura, sed adeo tamen inmensa suit, ut omnino suppeditari nequisset, nisi magna sanguinis vis in vasis humanis comtineretur , etsi facilis dederim, & remissos in Vacua vasa succos non rubros,& de cibis, quodcunque in sanguinem verti potu t, hanc molem auxissis. In Angola, Ρ. CARLi quotidie tres quatuorve sanguinis libras per nares amittebat
18쪽
mittebat, cum parcissime viveret , & intra hiennium nonagies septies venam sibi secari passus est r). Hominis, qui frequentissime venam sibi secabat, & sanguinis singula vice triginta & quadraginta uncias emittebat. meminit Henricus de ΗΕΕRs s . Quae Ioaoς in Is annis venam secuit, ob morbum hystericum, ea ex erumpente per uterum sanguindi demum sana evasit t, Virginis de Pisana gente celebris historia est, quae omni mense uncias sanguinis I a s amisit , neque paucis annis; & intra x 4 menses partim alternis diebus, & partim quotidie, venam sibi secare passaeli sio. Alia librarum sanguinis mille intra annum amissarum historia exstat die ; alia haemorrhoidum , per quas totis continuis sa diebus, quotidie librae sanguinis quinque perierunt I : alia juvenis, qui intra decem
dies sanguinis libras Vs perdidit et
Verum, utcunque has immensas sanguinis jacturas interpreteris, certum est ex prioribus, sanguinis libras non paucas per vasa nostra circumfluere Nimis parcus est Theophilus LoAE a , qui sanguinem decimam sextam totius corporis humani partem aequare persuadetur, etiam parcior Richa diis LowER b , qui decimam quintam. Ex eo enim calculo vix decem in adulto homine sanguinis librae continerentur. Propius utique aducrum aut Francisciιs υ Es N i accessit co), qui 2 libras sanguinis admisit, aut sidericus HopΜANN d), qui viginti Sc octo , quae ratio est ad mediocrem hominis molem, ut I ad s. Nam octoginta libras ' , centum f) & ultra de humoribus & fluida parte corporis universa admittere possis, nimias tamen suturas, si de vero sanguine sumerentur. Neque dissimiulandum est, obiter haec & vage definiri. Infinita enim procul dubio in ratione sanguinis ad reliquam corporis molem varietas est,
& in similibus unice hominibus ea lex admitti potest g , quae sanguinis A a copiam
19쪽
copiam in diversis mortalibus in triplicata staturarum ratione lacit. Nam caeterum , quo plus in corpore adipis est, eo minor procul dubio sangui. nis est portio , quae ad rationem no i auctarii ponderis minime crescat. Sed etiam juniori h homini, aut animali , plus languinis est, per experimen ta , quam seni vetulove. Hinc recens nato homini cutis universa , & ipse cornea oculi tunica rubet, quae Omnia sensiim diminuta languinis portione, per aetatem exalbescunt i). Plus etiam sero animali languinis est, quam domestico, & in universum, languinis pondus eamdem rationem ad reliquum corpus obtinet, quam cor observat . Minoribus adeo animalibus plus languinis inesse videtur, quam quidem grandibus, non absque suspicione , ob eam caulam calidiora esse. Deinde inter pisces , quicunque calent, ii plurimo cruore abundant, phocarum eXemplo fit, in quibus incredibilem vim languinis esse legimus : forte quod in maXima receptacula venola congestus lacile per vulnera eiuuat. Contra in piscibus frigidi languinis, &serpentibus parcissimus languis est. Ex multis anguillis aegre aliquot uncias collegit Cl. Vincentius MEN G Η I Nus f m J. In crocodilo languis minorem ad totum animal rationem habet fnJ. In vipera, quae drachmas pendebat triginta cum semisse , non supra 8o grana languinis fuerunt, quae portio est totius animalis vigesima i o J septima, ut adeo quintuplo, & ultra parcior his animalibus, quam homini languis insit. Caeterum hujus languinis copiam, si in arteitas & venas distribuere volueris, & arteriarum diametrum ad 3 aestimaveris, venarum ad duo spi, cum parem utriusque systematis longitudinem ponere possimus, reperies ,
in arteriis quidem quatuor partes, in venis novem contineri.
s. IV. enim arterissus sanguis a venoso disseri.
Idem in arteriis inque venis languis est, neque enim languinis evi his circuitus
20쪽
ius discrinien admittit, cum nihil in arterias Veniat, nisi quod ex venis tot accepit. . Insedit tamen medicorum animis contraria & perantiqua opinio . quae ex hypothesi primum nata , etiam nunc hypotheseos necessitate se tue tui. Nempe diversi generis humorem in arteriis , & in venis veteres posuerunt , non ii quidem adeo contra sua principia , qui diversam utriusque sanguinis originem recepissent. Primum adeo ERAs Is TRAT Us, sincerum in arteriis spiritum, contineri, in venis vero sanguiuem , cum sua secta do
cuit qJ. Ita apud CicERONEM legimus frJ, spiritum ex pulmone in
cor recipi, & per arterias distribui, sanguinem per venas. Ita Ruvus. cordis ventriculum dextrum sanguineum , sinistrum piaeumaticum vocat , cum ab accepto spiritu moveatur syJ. Sed GALEN Us etiam, cum ΕR1- si s T RATI placita studiose everteret frJ, tamen arteriosum sanguinem a venoso distinxit, illumque ex venoso quidem per septi cordis poros pe-inetrante natum, caeterum spiritu, sive aere a pulmone recepto ditari, flavumque , & floridum esse , & vitam partium corporis animati unice sustinere docuit, cum interim venosus cruor , his dotibus destitutus, easdem partes nutriat. Denique ARET AEus fuJ perinde sere, uti nuperi scriptores , sanguinem ex arteria flavum, tenuemque fluere scripsit, a vena crassium , ut tamen adderet, arteriosum difficulter spissescere, venosum facile. Cum ΗΑRvEius sanguinis in orbem iter detexisset, vix poterat haec recepta utriusque sanguinis diversitas firma manere. Non enim unice idem in arteriis sanguis est , qui in venis fuit, sed praeterea rapidissimus sanguinis circuitus facit, ut idem nunc ex arteria sanguis fluat , qui ante non plenum horae minutum venosus, per arteriam pulmonalem advenit. Quare ΗARugius ΓΜ J, primique circuitus sanguinei statores , arteriosum sanguinem aut aegre a venoso differre, aut nihil quidquam, communi fere consensu docuerunt I J, neque in colore discrimen admiserunt, neque in densitate , neque tu elementis, in quae sanguis resolutus discediti seque