Bartholomaei Facii et Io. Iouiani Pontani Rerum suo tempore gestarum libri sexdecim. Quos idcirco cum Guicciardino coniunximus, quia vbi Pontanus desinit, Guicciardinus suam historiam inchoauit

111쪽

ΗI ST. LIB. IIII. Iορ nuessam,quo reguli post, idie conuenturi erant mittit, qui illos suum a uentumpraestolari Sinuessae iuberet: sese is ire decreuisse, quo si maris toleranti , qaos propior sis proxima nocte senariam insulam aditurum. Cogitauit sane si quis euenit regulorum animos nuda re magis, quam humanitate,& facilitate i conciliari posse. Profectus igitur Caralfestus po-fridie manent conuenerat, regulos Sinuessae reperit, praeter Francisci ADivianum, quem mole corporis gravem urbis Capua custodiae reliquerant lys sipho sum eo Venturum nunciolime a Capua longius eis Gbeundum etineae mare pertiviserent. Ea regis humanites audita in eius desiderium accenses regulos multo etiam vehementius insumauit. Tertia fere noctis rigilia Al onsus persummumstentium senaria soluens, prima luce Sinuessa adfuit,regulos quam h mansiime excepit: paucos verbis inter se habitis ad prandium inuitatos in triremem perduxit.' st epulas de re communi consultari coeptum. Ostenderuntprimum reguli quos principes auctoritatesua in bellisocietatem traxissent se tamen aduersis hostes haud riris firmos esse, quod illi secvjs,ctpecunia in belusumptum, ct re frumentaria superiores e ssent. sccem fendum i rideri Ioannem Antonium Vrsinum cum copijs, cuius opibus adiutisternent bellum a se tantis pcridum maiores copiaspararet,sustineriposse copias autem quas haberent me summo periculo a se diuidin posse:nec Caieta magis quam Capua ase rationem habendam esse. suorumstententia collaudata, missi rumst ad Ioannem Antonium quamprimum inquit, qui hortaretur ut cum exercitu celeriter in Campa-

112쪽

niamproficisceretur, pelsi venire ipse grauaretur, I annem Vimimilitum,ct Minicucium cum copijs mi teret perarest, atque cosidere pro eius viri erga se bono qlentia nullam intercessuram voluntati stra moram. Interea omnesse Vires uas terra mari se contracturum,quibussusceptum bellum tueri se posse noli diis

meret. Hac oratione confirmati regali, quomi regis fidem rehementius ad se tuendos ob ingeret, in ip

alphons verba iurauere. Cum autem cogitaret a b usu, qiseram esuis ad Ioanne Antonium iniitteret, nec temere idoneus qui Aam occurreret, quoniam periculosium per hostes iter erat oe res praestans em,acyanem virumpostulare ridebatur. Cara filum operam suam impigre profitentem mst: quid re ad eum perferri restet, edocuit. Post haec eo senariam repetente, reguli Capuam reuessiunt toto iam animo in bellum proni,intentis. Carasse insimul ct exploratis itineribus o mutato habitu ad Ioannem Antonium perus mi acile L etpersuasit,pti cum omnibus copi s Capua profici lceretur. Duobub midibus equitum,ac prope pari numero peditum coactis se ipse cum Carasello itia neri reepte commiseri Profectini per Caudinam ratilem, tu quam olim Romanos consei sub iugum missos a Samnitibus legimus, cum acceptisset Relingeriam Cati iam ad eas fauces occupandas, per quas transenniam erat, accessise, seper agrum Ceritanum sic enim anellant) iter in Campanum flexit: ct ad I mnatam Culiurno amne traiecto inter Cales, ct oppidum truncolisum, qua loca ab hosti tu tenebantur, castrispo tis confedit. Relictis, qui exercitui praesent, ad siphonsum Caieta se coistulit: constitutori inter se, quae

113쪽

li P

s in ra

tro es

se,qua ad bellum gerendum pertinere videbatur, C pua; π profectus est Interea enim eius copia, quas ad Cales relictas dixi, Capuam se receperat:quod ct orpida illa egregie munita erant,ct commeatin non facto . Capua per hostilem agrum in castraferebantur,cisse amnem Vulturnum casti apostuerant,eo conflio, ut hostes transtret luminis,ctpopulationibus arceret. aduersari, cognito prius regis aduentu, ct Ioannis Amtovij adsieprofectione,minime cessandum rati, Relin- erram Caudola, Anto tu eiusmirem, Micheletum Coriniolam ac Riciam,nonusto sq, alios copiarum duces hi ad tria millia equitum ducebant mercede contaxerunt: hiss ex Neapolitana iuuentute haud mcontemnendam manum cum multo peditum num re adiecere atque ad Vicum,quem Maria Maioris v cant,casa haud procul a Capuaposeuerat. later Piraque castra vix duo milliapassuum intererant: leuia1 quotidie praelia ex opportunitate committebantur. In hoc rerum statu nuciatum est Relinger, nam is summae rerum praee 6 Antonium Ponradereum, quem aduersari, mercede conduxeranr, cum equitibus tr centis aduentare.Itaque qlso furimno siceretur, ad quingentos equites repertos ei praesidio confestim miast: quos ubi Ioannes Rntonius amnem transisse,ac populari agros accepit iniculium Aquilanum illico eis obuiam iusiit contendere. Iss hostes nactio leui certamine metuam eorum partem carpit, reliquisfuga per agros disipatis. At Relingerius viper exploratores segnouit Minicurium abesse a castris, cum magna equiratus hostium parte opportunitatem sibi datam existimat qua hostium castra expugnaret, conuocaris re-

114쪽

na B ART II OL o M AEI P ACII perite copiarum ducibus, deg, suo consilio certioribus factis, confestim aciem instruit, atque aduersus hostium castra contendit. uaa reseeculatores quampriamum cognita, Ioannes Antonius, silato nutu, quo hostes audacius contempta paucitate castra sibirent, partem copiarum intra urbem in struxit, reliquis an-

' te castra dispostas nec alius atque opinatus est rei exitus fuit. Nam cium hostes castra metu deserta rati ea alacriter inuasissent, ath oppugnare paucis obsit entibus coepissent, patefacta confestim urbis porta quae ad castra vergebat,atque equitatu reliquo peditatuis, immisso erturbati istico pedem referre caeper ut mox vero xt paulum est collegere,haudsegniter restiterui. Pugnatum est diu atque acriter ancipiti euetu. Adpo-sremum iam vim diutius ferre non possent iam enim Minicurius redierat sese in fugam coniecerunt: nec prius sinem fugiendi secerunt,quam in castra peraenerunt.Secudum hanc pregnam Relingerius Vulturnum copias traducere instituit, ratin ab ea parte maiora Campanis detrimenta inferri posse , ct Andegauensis factionis ciuesfacilius noui aliquid in urbe molituros, stupore opus eratpropter uminis altitudinem ac rapiditatem, quo traduceretur exercit M. Iraque ponte ad Vulturnum facere tui t, cuius efficiendi magna commoditas o ferebatur. Turris erat tras Vultunnum

sta ad exferme milliapassuum insta urbem Capuamquam vallo ac fossa munitam, praesidio insupersti m uerat ratesea ct materia copia suppetebat. Is locus ei maxime idoneus est risus, in quo potem es ceret Irad, accersiti abris, ct m. napraeterea agrestium mou. Ha cepias ducit: castriss potis,pontem inchoauit.

115쪽

eius1 extrema,ne,postquam copia flumen traductanrent,ponte ab hostibus rescisso,reditu intercluderetur, castello firmauit. Ouod postquam Ioannes Antonius accepit,confestim cum exercitu ad ipsam turrim profectus est,eo consilio ut vel opus disturbaret, vel si id noposset hostem transtu prohiberet: castras haud procul a turri in sectu hostium metatus est. sed quis minuι opus incorpium perficeretur,escere non potuit. Tentatum si quo modo etiam igni corrumpi posset,n uiculis tectissecundo amne aduersuspontem demisit Catiram hostes grauium saxorum deiectu ongurinin summa aqua expositis, atque ad lignos quibus pons

sustentabatur,deligatis,eorum conatus omnes Vinc .

bant. multis1 periculo ea res fuit, nauiculis modo in hanc,modo in illam ripam,quo impetus fluminis propellebat , raptis. Turris quoque non semel modo, dum pons sciebatur, lustra oppugnata. Nanque e castris nauiculis ac lintribus inuecti hastes in eam commos transibant. Ponteperfecto Relingerius copias Vultumnum traducere conabatur. Quod cum Ioannes Antonius animaduerteret, exercitu extepu in aciem ed

Elo,ad turrim,quoad tuto potuit uccessit, hostis eu dendifacultatemfulfluit. Neque enim multi unapropter pontis angv;tivi transerepoterant:ct qui ei ad bant, hostium oppositu iis erumpendi facultas non e rat,equiti maxime.Erant enim castra adeo exiguo interuallo a turrisieparata , ut propemodum turris a Llum contingeret:pediti aliquitofacilior eruptio erat.

Itaque cum per singulos dies pedestria praua conster rentur,multi ex utriis castris equites,pugnandi cupi di omisiis equis pedibin rem gerebant: ex quo insignia

116쪽

praelia crebro edi contingebat. Melior tamen hoc ratis erat Neapolitanorum conditio, quod multos hostium sub turrim illectos , ipsi muro tecti impune vulner ba est. In hoc rerum statu dum hi perrumpere, illi romere conantur, multi dies consumptisunt. Dum hac ad Capuam gerebantur, Alphonsius morem Caietae imminentem, cui maxime animum adiecerat, hoc modo cepit. Ea nanque urbs Hi quoquomodo rerum initio tentanda videbatur,in eo ilicet belli cardinem perti existimanti. Eiis loci natura haec et Mons est propemodum excisiu, 2praeruptus undique tribus enim fere partibus mari alluitur, reliquam partem, qua est Caietam aditus, mons alter excelsor, ac circunquati proclivis communit. Haec quoque pars muro cincta est: eam plurimum incolebant agrorum cultores, atque infima sortis homines murus interius ductus hunc mo-tem ab urbe diuidit. In eo turris ta erat, quam Sumniam appellabant, iuxta diui Iuliani adem. Forte autem turris custodia eo tempore, quo Alphonos eo profectus est,quibusdam congerat, istudio partium isti assecti erant. Hi cognita regis aduentu,quem prius A nariam venisse acceperant, confestim ad uafactionis homines misere, qui illum adesse cum cluse nunci. rent, qui eos in armis paratos intra te ita iuberentcse ne ab aduersurist forte praesentirent regis aduentum ua consilia opprimerentur: quo sidam etiam βο-rum discedere ad eum in classem issere,qui omnia phrata esse signiscaret,monerenis,lpi socios nauales iuterram exponeret, qui ad muros per montem ascend rent His constitutis,cum ignem in turris D tigio excitare statuissent, quodsignum eis cum siphonso cou ' nerat

117쪽

DI SIC LIR. IIII. urneratiquὸ sitret siris incensium dari forte Goro sticae homo contra factionis eoprofectris Vigilum T. e retia eam turrim accessit: cit e

elautaret,inpertinaciter eorum nomina renuue e 'ri Vt -- cousilium regere, Aragomam es iraτoce clamitantes eum inde Lapidibussubmouerunt Inter bac Alphousin ignum intentius expectabat Ne φυ raum ex timabar milites Hos periculo coit te mere mmittendor es eque . s satis credenaeum quin assensium turaret, hortabantur. Gorax in tanto pericula trepidas cum mina interiorem urbis murum si naret, in duos e coniuratis i Gait. ' ab Alpis oreuertebanturper aurumi Gramen loco neglecto, atque abdito, ad tussim Trictim,properantes, comprehen iam ad Fh sicuiuot, confessisunt. Tum milites inciues, ouib e tata

m ibus occupatu ita, intra exteriorem mιm

118쪽

νrbis circulum repulps: Alphonsein toto monte potitis est. Oppidani perterriti, qua ad urbis tutelam pertinere videbantur ,summo Istudio ct celeritate parare coeperunt: se quos aduerse factionis homines res nouas moliriposses licabantur,ad triginta comprehesos in custodiam tradidere. erat vero ea Vrbspraeter naturale tum praesidio imprimis munita. Nam multo

ante Alphoo aduentum, o Otolin- ῆσppus unine copiarum ducibus Philippi Mediolanensum principis,

qui ab illo ad Ioannam, cum adhuc uiueret, legat- mittebatur,cum illam mortuam reperisset, rogatus a

Caietanis apud eos manserat:ac paulops Franciscin vinula genere, fama,ignitate omnium ciuitatis με ea tempestate longe princeps ijs auxilio venerat,quem Caietani nominatim sub dij ducem depopserant, ad quadringentos sagittarios totidem pedites, in queis Placentinrem impigrum virum, a Philippo mis,s,nauibus vexerat. Multo ante sub regina mortem, quodsumma regni perturbatio ob principum disdia futura pidebatur, quam Caietani ad eos, qui Neapolit reipublica praerat legatos misissent, quisese insorum fide ac potestare manere vestesignificaret, praesdium1 postularent, Sorieonem Spinulam virum fortem cum aliquanto peditatu uti ad se mitterent, impetrarunt. quibus auxilist consi fortiter Alphos r Nebant. Crebra itaque eruptiones ab ist flebant: quotidianas inter sepraua in ea castrorum propinquit

te conserebantur. Caietani praeter veteris urbis circulum nihil tenebant. Ad haec Alphonsius tormentis aeneis mira magnitudinis aduectis, murum, ac tecta urbis

quatiebat iam, ijs turribus, qua ad castrassectabat, quassati

119쪽

qua satis, oppidanos insummum discrimen addux

rat .mnquepropugnatoribus con sistendi tuto in m N potestas non erat et totam, eam murorum partem

defensere nudassetinis Genuenses lers in medis umbibus hominum geum summa vi restitissent. Nanque

pro muro diruto munimenta agere intrinsecus noctu

si sciebantsaccoss lana repletos, prominentibus tiagnis religatos tormentora ictibus opponebant quod id tegmenti genus multis locis deprehesum eratntilla toramento aut telo perfodi posse. Sed procedente obsidionere umerariaepenuria omni bello,ac calamitaten utor urgere obsessos carpit praesertim clauseo mari. m

gnus nanque numerin non virorum tantum, sidetiam

forminarum,acpuerorum pene,quicquid menti publici riuatis e vicinis regionibus conuectum fuerat. atque omne insuperpecus cosumpserat. Cunti, i malum quotidie magis ingratisceret, nec ulla reliqua salutis ratiosuccurreret, Franciscus omnem inutile betalo turbam, quod in extremis rebus feri confiumit, ex urbe ejciedam curauit. Miserabilis horum facies erat, macie sinu ac pallore confecti, manus ad caelumsuppliciter tendentes, cum flebili voce humi proculuere. suos τbi Alphonsius conspicatus est, quavispene omnes in urbem reiiciendos censerent: nec essetnsciusfacere se contra militarem disciplinam, quod protraheretur obsi is in aliquod tempus fames magis tamen natura

es consiuetudinis siue,quam quid hostes de si meriti essent, rationem habere voluit: veniat ijs data castra adeundi, ct cibo ac potu refectu, abeundi quo vellent, potestatem fecit. Ea vero regis humanitas audita, incredibile est, quam multos tum populos, tum principra

120쪽

4 u8 B dRT HOLO MIE I FACII ad huc incertos quid agerent utramve partem seq e rentur ibi conciliauerit. Nes enim prope ulla res est,

quae magis mortalium animos capiat, quam eorum, qui calamitate aliqua premuntur malis commoueri. Post aliquot dies arctioribus rebus, Fracissim omne relliquum frumentum per ciuium domos cum cura conquisitu,n, atque in panem redactum, quo diutius sustentarentur,parce paulatim per insingulos viritim diuidebat. Praeterea quicquid accari utar enim verbo nouo ct nota in ea urbe apud negotiatores atque opifices erat , tandiri iussum , ct inparuula sinsta dese-

ctum identidem dispertiebat. Caeterum haec non Lampraesentis mali finem, quam exigui modo temporis leuamen tum pollicebantur. Denique consumptis pene omnibus humanis alimentis,cum grauior fames vrge re o fessos coepi sot,berbis ac radicibus teneris vescebatur. Ad haec mala accedebat, quod quae Genuae gereretur

pro uas lute clauso mari scire non poterat, classem Dingentem a Petro regis fratre in Sicilia contractam,

mox Venturam acceperant. uuibus incommodis oppress decreuerant Franciscus at 1 otolinus omni praesidio,ac pleri sique ciu bus,non modo Andegauenses,Ve-- rum etiam Dyrrhachina factionis in naue impostis, ante hostilis clusiis aduentum urbem deserere. Erat tum forte adhuc Caietae nauis una Genuensium inges, ex ijs quas Franciscus cum praemio adduxerat , a triremium vi ob magnitudinem tuta. Hac vero, cum iam

esset ad cur mi parata arte quoddam ingens saxum erem,s castris tormento aeneo excussum siumni mali parte praestacta inhabilem ad nauigandum reddidit. Mua res costium mutare obsisses compulit. nes enim