Bartholomaei Facii et Io. Iouiani Pontani Rerum suo tempore gestarum libri sexdecim. Quos idcirco cum Guicciardino coniunximus, quia vbi Pontanus desinit, Guicciardinus suam historiam inchoauit

451쪽

. 6 Io. I OVI sNI P ONTAN Ilignos ac Marrucinos digressus, equitatu in itinere scripto reliquum aestatis in Theatibita ac Ferentanis est..Hinc rebus regionis eius pro tempore copo sitis, in sp liani,cti hyemem agere decreuerat maturaliit. Iuterea Callistus pontifex maximus Alphonsi bene humimmemor,cuius autoritate atque opibus antea Card

natis , post Nicolao strinio mortuo pontifex creatus fuerat,peruersa coplia,ctpersiae plena aduersia Fem. dinandum agitare coepit , clavis cum primoribus ciauitatum,ac regulis agere de rebellione, diuulgatis etiaepistolis, qu:bus Ferdinandumsiupposititium a bonssiliuni diceret, denique aqua ct igni interdiceret qui huius imperata facerent, ct in osscio ac de p. rmanerent. Quod ni Callisti consilia mors interrupi sset, ingens maxime1 catiniit um constatum iri bellam a parebat: quippe qui essetfluxa fide pervicaci ingenirixa ijs confljs, praecipiti ambitione. Huc accedebat, quod dum assentatoribus patefacit aures, Borgio βro .ris filio ingentem dominatum in regno Neapolitano destinauerat. Sed Callisti conciuiorum ac vitae finis idefuit. Creatur inde λα pcntifex,ad quem mi ab rege legati omnia pacata retulere quin etiam haud multo poIt Latiniis Vsinus Cardinalis cum ampli fimis de-.cretis Barolum in Apuliam venit, ubi tu suponi scis, collegi,1 Ferdinandum initiatum rti moris est coronas donatum,regem declarauit. Qua res popularium regni animos de besto iam dubitanteis, quietiora uti

sterarent, mirum in modum confirmauit. Ipse intem. ea amicos ,socios1 nunc per literas hortari, nuncperoratores rogare, 'ti veteris amicitiae memores esse reia

lent, se bonum amicum dumsociumsuturum adcumulandane

452쪽

mulandam veterem beneuolentiam, ad continendam societatem, nouas Gis causaF, no semper vincula aditurum, erreto icerispaterno contentum regno uisi fortunis,pacem atque ocium omni arreprocuraturum denique omnia se quam bellam masse, ita

lumi pro hoste habiturum palam dicere, qui bellum

in Italia moliri pararet. adhac in populos populares suos publice acpriuatim noua beneficia G ferre, vectiagalia minuere, regulos bcuigne appellare,ornare muneribus,decretis ij. Hi lanis qui remanere aptast verulent,familiaritat in pollicer: suam: qui redire in patriam massent, nuneribuου assectos, ornatos 1 dimittere. Carolum patruelem,m arrae principem, qui et re animam Alphonse res nouas tentasse Neapoli dic batur quis ob conscientiam Alphon se mortuo nauem, quae Neapolitano in portu in ancoris stabat, confestim cenderat,benigne appellatum:multa etiam amplas per amicos pollicitus,nihil prius habuit quam per μtem in abeundi propo to eonciliatum dimittere, hohavid multispost diebus in Sicilia nauigauit. Demum rex cunecta persticere ac meminisse, quibus amicosse cioss contineret, aduersum populos,regulos, non satis habens iustum est,ac biberalem gerere, nisi O illos ad bene etiam de se merendum inuitarer.Non deerant tamen qui e regulis existimarent hec ipsa a Ferrina

ct simulanterfieri,quὸ ijs ingenium eius a puero esset cognitum. Nam ct eum sese es ps manifest, deri

rauit .Qua existimatio nonnullarum etiam proceruma rimatu regni animos ab in ncreditu HV auemor. Haec agenti Ferdinando, significatur Ioannema toniumprincipem Tarentinum clam rebus nouis se

453쪽

dere: quod regem nequaquamfallant,qui eius inconstantiam ais animum minime tranquillum nouerat:

quippe cui ab adolescentia editiones,rapinas, disco di vispata fuisse intelligeret. Erat enim Ioansa; tonitis vario ct inconstanti ingenio, ac parum fritia amicitia: apud quem etiam sancti,honestis non tantus respectus, quantum studium, quantassi erat cura Hsequendi eius quod animo destinasset : atque νt sui ipse parcisiimus ic cotra alieni quam appetenti muserat utque in bello abunde timidus ,sic in pace parum dens fluis aut amicorum opibus, quem toga ct maxime quieta Alphon si pax male habuerat. Sed ad quod

intentus erat, aliquandoperuenire ut ad idposset,interim dum ingentem sibi pecuniam compararet,nihil

pensi habebat: ct quanquam ipsee timidus ac suspici

siu gerendi tamen belli maxime auidus util, in conse rendis mali bus minime strenuus, cproduceri belli e- 'gregius artifex. Is igitur per nitimas ciuitates, locas opportuna clam summittere coepit, qui alijspraemia alijs delictoru condonatione promitterent nobiles aliossiuae inopiae, alios gloriae maiora admonerent . regulos ut quenque vel cupidum rerum nouarum, vel aere aliens pressum vel reisuae paenitere intelligeret,ientare,hortari solis itare,multa pollice erigere, opes eiuτ osten- tare ne desinerent denique belli eum autore ac ducem, errent. His atque alijs animos hominum ad bessi dia cum impetreret, in Galliam quoque ad Carolu r gem , in Prouinciam ad Renatum, Genuam ad Ioanne Renati silium mittit, qui eos ad regnu armis repe kndum hortentur: omnibus denique artibus participes,

454쪽

m a T. LIB. ivex artes illim veritus, nux per literas .interdum per oratores,aut amicos operam dabat, illam ni conciliarentiata I blande appellado, largami de rastrinae fiducia Vbi' praesteferendo,confiijs eius pro tepore ob-

uiam ibat. Quam tame ille occasio,iem nactus si terat uiator atdsimulator, arte non minus quam n

tura ad piruns institutus per flecte cociliationis populare ab rege corpit viti io' generi iti Iuli, Antonjpatri, θAntonio Centilia, cutiis io sita sedet O tire sua pararet,qui, i Di oppidis, castellis,agri L A bosius spoliasset,ea cuncta uti restitueret. Hac re tutius ins natu agitata uersae cum essent patrumsemetiae, nec de Ioannisantoni de quicquaui explora m haber tur, aut bona stet, tandem rex honestumiotiu quam xtile consilium secutus amas suae consulens,ne accusari unquam posset,quod per ipsiumscilicet'ti siet,quo

minus cum Ioanneantonio pax maneret, Iosiae Hadria Tera: navis Centiliae, Crotonem, Calatianum,qua Balia oppida, agrii aut huiu/ aut illiusfuerant, restitui iusii in siis ab Ioanneautonio, qui eius ea homiane accipisent. Per id te pus Antonius Centilia qui pamis post Alphon si obitum ad Tarentinum transfugerati communicatish consilist in Brutius ad rei hovandas profectus erat, per veteres clientes beneficiarios requi natura seditiosus arsupra quam dicipotest ere da disicordia singularis esset artifex populos, prim res1 ciuitatum solicitabat, ac nuc vanos terrores miscendo , nunc se ad liberandos eos ab duro Histanorum dominatu autorent futurum praedicando, cum omnia hominis sui admiratisne implesset,noriens Renati iumemoriam reduxisset, eὸ rem perduxerat, uti omnis

455쪽

-as Io. IOVIANI PONTANI ferme regio in rebellione Oectaret. Quod veritus rex, Carolum Campibassum, ct Alpho istum Daualum is

cum exercituram erat,qui prouideret, ne quid respublica detrimenti caperet. At Centilia castedis alia quot occupatis, Fanquampat Aa mava, populorum

tamen leuitate retus bior, pra des bellam mouerat Hunc motum diuerses ex oppidis permulti secuti, breui ingentem agrestium multitudinem armaueraui. Qua res partim terrore ac metu, partim cupidine r bellandi opularium animos assecerat.Quo minus au

tem Centilia quod animo destinauerat perficeret, A non si celeritas obstitit, quifacientem iter per o, ammaritimam Cro nos versus,de improvise adortus, si fudit, fugauit 1. Qua re complures de rebellione cogitantes, in de at 1 scio continuit. Vrbibus, castellisoue Iosia, atque Antonio restitutis, atque illarum nominea Tarentino acceptu, cum in Brutin quietiores fatur' reseraretur,ct Ioanx antonj animus fedatus vid retur, tum ille magis, magis inteius omnia adminia 'abat. Namsicriptos in Gallia cisalpina milites, i-timi se in regionibuι mari ad se deuehendo; curabat. Cum regulis foedera clam inibat, Ioannem Renati ialium Omnibus artibus ad bellum inuitabat. Iacobum quoque Picininum, qui aduersus Si mundum Aria

minensem priviὸ alphon sii ,post Ferdinandi aesticiis

bellumgessera quanquam Perdinando ob eius multa, patris D merita obnoxium, tentare tamen ausim,in

tibus 9suis, ct Ioannispollicitationibus corruptium, paulatim insuaueparteis traducere tertentabat. Cumprimis autem tumsociumsidelem, tum flertem miniafrum inuenerat Marinam Martianum, principem Uanc

456쪽

ΠIS T. LIB. L si Ganen siem, cuius praeter genus vix erat quod bonus aliquis laudare in eo posset. Hunc Ioannesantonim pse ter adolescetulum,quod ingenio maxime peruerso essesenserat,ab suo conspectu arcuerat,in fili, locum non habiturus, ni Alphosus Heleonorolia ei in matrimonio collocata,magno etiam dominatu addito,in patris restitasset gratiam. Ac nihilominus pater,dum Piu ret iij faedum animum, acperuersos con sticatus ni

res , non semelquidem seu stirarus dixit se inter donis

D sfertur, ore ut his Martianam ludem familiam pessum daret. Igitur Marinus hinc regi uadere, qua Hi pauos omne is regno ejceret: neque enim fidendum illis esse:consuleres uti per Italicos homines uoissipo putares regni res administraret ni nam inde regem sibi beneuolentiam, se gerendis rebus fidem autorii rem, conciliaturum iginc Ioannem Paulum Canteiamumproximum mi regulum, nobiles item multos in Campania, Samniossi ad rebellandum diuersis artibus pesiicebat. Post ubi vero satis pro stere cedere conflia sua ridit, Hi auos palani Bisectari coepit. Adlnec cum Honorato Caietano, qui Funiis, sinitimis , dominabatur in locis multatemprimo exercere,po tverum manifestas inimicitias prolabi, quod illum regi accopium,sivi h consiliis ossuturum maxime intelligebat. Quin etiam aduersus Galeatium Padonuma a m sierat, ob si s Capreatis, ni per hanc occasionem seriabere exercitum liceret. Vtebatur auteministro Marco Parba, sebrino Jo, homine turbulento, Gallicarum5 partium studiose: cum uxor Ioannis erat Coxa filia, qui capta ab alphonse Neapoli, Renatum in Prout

o secum,m num sibi locum apud Galliaruprim

457쪽

jes rerum ou ais eloquentia comparauerat: ac propter prudentia opinionem c Ioanne filio Genuam . abs Renato missi uerat,quo tanquam magistro uter tur. Per hos igitur ministros multi mortales coniurarunt, in Dis ct Iacobus Ratha Beneuentantis antistes

cuius insigni perfidia, Ferdinandi res maxime perniciosium vulnus accepere.Hunc rex cum Francisco Ba

rio , duce Andriense, te usum Manisam miserat, ubi Pisue pomifex maximus Christianorum conuentum habebat. ad quem Renati, ct item Gallia regis Caroli legati venerant,tostulantes uti regni Neapolitani Renato salua iurarisent. Quo tempore Iacobus praeter fidem, decus, iura diuina se humana, ministrum se ac medium exhibuit scelerum omnium, quae ab Ioann antonio, ac Marino,ab Ioanne item Rauati silio par bantur , autor 2 ipse cum e set foedi fimorum etiam confitiorum. Assuit in hoc conuentu Metiolanensium dux Francisicus,cuius autoritate ac consiliosactum est.

vii pontifex Romanus Gallorum postulata iniqua esse docuerit,palam professus Ferdinandine non defutui si deberi hoc publico Italia foederi ac memoria alphonsi, regis, cuius beneficio atque opera Romana res aucta esset opibus,autoritate, imperio. Interea Fer inadus cognitis.Tarentini conflijs, quo illim incoepta strai rur: qVippe cui potiundaper dolum Venusia maximastes esset, ad Arundinem caltrapossit. Is amnis tribus mistibiu passuum, aut non multo amplius ab Venusia prater ens, in au dum in fluit. Venusiam Pyrrhi

sauciim, Francisci,de quo dictum est lius tenebia r gicarus, ac maxime fidus. Caeterum dotalis urbs erat. luim ciues Iropter imperium aequum, clemenis G brael

458쪽

ΠI S r. Os. I. Ibrillis Ursini, qui Ioannis intoni, ij dem parentibis stater fuerat, plerique Tarentinofauebant: nec de rant,qui urbemse dedituros posticeretur. Quasse T rentinus 2 ipse circiter dere millibuspassuum opportuno in loco coactis in unum copi', considerat. sc t m is nihil adhuc aperte hosticanigeritur,vterque tamen in insidias intentus erat, caeterum hic cauendis quam isse parandis intentior. Atque haud multum a fuit , quo minivi dum noctu Ioanes intonius urbe se poriturum sterat, rex1 illius conficium praeueniens obuiam facti ante ustixerint,quam bellam inter eos indictum e st. Tandem vero illa,quamuis resepitust 'a tentata, urbem per dolum occupat. At rex confestinisubsidio suis veniens, porta ingressus alia, Tarentinos urbe expulit:ct quanquam a cede temperatum est,bona tamen ciuium direpta Hanc i urbem Ioannesantonius .fi potiretur ea,belli arcem atque horre propter opportunitatem destinauerat, agrum uberem, pabulis maxime feracem ,pasceris equis apti finium ratus. Vrbs ipsa in mediterraneis, ac natura etiam munito loco flua, totius regionis caput erat: atque in in omnem sputiam qua ad montes iacet, quas regi parebat, discursione acile permittebat ψic urbes, segress Tarentinosubiectos a tergo claudens tuebatur,

nequid hostile inferri ab regeposset. Adhaec Transium inde, ac Boralitanorum es, inprimos Francisci Andriosis ducis facise se a iduis impresilonibus asict

rum ,finitimos1 alios tum populos tam regulos dolo, vi,metulossicitationibus,minu, ob loci opportunitatem in parte issura tracturusperabat. Hic motus, qua Tarentino mens esset, uturum, haud mulior a b

459쪽

quieta utrinque nunciarentur. Sed illa rei bis quidem pacem pereae autem bellum parare, temptu, agita-dae persteriem concordia terere, dum qua agitabatura coniuratis parara essent omnia. uocirca rex animo vehementer ans,diuersas secrem c lia agitare, nec cui mendum e et, satis compertum habere,repetere lianimo veteres regni discordias omestica populorum interse odia, regulorums aut ultates, aut amiciei strater ita bella docere planeposse, qua tum in ho minum animis posteret inconstantia,ac leuitas quorem auaritia valeret, ac vindicandi cupido nec tanta equi aut honesti curam, quantum utilitatis studium, ac libidinis generi mortalium inesse uas Tarentinis ac Renati opes iuxta expendere, quid ab Gallu, Gallicarum6 partium iusti, quid contra ab se orijsh res

ramartigeri posset, cogitare,ac metiri. Denis qua tum fortuna humanis in rebus polleat, quam vari, rorum euentus esent, animo aestuanter volutabat. Haec agitanti Ferdinando signi carum est praefectorum lia teris,rerum in Brutiis aduersum tumultuaureis agro fles bene ab illis gestam, quos ab domibus, atqb ab ara ira digressospartim autor Centilia,partim rerum nouarum libido ad bellu,ac direptiones traxerat. mprinniὸ vagi, palantes5vr quis sese ducem praebuisset,Aquebantur,post inito consilio, am in unum couente rei, duc epotii imum Nicotio Tosto, cuius maioru eius nulla ante cognitio, avi memoriasuerat tuerea si,nsium Dauatuci, qui mortuo Carolo regiis copiis stas praeerat, ex improuiso adoriri, o cum uniuersexercitu cedere. Nam ct Multitudo eratinges, o Aiax phensas

460쪽

O ST LIB. I. asphon seu per pacata lica non satis magna manu iter faciem,nihil hosticam verebatur.Itaque habentem eum in campis ca ba,qui Maidam inter Neocasti unis inter iacent,qui agrestiumprimi agmenpraecedebant, decollesese ostentantes Jublatis ad primum statim constectum clamoribus, maximo impetu in castra ferebatur. st Alphonsis repentina re permotus ac trepidans, interim dum μοι impeditas ars imparatos instruit, praemittit qui rem sciscitentur, eorum, impetum remorari verbisutiant. Illi primo rem ionem trib eorum,hinc alia atque alia postulare coepere. Ad ea ab Alphonso benigne cum restonderetur, ubi conuenisse ingentem sydrum numeram videnticatim a anguia nem flagitantes, sese in castraproripiunt. At Alphosus longius a castris ructis in plano ordinibus, cum int rim a Iacobo Gallota, impigro homine, acriter pugna conserta esset, ubi ins vidit nulla certo duce, nulla se

Maro ordine rapi, illatus conferta acie primo impetum eorum reprimit: mox ab euentu rerum confirmatis militum animis, fundit fugatisfugietes, magnum italorum numerum caedit:multos etiam capit, quos haud

multo post interfici iube certiorfactus,paucis post horis longe maiorem a futuram multitudinem. Quod ni sume Sabatium,qui circiter viginti millibus passuum ab castris abera: transire maturasset, eo die cum vnia versi copiis ad um caesus esset: vix dum enim altum prater e sim, qui sumine, b lais ac montibuό clausis, atque impeditis est,summis e montibus cateruatim decurrere ad occupandum saltum hostes consticit.C cidere ex agrestibus septingeti,dat etiam amplius: f