Varii Europae euentus compendiarie descripti ab anno 1643. vsque ad annum 1659. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico Montisregalis

381쪽

gij propugnaculum adoritur. vibs nullam ad hue obsidionem experta , vulgarem ipsius fortitudinis opinionem longὸ superauit . sicuti certutu dieium de hominis prsstantia nequit proferri , nisi postquam fortuna alli obtulit oceasonem exhibendae virtutis 3 ex euius periculo vel amplitaeatur,vel premitur expcctatio, qua de se ipso concitauerati ita de Arctu vel egregiὸ instructaru validitate adaequale sentire non possumus,nisi prius aliqua ills obsidione sust nuerint,quae def.ctua,&pei fi ctiones munitionum , aut loci prodere conluescit. Adco verum est axioma a sapientibus

communiter receptum experientiam esse rerum

magistram , ut de ias etiam , qui sensibus prostituta sunt, absolutὸ humanus nequeat dccernere

intellectus; nisi vel probauerit illa , vel aliquod

damnauerit experimentum.

Re fractarium saxum, cui Momedium Ineum bit , scalpelli ictibus inobediens suffossiones tam dὸ eoneepit ,.quae nitrato in farte puluere, mox igne excusse sunt,sed dama lapidis duritie represeia modicu dedit hiatu. In angustu aditii succease tes qgi e milites ab ingruet: bus supernὸ telis traia fixi non parum sanguinis in obtinenda inter uin Ias ruinas s fatione desudarunt: Qui deinde a modum lentὸ conscendentes , antequam sublimitatem loci, & praesidiariorum Obstinationem peria domuerint, multo plus cruorias de temporis . quam ab expugnationis eaordio duceretur, obli

382쪽

in tanta celaritate sinc pros lotur , ut pene ino e uatis in δlah di iam exeat . ubi grimo in vetu randum 'eirantum capit . Hoc munit utri oppidii ni nullic desudatis . operibus , explicato ountaxat Exercitui 1 Sr opi' signit ne inchoatad gisur. Hi euitas isti iis oppugnationi longam Moi dii oppugnationem p nlauit . . Acquisitio Venuisti 1 rhae in obliti . quod numen inibi pqnte eopaei nitur , ad in subsequentis expe-gislatrem ut pol E ad Du Richercss cxpugnationem, quae δ gerebatur , admodum opportuna perloluit, .quibu S iactus Gine-

utus redditur.

383쪽

tuae Moma ab Hispan rum foedere recedens n utriet se dixit. Abduae transitus a Duee Muthia vl -l ἰ armorum Impetratus.

ICET gram retus hyems anni misisIesimi sexcentesimi quinquagessinoctaui , qua tempestate consuescii ne arma chferuescere s non tamen tor pebant Gain, rum, Se Mutinensui ianinis , qui incalescentes vindicta aduersiis mi tuae 'Durem aestuabant. Censebant in cottini odit,empus eommodius futurum ad Manti ianum uadendum. Videbatur Mediolanenss Regi, at cibus' interstincta nullum non modo prosectum, sed elades potius , di iacturas per iniqua ni tedipe . statem impetentibus dies, unciare e Eeontra Μ tuana ditio mullis prHincti m,nimentis stil bus insultibus patere disic consilium intes Duces agitatum non permiserat Gallicas eopias vltra, montes eonsueta hyemsistrepetere , sed , L. Pead praecedentis anni exituri in limitibus Mediolanetuis ultronis , & Montis ferrati retenta' , praeter oui trium expectatiori em eam luediolaneti sis Ducatus partem l que ustra riinarum ad Par-- ψ mense

384쪽

p6o Vitru Firopa Lxeiuus mense solum extenditur in emensae: Parmae s Mutinae Prouincias praetergredruntur ue hinc in Mantuanum agrum immigrant f pluribusq; Castellis,& Vicis occupatis uniuersam Regionem

pensionibus bellicis subi)ciunt. Duo, di decora, & utilia hac expedit nec alli eonsecuti sunt: nimirum Ducem quem in iii riosὸ secum volebant egisse ) vlei sei , & Exercitum in Solo hostili alere , atque tollationibus ἡsubditis Mantuani Diaeis extractis saginare . Tertium quoque emolumentum ad eos demum perueniis cum Ducem , & Hispanorum subsidiis vexatum , & hostilibus maceratum populatio nibus quieti consulere erpulerunt, atque arma imprudenter assumpta per summam prudentiam deponere . Hispani comprehendentes exitium

Mantuani ineuitabile ut illum huic eximerent)pacem, quam cum Gallis ,& Mutinense transe .gie, non dedignati sunt. Conditio praeeipua pacis lisc una fuit, quod Mantuanus renunciaret ar mis , atque Imperatoris conscederationi in inter Gallos , Hispanos medium ageret . Inter Ilias hostilitates ab initio mensis Ianuarii exortas squo tempore Gallicus Exercitus in Mais tua num dominium ingruit j usque ad nonam luislii diem , qua neutralitatis conditiones obsignataei sunt, & armis temperari cmptum est, memora

bile accidit documentum ijs aestimandum, qui tu ipm pacis otium bellorum posthabent incertitu- dini

385쪽

compeηiaria descripti . Lιb. VI. 361dini; ex quo elucet morti seris ealamitatibus bello inescat os eircumscribi . Aliquas copias in subsidium praestolabatur Angelus Tarachia supremus Mantuani Ducis Miniiter , cuius auctoritate , & nutu earum in Urbem ingressus dependebat. Hie litteras dedit ad Ducem Mutinae , ut copias de suo Exercitu Mantuam mitteret , pollicens se istas pro destinatis in Urbem admissurum ue illiimque, & Gallos amplissimae possessores Ciuitatis praestat ursi. Mutinensis fortunae vices fortasse reputans , ge ' neros ἡ respondit , placere Gallis Regi Mantuae Ducem perstringere, non euertere . Et suas , de Regis partes hoc magnanimo responso excellu ter obivit. Decebat Mutinetasim Vrbis proxim pruina vindice non irritare fortunam . Regi glo ri una erat Mantuq Ducis unionem esi suis hostibia initam dissuere 3 illum vero saluare potius aquam perdere. Pacato Mantuano , Gallisque saei nore a cui nauauerat; strenue perfunctis : Mutinensi nulla alia supererat cura aestate iam prouecta,& ad derelinquenda hyberna militem inuitante, quam Exercitu in viscera Mediolanensis Regionis demittere . Proscinditur hic Dueatus amplissimis fluminibus , qui rapiditate , altitudine ,& enormi ripa rum discretione non nisi arduo , ac ambiguo opere pontibus iunguntur . Gallicus Exercitus populatis Cremonae Suburbi,s, ipsi met Ciuitati obiecta

386쪽

36a Varii Europae ExentvT . lacta pr eritae obsidionas specie ., toto terrarum tractu cis Abduam adiacenti vastato4Regionest quae ultra flumen extendunt v n, S: nobiIiore Status partem constituunt 3 flagranter appetebat . Huic consilio refragabatur non duntaxat Oppo sta Hispanorum deliberatio eum excludendi , sed natura ipsa. Nam Abdua amnis latissimo , pro finadoque alueo tam violentus inii ehitur , ut reliquos istius Regionis si uuios pernicitate , & vorticu frequentia pr aecellat . Comes Fuense id agna non ignarus quantum e

Republiea istius fluminis transtu peteretur scorenim Mediolanensis Ducatus feriebatur j vnia uersas copias protegendis ripis applicuerati subsetari's quoque milites, & nobiles excivit, varijsq, Ducibus loca, quae tentari poterant, distribuit , ut omnes motus hostium illicis percepti facilius

compescerentur. Galli nul Io terrebantur discrimine ad explorandos adituS s quos ant va do traijcerent, aut ponte inaedificato eontinuarent I sed quo cun ue incederent , illa duo se r er presto erant iniquitas nimirum fluminis nunquam vada aperientis, & diligentia inimici , qui

ulteriorem ripam equitibus , peditibus f tormentis , & munitionibus eompleuerat . Aliquibus

diebus sine semctu extractis Marchio Giurri, cum turmis, & legionibus secus fluminis ripam progrediens, 'igintiquinque mille passu et una nocte emensus, dilucescete die decima quarta Iuli, ad ea

387쪽

Compendiar δ descript:. Lib. 363 suminis partem peruenit , in cuius opposta sita est Cassani instrum , cui Comes Fuenset da gnavo salem Hi stafium praeficerat . Galli, diligenter lustrato numine , tonspiciunt in aduersi ripa cymbam , qua indigenae ad illius traiectionem utcbantur . Dominus de Brinfὰ peditum Dux oblatam gloriam gregariis inuidens militibus iii flumen se deuoluit. Giod generosum cxemplum

quatuor , aut quinque milites sicuti , nando flumen omnes pi aetervecti in cymbam irreptitit, eaque ad amicam ripam. Perducunt Quadraginta haec e ymba capiebat milites , qlio onere bis , aut ter feliciter, omnldempta mora , ad hostile ri

pam deposito . Dubi Galli se glis metant, ct in manipulos d stribuunt, ut Casianum invadant , huius eustodes host tridis et si sisti no posse rati , nee dc biles loci munitiones eo tha ingruent si vim tueri, Castro deserto, suga saluti edes sulunt. Gal-Ii per posticum , quo praesidiaria eum suo Gubet-

statore euaserant , in 'Castrum irrumpentes desideratum nuneium ad Mutinense in Odyssime transmittunt , qui sestino gressit illuc contenditi nulloque interposito spat 1 o pontis in aedificationcm auspicatus bretii utramque rapim io perfecto commist, totamque tradux t Exercitum'. Fuenfeldagna ad primum G illorum transtus nuncium expedito Exercitu Cassanum festitiat,

ut hinc hostem de tui bet, sed G illi iam numerosi Oppidum insederant. Vnde Hispantis re insec-

388쪽

γ64. Varis Europa Eventusta Laudem Pompeiam diuertit, mox Mediolanuad animos illorum ei uium obfirmandos . Trepidatio in maximas Ciuitates multo acritis, quam in mi uas grassatur ἰ multitudo nempe perterrefacta mole sita semetipsam obruens, & turbans aegrius regitur malorum remedia in exitium sui adhibui, hostique inexpectatas benὶ agendi occasiones aliquando suppeditat . Interea Galli Re - gionem diripiunt , de aluei usum , quo Mediolanua onae , mercesqile eonvehuntur, interrumput,

hostemque Ciuitati haerentem laces uni. Istius transitus culpa ab Hispanis Dueibus in Rosalem Cassani Gubernatorem toti deposita fuit, quod cymbam contra Fuenfeldagnae imperata reliquisset in fluminis ripa, unde a Gallis posset educi: quod transeuntibus Gallis aded noobstitisset, ut vix ex ias certum cis numen con pectis , continub deploratis rebus Mediolanum usque tanti nuncium infortunis ex fuga se eoa tulerit , ne Funsoldagna quidem commonefacto,

qui ad prima se defendentis Castri fama illi subo

silio properauisset . inibus postulationibus malὸ audiens Rosales in careeic clauditur . Huic popularis 3 ox exitia iter ominabatur in recenti Acin qre, quo dein senescente,eausa aequius introia pecta , insonti a iudicibus reniinciato Iibertas reddita est.

389쪽

compendiarla descripsi. ZIb. VI. 36SCap. IV.

denter administrat . Eum tεdebae Tridini laetiirae, quam Cillitatem hi ira ditione auiit serant Hispani, qlio tempore bel. lo Gini artim ciuili glassante solum in agones iturum Regio adorti erant Exe rei tu , se furto quod iii, beth usi hoc prpclarum Munimentum tenui dcf nsti m p aesidio occuparant. Auebat Dux vicem hosti reddere, si fortuna deliberationem non auersata esset. Tempus igitur nactus , quo H: spanica arma ad ipsius mei Ciuitatis Mediolani tutel.im se receperant f adhibito prudentiorum consilio . pi arcipue Marchionum i lanitiarum, ZeVillae decernitur o 'portunitate utendum esst . Sed, ut res auspieatb procede; et, Uilla um m lle quingent s Equitibus Creseentinum , deinde Pa laazolu duci a Tridi milliaria rece3es digredi- tui; neq; pro v miras tu ibare Hispanos vi eme Ciuitat a Gubernatorem extraordinari ἡ poter equolibet serὶ anno Eerxeitur ad eum Ioeum eastra

390쪽

garentur.

Villam suum inibi eo gere Equitatum , ut opperi retur aduentum Ducis, Mutinae ad aliquam Me. Aiolanensis Status partem ; qub ipse ad se illi iu-

pi ionem a.dimebar ' ullum inmitris adem pedi talum i insupes hispania seriasti visum est una a Duci salita lis firm ni in posse: liquod egregin molis, eum .quile oeli Uum cupiat ad eam diemis Pedemqntem, d i lassissent. nihil tale, mrod massilam tar cogit ntibus sedit paucos duntaxat . pestes Vercellis Iς tra in Urbem periculo uόd 'o repuIahatur qxima inducere ἰqua a qsuone quadrigetis. peaitibus ,& sexasint equitibus ius Miconstitit praesidium . Dum Villa pxurios speculabatur Ν, bis

tum, Planetia, cui moles rerum: in cum Rebat, euo' eatis quantum arcium tutela. RI sies.Itudia rus militibus prosectionem ad o commoda mire promptam iis adornauit, cόmmeatusque omnnis generis, & arma ad obsidibnciis insti quendani, necessania. tanta prouidit 'ilies di ni, ut prius