장음표시 사용
11쪽
scilis esse debet optimi perfectio . O absolutis t
et eru/n qualiscumque si noster hie labor omnibus ut confidimus , probahitur . quem nos in hoc opere edendo commiani Messae . O Reipublicae. bono povimus.
13쪽
I. T N tanta librorum copia, qua sacrius canones, non secus ac reliquae sueuitates, a multis saeculis obriauntur, novastetisdem Juris Carantes Inflitutiones evulgantur, quibus res canonica stilo mori, variis passim observationibus & nonnullis insertis quaestionibus , enarratur. Ita opus vel ipsa inscriptione clamnari videtur. Scilicet instituti num hae sunt leges, ut elementa artium αpropriarum vocum explicationes contineant, ct prima quasi lineamenta in studiosorum animis insculpant, quibus ad prolixiores & dinficiliores libros praeparentur . Et quidem meliores ecclesiastici scriptores & ante & post renatas litteras ex harum legum forma instia tutiones ediderunt, veluti Antonius Cucchus , Paulus Lancellottus, Francisciu de Roye reb a Clau-
14쪽
XII. Claudius Fleuryus, quamvis non omnes pari methodo, ac selicitate, nec eodem rerum delectu. Etenim Cucchus & Lancellotius vix
ultra decretales excurrunt, nec rebu* criticis eorum aetate admodum excultis, multa ex
turbidis sontibus hauserunt. Sed opus Fleuryanum persectissimum est , veterem re novam in praecipuis articulis exhibens ecclesiae disciplinam: nec pretio carent suo Francisci de Roye institutiones, quaesuis aliquando laborent confusione.
II. Positas a sapientibus institutionum leges sortasse infregi, sed ita finis, qui ad opus
elucubrandum impulit, postulare videbatur . Nempe non nuda sacrorum canonum praecepta tradere institui sed suis originibus R.
monumentis illustrata, quae si non exacte, saltem quodammodo distincte rem canonicam exhiberent, ut in ipso veluti exordio cupida iuventus canonum mentem introspiciat. Nec desuerunt caussae , quae tale opus suaserunt. Iactura in primis quaedam videbatur, cano nicam disciplinam carere uberioribus instit itionibus, quibus reliquae fere facultates sunt instructae . Ipsae suoque practicae disciplinae, utpote quae res quotidianas continent , e ple niorem orationis apparatum desiderant, quam quae puras continent intellectiones ; diuturna
enim docendi experientia didici, praecept ε
15쪽
sXIII, sacrorum canonum re legum civilium, , nisi
historiarum & eruditionis lumine adornentur, qua facilitate a tironibus percipiuntur, eademeito avolare. Praeterea studiis iuventutis videbatur consulendum , quae , ut mos ei l , vix auditis primis legum elementis . ad serus procurrit: & ita non abs. re erat, elementa ampliora tradere, ut aetatis vitia saltem hac ratione emendarentur. Ita , si licet hoc opus meum , qualecumque sit, cum virorum docti Gsimorum institutionibus conferre, majores in- si tutiones auderem inscribere: in quam sententiam me adduxit Antonius Cucchus, vir alioquin non ineptus, qui canonicas institu. tiones dedit duplici opere , brevi uno, altero maioris- molis , easque minorum is majorin Astitutionum titulo donavit. .
III. Quo igitur opus fini 1esponderet,
necesse fuit veterem & novam ecclesiae disciplinam & mutationum caussas enarrare: quae . methodus in rebus practicis tractandis videtur magis accommodata. Ipse Iustinianus inplerisque institutionum capitibus juris originem & progressum diligenter expendit, & sensim ad sua tempora deducit. Magis id observandum erat in jure canonico, cujus sanctitas αmaiestas in antiquitate splendescit, nec unius
tilla aestimaverim decretalistar, inquit graviter
16쪽
Franciscus de Roye O . Et vetus sane disciplina praeterquam quod puritate & candore
suo animos percellit, demonstratque quae fuerint ecclesae tempora feliciora; id quoqηd habet commodi, quod ad abusuum emendaritionem plurimum conducit. Neque enim per omnia verum est, antiquos canones cum honore esse sepultos, ut passim viri inepti dictitant. Quamvis enim verum sit, canone. de rebus indifferentibus impune posse mutari , canones certe de moribus nabunt aeternum. Et profecto male de ecclesia meriti sunt i quotquot posthabitis evangelioci sacris cano nibus novas in res morales invexerunt doctrinas, quibus ipsas leges sanctiores enerva runt. Stent pro sua majestate morum leges, ct ad peccata nostra eluenda potius ex animo ad Deum confugiamus , quam ea adhibitis sophismatis excusemus. Quid quod multos ex recentioribus canonibus potius tolerat, quam praecipit ecclesin, seliciora tempora exspectans, quibus semiores regulas reducat 8 Et ita longe majus consenuineum est, inquit Fleu-
us 8, pro regula sectari, quod ecclesiae placuit , is per duodecim saecula observatum es , quam quod quinque posterioribus faeculia ecclesia tolermis, atque emendare sat .
17쪽
s. IV. vero in nova, quam propo- iras, ecclesiae disciplina , cave exipectes Harim , ut vocant, beneficiariam. Nomine enim novae disciplinae regulas ecplesiae po- .steriores S. mores provinciarum, minime a vero formulas beneficiarias S. sorenses intelli-timus. Et certς male studiis sacrorum c nonum & jurisprudentiae consuluerunt, qui pro solidis canonum di legum principiis sominulas forenses crepant; artem de pane i Erindo se tradere improvissis adolescentibus inculcantes. Utinam vero sibi' persuaderetrepida legum juventus , pejorer sibi non pota dari magistros, quam qui posthabita canonum
δι legum interpretatione, rerum usura tan repere extollunt et minus enim utrumque sorum ra uis abundaret, & haberent ecclesia
res tibii : a viros ad ecclesiastica
publica munera sustinenda o Et vero si judice Cicerone is jurisconsalii nomen meretur, qui respondendo , agendo, cavendo , micandoque' idoneus ω , quid quaeso 'comaene habent, . inerae formula et forenses cum canonistis &iurisconsultig*' Itaque hoc opere canonistam instituere' intendens , novam quidem proposui dilaiplinam, at minime formulas judiciarias; uto certo' habens rerum uim ab iis, qui
18쪽
.solidioribus, rei canonicae & civilis principiis sunt imbuti, nullo negotio posse suppleri . Interim quod spectat ad mores hujus regni peculiares, piaculum esse judicavi eos non exhibere , & praesertim pacta conventa inter B Inedictum XIV. &. Carolum olim augusti si simum regem nostrum, quibus in multis articulis regitur praesens nostrarum ecclesiarunia disciplina . f. V. Porro dum novam diseiplinam &murationum caussas enarro , passim historici personam sustineo; & ita non est, quod quempiam moveat, quod rei ecclesiasticae vicem' indoleam, aut vitia clericorum acri stilo videar perstringere. Certe coaevi historici αviri doctissimi, eadem facta describentes , stilo utuntur duriore: & in recensendis rebus inb
rius rectis porti q. v triti calamo excidunt,
cham conlulto adhibentur verba asperiora. Praeterea vitia sunt hominum, non ossici
rum; nec od vitia perstringantur , id quidquam lacria regulis & ossiciis detrahit, quin
potius ossiciorum S. regularum extollit majest tem : semperque optimis quibusque necessarium vitum, vitia vivis coloribus describi, nihilque etiam in re ecclesiastica dissimulari ca).ut inde deterriti homines, bene moratam vi
tam ca Nelta ior cunus lib. XI. de iseis caP. 4.
19쪽
tam instituant. Interim erga sacra minist .ria S. ecclesiae moderatores , in primis Romanum pontificem, qui vicem B. Petri ilia ecclesia sustinat ut sacerdotem decebat , summam exhibui venerationem. Et quod in aliquibus articulis novae veterem praefero disciplinam , id non ea ratione factum est , quasi res novas in ecclesia moliar, sed quod dissicile admodum est . non amare pulchriora . Privatorum certe est pacis & concordiae nutrire consilia , & omnia referre ad Dei providentiam , qui aeterna ratione ecclesiam moderatur suam, & certe passurus non fuisset novam disciplinam induci, si haec ad ecclesiae gubernationem minus lassiceret. f. VI. Iam vero singulis veteris & novae disciplinae articulis historiae di. antiquitatis lumen afludi, quae aptas sacrorum canonum l. mutationum rationes & caussas suppedita. runt. Nec sane est, ut de rebus ad antiquitates spectantibus alio rite & recte commen. temur. Quis nescit, leges civiles & sacros canones diu male habitos, quod interpretes necessariis historiae , linguarum, critices , chrOnologiae praesidis erant destituti 2 Observat Vir summus Jac. Cujactus 9 , nullos doctores esse ineptiores, quam qui in ius pontifi-c cium
Oa Ad cap. X. ex. de sent. 9 re iudic.
20쪽
eium ante renatas litteras scripserant, idque quod vitio aetatis ecclesiasticas antiquitates ignorarent. Unde glossas , summas & opparatur suos potius tricis forens bus, qhiani disciplinae illustrandae & moribus componendis impenderunt: quo fictum , ut omnino barbari& ieiuni sint, nec ab eorum lectione meliores discedamus. Ita non injuria saeculo deis cimoquinto auctor his archiae subcaelestis o servavit, in ecclesia Graeca esse multos canonistas , nullos vero decretalistas , in ecclesia vero Latina multos esse decretalistas , nulloseanonistas sa3. Sed expulsa tandem barbarie, studia ecclesiasticarum antiquitatum in Occidente resumta sunt, & tanta felicitate exculista, ut sere nihil de pristinis moribus cognoscendum supersit. Et hinc Latini praeclarisis mos in canones & decretales ediderunt comis mentarios: qua in re adeo proce Is mus, ut in eodem stadio currentes Graecos, ipsis etiam Zonaram Ariste num & Balsamonem , longi retro reliquerimus. Interim ego non luxuqriantem erudictionem congesti . nec rebuε crs-
. ticis adeo indulsi , ut semper suppositiones &interpolationes ingeminarem, sed quatenus opus videbatur , α subjecta muteria post