장음표시 사용
271쪽
Sectio quinta de Vitriolo. 4sunt qui hanc alteri praeferant ; se ni etiam qui illam huic anteponant: neutris ego sim pliciter contra dico. VCronius forte eo respexit, quod vitriolum ex metallo, quod sibi est cognatissimum, paratum admixtione salium aliorum, quae alias communi & minerali vitriolo adhaerere & inhaerere solent, maxima ex parte destituatur, atq; propterea vim suam vitrioli eam citius expeditius & felicius exeris
Interim. quae ex minerali vitriolo paratue Gilla, non simpliciter erit rejicienda, sed locus eidem non postremus inter medicamenta viis triolica concedendini; non solum quod minori labore & breviori tempore haretur, ve rum etiam quod idem vel plus etiam praestet vitriolum minerale hae de causa, quod id ori gini sit proximus & spiritus habeat mole cor porea metallica non obrutos sed liberiores. sicuti paulo ante ex Quercetano ostensum est. Hujus p rq parationem ego desiderans Crol-lii deseriptionem sum secutus & hoc modo praeparatar Gillam ex Vitriolo martis poloris subviridis, deprehendi summarum esse virium
in expurgandis ex ventriculo in te st inis prae 'cordiis, pulmonibus nec non capite noxiis superfluitatibus, unde suboriri solent angustiae
praecordiorum , ventriculi aggravationes α
272쪽
bribus lumbricis item colligitur gignendis
apta materia rerum & articulorum vitia dependent , catarrho sis defluxionibus oceasio
Hisce malis omnibus mederi potest haec Grilla, ventriculum & proxime vicina membra sarcina illa, non solum levando, sed etiam iisdem ac praesertim ventriculo roburs gerendo rhinc per experientiam eognovisse licuit, quosdam usu Grillae seu Gillae instantes dolores podagricos praecavisse, adeo ut iidem 'aliquot annos nore redierint, aut in quibusdam militis saltem affixerint & citius desierim, 'puto id factum propter revussionem & evacuationem, propter quas operationes in podagra a plerisque ad praecautionem mmmenis datur vomitus, quem , si eo opus, longe feli eius praestat Gilla haec, quam usitata εαεῖκα, qualia & quanta etiam sint: qeniter enim voisimitum prori tat & cerebrum benigne ex pu sat, e vestigio & fere statim postquam fuerit ebibita; nec ullum inde infertur nocume
tum, nisi quod gravi & metallico plerumque sapore linguam & palatum inficiat , qui t men paulo post abit & evanescitata. Quanquam credam illum saporem metallicum non omni adesse Gillae, aut saltein non tantum, sed ei solum, quae qxvurgari Munobiliori paratur vitriolo et quae tamen si Par
273쪽
paretur ex Vitriolo ungarico aut Romano, quae duo non cuprisere, liceat sic loqui, hoe 'est, non cupreo sapore linguam ferire ad se . ixit Mysteriarcha schol. in l. paragr. d caduco J aut'nullum ejusmodi saporem, aut nom, adeo gravem post se relinquere deprehendi .
gua, nempe scrupulus unus, quae tamen dosis habita ratione aetatis sexus, complexionis αconsimilium circumstantiarum, minui potest ad se miscrupulum & augeri ad sesquiscrup tum, serupulos duos, & ad drachmam unam v qad summum. Gillae praeterea vim depraeducat Crollius ini promovenda curatione vulneis rum recentium , si quaternis auroris eo tinuis drachma semis incerevisia calida assumatur. Ia catarrhis suffocativis aliquandci ifeliciter ea sum usias, statim enim post ejus exhibitionum cum haustu vini copiam crassae lentae & viscosae materiae vidi rejectam, & hoc malo laborantem a suffocationis periculo imminenti per Dei gratiam liberatum. In Asthmaticis quoque caeteris paribus usus hujus non potest non prodesse .
- Quod autem Ceollius subnectit hoc medicamentum preter vomitum & secessum,etiam per sudorem operari di somnium inducere . .
274쪽
fateor me nondum esse expertum; & videturno per se sed ex accidenti sudorem move e , &somnum facere, si forte ea usum ejusdem sequanturi cum ea videantur propria opera esse' i sulphuris, quod per hanc praeparationem separatum magna ex. parte est, aut saltem ejus vim obtusam arbitror & praesertim somnum inducendi vim quae non est partis 4e substantiae salinae, sed i ulphuris narcotici, quod hie, non adest, neque tamdiu in corporς manere videtur ut talem caulare possit effecturn; subi- to enim postquam est assumta Gilla vomiturejicitur. Interim tamen liber urn esto cujus que hac in re judicium : nolo enim hac de re cum quopiam contendere & rixari: Nec est quid' quis hunc vitrioli usum adeo formidare velit, quasi id sit venenum: Ut enim l dieam
de veneranda antiquitate, quae vitriolum ex enenorum satalogo expungendo ab ejus crudi usu etiam int, corpus non abstinuiti audiat quaeso, vitrioli mastix quid hac de re scribatTheophrast us defensione sua tertia. Sic ait; Vos mihi objicitis, Vitriolum; in quo suhi majora mysteria & ex quo plus utilitatis redundat, quam ex omnibus pyxidibus pharmacopoliorum .
Quod sit venenum dicere non potestis At erit eorrosivum; dicite quomodo & qua rationei per vos ad deducendum, alias corrosi- vum
275쪽
Sectio quinta de Vitriolo. vum minime extitit. Si in corrosivum praepa- rari potest, potest quin etim reduci in gratam dulcedinem ; ambo enim conjunguntur . Qualis ergo est praesparatio, tale quoq; eva-ὰit Uitriolum. Haec ille: unde colligo Gillam
hoc, uti dictum, modo paratam, non solum aio aesse venenum, sed nec ullius participem cotrosionis idi tutam itaq; & salutarem dataque occasione non negligendam ess Ad spiritum Uitrioli, medicamentum, quod fere in omnium 'uc ore versatur, progredior ῆde cujus rite praeparati & legitime administra tione viribus & effectibus salutaribus si accuratiorem indaginem adhibere & Misochymiacorum quorundam calum ias &convitia contra usum spiritus Vitrioli adducere & refutare vellem, non sussicerent paucae, quae restant,
paginae, sed integer & peculiaris libet de ecc
Illud tamen cum institutum admittere non videatur, & ab aliis fusius omnia haec pertractata legantur, ideoq; fusius de eo discurriendi supersedemus labori. Suffcit scire, innumeras & maximas spirituri Vitrioli recte praeparatum utilitates praestare dextre eo utentibus: ejus praeterea contemptores qui in verba G leni jurarunt&opinionii sunt mancipia; qui qἔτeceptis longis & latis praescribendis phamacopolarum ossi eiciae & eorum usui potius ad-
276쪽
sant, quam rei veritati & aegrotansium saluti, J neq; in ipsum vitriolum vere philoso. phicὸ cognoscere ii eq; & mimas verum vitrioli spiritum agnovisse, multo vero minus de aIlioribus Ae praestantioribus ex vitri selo reme- diis iis uid audivisse aut intellexisse . . . Viris Chymiatris celeberrimis, imo multis in Dogmatica secta praecellentissimis infrequenti est usu vitriolum & praesertim spiritus ejusdem acidus, quanquam hic quibusdam peritis Chymicis videatue non esse verus vitrioli spiritus, sed potius salium mineralium vitriolo
adhaerentium &commistorum. Etenim,ut Io-quitur Rogerius Baecro, nemo abitretur sp, ritum, qui ex vitriolo erudo & non antea reis . ctificato elicitur, ut & oleum ejus acre, esse v
rum vitrioli spiritum ι & verum vjus oleumj sed i spiritus salinus prodiens ex commista, unione salium in vitriolo. Nam in tota im tima substantia & natura Uitrioli : nnlla ne . que aci ditas neque a credo deprehenditur &reperitur, sed summa duleedo concuncta cum suavissimo 'doreta. , Interim tamen spiritum vitrioli hunc acidum non simpliciter rejiciendum duco, siquidem & ipse usu sa tutari non destituitur, si quod eircum spectum decet medicum qui eo cum
fructu uti sibi proponit , quodnam salium praeeipuas partes in vitriolo destillando obti-
277쪽
neat, ante probe examinaverit, & debite o p irando processerit; de quo rite parando nunc,
Hunc parant diversi diversimodis quorum .. modos aliquos passim apud Chymicos scriptores inveniet lector praesertim apud Libavium e , I 8 'ntag. arcan. c. as. alii alios quoq; habent, . ' .& quidem minus legitimos. Sunt enim eX ciniflonibus quidam, qui lucro potius inhiantes cquais saluti hominum studentes nescio quid . pro spiritu vitrioli parare & ve odere solent 3. . quod postmodum pharmacopaeorum quidam
ab istis impostoribus emere & medicamentis ad medicomm praescripta commiscere no veri. . rentur cum aegrotantium quibus tale medica-. i mentum propinatur damno: hi sane non com ssiderant hujuscemodi coemtum spiritum quandoq; accedere ad naturam aquae fortis.
Itane est dicet quispiam Revera ita est; nam. sint lucri cupidi quidam impostores, qui ut statim prima: gutta exeat acida, & sic ipsi majorem copiam spiritus nanciscantur, Vitriolo addunt partem salis nitri: & hanc additionem huic spiritui inducere naturam aquae fortis, quis adeo ludis est in Chymicis, qui non videat Notum est enim ex parte una salis nitri& duabus Vitrioli communem parari aquam fortem: cuius etiam saporem& odorem, aut sitiem parum ab eo distantem refert exhibe
278쪽
ι Sectio qVinta de Vitriolo. hujuscemodi Uittioli spiritus, per additionem scilicet salis nitri paratus. Videant ergo quid agant, hujuscemodi remedia qui non solvin
ipsi debite non praeparant, sed etiam temere dc solius lucri gratia a ciniflonibus temerariis AC impostoribus perfidis parata coemunt, proqῆgenuino spirxtu vitrioli acido divendunt, &aegrotis raro sine damno loco spiritas vitrioli veri & optimi, quem medici solent praescribe.re, propinant. Digna profecto haec res est animadversione severa: Sed hoc mearum non est
pinium, id concernit & spectat ad officium medici physici aut illor*m, quibus inspectio
nis & visitationis pharmacopoliorum cura in .cumbit prae reliquis.
Quamobrem de hoc ipso ego nil amplius addo: potius quomodo hic spiritus vitrio lidebite paretur, 'uod instituti ratio postulat subjiciam. Inter plures autem modos, quos hinc colligere & videre mihi licuit optimus mihi videtur is: per quem Vitriolum ad destillandum spiritum selectum, in loco calido Msieco non tamen excessivo reponitur tamdim,
donec superflua & extranea humiditate majori ex parte absumta vitriolum albescere in cipiat. Sie enim metus non est, ut pars illa Mercurialis, volatilis & penetras deperdatur, quod fieri verisimile est, cum vitriolum ad rubedinem a nonnullis calcinetur. Exi 1tum
279쪽
illo modo Vitriolum inditur in retortam firmam furno conveniensi imponitur; amplum recipiens ad excipiendos spiritus idoneum apponitur, juncturae luto optimo obserentur &claudantur, neq9χ spirituum exhalet: dehinc a ignis carbonu succenditur; primo lentissimus ad evocandam humiditatem phlegmaticam, sensim eum augendo eousque donec nihil spirituum, qui sub forma nebularum albicantium totiam replens vas receptorium, amplius i. exite videbis. -
Quo peracto sensim ignis extinguatur, &vasa refrigescant relinquendo ad minimum per biduum: lutum linteo madido emolle- ' ueleat & auferatur: & vitriolicum liquorem tripljcem ab invicem peculiari quemvis gradu ignis separa; phlegma sellicet in balneo a spiritu & oleo, cujus si recte operatus fueris,haut 'exigua portio una exibit ἱ at spiritum separ
Hic modus licet communis sit & usitatus, est tamen convenientissimus: interim, ut labor separationis minuatur, quidam retortae jungunt cucurbitam aliquam inferi. perfora-
ram, cui postmodum applicant amplum illud recipiens in quod soli spiritus pelluntur, remanente propter gravitatem oleo in cucurbitata. '
Sed sedula, artifices non taedet dictos lia. , ' R quores γ
280쪽
Sectio quissa de VisHol iiqubres ab invicem separandi laboris: atq; de Praeparandi modo haec dixisse sussiciant; si c uilite displiceat & arrideat magis Crolli, salae
aut alterius,cum eo non pugno, utatus eo quo
velit, modo, nihil alieni vitri is addatur,quod noxae & damno esse possit utentibus . . Crollius licet fateatur & concedat ex Vitriolo minerali spiritum hunc parari ; alibi: tamen, in specifico scilicet stomachico asserit ex Vitriolis metallicis ferri videlicet & cu-pri spiritus & oleum praeparari vulgari &cΟ-.' gnito modo longἡ majoris efficacia di viri tis quam e vitriolo communi. utut autem illi lubenter concesserim. spiritum ex Vitriolis metallicis paratum & proliticum summas & essi ea cissimas obtinere vires praesertim adversus illos morbos quos. Marti & Veneri adscribunt. & ad cὀnservanda ea membra quae hisce subjacent planetis v
nihilominus tamen rationi non videtur consentaneum , spiritum ex vitriolo minerali proli tum minores edere effectus & minus Prodesse corpori. Imo potius vero similius videtur, hunc ipsum praeterquam quod Ma tialibus conveniat morbis & venereis curandis , etiam alia viscera & membra non respu re, sed salutari operatione iisdem pro re narita opitniari & prodesse vi sua Vitriolica omnium spirituum. metallicorum potestate