De genio epidemio nonnulla : dissertatio inauguralis medica ...

3쪽

INAUGURALIS MEDICA

GIMI IOSI MEDICORUM ORDINIS

DIE XXVII. M. MAJI A. MDCCCXLIII.

H. L. Q. S.

PUBLICE DEFENDET

AUCTOR

OPPONENTIBUS:

5쪽

Cogitanti mihi saepenuniero, quidnam dissertationIs objectum eligerem, id potissimum opere dignum mihi est pisum, quod non, ut saepius si, aut sine magno labore lut minore cum emolumento hinc atque illinc compilare-ur, Sed ex longiore attentoque studio prosectum, haud nultum quidem novi, at .sortasse aliquid medicorum in- enio maximo commendandum afferret. Studium genii pidemii jucundissimum illud quidem esse, sod disseilli-aum, illustrissimus hujus almae literarum academiae

raeceptor iterum iterumque dixit; attamen a proposito ae non deterruit, quum et multa de hae ro meditatusssem sententiasque collegissem, et improviso quodam asu tempus ad haecce studia ulterius proserenda mihialum esset. Praeterito enim anno IIalas, duco Κruhen- ergio, insignem per dirum aestatis ealorem sobrium s. d.

6쪽

aestivarum copiam obServare mihi c0nligit, posteaque,

typho epid. ii Se curreptus, diuturno convale Scentiae Sta dio, animadvertendi occa Sio mihi erat oblata, omnes sere morbos, egregii medici cura geniique epidem ii ratione ha bita, optime ceSsisSe. E Si autem, benevole lector, hii. juseo tractatus objectum dissicilius Sit, qua in cui mitiores fvires studiaque Sussciant, et permulta, inprimis quod attinet curam therapeuticam, pro exiguo libelli spatio vi, attingere licuerit, tamen quae asseram quasi primordit

habeas, quaeso, hujusce rei uberiore Scientia amplius

excolendae.

7쪽

duum cuivis individuo certam quandam pro sua constitutisne vitaeque gerendae ratione inesse morbi praediSpο- Sitionem concedas, omnes unius regionis incolas propter similes vitae conditiones easdemque influentias eXt'rnas,

similem prae se serre morbi dispositionem, iisdem epidemiis endemiisque corripi, nemo erit qui neget. Quod non Modo experientia ac medicorum scriptis stabilitum et constitutum est, Sed studiosissimus quisque Aesculapii discipulus illius rei observandae saepius Occa Sionem habuerit. Morbos quidem endemicos Galenus rectiuS

γχορχος vel ἐπιχωρίους dixit), qui saepius haud ita re-

noliS ex causiS prodeunt, quin quidem mens nostra ea Senucleare valeat, et qui semper pro diversa locorum na- rara modis cantur ibique restringuntur, eos, dico, hacee lissertatione tractandos non proposui, neque morboS epi Jemicos accuratius describam: sed hoc mihi est in animo'Xp0nere, omnes, qui in terra Sint homines, quippe quid iisdem planetae existant incolae νοσμοπολλαι), majore quodam morborum vinculo contineri; altiorem esse illa endemia aut locali conStitutione potentiam, quae, eX uni- ersis systematis solaris rationibus profecta, omnibus endemus epidemiisque indolem praebeat. Et quamvis cau-

8쪽

Sae, num Sint almosphaericae, vel electricae solummodo, Vel vulcanicae, an vis quaedam gravitalis atque attractionis noStrum inter aliosque planetas, non plane Sint perspicuae; essectus tamen ita sunt evidentes, ut res omnino negari non poSSit.

Mens chen glei cheteitig und aus glei chen Ursachen ergrei-lenden Κranklieiton abhungt Sed recte quaeraS, Sitne revera omnibus quidem temporibus conStitutio epidentia, an sit abstractione sola philosophorum ficta, quum perrtot saecula morbi solummodo epidem ii sint obServati, qui bus desinentibus, ut semper fit, morbi stationarii denuod

aut endemicos, aut contagiosos mi Smatic0Sque, Sed om nes quasi uno imperio contineri neges 8 Sed rem ita sese habere novissimis clarissimorum virorum di Squi Sitionibus

inprimis Naum anni, Schoente inii, Hec heri, al.

probatum est, neque Veteribus medicinae Scriptoribus, Hippocrati et Syden hamio innotuit; manea Vero veterum nosographia et exilis epidemiorum c0gnitio, quominus morborum evolutio et propagatio cum successu tractari posset, impedierunt, neque recentioribus et his quidem sagacibus medicinae scriptoribus vix ullum adminiculilae praebuerunt. Veniam mihi des, rogo, Studiosissimi S,

donliam ii do morbis epidem iis disserentis altioremque qua epidemiorum varia sacies explicetur, insuentiam quae I Eneyclopadiselles Morterbueli der medicinisellen Wissensehasleu, von L Oh, v. Gruse, Muner etc.

9쪽

rentis) verba in memoriam revocandi l): hNihil quicquam,

opinor, animum universae qua patet medicinae pomoeria perlustrantem, tanta percellet admiratione, quam discolor illa, et sui plane dissimilis morborum epidemiorum facies, non iam, qua varia S ejusdem anni tempeStaleS, quam qua discrepantes diversorum ab invicem annorum constitutiones reserunt, ab iisque dependetit. Quae tam aperta praedictorum morborum diversitas tam propriis ac sibi pecu liaribus sympto mctis, tam etiam medendi ratione, quam hi ab illis disparem, prorsus sibi vindicant, satis illucescit. - Nescire Se , saletur, epidemiorum num alii, continua quadam serie ceu facto circulo alios Semper eXcipiant, auvero omnes indiscriminatim iiiilloque servato ordine, pro

occulta aeris diathesi et inexplicabili temporum ratio noincedant. Ac, ni memoria salior, Schoente in Dis in praelectionibus clinicis dixit, Sicuti omnes res naturales mundi sint partes, ita omnes morbos genii epide inii quasiosiluvia esse et producta, eumque ut silum rubrum per totum medicinae labyrinthum duci. Haec quidem sufficiant; nunc de ipsius genii epidem ii indole disseramus, deindo de gravissimis illius hocce saeculo laciis mulationibus, postea de modi scala morborum facie.

Quis est qui dubitet, quin unaquaque in epidemia,

i. e. morbo epidem te graSSante, eon Stitutio epidemia, καταςασις, Sit observata, Semperque atmosphaerologica aut alia certo cauSa ad illam prodendam animadverSa, quamvis epidenatis snitis nemo sere, usque ad novisSimum tempus, sufficiente diligentia morbos sic dictos intercurrentes I) Sydentiam, de morbis epidemiis.

10쪽

ac Stationarios pro eorum indole indagaverit 7 Attamen

multum constat variari paene omnes morb0S per Saeculorum Spatium, imo novas pro Scientia nOStra sormas naSci.

Undo fiat 8 Haud multum a veritate aberrare mihi videor, omnes si contendo homines, quod univerSum Bitinet morborum complexum, eadem qua SinguluS ad Singulum morbum ratione esse spectandos, utque i Idividui constitutio, pro nocentibus externis infaustis assectionibus implicetur, ita etiam morbos pandem ius se habere. Quam quidem icomparationem paullulo accur itius delineare liceat. Sicuti enim morbosa in si vidui constitutio aut est congenitai aut acquisita omnibus vitae conditionibus: item morbus Pandem ius non Solum eX incolurum et terrae culturaeque ac temperaturae etc. indole proficiScitur, Sed etiam e mo . bis antea gras Satis quasi pr0genituS eSt. Quisque morbus aut est acutus aut chronicus; ille oritur, potentiae eXter nae quum violenter corpus humanum asstigant' hic quia mi illarum vis non admodum sit effrenata, ita ut Sanitatem iEenSim senSimque modo obruant. Simili ratione epide millsese habent, quippe occasione data in c0rpora propen Sa ingressi quasi incendio ardent, et vehementer, ut dicunt, grassantur, homines clade funeStis Sima prosternunt, rela-Xato autem temporis Spatio impetu, aut praedispositione negata languent, sed non omnino evanescunt Ι). Epide I) Ilocher Geschielite der neueren Heilli. IS39 pag. 609.: In alien Vothshranklieiten ist die ausgebildete Kranklieitnur die hoelisto Stula des Erlirantiens, und wird nur durcii Gelegenhelisursachen aus der aligemeinen LebenSStimmung hem Orgerusen, welche sicli in der Gesammtheit dureli die alige meinen Elnsiusso ent ichelt hat.