Studia Maniliana [microform]

발행: 1901년

분량: 36페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

LEONIsi vero signum a bestia, cuius spolium Hercules gerebat, nomen traxisse concludimus cum e notis exiguis tum evocabulo ' Nemeaei et URSAEε MINORIS narrationem Manilius ipse quamvis paucis indicat. In illud enim sidus Cynosuram β)Nympham, quippe quae Iovis nutrix suisset, versam esse contendit repugnans' quidem Arato eiusque imitatoribus sed consentiens cum mythographiS. De aliquot sideribus dubitari potest, hic poeta utrum tenuibus

ambiguisque verbis catasterismorum causas asserat an virtutes faciesque bestiarum figuratarum describat. CUM quidem, quem Mani

lius' volantem' singit, quamquam stellae alis desunt, egasum

Ar schol. v. 322 sq. v. 636 Cosma p. 6 Cat. p. 196 247 B. P. p. 63 92 ; 'g. Π 3 p. 37, 7 Ps.-Dosith. III p. 292, 15 Amp. II 8 Serv. ad Aen I 535 schol ad Stat Theb. III 27. Hanc fabulae formam Epimenidi probabiliter tribuit Maasa Arat. p. 350 . Manili tenuia verba utram ad formam referenda sint dubium est, tamen puto eum Aratum illiusque sectatores imitari, qui Orionem Dianam stuprare voluisse narrant Cic. Germ. Ar schol Cat. l. . Altera forma est Ps.-Hesiodi, qui Orionem in arte venandi Dianae Latonaeque so iactantem inducit Eum secuntur

Ovidius fast V 537 sqq. et mythogr. at locis . 1 Manil Π spolio Leonem scit in caelo collocatu ', Π 531

victus e fulget in astris'. - est fab. Germ. 547. IV 58 Senec. ed. 40 Maxim. de action ausp. IVAE V 102; Ar schol. v. 149 Hyg. Π 24 p. 66, 21-23 Cat. p. 206 B. . p. 71 Ps.-Dosith. I p. 292, 5 Ampel II 5 Cosma p. 5 Isidor orig. III 1, 27; Myth. Vatic III 15 5. f. quae infra disputabo p. 48. auctorem fabulae Pisandrum Rhodium inmeraci D. 1 K. esse dicunt Hyg. Cat. B. P. p. 72 quoa illius nomen restituendum est . 2 cf. adn. 1. spolio Leonem est clausula Ovidiana fast. II 325. V 393 et im81 L 113).3 Manil voce Nemeaei pro sidere Leonis his locis utitur H 565.623. HI 404. 409 571. IV 336 464. 706. 759. V 206 s. Germ. 547. IV 58 . 4 Manil. H 30 officio Iovis Cynosuram scit in caelo positam ' testi Cat. p. 185; . . . 59, 10 sq. Hyg. His p. 31, 23 sqq. fab. 224. fabulam ad Aglaosthenem in axicis h. m. revocant Cat. . . Hyg.

5 cs ea quae infra de Ursae maioris fabula disseram p. 6 adn. 1. 6 cum Cynosuram unam, non utramque ursam Iovem nutrisse dicat.

7 V 24 olat stellatus cus' V 634 Ecus caelo volabit . 8 Ecum alatum inducunt Ovidius quoque last m 457 et Germanicus 207. 23 et repraesentat imago sphaerae Famesianae tabularum picturarumque Thiel tab. III b. IV a. p. 108 AL). Ab eis distat Catasterismorum scriptor, qui tacens verbis δια δε ο ιη'ειν πτέρυγας consentire videtur. 9 Pegasus et in Helicone ictibus pedis fontem aperuisse et Bellerophontem per auras exisse dicitur priorem narrationem Aratus refert,

duas, quae distingui solent, Ovidius confundit Manilius ad utram alludat ignoratur. - est. Ar. 205 sqq. Ovid. fast. HI 450 sqq. cf. Rehm p. 33 ;

esse apparet. Sed velocis' vox ad naturam' bestiae pertineat an LEPORIS catasterismi causam' non certius scio ε quam verba

I 353sq. DELΤΟΤΟ nomine sidus, i ex simili dictum sideris sa-ciem litterae similem an nomen eius e Nili Delta captumq)significent. Hoc loco de YADUM nomine, re controversa et inter antiquos doctos dissensionis plena, pauca verba faciam, praesertim cum de eis narratio apud hunc poetam non occurrat Manilius enim

primus, quantum scio, illius nominis veram etymologiam' a Cicerone ' Tironeque' iniuria reiectam non solum protulit sed etiam

Germ. 207 sqq. Nonnus Dionys 38, 400 sqq. Ar schol. V. 205 Cat. p. 218; B. . p. 78 Hyg. Π 18. Aratum primum illud sidus ita interpretatum

esse e Cat. verbis: υρατος μὲν ουν φησι τι ἐπὶ του Ελικωνος Πναι τοι - σαντα κρήνην τηι ὁπλη . . . - αλλοι δὲ τιν Πηγασον εἶναί φασι . . .

δια δὲ τ μὴ ἔχειν πτέρυγας ὰπέρανον δοκεῖ scit υρατος τισι ποιεῖν τι λόγον - elucet, quoniam qui illam explicationem sive supplent αλλοι sive reiciunt τισι ad Aratum solum respiciunt cf. Maas A. . Ρ. 25 sq. .

1 I 412 elox Lepus'. 2 Quantum celeritas et secunditas, quam alii scriptores Cat. 'g.)causam catasterismi asserunt, propria leporis sint Varro docet de r. r.

III 12). Blius verba et mythographorum simillima ad librum, qui est

de bestiarum natura cf. Aristotel. h. a. IV 33 p. 579b, 32 , an ad scientiam cottidiana observatione paratam cs Herod. III 108 revocanda sint nescio. Magni autem momenti hoc est, quod Archelai novum agmentum adhuc in Mati latini scholiis p. 254 a, 17 unis servatum nunc codice T quoque Rehm r. n. XXXIV 6 oblatum Varronis verbis minatur, qui de illius epigrammatis id est 'Iδιοφυέσι quater loquitur cf. Plin. h. n. VIII 55, 218 . 3 test. Ar schol. V. 338 Cat. p. 254. 4 Eadem dubitatio est de verbis Ciceronis v. 121 levipes lepus , Germanici v. 10 pernix lepus', poetae Sphaerae civ. 63 -υπουν λαγών , Nonni Dionys XVI 205 ἐπειγομένοιο λαγωου 5 test. Cic. v. 6 Ar schol v. 2234. 380 18 Hyg. II 1 p. 59, 15; S. p. 144 sq. 6 testi Ar schol v. 236 Cat. p. 23; . . p. 81 mg. Has Hoc nomen Dei toti re vera a contemplatione trium stellarum ortum esse in

confesso est.

7 Scal p. 395 Latini Suculas non a succo, ut inepte Nigidius quo loco illo de veriloquio huius vocis disputaverit nescio, at in Servi commentario ad Aen. I 44 hanc etymologiam inveni J. sed tamquam sunt ες

υποκοριστικῖς'. item Servius i. c. nam ideo eas quidam suculas, sues

scilicet, dici tradunt'. an explicationem probant Thiel p. 2 et Bouchsi p. 134 adn. 1, alteram praeserunt deler Stemn. p. 139 sq. et senex Gditem p. 45 sq. . 8 de nat deor. in 111. 9 apud Geli m 9, 4. f. Plin. h. n. XVIII 247. Prob. ad Georg. I 138 K.

12쪽

veritati eius considens certo consilio exhibuit. Item alii h hoc populare veriloquium se cognovisse subindicant Suculas interpretati, sed nemo originem nominis ita demonstravit ut Manilius hisce verbis v 125 Immundosque greges agitant scit Hyades per sordida

rura

Et dum Laertiadae genuere Ib0ten. 0ua re intellegitur hunc poetam doctas narrationes Sthologicasque explicationes Alexandrinorum non Semper Secutum esse, Sed hic illic simplicem populi interpretationem praetulisse. Iam ad sabulas enarratas exornatasque veniamus. ANDROMEDAE

EIUSQUE FAMILIAE sabulam Manilius, qui mythographica se contemnere fatetur II 3 sqq. et de suo opere ornari res ipsa negat, contenta doceri' dicit Π 39), tanto studio atque lepore resert V 538 sqq.), ut quasi nitens margarita e carmine effulgeat. Sed

cum neque narrationem, etsi amore quodam tractavit et alios )poetas secutus Venuste exornaVit, sua Minerva mutaret neque catasterismos, argumentum sabulae breviter exponere satis habeo. Neptunus ut Cephei familiam poena afficeret, quod uxor Cassiope ob pulchritudinem adversus Nereidas gloriata erat, in eius terram et aquarum eliiviones η et belliam marinam miserat. Deinde parentes, cum Cepheus filiam Andromedam et proponere oraculo iussus esset, inviti sed terrae calamitate commoti illam bestiae concesserunt. Eam Perseus a certa morte Servavit

belua interfecta et in matrimonium duxit. - Ob illius virtutem

1 Cicero, Tiro, Plinius h. n. XVI 247, Colum XI 2 Mec int. 211 sq. , Ampel mis, Hyg. ab. 192 Commentat. Vergil. ad Georg. I 138 Aen. Ι 44) C. Gl. L. III p. 93, 17.2 Euripidem dico et Ovidium Mef. IV 662 sqq.), quorum ab hoc

Manilius vivaces colores atque etiam nonnulla verba petivit, illi vero debet quaedam non levia, quae ad actionem attinent. Praeter eos parietum picturae quoque in expositione Andromedae describenda apud hunc poetam multum valuisse Videntur.3 P433 sq. V 541 sqq. ex his versibus colligimus in pristina sabulae forma illius inundationis mentionem factam esse, quam conclusionem probant verba Apollodori II 4, 3, 24 καὶ Ποσειδῶν αὐταῖς Νηρηισιν συνοργισθεὶς πλ ήμμυραν τε ἐπὶ τὴν χωραν μη)ε καὶ κητος et Progymnasmaticorum et J Jacobs de studiis Progymn. mythographicis p. 46 sq. . Apud mythographos autem, qui de fabulis sidereis agunt, pauca tantum vestiuia eius rei et minus aperta inveni cf. r. schol. v. 179 p. 372, 21, v. 65 p. 463, 17 Cat. p. 215b, 13; . . p. 77, 18 - . p. 39J). Atqui auctor eorum communis certe rettulit eluviones, fortasse etiam Oraculum cf. Apod. l. α; r. schol. v. 179; Maml. V 543-45 .

Andromeda 3 et ad facinoris memoriam Cepheus y Cassiope )Cetusque in caelo collocati sunt Mater autem propter impietatem pedibus in altum sublatis inter sidera ferri videtur, ubi lugens iniuriam siliae impositam luit 354 sq. 686M 28)'. A PERSEU ipse victoria non a Ceto sed a Medusa parta sedem caelestem sibi paravitq), quam historiolam Manilius brevissime attingit. AQUARI et AURIGAE cum catasterismos hic poeta narret, nomina taceat, accurata versuum interpretatione pus est, ut perspiciamus lilium esse Ganymedem'), quem Iovis iussu Aquila rapuit' et hunc Erichthonium t), cuius memoriam Iuppiter, quod eum pri-1 Manil. V 61 7 sqq. - testi: Germ. 249 Nonni Dionys. 25, 126 sqq. 43 166 sqq. 47, 449 Ar schol. V. 198 Cat. . 216 B. P. . 78, 9; yg. II 11 fabulam Euripideam esse dicunt Cat. B. P. IIS g. cf. elcher, ni ech. Trag. II 666 sq. Roberi, arch Zig. 1878 . 19 . 2 I 354. V 23. verba II 29 non plane perspicio). - est. Nonnus Dionys. 25, 139 Ar schol. v. 179 Cat. p. 214 B. . . 77; Fg H 9. 3 Manil 354. V 23. - est. M. 651 sqq. 196 Germ. 66 sqq. 199 sq. Avien. 120 sq. Nonnus 25, 134. 43, 167. 47, 448 Ar Schol. v. 179. 653. 657 669 Cat. p. 15; B. . . 77 Ηyg. II 10 sabulam Sophocli tribuunt Cat. . . Hyg. 4 Manil I 354 sqq. 433 sqq. V 15 540 sqq. 657 sq. - est. A r. 353 sqq.; Germ. 356 sqq. Nonn. 25, 127 sqq. A . schol. V. 179 Cat. . 257; . . p. 77 sq. 98. fabulam ad Sophoclem referunt Cat. - Paucis verbis a criticorum coniecturis defendam sideris nomina, quod ab hoc poeta et Piscis I 356 et Cetus J 433 atque etiam Cotum V 15. 657 appellatur. Ῥiscis' forma, quam in ' Pristem Benile mutavit, non offenditur, qui imaginum memor est et versus Ovidiani mei. IV 26 qua tenuissima cauda ceti)desinit in piscem'. Nam dubitari nequit, quin Manilius artem pro toto ponat hic pariter atque aliis locis Capri' et 'Capricorni nominibus M 179. 659. IV 45 Umae et Aquari I 561 promiscue utatur. Item formam singularem Cetum teneo, quae recurrit apud Mythographum Vaticanum II 6, 21 . 186, 39. 5 Manil. 0 35 sqq. V 22 568. 72). - testi: r. schol. V. 251; Cati p. 226 B. . . 82 Myg. II 12 fab. 224 Nonn Dion. 25, 130 . fabulam Aeschyli ἐν Φορκίσι D. 262 esse dicunt Cat. B. Ρ Ηyg. cf. Robertis. 130 adn. . 6 V 487 sqq. hanc interpretationem firmant nomen Iuvenis apud Manilium saepe obvium cs . 44 et versus a Benuei recte restitutus IV 797 Sed Iuvenis nudos sormatus mollior artus'. quartus ab Aquila ipsa V 488 non a Iove in alitem converso raptus est. - ωSt. Ar Schol.

13쪽

mum inter homines quadrigis vehentem conspexerat, sidere immortalem reddidit . URs1E-MORI sabulam nos exploraturos adiuvant, cum elices nomen fidem non habeat', verba II 29 raptam 3caone natam Neque enim sugiet eum, qui verba aliorum scriptorum in primis poetarum' diligenter perscrutatus est, ut Hyginum verbo eripiendi ita hunc poetam rapiendi graecum iξαιρεῖν vertisse quomvthographi ε non servatam sed terris remotam Callisto indicare solent ac re vincitur Manili animo hanc fabulae Ormam Ob

versatam esse:

Callisto Lycaonis filiam, quam, cum venans a Iove Dianae faciem simulante compressa esset, de in urSam converterat, Iuppiter, ut eam' ab Arcadibus urgentibus defenderet, rapuit memor peccati sui et inter astra collocavit'. Duae de VIRGINE sabulae, cuius nominibus nihilo magis con

pietate ad sidera ductam rarigonen testium auxilio ita supplemus: Erigone, quae, cum Icarum patrem suum a paStoribus ne-

detur si viscare Manilius 47 sqq.', cum illo loco de genituris SalmoneIBellerophontisque agatur, quod etiam irinici VIII 16 orba probant hoc astro oriente Salmoneus et Bellerophontes a priscis auctoribus nata esse narrantur' - est. Gem. 157 sq. Avien. 409 sq. Cat 9 207; . . p 'g. II 13 Isidor de orig. III 1, 34 fabulam ad Eratosthenem revocat Hygin. cf. naac I. c. p. q. 1' nam Helices et Cynosurae nomina nimis trita significationes mythologi eas paulatim amiserant ita ut Manilius eas et Arctos prom1seue 2 Ηγκ p. 31 1 oropiam Callisto' II 4 p. 34 22 ereptos Calligio iusque filium ' Liv. 39 13, 13 raptos a dis homines istos 3 Ovid et II 506 sustulit et ostiori raptos per inania vento Imposuit caelo' sast. II 188 ni sors in superas raptus uterque domos . Germ 92 Icarus ereptam pensavit sidere vitam .)4 Ar schol. v. 2 p. 344, 23 ἐξειλετο Cat. p. 82b, 17 de ea redigmtat . Rohde Psyche mis 374 sq. . 5 ad sabulam respiciunt raptam Lycaone natam . III 359 Prona Lycaoniae spectantem membra puellae se prona facie f. cal. 437 Ovid. et I 84 Avien. 254 sq.).6 Eius situ Arcadis catasterismum a Manilio missum non uingo. test schol. v. 2 p. 344 11 sq.) Cat. p. 181 B. o. 8, 5;Ηygis 1 p. 30 4 - 1, 3 qui sabulam ad s.-Ηes1od Theogomam se. 15 revocant os pollod. III 8 2).7 Manili versus I 316 sq. 396 sqq. 417 cf. V 23 sqq. , V 20 quippe qui ne vestigium quidem fabulae Icariensis contineant, praeterimito.

catum vidisset, maerore permota de arbore se suspenderat, a Iove propter pietatem in caelo posita est. IAlterius lineamenta narrationis e dispersis memorus, quae sive ad tam , ipgam pertineant sive ad virtutes natis sub illo signo proprias recuperamus minc colligitur: Iustitiam, quae saeculis aureo argenteoque homines visitaverat et artibus pacis instruxerat, in caelum evolasse, cum eam larre saeculi perlaesum esset, et in Virginis signum se vertisse 'In his omnibus sabulis Manilius nota vestigia premit neque aut novi' quid addit aut grave omittit. Pariter vacat alienis novS-

u labita quasi a Lon est nihilo minus scrupulos 'Irorum 46ei n6: Ain eauga movit. Narrationem ipsam quidem facile

5 nam quod uni sideri duas tresve et P. Id Ire

14쪽

intellegunt, sed quomodo poeta ex0rnaverit, cum non perspiciant, multi verba eius perperam interpretati sunt. Manilius enim ut enarret ) Olorem, in quem Iuppiter mutatus cum Leda concubuerit, in caelo positum esse' ,

Cum deus in niveum descendit versus olorem Tergaque sidenti subiecit plumea Ledae'. Sane mirum. Sed scrupuli eis eximuntur, qui poetam iis verbis ad imaginem ε non ad singularem sabulae sormam alludere percipiunt. β)Subsecuntur mi catasterismi, qui patefaciunt Manilium aeum

quibusdam scriptoribus artius cohaerere. ARGO, cum prima navis heroes per mare VexiSSet, non modo sideribus insertam' sed eam factam esse' 1 I 337 sqq. II 31. V 25 367 sqq.

2 test. Germ. 276 Ar schol. v. 273; Onnus p. 363 Cosmas P. 5, 35 est. Ηyg. ΙΙ 8 p. 45, 11-13. Ledae fabulam a Nemesis, quas Hygini auctor II 8 p. 44, 21 - 45, 11 et compilator Germanici scholiorum S. p. 152 13 in Unam confundunt, separandam esse e verbis Hygini II 8 p. 45, 11 - 13), Arati scholiastae Nonnique locis citatis elucet. 3 Versus falso interpretatur Malchin de auctor quibusd qui oSidoni meteor adhib. Rost. 1893 p. 51.4 Kalhmann arch. Jahrb. I 243 demonstravit Manilium pictas puellas in oloribus sedentes sive certo consilio sive inscientia ad fabulam, quae de Leda est, rettulisse et artem poeticam pictura adiuvisse. 5 Cursim attingam versus, qui caligeriam torquent, dico V 38 sq. Ipse deum Cycnus condit vocemque sub illo Non totus volucer secumque immurmurat intua'. Vir summus enim ad eos adnotat ' p. 395 Ut Taurus Europae non totus taurus, sed aliquid adhuc repraesentans de Iove in eo latente, ita etiam Cycnus non totus volucer pingebatur, ut cognosceretur Iuppiter in eo conditus . . . Nondum enim ita totus cycnus ut non conditus in eo Iuppiter appareat . . .' At qua in imagine lor non totus volucer pictus est Quae verba interpretationem caligeri probant Multum abest ut Manilius Cycnum deum semiferum aut avem semideum significet; immo vero dicit olorem, etsi totus volucer sit, tamen vim et impetum dei retinere, quibus Ledae animum percutiat et feminam amoris ardore afficiat. Haec verba cum monumentis notis congruunt cf. verbeck, hun8tmyth. Atlas Vm 17. 22).6 test huius vulgaris formae Arat. 348 Germ. 345. 350 sq. VitruvΙ 7, 2 Senecamerc. f. v. 7 Manetho B A 104 sqq. Avien. 756; r. schol. V. 318 Cat. p. 255; . . p. 97 Ηyg. H 37. fab. 14. Auctorem fabulae nomine Sideri arte coniunctae scriptores tacent.

hic poeta et Cat. soli beserunt secuti Stoicorum' disciplinam.

Mirus consensus etiam verborum:

Manil I 412 sqq. inum nobilis

Argoran caelum subducta mari, quod prima cucurrit, meritum magnis mundum tenet acta periclis Servando dea facta deos'. Cat. p. 25M 'Aργω. .. πρωτητ πέλαγος διεῖλεν αβατον ὁν, . . . εἰς δὲ τ αστρα πετέθη

διαιμειντὶ ουσης ἐν τοῖς θεοῖς . Necessitudo patet. Contingit vero, ut alterum argumentum asserre

possim. Obscura enim Manili verba I 346 DELPHINU Oceani

caelique decus per utrumque sacratus Catasterismis ε concinentibus p. 245b, 14 μεγιστα τιμας ἐν τῆ θαλάσσηι αυτοι

Θελφῖνι ωρισεν . . . καὶ εἰς τὰ αστρα αυτου συστημα ἔθηκεν scit. ὁ Ποσειδονy ita illustrantur ut hanc fabulam' restituamus: Delphinum, cum Amphitritae, ut Neptuno nuberet, perSuasisset, deus honoribus In mari summis assecit et inter astra

collocavit'. Consensus quomodo explicandus sit, posteriore capite quaeremuS.

Ad Hyginum YR ducit Uterque' narrat:

Lyram, quam cum Orpheus a Mercurio ipSo, inventore, accepisset et admirabiliter adhibuisset ad saxa silvasque et deos, in caelo positam esse'.

Scholiasta Arateus yy et Cal. yx in eo disserunt, quod vatem illam per Apollinem nactum esse contendunt, quae sabulae forma ab hac distinguenda ist. Sed cum Hyginus Manili dissentiente, pro-1 Manil. I 412 sqq. 623 694. IV 279 sqq. V 13. 36 sqq. 2 Cassiopen inter deas relatam esse dicitarat scholiasta p. 374,6). 3 cf. Zeller Phil. d. Gr. III 1 p. 190 316 Maass, index lect Gryph. 1893 4 p. V idem Hermae XXXI p. 419 adn. ).4 inde Germ. schol. B. . p. 92 9 marinos honores in mari tribuit'. 5 test. Ovid. fast. II 81 Germ. 322 sq. Avien. 701 sqq. Ar Schol. v. 318 Cat. . 244 sqq. B. . p. 92 Hyg. II 17. sabulam Artemidoro in Elogiis do Cupidine conditis tribuunt Cat. B. P. cf. Robertis. 31 sq. et suboddendis Maass, Arat. . 325 sq.).6 Manil 324 sqq. V 325 sqq. Ηyg. IIa p. 42 24 - 43, 5 sabulam esse ratosthenicam dicit Hyginus.7 Ar schol. v. 268 69 Cat. p. 230 Τ. p. 7; . . . 84, 3 sqq. test. Ar 269 597 674 Cic. 43 sq. Germ. 270 279); Avien. 618 sq. 623 sqq. 8 cf. 'g. Ua p. 43 15 sqq. alii autem dicunt Mercurium, cum primum lyram secisset . . . 1 44 4 Apollo lyra accepta dicitur Orpheo docuisse . . .' B. . p. 84 4 quam scit Lyram postea Apollini datam, alii Orpheo dicunt .

15쪽

bantibus aliis testibus ea reserat λ), quae Orpheus secerit apud in- seros, illi consensu minus tribuo quam huic de Aquila argumento.

AQUILAE enim situm describens in eodem uterque errore Versatur,

quippe quam Aquari signum circumvolantem fingant ducti . labellaq), quae de Ganymede Iovis ave rapto est'. ure caliger )hanc siderum descriptionem a vera condicione tabulisque pictisq)multum discrepantem reprehendit. Me igitur iure argumenti instar erroris communionem esse iudico, quo necessitudinem eorum ostendam artiSSimam.

His praemissis Arati scholia in quaestionem vocanti sabularum consensio videtur perexigua. Velut ut HYDRA significet, narra

tionem, quae de Custode Hesperidum est, paucis' attingit V 16).

Hac re nemo, quantum Scio, adhuc ossensu est, quamquam omnes')mrthographi illam sabulam sideri Draconis adscribunt. quidem

hanc consusionem' puto eo actam SSe, quod poeta in catasterismorum quodam exemplari aut nomen utriusque Sideris vocem ρα-

κοντος ' aut indicem ' sabulae verba Aρακων φ Ηρακλεους φονευθεις legerat et ea re erat deceptus. Vix alio modo hunc errorem expedias Hoc posito illud exemplar scholiis rati, quae

1 mg. p. 43 4 sqq. Cat. . 231 14sqq. T. p. 8, 10 B. . p. 84 Manil. I 327. V 329 cf. Apollod Ira, ).2 Manil. V 489 inquila extentis praedam Aquarium circumvolatalis' externis codd. ore Molinius i myg. II 16 p. 55, 15 itaque supra Aquarium volare videtur Aquil '. 3 Manil I 313 sqq. V 487 sqq. - testi: Germ. 17 sqq. Avien 694); Cat. p. 243 B. . p. 91 Hyg. II 16 Servius ad Aen. I 394 historiola fortasse est Aglaosthenis aut Epimenidis cf. Rehm p. 46, 4).4 Scal. p. 451 Sq.5 Τhiele ab m. 6 V 16 Hesperidumque vigil custos et divitis auri'. unc versum

ne quis de Dracone intellegat, attendas ad enumerationis dispositionem et Anguem septentrionalem paucis post commemoratum Vas).7 Ar schol. v. 45 Cat. p. 187; . . p. 60 Hyg. II 3 Probus et Servius ad Ge. I 205. 244. Hi narrant: Draconem, cum mala aurea ΗΘ-speridum custodivisset et ab Hercule interfectus esset in caelo positum esse . therecydem fabulae auctorem esse dicunt Cat. . . 'g.

8 Eadem in astrothesia confusio invenitur apud Statium meb.

9 velut Hipparchus Βράκοντος nomine Hydram nominat p. 108, 13 Manilius ipse Anguis' nomen et Draconis sideri et Hydrasi inditu 306. V 19 I 415), item Avien. 148- 1005. cf. Servius ad Ge. I 205J.

10 cf. . . p. 70 . . . Cancer, quod, cum Hercules cum Hydra . . . depugnaret . . . , ibid. p. 60 custodem horti draconem, quem Hercules occiderit.

non solum sabulam de Dracone sed simul etiam de 3dra ita

ut desideratur continent, proxime accedit. Parum docebit alterius sabulae quaestio, in qua ratiocinamur e rebus quibusdam similiter omissis. De ARAE enim sidere, quae voto deorum soluto inter astra collocata est δ), cum non tam aciem eius et fabricationem quam bellum Gigantum saepe' celebratum omnibusque notum verbis ne novis quidem describat, Manilius brevem et amputatam narrationem in libello suo invenisse videtur. Illa forma est sabulae apud Araii scholiastam ε obviae. Accedit ut Iovem pugnantem non contra Saturnum sed Gigantes aut, qui vulgo idem putantur, Titanes faciat uterque' a ceteris discedens. Si rationem eorum facimus, quae hucusque nostris quaeStiunculis essecta sunt, intellegimus hunc poetam cum mythographis coniunctum esse arto Vinculo.

Iam transgrediamur ad eos catasterismos, quorum sormae aliquo modo mutatae apud Manilium exstant. ARIETEM, qui, cum Phrixum et Hellen mare transvexisset, inter signa positus est , in caelo quoque aureo vellere videri indutum

Manilius yy dicit repugnans cum omnibus' i testibus. Du esse

possunt aut poeta priorem sabulae formam a Catasterismis Arati

1 v. 443 p. 424 22 τουτο δὲ ὁ ζωιδιον οἱ Ἐλληνες δραν ἐκάλεσαντ ζωον, ο κατηγωνίσατο ὁ Ηρακλῆς - fabulam, quae de Dracone in scholiis legitur p. 349, 18 sq.), aliquando uberiorem fuisse apparet. 2 Manil. I 420 sqq. V 18 340 sqq. narrant: Aram Iovem in caelo posuisse, cum in ea dei ante bellum Giganteum vota fecissent'. - est. :Αr Schol. V. 403 Cat. p. 263; . p. 14; . . . 99 mg. Uras fabulam Arati schol ad Eratosthenem revocat, quem ex Aglaosthenis axicis hausisse Robert p. 8 utat.

3 I 420 sqq. II 874 sqq. III 5 sqq.

4 V. 403 p. 418, 24-26. nam alteram formam, quae priorem in scholiis subsequitur, e Cat amplioribus esse interpolatam unusquisque

intellegit cf. . . 14 . 5 Sane Hyginus quoque l. c. cum eis consentit. 6 Manil 34. III 304. IV 514 sqq. 615 . 746 sqq. V 32 sqq. 378 . test. Ovid. fast m 850 sqq. IV 15 sq. Germ. 532 sqq. Avien. 1283; Augon. ecl. 8 p. 12 9 44 13 Ar schol. v. 225 Cat. p. 221 T. p. 6 B. P. p. 79 sqq. Hyg. V 20 Ampel. II 1 Myth. Vat. III 15, 1. 7 V263. H 215 532. HI 304. 445 itaque Scaligeri coniectura H 522 est refutanda . Manilium Germanicus v. 532 sequitur. 8 Etsi cod. p. 5 et versio lat. p. 222 verba οθεν ἀμαυροτερον

φαίνεται omittunt, tamen pelli detractae et ab Aeete suspensae opponunt Arietem exutum positumque in caelo.

16쪽

gratia immutatam ), in qua sideris splendor non commemoratus erat, repetivit aut ipse novavit. Hoc alterum si probabitur, dubium id quoque erit, ille vero signi iubari permotus an memor

Hipparchi singerit.

ΤAURUM', quem ipsum Europam rapuisse tradunt mythographi ), Manilius ε narrat Iovi puellam decepturo faciem concessisse'. Ea sabula signum explicavit Ovidius primus, quem hic poeta vel singillatim sequitur. Ovidi enim, qui ornamenta narrandi ab Alexandrinis si prompsit, sunt cum forma sabulae Maniliana singulaque verba tum appellatio terrae.' Hic poeta igitur eandem narrationem auri signo atque astronomi et mythographi adiungit sed eius formam ab Ovidio mutuatus est. Consimilis res in CAPRA, etsi non tam e sabula ipsa quam bestiae cognomine Manilium aliunde prompsisse cognoscimus. Nam Caprae, quam Iovis in Creta nutricem suisse ceteris' probantibus

poeta' contendit, imponit ' nomen Oleniae. Ne illud putemus vestigium sabulae, quam de leni filia rati scholiasta v. 164 et

1 cf. ea quae Maas disputavit A. E. p. 27 sq. nam Boehmi resutationi mus rhen. XLII p. 305 non assentior. 2 U6, 7, 10 Sq.3 Ar schol. V. 167 Cat. p. 211, 8 sqq. B. . p. 74 Ampel. II 2;Ηyg. Π 21 p. 62, 7-8; praeter eos Senecam. s. v. 9 Gaetulicus p. Prob. ad Ge. I 227 Lydus de stent. c. 2 p. 59, 9'. 4 H 489 sqq. IV 681 sqq. - est. Ovid. f. V 603 sqq. Germ. 536 sqq.; Prob. ad Ge. I 217 Nonnus Dion I 45. 356. XXXIII 87. XXXV 394; Isidor orig. m 71, 24 Myth. Vat. m 15 2.5 Etsi nobis Moschi unius, a quo Ovidius pendet, epyllion serVR- tum est, quod calig. p. 145 heocrito more priorum tribuit; cf. tess-lin admor carm. III 27. 6 Ovid. fast V 618 Manil. IV 684. Parva discrepantia, quae in eorum descriptionibus Europae trans mare vehentis investigatur Manil Π489 sq. Ovid. f. V 607 - Mosch. II 126 mei. H 874 neminem torqueat, cum diversis picturis efficeretur cf. imagines, quas . Jahn, DenkAchr. d. ten. A ad 1870 ab I b, III b, VH et verbeck hunsim. Atlas ab V 10. 18. 19. 20 a asserunt). Sed etiam scriptores uropam comu tauri laeva manu tenentem describunt velut Lucian dial. mar. 4 Achili. M. I 1 Anthol. Lat. U 1 p. 50, 29. 7 A r. 163 Ovid. f. 111sq. m 442) Germ. 165 sqq. Avien. 406sqq.; Nonnus Dion XXm 314 Ar schol. v. 161; Cat. p. 20s b); . . . 73, 7; Hyg. H 13 Anton lib. c. 36 Frob et Serv. ad Ge. I 205); Firmic. Mat. Vm haec est una fabula siderea, quantum memini, quam Firmicus continet) mistoriolae auctor est Epimenides cf. Maass, Mat. P. 341 sqq. .

Hyginus II 13 p. 48 8 sqq. tradunt, eo impedimur, quod con

sensus non est de loco. Apud Aratum autem v 164 δελενίην Αἶγα legimus cubitalem Capram δ), quippe quae in humero Aurigae sinistro stare videatur, quod scriptores' maxime poetae male ad sabulam rettulerunt ut Ovidius her. XVII 188. et II 594 sast.

Dionys. I 450). is Manilium quoque inseram, quem Aratum per Ovidium adiisse nomine Capellae ε et verbis eorum saepe simila limissi manifestum si Ergo etiam haec fabula cogit hunc poetam,

quatenus narrationem ipsam tetigerit, cum ceteris scriptoribus congruere, quae peculiaria addiderit Ovidi debere. CORONAE sabulam breviter commemoratam non perSpiceremus, nisi quantum Ovidius apud Manilium valuerit antea intellexissemus. Versus Manili adscribam: 319 sqq. t parte ex alia claro volat orbe Corona

Luce micans varia, nam stella vincitur una

321 Circulus, in media radiat quae maxima fronte Candidaque ardenti distinguit Iumina flamma Gnosia desertae et fulgent monimenta puellae. 21 Ariadneae caelestia dona Coronae

1 cf. Manil. IV 634

Strabon. Vm 387 . 2 cf. Maass, Mat. p. 341 Ideler, Ster . . P. 309).3 Etiam Apollodorus cf. adn. 1 et Hyginus hanc vocem perperam percepisse et, ut eam explicarent, fabulam finxisse mihi videntur. 4 Capellae nomen apud Ovidium Maniliumque solos Plinio in n. XV 248 excepto occurrit.

130 servans Praegressos

Haedos 132 officio magni Iovis

mater

I 370 caeli caelum mercede rependit 366 nutrito rege Ovid. s.

112 stella officiosa in cunas Iovis

11 illa dati caelum praemia lactis habet

120 nutrix Iovis.

17쪽

Hinc

V 251 sqq. Iam subit Erigone. quae cum tibi quinque seretur Partibus ereptis ponto, tollentur ab undis 253 Clara Ariadneae quondam monimenta Coronae, Et molles tribuent artes hinc dona puellae Namque nitent, illinc oriens est ipsa puella. Nobis versus excussuri opitulatur vidi consensus. 'elucet: Venerem' Ariadnae Coronam a Vulcano fabricatam dotem dedisse et Bacchum ), ut suum puellae a heseo desertae' amorem immortalem redderet, in caelo posuisse' q), quibus de causis Manilius eam caelestia' dona et monumenta desertae puellae iure appellat. At quid sibi volunt verba hinc dona puellae nitent cillinc oriens est ipsa puella't ad utram pertinent Ariadnam an Erigonen Coronam in caelo quoque Ariadnae capiti impositam esse salso putat Scaligery), cum obstent et verba Manili ipsius et similes' Catulli vidi Probique narrationes. Sed iure ely videtur hic poeta Ariadnam ipsam quoque inter sidera collo-

adn. crit. 251 subit' pro surgit I 365. H 185. V 358. ter codd. tibi Benue cf. Firm. Mat. V UI 11). feruntur codd. Ora edit Phine. 253 Cara codd. corr. Scal. cf. I 319; r. v. 71 Ovid. her. XVII 151 met. Vm 178 Germ. 71 Avien 1080.

coronam immortale donum esse dicit v. sast. III 514.3 Ov. fast. HI 508. et Vm 177.4 Manil I 323 v. mei. VIII 176. ast m 459 sqq. Manilius et Ovidius hac re cum Arato v. 72 eiusque sectatore Nonno Dionys XLms71 discrepant. 5 testes, qui consentiunt aut in tota fabula aut in magna parte: Ovid. a. a. 525-58. et VIII 176 sqq. sast m 507 sqq. Seneca . f. 18 Avien 198 Claudian de nupt. Hon X272 Diodor. VI 4 - Tertuli. de corona VHJ schol ad poli. Rhod. III 996 Comment Vergil. ad Ge. 222. en I 125 Acro ad Hor carm. II 19, 14 Nonnus p. 363, 20West. Ptolem Heph. p. 191, 25 Cest. Myth. Vat. H 124 Lact. Placid. Vm 2 p. 846 Stav. Ar schol. v. 71 Cosma p. 5 Cat. p. 192 T. P. 1;B. . p. 62 Ηyg. II 5 p. 38, 16sqq. - Pherecydis D. 106 ab eis longe distat. 6 V 21 caelesto id si a deo datum cs Ira Prop. II 3, 25. cf.

adnot. 2.

7 Scal. p. 373 idem p. 43, quo loco versum I 321 perperam inter pretatur cf. ea, quae supra p. 13 in adn. crit dixi).8 Cat. p. 66 59 sqq. Ovid. mei. Vm 178. Probus ad Georg. I 222.

casse. Nam verbum oriendi ad sidus et vox 'psa antecedente voce puella' V 254 sq. ad illam spectant. Eius catasterismum Manilius quidem expressis verbis nusquam commemorat et plurimi scriptores eam immortalem actam una cum Baccho in caelum vexisse tradunt, sed aliquot gravesque exstant, qui caligeri comprobant sententiam. Primus Propertius II 17 8 ): ie Bacchum quoque enim non esse rudem testatur in astris Lyncibus ad caelum vecta riadna tuis', deinde Seneca, qui Phaedram Ariadnam ita invocantem fingit v. 663 : te, te, Soror, quacunque sidere poli

in parte fulges, invoco ...',

his similia verba sunt Nonni Dionys. XLVR 703): αἰθέρα ναιετάουσα μετα Ma την Ἀριάδνη r, tum Iustinus Martyr in pol. I ad Anton Pium c. l): . . τί γα λέγομεν τὴν Ἀριάδνην καὶ τους ὁμοιως αὐτηι

κατηστερισθαι λεγομενους denique ustathius qui ad Od. M 324 adnotat: οἱ μὲν νεώτεροί φασι . .. στερον δὲ ἐν τοῖς ἄστροις τεθῆναι αυτην Ariadnen τε καὶ τον ρηθέντα στέφανον καὶτb αὐτηι αποκολουθουντα κύνα . Ariadnae catasterismum et poetis Augusteis et compilatoribus aetatis posterioris notum fuisse his e testimoniis cum eluceat, iam doctos Alexandrinos, sontem illorum communem, eum finxisse iure ratiocinamur. Haec sententia eo firmatur, quod illum cognovisse

videntur etiam Cat , quippe qui septem stellas ad Leonis caudam sitas λύκαμον Ἀριάδνης appellent p. 193b). Manilius quoque ab illis aliquo modo pendeat fortasse Ovidi intermedio. Nam Ovidi verba last. III 513 sintque tuae tecum faciam monumenta

Coronae iure possunt intellegi de Ariadnae catasterismo. Το- tam igitur sabulam Manilius apud Ovidium invenire potuit. At sedes Ariadnae caelestis nobis est indaganda. Cum eius sidus a1 Hesiod Theog. 949 Luci an deor cons. c. V Quint. Smym. IV387 sqq. Ηyg. f. 224 Probus ad Ge. I 222 Lactant diu inst. I 10 p. 35 exscripsit Ovidium sast m 510 sqvi. 2 Naeche Valer Cat. ed. p. 181helaeothstein in edit. Brouc usium

secuti versus male explicant. 3 Eodem modo versus interpretatur Daniel Pareus, qui in schedis suis adnotat solebant nimirum οὐ μόνον τι στέφανον ἀλλα καὶ αὐτῆὶν τὴν Ἀριάδνην καταστερίζειν cf. Merkel Prol. Ovid. fast. P. XC .

18쪽

Corona non longe abesse et una cum Erigone oriri Manilius ipse

dicat V 251 sqq. et verba oriens ipsa puella ad antecedentia subit Erigone' V 251 sqq. respiciant, evincitur Ariadnam eandem

esse atque Virginem. Hanc interpretationem' sideris, in qua poetae ustathius' unus, quantum Scio, adsentitur, cui debeat certo satis statui nequit, veri simile est eum iterum adiisse eundem

fontem.

Igitur ne hi peculiares quidem catasterismi e remotis sontibus prompti sunt, ita ut magna illa necessitudo, quam inter Manilium et compendia mythologica supra' patefecimus, nihilo eis minuatur.

Novam quaestionem, in quam Vocabimus raras fabulas, incipiamus a PISCIBUS.

Eorum facie se circumdedisse Venerem, cum a Typhone fugata in Euphratem insiluisset', Manilius refert ε), quocum levibus disserentiis neclectis consentiunt Ovidius si Hyginus Ampelius. Ceteri scriptores illi signo, quod cum maiore isce arto eodem vinculo atque Hyginus' coniungunt, aut

1 Eam comprobant Scal. p. 373 et Maass, A. E. p. 86 cf. de Germanici prooemio IVM).2 qui confundens Ariadnae fabulas et Erigones adnotat ad Od XI

3 p. 11.4 H 33. IV 579 sqq. IV 800 sq. Ut hoc loco veram poetae manum

restituam utar hac occasione.

Piscibus Euphrates datus est, ubi pisce surrupta, Cum fugere Typhona Venus subsedit in undis. Ita dixit sine dubio Manilius cuius verba codd. varie compta rePrae

forma verbi subripiendi, quae etiam III 352 355 restituenda est, disputaverunt Ritschi opp. II 67. IV 544. V 350. Elii p. 5.5 Ovid. fast. II 459 sqq. quem exscripsit Myth. Vat. III 15, 2 p. 56. - Ηyg. II 30, ex quo aut eius exemplari fabula contracta fluxit, quae in codico Sangallensi 878 legitur cf. tech, Beri phil. och. 1900

p. 1309 Ampel. II 12. ae lint eorum differentiae primum Manilius et Ampelius fabulam narrant de Venere sola, alii de ea et Cupidine; deinde Manilius Ampelius Hyginusque deam in piscem se mutasse dicunt, Ovidius eam piscibus servatam esse aliter et V 331); denique illi Τyphonem ipsum Venerem persequentem inducunt, hic deam putantem a Sphone se urgeri fingit. 6 H 3 p. 71, 1 sq. ' Eratosthenes autem ex eo pisce natos hos dicit, de quo posterius dicemus Cat. p. 224 B. . . 81. r. Schol. V. 239. Hyg. II 41 . 78, 12 . . . Piscis et eius filiorum de quibus ante diximus', at 4 261 B. . . 99 Ar Schol. v. 386.

aliam' narrationem quamvis similem adscribunt ut Nigidius , Germanicus ), Hyginus sabularum compositor, aut nullam ut Cat.' Cum ex horum comparatione intellegatur in communi sonte catasterismos omnium Piscium una sabula explicatos' et in descriptione minorum ad maioris delegatum fuisse'), apparet Hyginum duos

sontes consudisse, quorum ex altero narrationem ex altero verba

ad cognationem Piscium pertinentia prompsit.' Hic ei est communis et mythographis, illinc Manilius quoque et Ovidius Ampeliusque hauserunt Eum indagatur Diognetum Erythraeum, auctorem Hygini' prorsus ignotum neclegemus et utemur eis indiciis, quae nos magis adiuvant. Signi catasterismum, cum Hyginus ipse de eius necessitudine et Capricorni loquatur' et Manilius eum una cum

multis discrimine non facto asserat II 33 , quasi omnes ibidem

invenerit, non ab aliis dissociatum sed in sabularum sylloga exstitisse colligimus. Ad eandem conclusionem Ampelius ' ducit. Narrationem inde promptam hunc poetam suo Marte leviter mutavisse evincitur consensu Hygini vidique Nam dubitari non potest

1 do vo Syriae deae. 2 apud B. . p. 81, 20 et Ampelium II 12 o Nigidio fluxerunt ea

quoque, quae apud Ps.-Dositheum C. Gl. L. IH 59 7 leguntur.3 v. 563. - Ηyg. ab. 197.4 p. 224. - rati scholiasta a v. 239 Pisci australi fabulam Piscium geminorum perperam subiecit f. Cat. p. 61. . p. 13; . . p. 98 IUg. H 41 Avien. v. 541. 646.5 Cat. p. 261 T. p. 13 ους πάντας δι' ἐκείνην Ἀφροδίτης ἔσαν θυγατέρα καὶ ἐτίμησαν καὶ ἐν τοῖς αστροις ἔθηκαν ' B. Ρ Ρ. 99 Ηyg. II 41. 6 cf. p. 16-dn. 6. 7 Ηyg. Π 3 p. 70 18 - 71,1 α Ovid. - Manil. - AmpeL p. 71, 1, 2 - Cat. etc. cf. p. 16 adn. 6 idem cadit in scholia Germanici, quae fabulam Nigidianam verbis e communi sonte promptis inemermat. 8 V 30. Ea quae Roberti. 233 et Rehm p. 32 sq. de hac fabula Hyginiana disseruerunt, caduca sunt. 9 II 3 p. 70, 20. Cum utraque sabula caerimoniam, qua Syri et Aegyptii bestias quasdam colunt, fuga deorum et transfigurationibus ita similiter explicet, ut duae unius narrationis artes putentur, coniciam Diognetum Erythraeum unum esse e poetis citatis Hyg. V 28 p. 69, 23). Nam sacerdotum Aegyptiorum auctoritatem Hyginum simulare demonstravit ablonshi Panth. Aegypt I p. 49 sqq.). Illius aetium, in quo Piscium catasterismi et Capricorni breviter prolati erant, pervenit aliquomodo in fabularum siderearum syllogam et duorum signorum gratia distractum est. Ibi invenit Hyginus narrationem et auctoris nomen De origine sabulae ipsius et simili Piscis maioris catasterismo disputare longum est cf. Holland Philolog. 5 1'. 48 sqq. qui quaestionem non Nsolvit . 10 qui duas de Piscibus sabulas in uno sonte invenisse videtur.

19쪽

qiuin abiit integra de Venere et Cupidine egerit et causam Syrorum abstinentiae complexa sit. yy Itaque ne iscium quidem catasterismum Manilius a sonte remoto acceptum refert

GEMIN qui sint, Manilius indicat hisce versibus: IV 755 sqq. Tuxinus Scythicus pontus sinuatus in arcus')Sub Geminis te, Phoebe, colit post bracchia fratris )Ultimus et solidus Ganges et transcolit India β), in quibus Datris nomen Hygini' auxilio et aliorum' ita explicamus '), ut in eius locum Herculem substituamus. Haec signi interpretatio non mythologorum sed astronomorum' esse videtur, qui Apollinem Herculemque, cum eis vulgaris Graecorum et Romanorum ' opinio planetas non tribuat, coniunxerunt cum eo Sidere, quod in alterius tutela est. Eam unde hic δ' poeta petiverit nescio, promptam fuisse Sthographis ex Hygino cognoscitur.

Denique exponamus narrationes de LACTE ORBE sabulosas. 1 nam ad duos Pisce duo dei quadrant. 2 quo alio modo fieri potuit, ut Ovidius et Hyginus eodem loco

post eandem narrationem eundem populi alieni morem commemorent 7

3 Clausula versus est Ovidiana mei. XIV 51 . 4 cf. II 568. V 157.

5 Versus nondum sanatus est lectiones codicum to colit 3 trans- colit ceu. India Cancer omnes codd. Tancer est lemma versuum sequentium .

6 II 224 64, 22 alii dixerunt Geminos Herculem esse et Apollinem . 7 Vareo de r. r. II 1, 7 sq. Ptolemaeus tetrabibl. I 7 Servius ad Aen. XI 259, quem exscripsit Mythogr. Vat. I 181. III 10, 6.8 Interpretati sunt ita ante me uetius, caliger p. 115. 23;Weber Corp. poet lat ad IV 751 Ideler Stemn. p. 151 Jacob ad I 265; Eliis p. 147 Bouche p. 136.9 Varro l. l. astrologi etc. g. p. 64, 16 conplures astrologi , 64 22 alii dixerunt etc. . Apollo et Hercules in nummis lexandriae astrologicis sunt f. hiel p. 8.10 aliter apud Aegyptios, qui planetam Mercuri pollini, Martis Herculi adscribunt cf. lin. h. n. II 8 34. 39 Hyg. II 42, p. 79, 11; Achiil. p. 43, 21. 25. Servius ad Aen. VIII 275 285. Cum Achillis verbis

conferas horoscopum Antiochi, Commagenae regis, Leonis anaglypho repraesentatum, in quo insculpta sunt haec nomina: ΙΠυρόεις φακλ έουςJΣτίλβων Ἀπολλωνος Φαέθων χιός mann-Puchstein, Rei se in letnasten p. 329. 335'. 11 Manil. II 440, quo loco poeta cognomen Apollinis Geminis indidit L Tibull. II 3, 11. Verg. ecl. IV 57. ignorum deo tutelares continet Calendarium rusticum C. I. L. I 1 p. 280, cuius ordinem restituit

12 Αrtes, quas natis sub illo signo proprias esse Manilius dicit IV 15 sqq. 381 525 sqq. , maxime ad pollinem quadrant.

-- 19 Eam, quae de Sole reverso est ), excludo ab hac quaestione, quoniam ut alii scriptores' ita Manilius naturam eius mythologicam hic' prorsus neclexit. Naturalibus duas explicationes sabulosas poeta inseruit altera haec est: 750 sqq. Nec mihi celanda est famae vulgata vetustas Mollior e niveo lactis fluxisse liquorem

Pectore reginae divum caelumque colore Infecisse Silo. qua propter lacteus orbis

Dicitur, et nomen causa descendit ab ipsa. Hanc de lacte circuli origine historiola Eratosthenem, a quo hic poeta aliqua mutuatus est, diversis operibus non uno modo narravisse Achille p. 55, 10 sqq. dicit. Duas sabulae formas, cumscriptores non solum arte coniungant sed etiam varie permisceant, in pristinam integritatem me reducere imprimis necessarium est

ad quaestionem nostram. Ex orati scholiastae ad v. 474 et Hy-

gini II 43 p. 80 12-15 verbis hoc alterius sabulae argumentum

recuperamus, quam in carmine Mercurii' ratosthenem commemorasse Veri simile est: Mercurium, quem inscia nutriverat, Iuno nothum cognitum ita a se reiecit, ut lacte essus caelum aspergeret'. Altero opere autem, Καταμερισμόν si dico, eundem fecisse deam Hercule mammam vehementius sugente iratam lac iaculantem prodit ' Achilles. Eximi poeta excogitat a Mercurio decipi Iunonem

1 Quidam narrant lacteum orbem olim fuisse Solis viam, quam lacinore Thyestis conspecto reliquerit s. Achiil. p. 55 18. Philopon ad Aristot. l. i. e. p. 101, 32 sqq.

2 velut Aristoteles meteor. I p. 345 , 1M Philo Iudaeus de provid. p. 101. Lmilier, Eratosth. D. XVI p. 47 Aetius III 1, 2 Isidorus etyruol. 1 46 . 3 I 29-34. - sabulae ipsius mentionem laci I 18. V 462 cf. A no m. I p. 98, 5 M. Servius ad Aen. I 568).4 Hanc Bernii et Hideri sententiam probant Hygini codice Reginensis et Montepessulanus, quos verba II 43 p. 80 13 Eratosthenes

enim dicit in Mercurio praestare Bursia asseverat, cf. Robertis. 6. 30. 5 Achilles p. 55, 10 ., haec codicum lectio in Καταστερισμῶι' mutari non debuit, ut Eratostheni spurium opus supponeretur. Non licet, ut illa coniectura firmetur, verba Arati scholiastae v. 134 afferre, nisi haec ad Eratosthenem pertinere gravissimis argumentis antea demonstraverit. Itaque Rehm sententiam nuper prolatam nuperrime iure rescidit Beri phil. Woch. 189 p. 1382 sq.). Ne redarguamus igitur Achillem erroris, praesertim cum Ditimam hunc titulum probabiliter explicatus sit de Hygino rati interprete p. 53 . 6 P. 55, 9-14 Philopon l. c. p. 115, 22 Herculem Iunonia.

20쪽

laedi ab Hercule. Milo non intellecto alii' deos et sabulas permutaverunt, alii' duas in unam contraxerunt. Iliter Manilius. iis confusionibus sive contemptis sive ignoratis ad integram de Mercurio narrationem redit Ad illum enim potius quam ad Herculem eius verba e niveo lactis fluxisse liquorem l Pectore resero, quippe quae lac a Iunone ress usum non ut iaculum emissum significent. Eratosthenica 'a igitur rapud Nanilium investigavimus Unde ea prompSerit, quaestio de priore sabula docebit: 735 Fama etiam antiquis ad nos descendit ab annis:

Phaethontem patrio curru per Signa Volantem, Dum nova miratur propius spectacula mundi Et puer in caelo ludit, curruque Superbus Luxuriat, mundo cupit et maiora parente, 740 Monstratas liquisse vias, orbemque rigentem Imposuisse polo nec signa insueta tulisse Errantes nutu flamma currumque Solutum, Deflexum solito cursu, curVaSque quadrigas. Quo querimur flammas totum saeViSSe per orbem, 745 Terrarumque rogum cuncta arSiSSe per urbe

Cum vaga dispersi uitarunt lumina currus Et caelum exustum est liuit ipse incendia mundus Et vicina novis agrarunt sidera flammis, 749 Nunc quoque praeteriti faciem reserentia casus.

adn. HL 738 curruque Vi cursuque LCM 73 parentem LCV 740 rigentem cf. III 358 G regentem et 743 curvisque quadrigis codd. 744 quo GV quid M quod L 745 cunctos V orbes CMV 748 nova vicini codd. corr. Benti. cf. IV 836 749 referenciam reserentiai re

serantia ceri.

mammam sugentem repraesentant aliquot specula et lecythus, quo nartificibus alia fabulae forma nota fuit cf. oerte, trush. piegel p. 76 sq. qui complures testes asserq. 1 velut aliquis Geoponicorum insignia sabulae sustulit II 19).2 Achilles p. 55, 14-16 τ δε octτ ἐπὶ του Ερμου λέγει γεγενη- σθω 'Eρατοσθμης'); nonym I p. 95, 23 sqq. Hyg. II 43 p. 80 15-17. B. . p. 104 Myg. II 43 p. 80 17 19 suo Marte novavisse videtur.3 Cat. p. 77.4 Nonni auctor narrationem Eratosthonicam non invita Minerva mutavit, cum Iovem, quod Iuno Baccho furenti mammam praebuisset, lacteum orbem in caelo posuisse dicat Dionys. XXXV 305 sqq. : υμετέρη γάρ στηρίξω κατ' et λυμπον ἐονκοτα κυκλον ἐέρσηι,

' Ηραίοιο γάλακτος ἐπωνυμον, φρα γεραίρω ἰκμάδα πασιμέλουσαν ἀλεξι κάκου σέο ιαζου'.

II versus complectuntur sententiam de lacte circulo Pythagoream 'eo modo formatam ), quo poeta quidam Alexandrinus flexit ), ut

catasterismos quam plurimos cum Phaethontis ruina coniungeret. Quam placitorum collectionem Manilianam cum Dielesius M PosidonieSSe demonstraret, quaeritur syllogae compositor an Manilius ductus illo carmine Pythagoreorum explicationem mutaverit. Prius eo verisimile sit, quod hic poeta, etsi sabulam Phaethonteam multis versibus enarrat, tamen nullum praeter lacteum orbem catasterismorum

attingit, qui ab Alexandrino tractati sunt. β Ut idem de sabula

Eratosthenica statuamus, cogimur forma eius contracta. Itaque concludimus Manilium, quem illa carmina' inspexisse nequaquam insitior, fabulas ita, ut in placitorum collectione invenerat, carmini immiscuiSSe. Summam laciamus sabulas omnes perscrutati Manilium missis lactei orbis explicationibus neque novas narratione siderea pro- serre et cum compendiis iis, quae nos tenemus, arto Vinculo ο- haerere vincitur.

B. De lantibus sabularum.

Unde fabulas Manilius prompserit, hac in altera parte exploremus. Ab ea necessitudine, quam inter eum et quosdam mythographos reperimus, quaestionem incipimus. Apud Hyginum etsi omnes' sabulae Manilianae recurrunt vel rara Geminorum interpretatio atque etiam rarior de Piscibus narratio, tamen ex errore ' uno eorum communi syllogam illius huic notam suisse colligi esset pravum, quod haec conclusio aliunde ')1 cs Aristot meteor. I 8 p. 34, 14 Aetius m 1, 2 p. 364 26 19 cf. Alexandr ad Aristot. I. α). Philopon et Olympiod. ad loc Aristot.

parum accurate reserunt.

2 Pariter atque Manilius narrant Diodorus V 23 Claudianus do Honor sext. cons. 28, 16 sqq. p. 241 Biri. . 3 Wilamowitzio praegresso hoc intellexit naac. quaest Phaeth. p. 38 sqq. 50 52 sq. Hermae XXV 639 sq. . s. Philopon l. c. . 101, 26-29. 4 mus rhen. XXXIV 1879 p. 490. 5 hi sunt Aurigae, Cycni, Hyadum, Eridani. 6 Illud de Phaethonte carmen Manilio notum fuisse e duplici sabulae commemoratione conicias I 35 sqq. IV 831 sqq.); de Mercurioir tosthenico per se veri simile est. 7 Mentionem non facit M 33 Leporis velocitatis, quam catasterismi causam poetam habuisse non est certum cs. . . 8 Do Aquilae situ cf. p. 10. 9 nam Manili verba I 301 oenis haec Cynosura certior auctor cum his Hygini V 2 p. 33 7 si haec Cynosura sit certior sorie con-

SEARCH

MENU NAVIGATION