장음표시 사용
11쪽
remus omeriaci Od. E 295 οὐν VHs O τε Voroc ' πεο Ζεφυρος τε voah κ. r. L me litorium redintegrare ViX pu est, cuius verba cum Vergilius imitaretur rhythmum ex omni parto adaequare non poterat, tuum vi Studeret in Aen. I. Ν5 una EuruSilue OtuSque ruunt creberillae procelli Asricus . . . deinde sicut vento essecta, tu iliaue vi fluuSSatio copia ductvlorum depingitur:
Ph. 23. 3 magnuSIbeo tremulum luatiens e corpore fluminum',
Ph. 32. , Huic Equus ille iubam quutiens sulptore micanti'
bl sed mediocre iacit quatiens e corpore lumen', similiter l2 totus ab re micans incitur mortalibus ardor ε, atque in versu F. 22. 15 nona super tremulo genetrix clangore volabat rhythmo non male illustratur avis trepide circumvolitanes pullos fortasse etiam V. 58 Sq. quam gelidum valido de pectore frigus anhelans
corpore emisero magno Capricornu in orbe μtremuli rigoris depingendi causa rhythmo ductylico poeta usus est. tum .ili. 25 . navibus absumptis luitanti quaerere aplustra' dactyli de adhiberi videntur, piod si uitare dicuntur aplustra et similiter censendum est de mari tumescenti rhythmi congrua
Pr. 3. - inflatum mare cum Subito penitus lue tumescit', quo in verS et onSonantibus, quo tenue appellamia serit , et vocaliis crebro occurrenti sonitum imitatur Cicero, quae imitatio PrognoSticorum, quamvis exigua Sint Iragmentia, propria eSt. deinde, quo loco de Sidere leporis et canis agit, Ciceronem certum Strhythmi genere το ιδος rerum imitari, Iugam dico leporis celeri curSu canem fugientis v. 121 125
- . iacit levipe Lepus hic lugit ictus
horrificos metuens rostri tremebundus cuti. num canis infesto equitur Vestigia cursu praecipitantem agitans orientem denique ponto,
curriculum nunquam deleSSO corpore SedunS.
quos ad Versus hi quoque accedunt: 276 .sulgentem Leporem inde pede Canis et Simul. . .', 37 Sq. et Lepus et Procyon, qui sese servidus infert ante Canem inde Canis vestrgia prima videntur',
463 ἡ abditur Orioni; obit et Lepus abditus umbra'
' codd. oriens iam denique paulo'; Sequor Baehrentem.
similiter equi celeritatem, Iulicis iugam, aquilae volatum rhythmo concitato illustrat poeta: 474 , tum pedibus Simul et supera cervice iubata cedit quus fugienS', Pr 4. 1 . cana Iuli itidem fugiens e gurgite ponti F. 19.1 hic ovis altisoni subito pinnata sutelles',sortasse etiam noctem celeriter cedentem:
76 . iam prope praecipitante licebit visere nocte. μtum non temere rhythmum adhibuit v. F. 3. 64 sq. cum alterum VerSum, quo gitur de periculo urbi Romae interitum minanti, Spondei graVibuS, alterum, quo Vigilantiu et navitate Allobrogum Romam SSe Servulam laudatur, dactylis luetis conderet hoc modo: , et i clades patriae summa erroque parata
vocibus Allobrogum patribus populoque patebat'; nam de Sua pSius quoque vigilantia ullius rhythmo non minus concitato agit
F. 3. TT: . tu tamen unXisera cura requiete relaxanS, quod patriae vacat hi studiis nobisque Sacrasti'. similiter rhythmus gravis eum levi mutatur conSulto V. F. 3.71 Sqq. , haec de penitu cura Videre Sugaci,
inque Academia umbrifera nitidoque Lyceo sui terunt clura secundi pectoris artis'; hic enim versus Secundi rhythmo laetum γηθος academiae amoenae et lycei, tertii versus spondeis venerabilia et illustria studia cum gravitute describuntur porro sicut antea dictum est signum grave et infaustum, uestis nautis datum, gravibus depingi spondeis, ita suusto omini laetum genus dactylicum accommodatur
F. 19.11 Sq.:ἡsauStaque 'igna mune laudis reditusque notavit,
partibus intonuit caeli pater ipse sinistris',
quo VerSu inSequitur cum gravitate: sic aquilae clarum limavit Juppiter Omen . Quibus in quaestionibus eos imprimis versus in medium mihi proserendos esse putavi, qui tot ductylo exhibeant, ut, qui veterum praecepta illa novit, quae ordenu l. S. S. Xplicavit, per Se Speret ηθος Sententiae non diScrepare cum rhythm accelerato. quid vero ut in Arateis, ita in ceteris poeSeos Ciceronianae reliquiis non tertia pars omnium versuum dactylos quattuor aut quinque continentium Iooυς sententiae depingendi gratia rhythmum delectum esse ostendit quare quod Supra dixi numerum verSuum dactylicorum poSteriore aetate poetam auxisse, nihil de hoc numero adaucto detrahendum est, sed iure dixi minus placuisse Ciceroni aetatem adepto hexametros Spondei plenos, quam aduleScenti:
12쪽
Arateorum VerSu a quattuor Spondeis graviter orti raro adhibenturus tantummodo locis exstant, quibus sententiu ῆθος quasi adhortatur poetam versibus ductylicis poeta utitur interdum depingendi gratia, interdunt Sine ulla causa, nisi quod evitare studuit rhythmum graviorem. Sed quod illos maiore studio evitavit, quam ho introduxit, luctum est, ut verSus, qui tres quattuor, quinque habeant dactylos, Si minia Superent e0S, quibus unus duove dactyli contineantur, certe duequent.
Ergo apparuit siceronem iovisse inrtis praecepta cilla ad rhythmi 'o pertinentia; initio inius hexametrum inbundare
adhiberi, niSi ad ii θος rerum depingendum; dactylorum requentiam adaugeri, quamquam Versus duobus ciaetulis iraoditi dimidiam
Iere partem uinium obtineant, mi addantii versus monodactylici rhythmico essectu carenteS quod cave ne nullius momenti esse
putes. nam inmus quoque, hexametri Latini auctor neque
ignoravit praecepta Illa, neque OnStanter secutus est; apud eum quoque ponde pede praevalere videntur; Cicero autem Ennium Sequitur neque Superat, ni Si aetate poSteriore riuare, cum aliis de causis Ciceronem in oratei praesortim ex Ennio taurire Ennia memorem Se praeStare SuSpicabimur, non erit, cur putemus ea, quae Cicero hauSerit ex Ennio, propter rhuthmum commutataeSSe Sed, Sive lScrepabit rhythmia cum sententia, Sive congruet Iure poterimus dicere Ciceronem sequi Ennium, quocunque loc uni Indicu ad eam Sententiam adducemur verba Ennii magis poterit unitari, quam is, qui verebitur rhythmum cum sententia UiScrepantem lacere quamquam exstant quibus impediatur Cicero, ne R ii'tur ''tere l0etas, meque Nero tertinent indrnythm delectum praeterea Ennium quoque quantuScunque Sinumeru VerSuum a quattuor duetvlis ortorum Mollius in in reliquiis annalium quino menos de centenis versibus numerat dactvlos adhibere quam plurimos studuisse Scutschius edocet eo risus argumento, quod S-literam brevium Syllabarum ante Verba, quae conSonantibu oriuntur, abiecit, verba dactylica corpore, lumine Hymme tempore, corpora etc.' et inlinitivos in dactvlum exeuntes
adhibere amaVIt.2. De sonorum imitatione. Hactenus de rhythmo spondaico et dactylico, nune tranSeamuSud verSu quibu literarum sono essectus quidam quaeritur de veterunt doctrina et omnino de hac re rursus conserendae Sunt Nordent quaestiones sp. 404-408 . duo exstant genera eorum, quae nuc pertinent; nam aut sono literarum poeta id imitatur,
in Wisso e encyclopaedia. sub voco Ennius indo a p. 2589. t.
quod audiremus, Si rebus agendis quae VerSu celebrantur, intereSSemuS, aut ulliteratione, quam dicimus, utitur ad prioris generi quaeStionem nunc O vertamus iam supra occasio data est exempli ex Prognosticorum fragmentis asserendi. cf. p. 8 in Phaenomeni cum raro re geruntur et praevaleant praecepta astronomica, ita ut omnis actio ponatur in stellis exorientibus et obeuntibus et in caelo currentibus, non mirum est in hac imitation sonitus Ciceronem neque auctorem exametri Latini adaequare, neque poeta epicOS OSterioreS hoc unum oculos serit, quod
Cicero, cum de vento agitur, remitum imitari videtur literis v et aia crebriu adhibitis, quamquam dixerit quis Ciceronem alliterationstantummodo uti satis trita: 67 at validis equor pulsabit viribus Auster',
100 Sq. . . . Simul inter flamina venti,
viribus erumpit qua summi spiritus Austri', 195 tum validis fugito devitans viribus Austrum μ; es praeterea 280 261 253, 141 sq. 206, imprimis versum 70,
quem qui insequitur, literi u et in undarum murmur poeta imitatur: , nec Vi ignorum cedunt nec flamina vitant, nec metuunt canos minitanti murmure fluctus A. deinde poeta videtur literis i et A eum sonitum efficere conari, quem dedit insula disiecta hoc modo 427 insula discessit disiectaque saXa revellenSμ, cum VerSu insequenti haud scio an perculsum imitetur liter uiste0nsoni tenuibuS, quae appellantur: ἡperculit et caeca lustravit luce lucunas μ. pluri Vero, ut dixi, artem Sonorum depingendorum in Prognosticis secit, quibus de pecudibus ligitur omne genu et de avibuS, quRrum ad voces et clangores animum intendere opu Sit nullum puto argumentum magi suiSSe idoneum, in quo poeta artis imitandorum
Sonorum OnSciu animum Xercere posset atque fulicam audimus
eantantem o et u aliter credulam ritinnientem: Pr. 4.3 haud modicos tremulo undens e gutture voces', Pr 6. ἡ acredula vocibus instat vocibus instat et adsidua iacit ore querellas'. is Sa hercle OaXare ranas putaveri siquo, que, Un-i' et V VI dulcium μ:Pr. b. 1 vo quoque Signa videtis aquai dulcis alumnae, cum clamore parulis inunis fundere voces, absurdoque sono sontis et stagna cietis μ. quod vero singulis verbis sonitum aliquem imitari potest poeta, exempli gratia assero ex Aeneide stridorque rudentum' , hoc arti quidem praeceptis respondet, ut ordenus explicat p. 408, Sed talia quaerere apud Ciceronem haud meum AESse putaVerim,
13쪽
quia exstant per Se verba nomatopoetica cluae dicuntur haec autem adhiberi uni Studio praesertim vigentibus illis urtis praeceptis, apparet quare ne i icer quidem talia previt, I vocem stridoris in Pr. 3. et murmuri v. Ti. Imitationem illam, quam Ciceroni quoque notum fuisse vidimus, apud Ennium et poetas tri I icοS cimi ostentatione adhiberi conStat Cicero eam Se recepisse sibi conscius erat cernitur interuum in Phaenomenis, Saepe in Prognostici Saepe datu OccnSione. deinde lioetae neoterici spernebant eam, Vergilius adhibuit ne uolnouum XeeSSit quod ad rugmenta poeseos i iceronianae osteriori pertinet, parvi aeStimatur imitatio, fortasse non sine uuctoritate poetarum neotericorum nitamen exstant loci, iuibus veterem morem Sequatur ne lue cum nimia Stentatione num dixerit
qui Sonum, quo Statua uitae corruit, literis eo a exprimi hoc
F. .: 9Sq. tum Specie e nere vetus venerataque attae concidit hipsaeque vetustae momine leges'
et initio ruginenti carminis de Mario magnu A-literarum multitudine trepitum alarum Significari: ἡ hic Iovis altisoni subito pinnutu satelles
arbori e trunco Serpenti Sutici morSusubrigit, ipSa seris transfigens unguibu unguem. plura non inveni itaque iam dicere possum Ciceronem cognitum habuiSSe artem Sono literarum imitandi eius, quod audiremus siret, e qua agitur, gerendae intereSsemuS, recepisse vero ab Ennio prina cum ea uti Solitia esset data occasione, postea cautius ad
3. De alliteratione. Quibus quaestionibus absolutis ad alliterationem transeam
perimentem magi ad formam externam, quam argumentum inter-mS. nam IUSdem VerSus verba duo aut plura ab eadem itera orta Inter Se Iunguntur artius, aut vocis eius, quae maximi ad Sententiam momenti est, liter prima iteratur et quasi per totum
VerSum reSonat utriuSque generis ex magno numero unum asserum Xemplum:
F. 3. 64 et clades patriae flamma ferroque parata vocibus Allobrogum patribus populique patebat' :52 haec dextram Cephei dextro pede pellere ivl
Saepe On apparet, quae notio alliteratione esseratur cf. Ph. 3 1 susecetera labuntur celeri caelestia moti l cum caeloque simul nocteS-que diesque eruntur quo sit, ut ulliteratio magis magisque evadat exornatio eXterna quare non mirum est poetas neotericoS
eam contemptam habuisse et repudiavisse. Ennium vero notum est omniu ulliterationis genera adhibuisse quam vulgo putatur sumpSiSSe e priSca OeSi Romanorum primo eam perhorruisSeneotericos modo dixi Vergilius rursum ea Su modum non X- cessit Cicero totus pendet ex Ennio quanti exornationem fecerit, optime demonStrabitur, Si reSpiciemuS. quomodo poeta Graecosint )rpretatu Sit. In Arati v lGT nan ποσοὶ δ' Iνιόχου κεοabi πεπτηόra Tat ρον
participio conixuS', quod quamquam non respondet ad vocubulum Graecum, tamen ulliteratione iungitur cum Oce corniger' dein quae verSum Xplent ita, ut ad participium quadrent, eandem ostendunt alliterationem: ἡ corniger est valido conixu corpore Taurus. similiter res Se habet h. 32.8, quo in versu contortis cum cornibus' apposita sunt ad verba rati aliud exemplum praebet v. 218 Centaurum levi contingit lubrica cauda , quo poeta interpretatur Aratio. 447 οἰον δὲ κοε vara υπερ at του μνTaυ2Οιυμ, nam hic quoque, quae verba convertit et quae apposuit, alliteratione insignia sunt quodsi agitur de uno verbo addito, aut epitheton iam in veteri arte poetica cum substantivo iungitur, aut ipse adiecit Cicero vocem inanem ulliteratione, cum potuit. ObSer-Vata exempla asseram e multi pauca: 103 tenet truculent . . Tauri', truculenti' ad Arati verborum conteXtum additum est, item levipes v. 121 levipes Lepus ex veteribus hausit 345 caeca
Ar 698, r. 1.2 r. 865. itaque quandocunque Cicero aut aliquid apposuit ad Aratum, aut commutavit, propter alliterationem non poterimus dicere eum haurire e veteribus, nisi cum viderimus eadem verba Ennii propria suisse, - vel, quod infra demonstrabitur, eius imitatorum , aut cum archaiSmuS, quem appellamus, SermoniS, Umerorum, Similium rerum, inVenietur.
Quod ad frequentiam alliterationis pertinet, Cicero ea utitur
quam Saepissime cum in Arateis carminibus convertendi non nimis Severe versibus Graecis tenetur, vix invenia verSum alliteratione carentem; s. versus 223-25, quibus libere interpretatur
-haec Sunt quae Visens nocturno tempore Signa aeternumque Volen mundi pernoscere motum legitimo cernes caelum luStrantia curSu. μCeterum non dimidia pars versuum, cum in Arateis, tum in ceteris fragmentis, nulla alliteratione XOrnata St. Deinde vero commemorandum est Xtrema verba Vedius
plerumque alliteratione inter se connecti, ita quidem, ut formulae Speciem praebeant; I. mirabile monstrum, veStigia vitans, lumina liquit, lumine lucent, pellere palmam, ponere proraS, SanctuSque Senatus', alia plurima eadem condicione esse verSus EnnianoSn0tum est, ct lumina lucent a. 156 , di dearum, voce Videtur,
14쪽
voce vocabam a. 50 , repente receSSit, caerula caeli permenSaparumper, Sanctoque Senatu a. 238i alia in annaliuni reliquiis quinquagie fere occurrunt itaque Ciceronem in hoc quidem l .nnium conse tu certum Si neque pluribus demonstrare meum
Iam 'pparuit Ciceronem in omnia turmina ulliterationem
Ennianum recepiSSe, occurrere eam in dimidia parte versuum aut gravius aut levius adhibitam, non raro carentem interno essectu faut naphorico aut iungentii, Saepe repositam esse in extremis VerSu Vocibus. atque essicitur ex his, ut non cunctam alliterationem X nni Sumptum esse putare debeamus, sed ut Cicero
Veterum vestigia presserit cum in omni illiteratione, tum in ea qua eXtrema Vediu verba iunguntur id enim caveis pro nihil putes Uiceroni aetate alliterationem iam redoluisse vetustatem quum evitandam ibi esse neoterici putaverint cum vero anti uum' et vetustum aliquid poeta volet imitari, ita se optime imitaturum eSSe putabit, ut, quantum per temporum voluntatem recti generis poterit, Ii teneatur, quae illi scripsere, ii Callimachi hymnos imitationes Homeri Vergilianas, Similia. 4. De similiter cadenti. Insitius iri non potest similiter atque per alliterationem Soniellectum per μοιοτHευτον sieri, quod Romani similiter itidens appellabant, . . per Verba Silem Syllabi eXeuntia, quae in eodem Vera continuuntur quare figuram hoc loco ponere mihi placuit primum quod ad veterum praecepta pertinet, ordent tuaestionem laudo p. 396 , unde patet eum alliteratione comparari posse id
tantum Similiter cadens, quod exornationis gratia consulto adhibetur, ut in Ciceroni VerSi sumOSO O fortunatam natum me con-Sule omam pluris vero momenti esse, quam demonstrare Ciceri nem eXornationi praecepta novisse quod versu rissato clam temonStratur, Id quaerere puto, utrum evitaverit vitiosum genus homoeoteleut necne h. e. verba Similiter Xeuntia, quae quam-VIS in VerSu continuata sint, 'amen assectu rhetorico careant utque primum Statuendum est eum non evitare bina verba iisdem Syllabis inire, quandocunque de Syllabis levioribus agitur: hi es.
, prope praecipitante licebit visere nocte is, A 170 nominis omni , 63 lepus abditus umbra quod homoeoteleuton api aret neque moleStum Sse neque evitari debuisse. similiter res se habet cum Syllabarum, quae iisdem teris scribuntur, altera brevis est
istineretur, utrum simillier cadentis genus vitiosum Cicero vita erit necne aut quouSque et quibus Subsidiis evitaverit. Primum non nimis molestum similiter cadens esse videtur, cum Syllabarum ne litalium altera in sublationem, altera in positi mem VerSu cadit; quo pertinent X Arateis haec Ph. 19 tenui intenti vivere cultu', 305 . in caelii divino numine lexi 460,
370 de terris vis est . . ili piscem quem 184 96i ex reliquis
vero Ciceronianae OeSeo nihil eiusmodi repperi, nisi coniunction irin tum cum F. 3. 45 . quare Suspicor Ciceronem iis locis, suibus Similiter caden nobis mitius OleStum eSSe videtur, Omnino
sibi conscium non uisse se molestiam illam mitigare nam vice versu Ciceronem videmus in ipsis carminibus posterioribus magno una studio vitium illud effugisse: nam dirimit verba similiter
aut cum versus inem interponat, s. F. 22 11 Sq. draconem terribilem F. 3.11sq. . motu i concurSuS-que '. 283 Sq. 276 q. aut membri ut incisi finem cI. F. 22.14 corripuit pullos; quo quom F. 22.28 , quae decumo cadet, et poena satiabit AchivOSμ, aut cum caeSurum maXimam interponat, s. F. 53 terrigenam herbigradam i domiportam Deinde si minus tollitur, tamen aliqua ex parte minuitur molestia similiter cadentis, Si alterum verbum cum enclitica que iungitur atque acclinatur que ad verbum Secundum: Ph. 15. b..pedibu pectuSque'. h. 20.3 vinctum domitumque iuvencum μ, 35 Alcyone Merope lue - 120 propter Supterque pedes', 156 uSae parSaeque' F. l. 2 Soli noctiSque', F. 3. 6 motu curSuS- lue , F. 3. 53 Stragem horribilem caedemque cum vero ad primum verbum applicatur, in hac appendice quo' id positum eSSe apparet, quo Verba Similiter cadentia dirimuntur cf. Ph. 20.3ἡ domitum-que iuvencum', 330 insteXus-que genus F. 3. 40 alibi.
Sed cum his quidem locis mitigetur vitium similiter cadentis, alii verSus XStant quibus ex omni parte tollitur; quod efficitur duobus subsidiis adhibitis, nam
aut ordine verborum artificioso verba similiter exeuntia Separantur, cf. F. 3. 9 certo lapS Spatioque non certo spatio
lapsuque ' , 308 hi motu cuncti non hi cuncti motu μ 94.
aut per synaloephen vitium tollitur hoc in Arateis, si om-Inittuntur Syllabae a, e, Octie occurrit: h. 16. 2 quasi temoniadiunctam', P. 26.3 laeVum umerum', 22 qua SummCab . μ, 135 a prora ad . .' 145 namque etiam ridanum' , 154 Spinaevalida', 276 fulgentem Leporem inde . .' 40T in caelum totum eXOriens multo saepius in ceteris fragmentis numero exiguis;
15쪽
1Oo nae una Stella nectuntur . .'
Ph. 23. nato geminOS, 110 vero toto, 21 nemo certo, 266 totus mediuS, 296 aequo Spatis , 398 num nudum, 187 .uretur magnum Spatium . . dedit . . ,313 . et quantos radio iacimus de lumine nostro' fortuSSe etiam 286 tantus quantus erit . . lacteus Orbis μ. interdum attributum, quo qualita Summa, quam diXi, continetur, non eadem Syllaba cadit ac Substantivum, sed eadem atque alia vox neque vero hic essectu abeSt, es. 59 corpore emisero magno Capricornus I Orbe'. multo hunc numerum Superat copia locorum, tu ibu Similiter cadens Secundum praecepta rhetorum putabatur
Ph. 5. 3 medium Virum,43 Mercurius parvit manibuN. 20 qua SeSe clare,25 pedes dupliceS,2 U clarisonis auris AquiloniS, 3μ3 summum cuUdum, Ph. 29 tollas Hvadus 115 suspenSOS animOS, 274 gelidum riVum,3 10 imploxus tribus orbibu unUS, 4 6 secum medium, Pr i. i. 306 vide Supra J, 256 hunc Soerii laeva PerSeu umerO-que SimStro', qui erSu SimillimuS St ei, quem e Horatio sui. II 5.86 ordenta l. . . assert en loci viginti huc accedunt Aniteoru in versuS in ptibus vitium verborum similiter cadentium aut rhythmi accentu paulum minuitur cf. piscem quem de terris vlS St. cetera aut particula que adiectu pedibu pectusque . ergo tantum abest, ut Cicero tui in Arateis condendis studuerit similiter cadens non adhibere, nisi si assectu oratorius sententia dig-lm erat, ut paene omnino peram evitandi non dedisSe videatur, Sed eadem SSe condicione, qua Ennius et Lucretius poSterioribus autem temporibus Cicero magis tenetur illis rhetorum praeceptis atque Superat et i unium et Lucretium, evitat eritin per vitium continuare verba eisdem Syllabis exeuntia, nisi laudare videturiormula Veteri poeSeo propria ici. 0putu SanctuSque Senatus Similia . 35. De caestiri hexari etri. Quibus poeta utatur heXametri caesuriS, Summi Si momenti, ut 0gn0Scatur, quae Sit eius ars poetica de praeceptis ad caesura pertinentibus, cum Birtii in et Mulieri. tum Guil Meyeri libelli S. . conserendi sunt qui quem locum Cicero in historia hexametri Latini obtinuerit, copiose exposuit tamen ordent quaestionibus sp. 41 sqq. ad Vergilii artem metricam pertinentibus incitabar, ut
' ad historiam exametri Latini symbola'. Bon 1876.' Luc. Mulieri . de re metrica poet Lat.' d. altera stropoli 1894.2.
16쪽
p. 16 pro 709 Versen de Aratea legendum est 579 Vercen . - 21 ne videar pro nihilo sacer Meyeri sententiam illam, id oculos erit quod plurimi locis, quibus caesurae loco versus inciditur prae-p0Sitione a reliqua compoSitorum parte divulsa syllaba acuta eli-
Ciceronem Videbam SaepiSSime utroque, quem explicavi, modo in-
nullo loco Ciceronem demonstrari potest caesuram, sive agitur de principali Sive de SubSidiaria, obscuravisse synaloepha, nisi s in
nauenda S itaque contra Meyerum et ordenum Luciani Mulieri Sententia mihi probatur, nec dubium est, quid sentiam de caesuris VPI SUS IlliuS, unde egreSSu erum ortus ubi atque obitus il pariem ad istiscentur in unam'. quo in versu mireris, cur non mi- Scendi verbo Simplici Cicero Su Sit, Sicut Aratu V. 62 μίσγονraιειλὼ κησιν puto equidem quia SalVa lege metrica poetam veterem unitar poterat. neque hi Versus alia sunt condicione:
o A. - ' qu Dim penden i noctu et ventur timebat , C 22 3 quidnam torpente i subito ob stipuistis Achivi',
x. O. ., haec habeo quae edi liquaeque ex saturata libido'; uccedit unum exemplum elisione non insigne: F. Ita in montes patrios i et ad in cunabula nostraμ. Prima igitur lex ulli de caesuris adhibendis ea fuit ieeX,tante caeSura Semiquinaria quartu pes cum quinto cohaereretituli interpoSit verbi sine quamquam ipse putavit legem servari eum 30u Verbo, Sed praepositione aut in negativo compositi linito e 1 incidebatur ficeronem in hac lege condenda Ennium SuperuVISSe cum per Se notabile est, tum in Sermonis poetici fon-iluti reperiendlS: Ipsum enim videmuS Veterum poetarum imitan- lorum facultatem Minuere, tamen, ne fines nimis angusti fiant numittere pro 'egitima caesura semiseptenaria illam incisionem PraepoSItionalem, de qua actum est itaque Cicero primus eam regulii in OnSequenter obServavit, quae post eum exerceri solebat Secundum quam caeSura penthemimere Semper coniungatur aut cum hephthemimeri aut diaeresi bucolica. - ceterum neque hanc neque illam Subsidiariam caesuram Ciceronem praeferre notum est 'graVi0rt vero momenti est quod iam Mael. Meyer exposuit p. Uδ n. i, eum duobus tantum locis neque hephthemimeri nec liuereS bucolica uti Sed caeSura aτὰ Haρτον τρωγαῖον. uterque verSu In rateis occurrit: h. 3. 2 cum caeloque Simul l nocteΗ-que i diesque feruntur', 327 umidus inde loci l conlucet isqvarius Orbe , uterque caesuris trochaicis in pedibus II et IV insignis est qui bii rhythmus cum acceleratur, tum mollior fit quae mollitia vix reSpondet ad ethos sententiae. quid γ quod ad versum 3 2
17쪽
Sollicitari te te, Sic noctesque diesque mireris cur Cicero
qui aetatem Ion tulit. ulductus sit; nam idem Ventilius in Aon me/ι Scripsit Olli remigio noctemquo dioinquo datigant et
casio osseratur ii manno dictionis imitanda ses vis torva viam ma qui bii in versibus adhibet coniunetionsui Ind6 6es Veterum poetarum propriam atque is uarii noniinutivum et hanc
mascula utebantur. Jergilius sui Aeneide medium tenet cursum quo pertinet, haec statuenda sunt: primum versus uuidam , mi r i SemlSeptenari insigne AESSe videntur, riel secundum uno
positionem a voce primaria diremptam atque iungitur plerumque cum QSione Syllabae praecedentis, Ph. 16. quod quasi temonI
rithem meri cum diaeresi III pede finito esticiuntur, multo gravius incidant tirueterea hi enosuris sensus quoquo melius distin Iurquam Si qui in tertio pede caesuram apositam esse dosondit adlio verSu SemlSeptenarium exhibentes accedunt quinquo Pli 4 1
candore nitescit , 436 tum vero ciuit Andromeda et i optunia ', ' λη . eripere et i stragein i li0rribilet it clademquo
ereri . hi omne VerSu caeSura SemiSeptenaria insignes, numero decem, regulana posteriorum poeta rum propriam non laodunt unum ver apud Ciceronem invenitur exemplum, quo lex iistingitur
Igitur apparet hic quoque Ciceronem studere metri legibus multo Severioribus observandis, quam Ennium et Lucretium Oedeum in Arateis saepius hephthemimere occurrat, rarius poeta ea utitur in OSterioribu carminibus, neque memoratu indignum est hanc proprietatem Ciceronis et neotericorum communem SSeo De caesura trochaica. CaeSura ara τ9-ον τροχωον multo rarius omnes poetae Latini Si Sunt, quam Semiquinaria huismodi in versibus apud Ennium quidem et Lucretium praeter caesuram trochaicam Semi ternaria et SemiSeptenaria XStent non necesse est. Verum apud
poeta Augusti aequules Ennius composuit - licon uti locis Ennianis a Norden p. 421 allatis :a. 478 labitur uncta carina per aequora cana celocis', et Lucretius L 297ἡamnibus inveniuntur il aperto corpore qui sunt aut ian. a. 386 labitur uncta carina Lucr. I. 399 .esse in rebus inane volat i super impetu undaSμ, tamen i fateare neceSSeSt', aut Enn. a. I 87 incedunt i arbusta per alta, securibus caedunt'
18쪽
. ille autem l Centaurus il in alta odo locatus q6ι inde bien i Capricornus I ab alto' lumino pollit
F. 3. 4s .et divom l simithiera poromit 'fulminis ardor ' i0 . praecipue i coluere ii vigontia numino dii os Altera e parte versus duos notaui libuit illi mi 138 , chiri posteriora i l Canis i vestigia oondit
Accedunt quattuor versus notabiles:
in quibus ersibus pro altera caesura subsidiaria diaeresin viaint
' voce posterior alio quoque loco metri leges perrumpuntur, vide p. 26.
quorum in utroque emiseptenariae loco diaeresis bucolica invenitur cum pro trithemimeri exstet diaeresi ante secundum pedem in altero caeSura trochaica eiusdem pedis in altero sed utriusque versus rhythmus caesuris inusitatis notabilis consulto a poeta dele iis esse videtur, depingit enim τὼ hoo sententias, sicut dactylos et sonos depingere supra dixi. Cicero igitur ha n legem observat exstante caesura trochaica ulterius caesurae subsidiariae, trithemimeris et hephthomimeris aut ambarum ac diaeresis ante secundum otiost quartum pedem fungi poteSi qua in lege Servanda ex omni parte cum veteribus facere Videtur, quin etiam notabile est versus liberis caesuris SubSIdlarii plure eSSe quam eoS, qui legem poetarum optimorum praeferunt; neque enim Ennius neque Lucretius, quod videam tanta libertate utuntur, si boram appoliare possumus Ciceronis legem. y tamen posteriore aetate Cicero aut utramque caeSuram aut cum trithemimeri diaeresin bucolicam adiuvare caesuram trochaicam voluit ex analogia videlicet caesura subsidiariae eXStante penthemimeri. 6. De pede prinio.
coiissidit et observavit nunc nos vertamus ad versus partem extremam et primam quod ad primum versus pedem pertinet, Ν0rdenu eXplicavit p. 425 , quibus condicionibus Vergilio licuerita verbo Sp0nde VerSum inc0hare. nam cum Spondeus ipse tum diaeresis quasi retardat rhythmum quodsi ordonus suspicatur Vergilium ea condicione pluS, quam divinare possimus, ab EnnI recepiSSe, e re eSSe puto Ciceronis quoquo condiciones breviter diSquirere negari non potest eum non evitaSSe Spondeum et diaeresin pedis primi, quamquam plurimis exemplis, quae huc pertinent, redardatio minuitur, cum praepositiones, coniunctiones, alia quae acclinentur ad praecedentia, Spondeum Subsequuntur utque in Aratei minu quam in reliqui fragmentis interdum te diaereseos effectu nihil detrahitur, quod membrum sive κωλω linitur exempli gratia conseras: V. 11 Sq. . . . Vehementius illi liisces quorum alter . μV. 'Sq. , . . Septem . . perhibentur . . t Stellae; cernuntur Vero
graV Sententiae gravitas depingitur, es ' 'F. 22 24 nobi haec portenta deum dedit ipse creator μ
/ ceterum confer veri lib. s. s. I. p. 1056.
19쪽
Uuetur pedi Secundi 'luo pie certae leges invseniri non oμsiani
Pxtremi Iersu componsendo videbimus.
i, iis leno p. 2 piraten tantum aduenda emini DOst ri rihi Qenim temporibus hae versuum clausulae vitiosae putabantur l. cum pes ilia in tu Spondeu serui
3. tui in sine versus monosvllabum exstabat . nam 'raua a edi luinti vox lyrrhichin subsellueba- qiuirum nauium Ciceroni Araten exempla praebent neque ero
Lapricorno , tu ut tutum restet exemplum notabile: V. 388 . inde pedes Canis ost0ndit iam posteriores'
: sexdeuum p. 38 atque alterum monosyllabiim alterum in qui-
vis'. F. 52 . Opum Vina' , 475 . signipotens noX 64 1S , curriculo noX' . 264 , curriculum Sol'. quod pertinet ad haec quidem eXempla, merito explicat Ordonii monOSVllaba ..ViS. OX Sol μapud Ennuun, .peS apud Lucretium versum inire. Lucretium vero Si cum Cicerone congruat Ennium imitari infra erit demonStrandum praeterea Lucretiu etiam . ViS, Ol' , VergiliuS, non minus certe quam Lucretius Ennium imitatus. .nOX' in ipso versus line OSuerunt.' quare quod ordenus edocet Ciceronem iis locis ilia ibu monoSyllabon in Xtrem versu polySyllabon SubSequitur, non modo imitari. Sed citare poetam veterem, ab eius Sententia Sila compluribus de cauSiS. priinum quidem Xiguo numero exemplorum demonstratur Ciceronem evitare quodlibet monosylla-buin in Xtrem versu ponere deinde nonnulla harum clausularum SSe aliunde desumptas, non a Cicerone ipso ictus, aut fragmentis Ennianis demonstratur, aut ulterius Oetae verSibuS, quem conStat Ennium imitari cI. .equi viS , opum vim μ; -- curriculo nox' cum Verg. Aen. VIII. 40PSq. qui Versu oritur a VOee -- nninna, curriculum ut Ciceroni Versu 310, PompoSitioliem Signipotens' cum Ennii . bellipotens Sapientipotensia 181 , similibus . tum omnibu fere locis fieri non potest ut putemu coDSulto isto Sententiae depingi rhythmo eum ostentatione interrupto per caeSuram pedis Xtremi. - quod Vero VerSuS264 pondeis gravibus supra diximus bene illuStruri currum retardatum et cum labore conversum, caesura illa ellicitur, ut ipse sentias perculsionem illam eum Subito curru retro OUetur hin tuo PonSistens convertit curriculum Psol'. itaque hic versus solus eXStat ubi cum elegantia monosyllubo in extremo VerSu XStare concedendum St. neque vero habemuS, cur ea de nuSa putemuSCiceronem pSum auctorem eiu versu eSSe, quem pro rati V. 499 θερεο δε οι ἐν roorra εισιν OSuit quibu niSUS argumentis, cum Ordeno, ut diXi, facio.
Deinde quod ad ea Ciceronis Xempla pertinet, quibu monO- Syllabon alterum subsequitur ulterum, haec quidem leviter ferenda Sunt, cum copula eSt' per encliSin applicetur ad verbum praecedens hac est h. i. 4 . et praepositione per procliSin eum pronomine iungantur ex se 153, prae Se 429i talia quoque apud Ennium Lucretium Vergilium multa exstant Luer. IV. 31T, Verg. Ae. XI. 16 hic est A, Enn. a. 30 Luer. ΙΙΙ. 137, 704, 18 ΙV. 911 alibi e Seμ .d iam ad quartam legem aggrediamur non minus rar in Aratei VerSu Occurrunt, quibus lex illa de voce pyrrhichia influinta poSitione evitanda neglegitur notavi viginti quinqueeXempla:
Lucr. III S. TM . . equi visi', alia plurima III. 1044 aetherius Ol' , I, 62U, Verg. Aen. II, 250 ruit Oceano nOX', geor. I, 247 intempesta silet noX'.
20쪽
Ph. 24 vada ponti. 1μ dedit orbe. 276 Simul umidum, minor illiS, 32; tenet ureum. 460 simul essert. prius illae, 343 trahit uiuun,
89 grave mu0Sties, I, 3 iacit ex Se, Si respiciemum primum Ciceronem si noluitiis, pede duetvlum ion- Stanter P0StuSSO, Non edendum ies non sine dissicultat oum hoc perlecISSe tum EnniuS, luandocum lue liede luinto ductvlico utituriton multa invenit verba, tuae hic tionere licent oculos serit aepissimo sontineri hoc inles dactylo hcorpore, cori Diu, dumine
lumina, agmine agmina, tempore, tempora', inlinitivos in ere et ter XeunteS, verba cum enclitica siue comitositu. 3 luure varietatem pedis illainti ingendi ubeesses in Aratoi iluoitu molestum eSt, nec nitrum pro dissicultato eiu condendi interdum introduci Voce layrrhichiaS lua adhibere Tranium poetam uiri eclarum Iidebat utiliae Su est verbi raim lilicibus generis activi urat,it
tenet reli tuiS Subritantivorum it ridiectivorum mominativo it accuSativo caput sera reli tuiS . adverbii lita, ne iue, Simuli liraeter cetera amat a verbium Simul' in tuin tu positione locare ritu aue
iceronem dialeScentem et reli luo eorum temporum poeta Pluu- Sulam illum nondum previSSe putandum est aetate nutem adultu icer in verSu pedibu extremi condendi Suorum temporum ut Videtur, studia metrica reSpicien mitrii priorem Suum artem numerorum progreSSUS St. 'lun nisi uam in eo meotericis incorrimereStltIt. luod Spondiagonta, i. e. VerSum luintum pedem Spondeum eXhibentem perhorruit, tua de re consera Uie epistulam ad Att.
1l. 2 mon0Sylabum in sine mon posuit misi ines loco tuo vetustum oraculum Croes olim datum antiquis et eiustis Oloribus imitatus Si F. 52 CroeSu Halyti penetran magnum Per- ertet, 0pum mi unde Sumpserit dictionem vetustatem redolentem, dubium non est Vergilius enim versu Aen. XII. 552 .lpro SequISque uri Summa nituntur pum vi aperte cimitatur Ennium iu u D'qR entiam a neceSS' Si de versu Ae.1A. DI eXpugnare tuli Summaque evertere opum vici certant quamquam Ennia verSus qui ad hunc prorSu reSpondeat non X- Stat cum versus Vergiliani sinis tam similis est Ciceroniano ut apparet utrumque imitari cum Stentatione Ennium quid in quam clauSulam in Arateis crebrius atque arbitreris adhibuit
In POSterioribus carminibus Semel adhibitam videmus. F 30 1 quali pater. ipse i Iuppiter auctiteras clustravit lumine uerras inter-
Skut sch. l. s. s. p. 2623 Sq. cf. Moll. l. S. S. P. 16.
v0terum lio0Ki de verbis . tu iravit hi mine terras' opud Lucretium ervilium et urentibus vide in ira p. 72sq. compoSitio auctifer' nniis lun St . Ρd de . pater ipse' verbis luid sentiendum est γ
uitillus diuit ,4. Et tu in Tholidi puter ipso iugandum Pelea seli ire ' dein Vergiliu senilem dictione utitur georg. I. 121. I. 3530t Cicero suo piuA: F. t 9. 12 partibus intonuit eneli in pater ipse
inistris', F. A. AGAst. num puter ulti tonun . . . t pS . . . , quaepiam tu sint ne sue lin cuia An reperiatur cur illo loco metri experrumpatur, Surelii Cor Roman OR X Ennii carmine epico patremitisum' cognovisΗΡ, Ciceronem' nnii se morem fuisse Catullum et
largilium Ennium se sui dentiliae quod supra dixi in Arateiqv iri 'tutem ub0SSe verborum in luinto pede ponendorum etiam in eo troieci Asse Cistero videtur num cum in Arnteorum versibus enteni non tu ilianterno invenerim, tuorum in quinta positione coli iunctio siue ineest, ii ruginenti carminis de consulatu F. 3, T versibus de iii vicies occurrit ilia ure Cicero ipse Sensisse mihi videtur, quam OleSta sint coriis ru', tempora', lumine'. eo puro' etc. iterum utque iterum in quinto pede posita. quae cum tu sint, mugni illo menti est utrum pSum Ciceronem leges illa numerorum severiore inveniSSe putemus an non.
num quod poeta Augusto nequales videmus iisdem fere legibus
ni seiri novum nrtem repperi ASet quod fieri iotuiSSe nego. Satis seni In notum est temporibus illis, quibus iuvenis rati carinina convertit dian eXStitisse poetarum Aeetas, ut ait Ib. uelle l. p. 64 ulteram antiquitati amantem, alteram spreta eadem OV studiosum viae atque illorum partes Cicero secutus St, at tamen nunquam VerSu secit Sine respectu horum, neque inveni neque netute adulta quod enim neoterici inter poetas Graecos AleXandrinorum maxime imitationi studere solebant, Cicero quoque adulescen iisdem poetis convertendis operam dedit idem aetate adulta in quibusdam rebus me ei poetarum novorum consuetudineSSequitur quod interdum apparuit in iis, quae antea Xp0Sita Sunt
itaque Cicero stetisse a poetarum Secta antiquitatis amanti eorumiliae Studia metrica Secutus esse videtur, quin etiam adversarioriam Suorum proprietnte quaSdam reSpeXiSSe, plurima SpreViSSe Veronum putemus ieeronem tantae luiSSe virtutis poeticae, ut adulescentulus invenerit delicia hexametri ante eum incognita qui non vatis ingenio divino impulsus poeticen attegit. Sed potius Xer- Pitationi causa cum alia Graecorum tum Arati camina didactica 00nVertit nonne veri simillimum est talem poetam ne dicam versificatorem, quod pertinet ad numerorum artem. Suorum tem-
genetivum casti ad verbum partibus pertinet, cf. h. 21 14 sq..