장음표시 사용
31쪽
merus enim laus et initium poeseo putabatur Graecorum primus et veterrimus poeta talis viri si quis verba reddere conutur, qui potest
arte insigniorem Se praeStare quam Sermonem exornando antiquitate et prisca dictione iam supra hanc legem tetigi p. 28 sq. ad
F. 52 nunc commemor etiam nostra uetate eandem vigere legem. cf. Κlopstochium, Rich. agnerum Freytagium. Jordanum alios Atque in interpretationibus Homeri maiorem cerni imitationem Ennii veterumque poetarum quum in Arateis iure me dixisse argumento confirmetur versibus nonnullis F. 22 ex Iliad. B. 299 sqq. v. 1 duri labores '. l. Εnn. a. 345 duri sinis laboris' .
V. 3 pectori OrSus ' quem genitivum adhibero Catullus in deliciis habuit, neque ipse invenit periphraSin cum Enniu creberrime utatur eadem, s. e pluribuS Xemplis a. 19 .divinum pectus habere ' a. 381 .audaci cum pectore . v. 4 ,memori . . . mente haec quoque periphrasis et apud Ennium et alios poetas veteres Saepius adhibetur. v. 5 lumina liquerunt dictio metonvmica Enniana est. 1 p. 68. v. 6 vestita est classibus Aulis metaphora Ennio debetur cf. p. 68. V. 7 cladem peStemque quae Synonyma similiter cadentia pro Omeri κακα . . . φερουσa Il. B. 303 posita cum verbis Ennii comparare licet, qui Scripsit in Alexandro exitium rotae postem Pergamo sc. 46 . V. - - aurigeri tauris ' compositum priscum vix a Cicerone genitum St. quod ex Homeri loco quem interpretatur non pendet Il. B. 306 ,τελ εosa ε emolusac i. divum numina periphraSi Veterum poetarum propria St. s. p. 73. V. 10 . platano umbrisera compositionem videri Ennianam infra demonstrabitur p. 79. selon aquai ' genitivo Secundum veterum consuetudinem ficto utuntur veteres et Lucretius et Vergilias fortasse. haec quidem requentia verborum de poesi veterum et in his. versibus et in reliqui apparet ei. V. 18 genitor Saturnius , - vide p. 63:V. 19 , IOrmavit tegmine SaXi , - . p. 73 V. 20 mirabile monStrum . - . p. 78 66:
V. 21 in mediis versarier aris , infinitivus antiquus
v. 22 ,sidenti Voce locutuS , V. p. 64 Sq. et . Omni enumerare nunc meum non esse puto. Sufficit me demonStraSSe XempliS. quam frequenter occurrant quae Cicero S-
animadVertendum est Ciceronem a veterum urti metricae legibus magi magisque recedere dictionem poeticam Ennii consequi et novis poeseos formis aptare magi magiSque iudere.
De Ciceronianae dictionis arte.
add. ergkius. quem Vahlenus sequitur. pausa scripsit olim OuSa.
Iam cum iis quae adhuc eXplicare conatu Sum, urti poeticae Ciceronianae leges et consuetudines quale Sint appareat quae bene cognoScamu neceSSe St, ut recte iudicare possimus de relatione inter Ciceronem et Ennium cum iis, qui dictionem eius consecuti sunt, intercedenti ad demonstrando et enumerandoΗ loco nunc tranSeam, e quibu merito colligatur fontem dictionis Ciceronianae Ennium SSe Ciceronem cognoviSSe annales atque
sermoni imiano imitando studuisse in sui carminibus condendis nostra Retute conStat nec pro gravi auctoritate illius poetae epici principis qua sui in p0Steriores, non modo poetas et historicoS, Sed omnem populum Romanum, alienum est iam Gellium XII. 2 habemus testem ex Ennio pendere Ciceronem poetam, nuper hui- sellius inmisso ae encyclopaedia . . EnniuS 4 2614 Sq. demonstravit argumento usus quibusdam locis Ennii et Ciceronis communibus neque aliter cenSuisSe vide Usenerum i et censere Nordonum,' qui ex dictione Vergilii et Ciceronis communi efficiunt ut Ennius sit utriusque Ions quamquam ordenti quidem Mun-ronis Sententiae non repugnandum SSe putat Lucretium, quem imitari quam maxime Ennium inter omnes constat Ciceronis Aratea legiSSe iiSque Sum Sse itaque Sermonis Lucretii duplex fons statuendus esset, Ennius et Cicero, sicut Vergilii Ennius et LucretiuS.' quo fit, ut primum disquirendum sit, quae relatio inter Ciceronem et Lucretium intercedat.1 De Literetio Ennii, non Ciceronis imitatore. Lucretium pendere e Ennio notum est; quid huic debuerit ille, a Pulligio' explicatum est, qui quosdam loco Ciceroni cum
Lucretio-Εnni comparat, neque quid Sentiamus de communitate
in Mus Rh. LVI. 1901. p. 313. ' p. 362sq. et 364. ' praeterea Catullus quoque auctor dictionis interdum est, et item alii
poetae non tam im Aen. quam in eo et bue l.
.Ennio quid debuerit Lucretius diss Hal. 188S.
32쪽
Ennium equi. χLucretium adulescentuli orateis usum esse mutaro primus edocuit, ut dixi P s. eius nota p. 299 Sq l. et OeOS quo largumento SS voluit i. 596 d. V. 619. sui versus in quinto libro Lucretii inveniuntur, auro aliorum librorun locos comparandos ulter Munro quod cave ne putes ortuito actum esse. Ueresibus enim Lucretinnis de eadem ae agitur utque Ciceronianis inde a v. 23 , de caeli Siderum Soliri, huiue , motu itaque Si stabimus a Munroni Sententiu eum tantummodo sermonem Lucretium ex Ciceronis Arateis desumpsisse nobis putandum est . qui ad astronomian pertinet. atqui exstant loci ud res euelestes et astronomicas non pertinentes Iucretii et Ciceronis communes oluos fluxisse ex oumuini sonte Latino existimare debemus autem
EnniuS putetur neceSSe est; cui quid debuerit Cicero, infra serit enumerandum rip. 60 Sit i. quid Iucretius, Missoriatione fulti iidemonstratur itaque cum in reliqua dictione poeticu Ciceronis et
Lucretii exstaret communi fons in iis, Hino nil astronomian pertinent, hic illum secutus esset Sed nonne haec olutio uilinodum mira est' nullusne exstat versus Ciceronis. cuius cilietionem et ex innio fluxisse eius carminiuim reliquiis temonstrare et cum Lucretii verbis congruere videre possimus' hoc si poterimu demonStrare. haudquasi iam tutandum erit Iucretium taurire ix sonte Secundario, qui bene noverat primarium et imitari studebat. equidem alienum SSe cenSe Lucretium admiratorem, imitatorem, laudatorem Ennii dictionem poeticum haurire ex adulescentuli carmine non nimia virtute poetica insignis.
Accedit, quod et in reliquis libris Lucretii, et in ipso quinto
flosculi inveniuntur ad rem Stronomicam pertinenteS. quo non ex Cicerone, sed Enni sumptos esse demonstrari potest. I. A , aetheri OraS cum Ian. a. 4. V. 604 Solis ab igni eum Ian. Var. 52 de Sole sumptu ignis', quam dictionem Ennianam Cicero non recepit dein Lucretius exhibeto. 432 hie neque uni solis rota cerni imine largo i altivolans poterat . . .' V. 564 . Solis maior rota Ennium scripsisse traditum est a. 558 ,. inde patefecit radiis rota candida caΡhun ' , quo Oeo solis rotum Ss intellegendam apparet; aliive etiam Si qui negat Solis genetivum verba tradita insecutum esse tamen dubium non St, quin metaphora eadem Sit itaque quod Cicero eodem tropo utitur . 281, rota servida OES' , tantum abest ut putemus Lucretium eum a
Cicerone recepiSSe, ut uterque communem equi auctorem Videatur, praeSertim cum Lucretius alio loco eundem versum Ennianum imitetur VI 869 inde ubi sol radiis terrani dimovit obortus V ei. L 737 subrigit radiis sol omnia lustrans' atqui utar Suam
in in actis aca l. Berol. 1896 p. TIT sqq.
sententiam conlirmari putat eo, quod haec metaphora Lucretii et Ciceroni communi est me nutem iudicio aliter res se habet; quare primum quidem reliquo locos a Munrone allatos in medium proferam deinde pharibus nisus argumentis Lucretium uti Ciceronis Arateis negabo concedi quidem Spero, ut reliquam ita quinti libri Lucretiani dictionem insignem esse flosculis Ennianis ut inversibus 8 sqq. ubi plurima verba cum Ciceroniani congruunt: .. donec ut id signum caeli pervenit, ibi anni
nodus nocturnus Xaequat liteibu umbras,
nam medio cursu latus Aquilonis et Austridistinet nequai caelum discrimine metanS, propter Signiferi posituram totius orbis annua Sol in quo concludit tempora SerpenS, obliquo terras et caelum lumine luStrunS, ut ratio declarat eorum, qui loca caeli omnia dispositis signis ornata notarunt , Si nu caeli', flatus Aquilonis et Austri' esse flosculo Ennianoseertum est, sed unde hauserit Oeta dictionem . aequat caelum discrimine metuns' . quae Xornutionis causa additur, incertum; quamquam Su Spicuri OSSumus Lucretium eum hausisse e eodem ionte e stu cetera rationi Ornument hauSit itaque XStant prueter eam dictionem astronomicam, quae cum Ciceronis Arateis colis ruit, Verba, quae Lucretiu non ipse composuisse videtur propterea quod eandem loSculorum poeticorum Speciem praebentntque ea quae Ciceroni quoque propria Sunt iam ver ad locos
ni ucr. V. 691 Sqq. . propter Signiferi posituram totius orbis, annua Sol in quo concludit tempora Serpens, obliquo terra et
enotum lumine lustranS' . quod VerSus primu comparatur cum Cic. v. 318 orbem Signiferum perhibebunt nomine vero , agitur de Singulo verbo compoSito Signifer , utriuSqUe communi cum Cicero versum Xplicandi causa appoSuerit ad ratum, ut nomen Latinum orbis odiae introduceret, non St, cur eum putem IS huius nominis inventorem, quippe quod in Stronomicis nihil novare conatu est quod nomen nisi et Ciceroni et cuives homini Romano notum suisset, Graecorum nomen retinere potuiSSet praeterea Tullii est consuetudo nomine Graeco uti cum Latinum non X- Sint ipse veretur nova nomina invenire, cl. h. 6 ex his altera
apud Graio Cynosura vocatur . 5 .Deltoton dicere Grai l quod
Soliti M. Sim. - dein cum ceteri Versibu comparantur Cic. v. 33 sq. , .haec Sol aeterno convestit lumine lustrans j annua conliciens Vertenti tempora cursu. Si vero cum V. Lucr. V. 692 comparatur eiusdem . V. 619 annua sol in qu consumit tempora curSu , oeulos erit versus ueretiano inter Se potiuS OSS Omparari, quam cum Ciceroni Versu quare omne Videntur orti SSe Xeommuni Versu, qui orditur a verbis . .annua sol in quo , finitur
33쪽
verbi istempora citrSu cum media pars contineatur verbo inito consumit vel oconcludit vel confecit ' vel alio praeterea Ciceroni verba vertenti curSu convestit tintine luStrans ' minime pendent ex versibus Arati 550 552 sed cum hoc loco enumerata sint Singula odiaci Sidera quos verSu memoriale eSMSupra dixi p. 4bi, versibus 332 333 enumeratio initur, ita ut
occissio osseratur cum Sublimitate imitandae OeSeOS Ueterum.
deinde quod pertinet ad verba convestit lumine luStruns , Verba alliteratione firmiter coniuncta cf. F. 30.2 Iuppiter . . . uStruUit lumine terras , 237 lustrante lumine mundum', 441 , luStruntes lumine suras . Lucr. V. 143T, VI 284 Verg. Aen. II. 754 eonfunduntur cum alia metaphora conveAtire lumine' Ciceroni valde usitata sci Norden ad Aen. I. 640 , cuius simili translatione
Ennium Sum SSe notum Si Sc. 155 herbis prata conveStier'. ipse Nordenus, quamvi Munroni Sententium comprobet. X eo,
quod inter se Cicero et Vergilius Aen. IV. 6 lustrabat lampade terras' i comparandi sint, essicit, ut Ennius huius dictionis auctor fuerit.b Lucr. V. 644 iluae volvunt magnos in magni OrbibuSunnOS' , ib. 648 . . . . per magno aetheri Orbes ' comparantur
cum Cic. v. 232 haec faciunt magno longinqui tempori annoS' , 236 magnos demit gentibus orbeS' , 242 tam magnos orbes uterque poeta magnoS' appellat annos Cicero cum paene dverbum interpretetur Aratum v. 458 , qui potuit meliuS Xprimere μακροῖς ἐνιatu γες - Sed quod Vergilius habet Ae III 284 intorea
magnum sol circumvolvitur annum hic quidem versus potius comparatur cum verSu Lucretii; neque vero Maronem hunc. Sed Ennium equi utrumque iudico ea de causa, quod Vergilii versus metri legibus recentioribu repugnat. - porro Orbe Cicero et Lucre-tIUS magnOS' appetant, neque ero est, cur hunc ab illo didicisse putemu caeleSto Orbe se magnoS' posse appellari contra mihi luidem videtur plus intereSSe non utrum lue exhibere aetheriS' orbes, Sed Lucretium Solum.
c Lucr. V. 12 nullo qui sit fulgore notatus' comparatur cum Cic. 249 1ulgens candore natatur' poterat Munro alium vereum Ciceroni urgumento asserre h. . , duplici fulgore notata'. illic cum Cicero dictione utatur pro Arati περιγλ νες 476 , hic ex Arati uno versu 56 duos facit ut verisimile sat aliunde eum haurire. Lucretii autem dictio ad hunc versum propriuSaccedit, Scilicet quem ex Ennio Sumptum Cicero ut mutaret verbiSArati coactus non St.
d Lucr. V. 635Sq. . . . ad Signum quod lue reverti mobiliuS videatur, ad hanc quia signa revisunt comparantur cum Cic. 233 secum redeunt ad idem caeli Sub tegmine signum'. quod tantulum congruit poetarum dictio, haud scio an non sit ullius momenti pro Similitudine argumenti. -- Sed verbis caeli sub tegmine
Lucretius quoque aliis locis utitur: V. 1016 caeli sub tegmine ferre Cic. 239 caeli sub tegmine Iulii 346 .caeli de tegmine sumenS I. 988 Sub caeli tegmine' , ΙΙ. 662 sub tegmine caeli' fCic. 4 ἡlato sub tegmine caeli' . itaque et Ciceroni et Lucretio
usitata est haec metaphora qua aether quaSi Vestimentum caeruleum appellatur caelum nubes Stella cetera contegenS. quid 2 Ciceronem adulescentem cum Arati carmen converteret, inveniSSeputemus dictionem tantae sublimitatis poeticae 2 neque enim ullo loco rati verbis ad hunc tropum convertendum potuit adduci. itaque et propter hanc sublimitatem ipsam et quod dictio utrique
poetae adeo Sitata St, ut 1losculi Speciem praebeat, Iacere non l30SSum quin Ennium communem sontem SSe exiStimem. e Lucr. V. 616 brumalis adeat Ilexus' et V 640 brumalis usque ad leXus' comparantur cum Cic. 282 brumali tempore flexus' . paene ad verbum hoc loco poetam Graecum interpretatus est Ar 508 Sq. ablativus brumali tempore' rursus oecurrit V. 61. brumali flecten contorquet tempore currum'. itaque conSenSus Lucreti et Ciceronis non ad brumale flexu pertinet, Sed uterque lixit solem flecti tempore brumali'. non equidem inveni cmSum, cur impediamur, quominus utrumque e communi Ioni hausisse
i Lucr. V. 665 et conficere orbem comparatur cum c. 2bU..conficit orbem'. cum hoc loco, ut Supra dictum est, Cicero non intellexisset verba Arati et versum eXpleviSSet, SuSpicuri poSSumuSilietionem Ennianam latere quamquam confitendum S pro Similitudine argumenti hunc consensum facile fortuitum fuisse. g Lucr. V. 688 . . . nocturnas Xaequat lucibus umbras
comparatur cum Cic. 288 exaequa Spatium luci cum tempore noctis'. verba Ciceronis respondent ad ratum neque flosculis poetici tam insignia Sunt quam Lucretii; quare hic epica dictione Latina potius Xornare argumentum ex Graeco fonte haustum videtur, quam Ciceronem imitari neque enim Vergilium dixerit qui Ciceronis Sermoni studere, propterea quod in georgicis rati Prognosticorum auctoritate nitatur noStro autem loco num aliter Sentiamus cum eadem sit sententia, dictio poetica diversa est; ..tempta noctiS' , quod quidem ad artem pertinet, non est idemnique nocturnae umbrae' , neque luceS Spatium luciSμ quam-fluum tum iure comparari poterunt illi verSus, Si putandum est utrumque poetam fontis eiuSdem memorem IutSSe, Sed Verba recepta diversis coloribus VariariSSe. hi Lucr. III. 316 quorum ego nunc neque caecuS Xponere enuSas comparatur cum Cic. 234 quarum ego nunc neque tortos eVolvere curSus. Heingius ad Luer. l. l. lieri posse adnotat, ut
tortuitus sit poetarum conSenSus et caret prolecto colore poetico haec dictio et sermonis cotidiani speciem praebet attamen latius congruentia patet, quam ut eaSui tribuatur rhythmus communis et verborum ordo idem est; deinde utrumque poetam Iormulis consuetudine lixa uti indicia sunt meque enim apud Lucretium
34쪽
nominum variarum caeca causas explicare neci uiret iuid
nequiret, ipse dixit versibus insequentibus . . reperire sigurarum tot nomina, tu id Sunt i principiis etc neque aliud Ciceronem intellegimuS cur addiderit versiani neque tortos evolvere curSu : pSe enim Supra dixit de stellis errantibus simili ration se notari non OSSunt quia tuae suciunt vestigia cursu non eodeni Semper Stiatio protritu seruntur' sed verbis Arati is δ' i assa/ε Hνων PVo 460 commotus esse videtur ut uteretur
parantur cuni Cic. 2o: .. noli Justrare cavernas quid de verbis taceroni app0Siti ad Arcitum Sentiam, exposui p. 4 LSq. quo acesedit quod Lucretuis ScribenS IV. 39l .. siderii nothoriis adfixa cavernis congruit juni Ciceroni Forsu. qui non in Arateis ante Lucretii carmen 'cripti XStat, Sed in posteriore enrmine de consulatu utetIOne Enniana non iniim reserto quam Aratea: F. 3. , aetheris aetern Saepta utque inclusa euvernis unde equitur ut letheri Avel caeli calernae' IloSeu his utriusque communi sit , Ennio cum haec veri a non possimus asserre clamen verisimile est eum caeli cavernas in annalibus adhibuisse et quia metonurnia eadem usu Scripsit in tetrametris Andromveha se. 112 cava inoli et propter aetheri cavernaS' a Cicerone liost Lucreti uni adhibitas. Hi fuere loci Munrotiis multis fuit verisimile Ennium latere1Ontem communem nonnullis minime probabile Lucretium Arateis uSum SSe 'ddam equidem ut Sententium meum contra Munronis Uelenuum s AES, qui e collegi, plura quibus aperte demonstrarimini perSuaSum Sit Ennium esse communem utriusque sontem si
i si Lucretium ex Ennio et reliquum urtem et Sermonem nauSIS Se tum quoque, cum de caelo, Sideribues nStronomia
2. Si in Ciceronis interpretatione, cum agitur de iisdem rebus reperiam tu flosculi poetici ex auctore Graeco non Oriundi. qui iam rimanae dictionis ,roprii suisse traduntur I SI Lucretiu et Cicero communem praebent dictionem ad phaenomen a m primi pertinentem qua usum esS Ennium demonStra iam reliquiis carminum et tragoediarum eiuS.
Secundum Ian. a. 283 lumine solis si luminis orae ' L 22 170. V. 224 T81 secundum Enn. a. 114,
Secundum Ian. u. 49 se caeli caerula templa'. a. 65 Sq., caerula caeli l templay. c. 380 . templa ueli , ,. caerula caeli' VI. 96, caeli caerula' Ι. 109O Secundum Enn. eosdem OeOS, Acherusia templa μ I. 12 secundum Ian. c. 107, , aetherii in oris' V. 5, 143, 683 secundum nia. a se aetheri OrnSμ, , solis ignis V. 604 secundum Enn. x a G2 de te Sumptus ignis' s.. Sola terrae' II 592 Secundum nia. u. 455 Soli terrarum μ
sisteriae frugiferentes secundum Ennii an. 489 terrai rugi serat '. quod Vergilius hosce flosculos onme fere restepit nemo exstet qui dicat ex Lucretio eum hausisse item quod Lucretius recepit Similia, quae apud Ciceronem quoque XSt3nt, non dicemuS cum Munrone illum imitari hunc. b ad 2 quaniquum paucis locis demonstrare licebet Ciceronem ab Arato recedentem Ennii dictionem ostentare, pro Xiguitate Iragmentorum illiu non a recta aberrabimu ad omnia tranSIerenteS,iluod de singuli constat clam enumerabo: Enn. n. 156 tum candidu lumina lucent μ, Cic. 3 - stellae lubentes lumine lucent . verba in extremo versu alliteratione inter se iuncta Arati auctoritate non nituntur cf. 264 ,δiurat 'mat φεγγέ. ' εἱλίσσονται ' ; aliis vero locis eaden variantur, cf. 263 claro con-lucen lumine Cancer cum Αr. 491 κnD 9κάνος r. 2 candet lumine Phatne μcum Ar. 92l160 ἐν η γηλύζει itaque quod supra diximus de Suo ingenio saepe epitheta ivlgoris stellarum propria interpretem apponere, ne in hi quidem phrasibus ultra Ennii sermonem progredi videtur ceterum in tragoedia quoque eadem dictione, qua Cicero . l. Ennius utitur: c. 292 lumine sic tremulo terra et ea, a caerula candent i templa'. Deinde de v. 281 . rota servida Solis Ennio certe sumpto Supra egimus Arato haec metaphora ignota Si V. 508 εἰς νοτον ῆλος φερεetas i. etiam radii Solis apud Ciceronem Xstantiro. 1. 2, Stinguuntur radii ' Sc. Huperionis, Lucretio triti sunt, cf. V. 484,T05. VI. 40, 273. 24, 18 869 874, 37. cum metaphora rotae Solis alia cohaeret Enniana a. 55T interea Iugit albus iubar
Hyperioni curSum', quocum verSu comparandi sunt v Cic. 341, quod Si Solis . . . . curSuS', 333 1 Sol Vertenti. . cursu'. ceterum illam metaphoran Vergilius quoque adhibuit Aen. Ι. 748 ubi mille rotam volvere per annoS ' quem versum Servili interpretatuSupposuit haec: est auteni sermo Ennii A. Tum quod Ennius v. 10 ScripSit cum Superum lumen OX intempesta teneret Cicero huius versus dictionem imitatur . 350, Super se lumine Cancer j Xtulit', 3T4 Super . . depulsus lumine
35쪽
cedit'. quibus locis cum Eniiii verba paulum comi nutaverit, quod ad Superum lumen pertinet, plus ea variavit 185 . Superum quae lumina tempore tranat'; neque vero Aratu est Sermoni auctorses 569 Καρκινος ἀντέλληοιν', 684 Αἰγόκεοωέ νιῶν πιήγει i. OSt Ciceronem etiam Iuveretium recepisse eandem dictionem . Ι 856inIra demonStrabo. Enn. R. 339 noxi . . Stelli ardentibus apta- a. 29, 159 scaelum . . Stellis sulgentibus aptum conserenda Sunt cum
Cic. 243 sorbes . . nodis caelestibia aptos'. cum versus Enniani crebrius nobis traditi sint a scriptoribus Latinis, omnibus noti fuisse videntur, ita ut eorum memoria redintegrareturiis, qui Ciceroni versum audiebant quid nonne locum Ennii citavere Lucretius et Vergilius ille VI. 35T . . stellis fulgentibus apta hic Aen. I. T9T . . Stellis ardentibus aptunc . Aen. IV. 482, XI 202 . stellis fulgentibus aptum'. Arati rursus exemplum locutionis Cicero non habuit sed imitandi sermonis Enniani ecasionem non praetermisit Ar 467 , a Di 'ciniaris κaὶ Ρηροτες di λοισι
VerSu Ennii a. 159 .caelum suspexit stellis fulgentibus aptum modo allati priorem quoque partem comparandam SSedixerit quis cum Cic. 104 quem qui suspiciens in caelum nocte
Serena praeSertim cum etiam nocte Serena' Ennii clausula sits s. 396 omne occisi Obcensique in nocte Serenu'' , quamquam Aratus ScripSit 323 sq. ἡκtioasῆν ἐν νυκτι j v ο ' Porro caeli et aetheris cavernas ex Ennio profluxiSSe euiuSm fragmenti Scenicis cava caeli caerula ' inveniuntur verisimileeSt, ut Supra XPOSui. Denique Scripsit Ennius in annalibus v. 443 sqq. se conci Irrunt eluti venti, cum Spiritus Austri imbricitor aquiloque suo cum flamine contra indu mari magno luctu eXtollere certant. Cicero autem ventos et caeli regione cum colore poetico significare
ab Ennio didicit, es. v. 100 sq. inter solis iter simul inter laniinu Venti FIribu erumpit qua Summi Spiritus Austri l SL quam satu permulcet Spiritus Austri neque inim rutus quicquam praebet, unde Sermonem duxerit interpres, Sed altero loco exhibet ἡνοτοιο V. 403 , altero Mesraii, νοτοιο καὶ γελ- κελευθου v. 321 uti videlicet verborum circuitu usus in versu 100 etiam si solis iter dici videtur secundum Ennium qui in Scipione Scripsit va. 11 -SO qui iter repreSSit . .' , et in tragoedia quadam Ac. 218 noctis Iter', qua translatione uti non potuit, misi L . solis iter' dicere
Haec quidem nunc suffiiciant infra demonstrabitur Ciceronem Saepius Ennii Sermonem praebere; loci, quibus praeter Ciceronem
et ollamen ad Austri ' sim. 10. 22, 70 19S.
alii imitati ,res Ennii dictione communi utuntur iterum erunt alierendi et copiosius tractandi. - apparuit hi quidem Ciceronem etiam in iis rebus, quae ad caelum et stellas pertinent, imitari potuiSSe principem poeseo epicae Latinae auctorem, qui quo usus Sit in phaenomenis deScribendi Sermone, OStro quoque Saeculo apparet, ut in V. R. 89 Sqq. ἡinterea Sol albu recessit in insera noctis. exin candida se radiis dedit icta ora lux, et simul ex ulto longe pulcherrima praepeS
laeva volavit uvis, Simul aureus exoritur Ol: cedunt de caelo ter quattuor corpora Sancta
avium praepetibu Sese pulchrisque locis dant', vel in tragoedia: c. 2424 1.,.RStrologorum Signa in uelo quid fit observationis, cum Tapra aut Nepa aut ixoritur momen aliquod
Praeterea Ciceronem non solum Ennii losculos poeticae dictionis, Sed etiam Structurun enuntiatorum et verborum ordinem imitatum HS demonstreinu neceSSe est, Siquidem iure defendere volemu Lucretium Scribentem sequorum ego nunc neque caecaSeXponere cauSaS non Ciceroni versum consimilem imitari, sed Ennii deperditum talia infra nonnulla tractanda erunt, unum iam Supra apparuit, nunc eXempla argumento Sint Enn. ScripSit a. 70 . . Soliti quod dicere nodum', Cicero secutus est . 1 - Soliti caelestem dicere nodum'. item Ennius a. 161 Summa nituntur opum Ui' , Cicero F. 52 magnum perVertet opum Uim',
iEnn. a. 29, 159 339 - Cic. 243 vide supra p. 58. c ad . Iam in urgumenti Munronis disquirendis aliquot versus invenire putabam Ennian0S, e quibu hauserit uterque, et Lucretius et Cicero ille enim cum comparaverit Lucr. V. 432-Solis rota cerni lumine largo cum Cic. 281 rota ervida solis'. ego comparandum esse duco Ennii v. 558 inde atosecit radiis rota candida caelum' et cum locis Munronianis et hisce Luer VL 73T- . . Subrigit radiis Sol omnia lustrans et VI. 869 indo ubi sol radiis terram dimovit obortus'. deinde Ennii cum Superum lumenno intempesta teneret a. 102 Cicero imitatur v. 350, 374 185; Lucretius vero propius quam ille ad nnii verba accedit: Ι 856-cum Superum lumen tanto servore fruatur'. iam videas hoc loco considerato, quam non sit VeriSimile Lucretium ex Cicerone, non ipso Ennio, Sermonem ad phaenomen pertinentem desumere.
eodem pertinet, quod Supra dixi Lucretium et Vergilium citare
verSum Ennianum, Ciceronem imitari, cum fingat nodis caelestibus aptos 243 secundum m. a. 29 stellis ardentibus aptum'. Melius quam hi exempli ante oculos ponetur, quam limis nitatur argumenti Sententia mea contra Munronem delenSa, ii
36쪽
comparavero Ciceronem cum innio Litcretio Vergilio. num quae inter Ciceronem et Lucretium relatio intercedat. exponere Studui quae inter illum et Vergilium meliuS quam ego poSSum, ordentiS demonstruVit. Itaque ad comparandos inter se aioetas transituro breviter addere mihi liceat Sumniani Sententium, quae ex quaeStione totius propiu accedit Cicero. quo magis ab Arat recedit et quo mavis inveniuntur proprietate artis hexametri condendi qua evitare solet
2. Cicerottianae dieitolii Eii iiiiiii esΝe soliteri de iionMiratur reliquit Ennianiri. Primum quidem Ennium sontem esse demonStratur quotienSelinque reliquiis lueseos Ennianue cuiusvim generi. versus assem l0SSunt. quos cuili imitatorum versibus comparare licet eum Ciceronis, Lucretii Vergilii. a Cicero Solus cum Ennio Onouit. Qui liaci cum ad thaenomena imprinil pertineunt supra allati sunt ita ut uiuet tantuni ex iore reStent. L Ennius in , Hectoris lytris' is . 1in' diXit . . . peStem mandatam hostili in unu cuius loci, quem ipso nobis tradidit Cicero memor utSSe videtur cum interpretetur Sophoclis rael 1058, O mi Tu Myχλ πε Uic hi verbis F. 33. 12 ,. hos non hostili dextra': Scribere enim poterat . hostilis hasta diligenter Sophoclis
Verba interpretatus: luare siparet Ciceronem studuisse ea adhibere Verba tropica quae poetarum veterum Latinorum auctoritate
2. Ennium in Thyeste dixisse se. 345 .. aspice hoc Sublime n
candenS, quem Vocant omnes Iove in V Cicero testatur de iat. l. l. b. 6o, uripidem quoque caelum vocasse Iovem eodein capite pergit verSusque eius reddit lingua vernacula F. 43 reliqua eum ad verbum interpretetur versu tertio Oidinem incisorum commutat
, hunc Summum habeto divom hunc perhibeto Iovem'. hic quoque apparet Ciceronem in extremo versu imitari studuisse
b Cicero et Lucretius cum Ennio congaeuunt.1. OmpOSitionis altitonans' AEnnius auctor est, a. 541 Iovis altitonantis'. quam sibi assumpsere Lucretius V. 745 altitonans Volturnus et Cicero in carmine de consulatu F. 3. 36 nam pater
illeum cor' Lucretius aperte cadentiam imitatur, cum Scribat I. 923- . Spe mIgna meum cor'. Cicer autem in Tusculanis disputationibus Iliadis versus quosdam Latine ita interpretatur, ut pro Homeri O λγιοι κατεδων Il. VI 202 ponat: ipSe Suum coroden F. 23. 2 , et iro λλα μοι οἰδύνεται κsadis χολω Il. IX. 646 - corque meum penitu turgeScit tristibus iris F. 27.1 . utroque loco versus Ennii memor fuisse videtur. 3. Versu Ph. 32.4 huic quus ille iubam quatiens fulgore niteant i suminum contingit caput alvo . .' Cicero convertit
Ennii u 1 T celso pectore saepe iubam quassat altum', Statim apparebit, unde Cicero hauserit eiusmodi epitheta. atque posti 'iceronem Lucretiu quoque eundem IlOSculum recepit, neque vero e Cicerone SumpSit, quantum demonStrari poteSt, neque iisdem verbis utitur, sed similibus, cum Scribat II 632 quatientes
4. de Solis rota et radiis supra nctum est p. 52i e Ennio attuli a b58 inde puteieeit radiis rota candida uelum', XLucretio V. 432, 564 solis rota , ex Cicerone v 281 rota servida solis luod ad radios pertinet, et versum Ennii modo allatum set u 90 exin cundida se radiis dedit icta foras lux' cum Lucretio
et Cicerone comparandi sunt Lucr. V. 484, 05, 3T, VI. 40, 24, 618 869 874. Cic. Pr. 1.2 Li. 5. quod Lucretius habet I 290 venti quoque lamina ferri et Cic. 100 simul inter flamina venti', 198 vehementi lamineventus' i 10 samen ad Austri, 22 Aquilonis lamina , haec circuitio poetica iam Enniana fuit, I. a. 444 aquiloque Suo cum
6. versu illo Ennii R. 558, quem attuli propter Solis rotam, continetur verbum patefaciendi Significan si efficere, ut cerni aliquid possit', Lucretius hoc modo Ennium interpretatur apertet allato V. 432 tum solis rota cerni lumine largo i altivolans poterat' . neque vero verbum illud Lucretio ignotum est, cf. I. 10 . . Species paleiactast verna diei', neque Ciceronem effugit, quo uti poterat, ut stellus oriri significaret. VerSU Aruteorum, ubi patefaciendi verbum occurrit coloribus Ennianis Xornari amant, es. 370 Sed cum de terris vis est patefacta Leonis A vis Leonis Ar 590 ερχομεν se δε εοοι . T. Lucretius caeli signa I. 2 caeli subter labentia signa' , Cicero caelestia signa' 163, 316 etc. appellat sidera, quod iam Ennii proprium erat, cf. a. 211 caelum cum ingentibus signis Se 242 signa in caelo M. Lucretium imitari Ennium ideo veritatis Speciem quam marime praebet, quia locuS, quem attuli, ex prooemio sumptus est, quod osculis Ennianis abundat.
37쪽
8. Versius Ennii a 374 oritur his verbis sicut sortis equus- quocum comparantur et Lucretii versus IV. 98T equos sorti μ' III. 8, 764 fortis equi vis' , et Ciceronis 3 sq. ungula emens forti equi' utrumque sortem ' appelluntem equum imitari Ennium ea quoque de cauSa putandium est. luod versus colore Enniano praediti sunt se equi vis in extremo prsu Enn. a. 486- ungula' in n. a. 277, 39, 224 et quod epitheta . sortis et, Vemens Cicero ad rati verba adiecit. De archaismis quibusdam grammaticis Ennii Cicoronis Lucretii eommunibus taceum genetivo in a desinenteA. coniunctionΘm-inde loci', similia praetermitto.c Cicero et Vergilius cum Ennio congruunt.1 primum quod modo Ciceronis SVnecdochen ungula Ennianam esse dixi, cf. Enn. a. 224 277 439 accedit a. 11 ungulis volantibus' Vergilium citare Ennium notum est en VIII 596. XI. 875 quatit ungula campum' es praeterea Aen. XII. 339 spargit rapida ungula rore i Sanguineos et geo. III 88 solido graviter Sonat ungula cornu', qui Versu appropin luat ad nn n. 2TT-Summo Sonitu quatit ungula terram μ. 2. Vergilium rursus citare Ciceronem imitari Ennium vidomus
Aen. II. 250 vertitur interea caelum et ruit Oceano nox' cum Enn. u. 211 . Vertitur interea caelum cum ingentibus signis με Ciceronis Igm. 3.1 Sq. - principio aetherio nam uiatus duppiter igni vertitur . 3. Similiter res se habet cum Vergilius scripserit Ae. IX. 630 Sq., audiat et caeli genitor de parte serena intonuit laevom μ. Ennium enim Romani augurii consuetudinem dixisse tradidit id de div. II 39. 82 - . 527 . tum tonuit laevom bene tempestate Serena' pSe liquantuna non omnino recedit ab exemplo Enniano in Mario V. 12 partibus intonuit caeli pater ipse sinistris'. quom erS reliqua quoque Enniana esse videntur pater ipse Juppiter appellatur a Catullo 64.21 , Vergilio geo. I. 121i, Cicerone F 30 1 quo loco convertit Homeri Od. 18.13 - rarho ἀνδοῖν τε θεῶν τε quam n Ennii versum a. 581 imitari in promptu fuerit patrem' divumque hominumque'. ceterum de patre ipso et supra D 2 su legibus metri repugnatur . 4 in versu Aen. L 123 et mi genus ab Iove summo
en I, 3M ccurrenti interpretando ordentis adnotat
p. b8 Ilosculum Ennianum latere se Suspicari quia VOX Vrrhichia soSitione quinta contineatur, atque Ennii comparat sc 209-Iuppiter tibi Summe standem male re gesta gratulor . A quae Nordent sententia Ciceronis versu optime confirmatur 20 se pedibus natum Summo Iove Persea vises' recedit enim ab Arati verbis 248 . qui exhibet ποδες γαμβρου Sc. Ἀνδοομέδης ἐπισημaινοιεν Περσεος'. 5. Xtrem Versu verba alliteratione coniuncta Ennii a 238-foro lato Sanctoque senatu imitantur Cicero atque Vergilius, ille quidem F. 3. 5T . populus Santusque senatus'. hic Aen. I. 426 iura magistratusque legunt Sanctumque Senatum'. quem VerSum quRmquam Heynius Sustulit taliae quin Vergilianus sit, dubitare non
6. Livium Andronicum Ennius Secutus esse videtur in eo, quod Iovem appellat a. 62 - Saturno sancte create' Livius enim F. 2 p. 3Tiae. Scripserat pater noster Saturni filio et de Iunone F 15 p. 39 Bae. Saneta puer Saturni filia regina'. sed Saturniumμ quoque et Iunonem . Satiamiam' Ennius appellat, s. a. 456- genitor DOSter, Saturnie, maxime divom et a. 64 Iuno Saturnia sancta dearum'. 491 . Optima caelicolum, Saturnia, magna dearum'. hanc vero antonomasia sibi assumpsere cum ceteri posteriores
poetae, tum Cicero et Vergilius: Cic. F. 22. 18 genitor Saturnius idem Il. B. 319 μονου παῖς , . 32 5 Saturnius me sic Mirit Iuppiter' Verg. Aen. V. 799 tum Saturniu haec domitor mariS..μii. e. NeptunuS , en IV. 372 nec Saturnius haec oculi pater
aspicit aequis' III. 380. V. 606 IX. 2, 45, 802 X. 760, MI 156 Saturnia uno μ. L 23. IV. 92 VIL 428, 560, 72, 22, X. 659
Xll. 178. 80T Saturniaμ. T. apud Vergilium Scriptum videmia Aen. X. 161 Sq. Opacae noctis iter' apud Enni uni c. 218 etiam noctis iter'. quod vero Cicero scribit v. 100 inter solis iter' iam supra diri illum quoque Sequi Ennium, quia metaphora noctis iter' ex altera solis iterμ orta est sol enim cursu igneo iter facere interdiu putabatur,
quo factum est, ut iter diurnum ad noctem translatum sit. S. versu Arnteorum 404 ipse autem praecep ObScura nocte tenetur, dum Nepa ..' Cicero interpretatur poetae Graeci v. 620 Sq. ,,αυτος 'ἐς κεφaii ν δει που τετρaμμενος λλη Σκορπίον ' ' κενειμ' initium cum convertat quam diligentiSSime, reliquam partem ad arbitrium suum commutavit unde Ver SumpSerit Verba ObScura nocte tenetur suspicari poterimus, i Ennii rgm Scen. 303 comparaverimus: nocte in obsura latent'. exstitisse autem in annalibus quoque versum similiter atque Ciceronis Xeuntem, ideo putandum est, quod Vergilium proxime ad Ciceroni dictionem accedere videmus, ' Aen. IV. 461 no cum terras ObScura teneret', Aen. II. 420 obscura nocte per umbram similiter VI 827 nocte premuntur'. IV. 123 nocte tegentur Opaea'. cuiu VerSu caeSura eum neque hephthemimeri neque diaeres bucolica suStentetur, Nordentis merito putat p. 324 locutionem a veteribus desumptameSSe praeterea e Catullo quoque argumentum petere poSSum, quo sententia illa confirmetur is enim 51.11 scribit . . teguntur llumina nocte'. quibus verbis reddit Sapphus ,δππώπεσσι δ'ουδενο9 u metaphoran videlicet imitatus poetarum illorum Veterum, ne dicam Ennii.
38쪽
Cicero . 28 Sq. cum elegantia quadam, raro quam in
si non aliae nave ut in ulto ponere proras ante solent rostro eptunia prata SecanteS, Sed converS retro caeli e per Oea portat'. xetu Statem redolet versus 130 propter circuitionem ..eneli loca' et vocem pyrrhichiam in quinta positione tollocata ui versu. 129 propter antonomaSinn . Neptuniu uiruta conspicuus χSt. cuius mVentor SSe Cicero dulescens non videtur prinna In enim in Catulli
epylli Occurrit 64 2 dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas' deinde apud Vergilium Aen. VIII. 695 arvi nova Neptunia caede rubeScunt' quo versu adductus Baehrens in Livii Andronte frag-nient , 8 p. rues pro traditi verbi colso ocris urvaque t utrinet mare magnum' eripSit nec ... Neptuni et mare magnum' eandem soniecturam iecere illi in versu lacero inpud imilem hestum nobis tradito Ennii a. 143 . . t uerula prata' istini ontime Supplerent Neptuni caerula pruin μ. 10. Aen. I. 405 ad caelum tendens ardentia lumina iustru'
SI comparia Verimu cum Cic. 479 . cervicem atque oculorum ardentia lumina veStit', id notabile videbitur, quod lumina ardentia' oeuli apud utrum lui audiunt, et luod verba eodem versus loco in-Vemuntur. Ciceronem quidem cum interpretetur Arati v 698
apponere apparet, quem unde hauSerit ut demonstretur praeter ergilii locum versus Ennii sterendus est sc 54 Sed quid eulis rapere ViSuS derepente ardentibus A.
11. Vergilius Scripsit Aen. VII. 9 stilendet tremulo sub luinine pontia , Similiter VIII. 22 aquae tremulum labris ubi lumen
nem , lumine tremulo' e Ennio desumptum esse Macrobiuslsat. 6 47 tradit, consert enim ex imii Melanippa se. 292 lumine
Sic tremulo terra ac cava caerulu undent i templa'. Ac Ciceronem tuoque ianuinae dictionis memorem fuiSse putandum est cuna scriberet F. 3.15 claro tremulo ardore OmetBS .d Cicero. Lucretius, Vergilius cum Ennio congruunt. Ea denique, quibus re poetae clim Ennii dictione congruunt, cum XStent haud rariuS, optime demonstratur, quae intercedat
a. quod Ordenus ut demonstret quocunque loco cum Cicerone
Vergiliu congruat, communem SSe Ontem Enniunt comparat
clauSulam Ciceronis voce locutus F. 22 22 eum Vergilii Aon I 614ἡore locutast', addere liceat apud nitium et Vergilium plura
InVemrt quae comparanda Sint cum Ciceronis loco neque Lucretium com uni nequire recte ianiti laudatur a. 586 pausam facere ore remendi quem Lucilius et Vergilius imitati sint, ac demon- Stratur Verborum circuitioneS, quales Sunt ore loqui, essari, edere' sini. ad poetarum Veterum instar a Vergilio' ceterisque poetis, sui poS Ennium floruere fictas esse qua inter circuitione verborum declarandi et dicendi numero Ciceronis r. 6. 3 adsiduas iacit ore querellaS'. quem locum conferre in promptu S cuin Verg. Aen. V. 842 funditque has ore loquellas', Lucr. I. 39 . . SuariSex ore loquellas', IV. 546 tollunt lugubri voce querellam'. quodvsero ad Ciceronis sidenti voce locutus' pertinet, in Ennii annalium irtigmenti eadem clauSula non occurrit, verum apud Vergilium in Aen. III. 320 demisSa voce locutast'. et iam apud Catullum: T. 41- furtiva voce loquentem', in illo carmine elegiacis versibus condito, suo poeta, ut erat Salsi SSimuS. per ironia grandi et magnifico sermone usus orationi altitudini atque elationi argumentum opponit ObScoenum ac plenum ruri et infacetiarum' conser litium earmini grandiloquum V 2 Salve, teque bona Iuppiter auctet ope i. Catullus etiam in galliambi archaismi omne genu plenissimili circuitione utitur 63. 49 patriam allocuta maesta est ita
voce miseriter'. Vergilii ceterorumque poetarum epicorum carmina similibus quam plena Sint notum Si ci. ἡ Voce vocare Aen. I.
.. blanda Oee Ocnbam'; compellat vocibus Aen. I. 499 cum En n. a. 44 compellure pater me Oee Videtur' praeterea Voce
procatur' en IX. 403, XI. 784 VI. 186 , voce refert Aen. L 94, 20 cum Cic. F. 3. 51 constanti voce ferebantμ; voce SecutuSμAen. I. 406. VII. 212 IX. 17 - X. 193: Voce . . declarat' en V. 245 sq.; adlatur voce Superba' Aen. VII. 544 geor. IV. 320; voce Licessit'. en X. 644, ecl. 3. 51; Voce gravariS Ἀen. X. 628 Enn. se. 43 , voce divina edidit' Cic. 148 maerenti voce canenteS', Lucretii loco plurimoS, quorum colligendorum labore Supersedi. 2. Ennii an. 540 effudit voces proprio cum pectore' cf. n. 530 , Sonitu elludit acutos quem locum plus minus imitati sunt tresviri aequale clarissimi, Lucretius, Cicero, Catullus poStea Vergilius Lucr. I. 412 Sq. . . haustu e fontibus magni t lingua meo suavis diti de pectore fundet'. VI. 6 omnia veredico qui quondam ex ore proludit Cic. F. 3. 29 pectore fundebant ... cnSuS F. 3. 74-iuderunt claras secundi pectori artis' , r. 4 3 fundens e gutture VoceSμ, r. 5.2 inanis undere voces A. Cat. 4. 125 imo Iudisse e pectore voces', 64 202 proludit pectore OceS'. Verg. Aen. V. 482 VIL 292 talis effundit pectore voces', i Aen. V. 723 taliselliindere voces' V. 80 eslandit pectore quaestus', ΙΙΙ. 70..essundit ad aethera voces', XI. 482 maestas alto undunt de limine voces metaphora igitur qua fundi sive essundi, protundi dicuntur voces e pectore, ab Ennio luXisse per totam poeSin
39쪽
3 ad Vergilii geor. I. 375 Sqq. . . ut bucul euelum Suspiciens patuli captavit auribu auraS, uui rguta lacu circumvolitavit hirundo' Servius adnotat hic locus Omnis de Varrone est ille niui: . tum liceat pelagi volucre turdaeque paludi l cernere inexplet Studio certare lavandi et velut insolitum pennis insundere rorem l ut arguta lacus circumvolitavit hirundo et
bo SuSpicien caeluin mirabile ViSu. naribus uerium patulis decerpsit odorem. nec tenui sormica cavis non evehit Ovu urr.
Atac. F. 22 Bue p. 336 . argumentum quidem Vergilius ei Varro ex rati diosemei Sumpsere sci. Verg. g. I. 3T Ribb. p. 253 .
Nervii testim alii considendum osse videtur propter versum Tim Varro. i. Sed reperiuntur tamen. luibus aliter reni se huliere indicetur verSuri urroniani quinti parenthesi .. mirn bile visu VetuStu St Verba bo Su Spiciens caelum conserenda sunt cum Enni a. 159: caelum Su SpeXit cum Ciceroni 104 . Suspiciensu caelum nocte Serenti'. quamvi hic versus pendeat ex Ar 324,,εινο ' πιλνona . cuin ergilii Aen. XII. 196 . Suspiciens caelum tenditque ad id 'ru dextram'. en palo urroniani ermoni auctorem hi quidem ve: sibus Ennium esse quid an habuit Cisteronem auctorem qui eosdem versus Arati Latine internr0tatu serat hoc modo Pr Ti, mollipedeSque bove spretantes lumina caeli
Iaaribus miserum duXere sex nere sucunt 3 haud enim Scio an comitarandia Sit verSUS: -naribu aerium patuli decerpsit Odorem . qua Si essemus sent uitia dune res efficerentur Ossensionis plenae.
prunum quidein urronem Eliniana illa ex alii Ciceronis Arat eorum loci hauSiSse neque ero habuit unde parenthesin . mirabit visu 'Sumeret deinde Lucretium quoque Ciceronis prognostica imitatum eSSe qui Xhibet IV. 991 Sil. iactant crura tamen Subito Vocesque repente i mittunt et crebro redducunt naribu auruS . c. caneS. III. 233 - vapor porro trahit aere sueunt utque Lucretius altero loco magi cum Cicerone et Varrone altero magis cum ergilio congruit locum Ciceronianum et Vergilianum colores dictionis Ennii habere demonstratur verbis ,. Suspicien caeliani quare communem omnium fontem esse Ennium divinari audeo qui duobus versibus illam dictionem imitandam praebuerit alter versuS deSinuerit vel hoc modo ,. ducunt captanti e aere Sucum'. alter se patuli redducunt decerpunt naribus auras'. quid vero putemuS
F., enitin VerSuum Ennii suiSSe demonstratur Lucretii versul . 990 Sqq. ut canes ita equi auras trahere patulis naribus dici
poterant itaque Varro quoque Ennium aut eius imitatores et ergilius Ennium pSum Secutus esse videtur cum ad verbum citiare VerSum Varroni ei placuerit, mirum est cur mutaverit VerSum naribu aerium etc. - . nisi ei nolunt uerit eum esse Enitii:
quapropter Ennia vestigia primere maluit neque omisit illud caelum
VI. 79 ad verbum allato a Cicerone libere imitando e reSSO v. 243 .nodi caeleStibus aptus' Supra actum eS p. 58 Sq. 5. quod Cicero cum Lucretio congruit scribens 252 caeli
VL 252 et F. 3. 5 . aetheriis inclusa cavernis i Lucr. IV. 391,. Retherii udiiXa cnVernis Supra collegi, ut uterque poeta Ennium imitatus sit, quod pud Ennium exstat eadem metaphora c. 112,.quue RV caeli et quod Vergiliu quoque in Ocem cavernuS'. Sicut Cicero et LucretiuS. versu desinente componere amat
6. Cicero et Vergilius mare appellant caerula' ille quidem F. 29. 3 .. tranSVectia caerula cursu', hic Aen. IV. 583 et caerula vernin . in Ennii reliquiis apparet fragmentum 143 caerula prata' si Neptuni, es. p. 64 , quocum comparanduS StLucretii versus V. 481 . . ponti plaga aerula tendit' et Vergilii Aen. II. 198 . . tot per vadu caerula veXit quodsi Lucretius aethera non modo enerula templa' cum Ennio appellat verumetinui .cnerula TT2 quoniam magni per caerula mundi', verisiinile sit alia Ennium caerula loco substantivi adhibuisse etiam inre Significantem. T. Ennii a. 65 unus erit, quem nil tolle. in caerula laeti temptu tu. 442 tollitur in caelum elamor comparanda Sunt eum Cic. 406 sq. . . tollere Ver i in caelum',
Luer. II. 325 fulgor ubi 'ad caelum se tollit', Verg. Aen. ΙΙΙ. 564, tollimur in caelum curvato gurgite,
sCat. 62.1 Sq. VeSper Olympo i. e. caelo . . vi tandem lumina tollit . proxime ad nnium accedit Vergilius, quod ad Ciceronem et Lucretium pertinet, fieri posse concedo, ut fortuito similia praebeant. 8. Deinde, ut Lucretius Ennium imitatus sit, cum scriberet II. 206 faces caeli sublime volantis A, VL T sublime volantes . . nubes inde efficitur, quod inter scenica illius Iragmenta ex- Stat versus 217 sis temo stellas sublime agitans' cI. V lenum ad L . Vergilius quoque similiter dixit Aen. X. 664 sed sublime volans nubi se immiscuit atrae' sc Juno , et Cicero in interpretatione Aeschylis. 32.14 sq. . . et Sublime avolans Sc Iovis
aquila . omne quidem pendent X Ennio, neque St, cur putemuSalterum ab altero verba Enniana recepi SSe. 9. x Ennii a 396 omnes occisi obcensique in nocte serena fluxisse Ciceronis clausulam v. 104 quem qui SuSpicienti caelum
40쪽
tius quoque et Vergilius Ennii vestigia primere videntur, illo
I. 142 noctes vigilii re SerenaS hic geor. I. 426 nocti capiere serenae Similiter Ennius tempestatem appellat Serenam poSuitque adiectivum SerenuS in extrem versu a 45 ἡJuppiter hic riSit tempeStatesque Serenae' , . 527 tum tonuit laevum bene tempeState Serena', cuiu clausulae si nil mu St Vergiliana Aen. I. 255 caelum tempeStateSilue Serenat ' fel etiam Aen. III 518-Caelo conStare Sereno' , geor. I. 48T caelo ceciderunt plura Sereno' geor. L 340 iam vere Sereno μ, Aen. VI GUT aeState Serena' ,
10 versum Ennii u. 334 Sollicitur te. Tite. Sic nocteSque diesque' tradidit Cicero ipse initio libri de senectute quam dictionem, quod ad Xtrema verSu Verba pertinet in Suu carmina recepit: h. 3. 2 noctesque diesque eruntur' in libro de in L16.5 cum dicat sollicitudines, quibus eorum unimi nocteSilue diesque Xeduntur , Ennii verSu memoriani redintegrare mihi videtur, cf. Vahleni adnot. ad nil. a. 334 . rueterea ut Ennius Scripserit in verSu ineunte, eadem Su dictione, nocte ut lue dies' ex eo colligitur, quod hoc consentiunt inter Se Lucretiu et
Ver ilius, ille II 12 III 62, hic Aen. VI. 12 ius. Nordent adn.
p. 160 , nam contra conSuetudinem' ergilii a voce Spondiaca ver-Su oritur. Sed cave ne neglega eum etiam sinXiSSe Secundum
Ennium nocteSque diesque ' Aen. V. 766, VIII. 94 VI. 556. IX. 488 cf. praeterea Laevii erotop. III. F. 2 p. 28 Bae. nocte dieque', Plant Amph. 168 noctesque diesque aSSiduo Sati SuperqueSt- . 11. metaphoran Ennianum c. 155 herbis prata convestirier RSSumptum SSe a Cicerone demonStratur . 423 viridi convestit tegmine vitis' . et a Vergilio eo. II. 219 viridi se gramine vestit'. cum his Lucretius etiam lumine vel luce vestire vel convestire aliquid dicere Solet cf. ord ad Aen. I. 640 p. 290 Lucr. II.
Verg. e. VI 640 et lumine veSti l purpureo . .' Cic. 60 . perpetuo vestivit lumine itan', 332 ssoli ueterno convestit lumine lustrans', 473, 479. 26 sq. 205, 440, F. 22.6 . 12. Lucretius III 1025 verba Ennii laudat lumina sis oeulis
etiam bonus Ancus reliquit nia. a. 149 postquam lumina Sis oculis bonus Ancus reliquit'; aliis autem locis eum imitatur ut
III. 42 lumina qui linquunt moribundi particulatim'. V. 989-dulcia linquebant lamentis lumina vitae . atque Cicero eadem condicione erat, cum Scriberet F. 3. 24 - civis luce serenanti vitalia
lumina liquit', F. 22 5 qui non funestis liquerunt lumina fatis'; F. 24. 1 hic itus est vitae iam pridem lumina linquens denique de
totus locus os Ennianus ..olli subridens hominum sator atque deorum Voltu quo caelum tempestatesque serenat oscula libavit natae.
Vergilio idem censendum est es en XII. 62 Sq. Simul haec in is relinquam lumina . liberius ducitur Ennii dictione Aen. VI. 35. X. 855 . cave ne putes Ennium inveniSSe tropum, SiVe Synecdochen Sive metonymian appellamus, Sed recepit eam a Naevio euius VersuS qui aetatem tulit quamquam ectragoedia, none carmine pie Sumptu est tamen in carmine epic quoque X-stiterit F. L 31 Ribb. p. 10 ubi bipedes volucres lino linquant
13. quod Ciceronem videmus in rateis Saepe addere verbasei luem perhibent nomine Grai', apud Graio Vocatur'. DOStri vocitant'. Similia, eadem dictione uti solent Ennius, Lucretius Vergilius. Omnia, quae huc pertinent enumerare longum St,
quare Xemplis allatis appareat ceteros Aequi Ennium hic enim ScripSit a. 148 vento quem perhibent Graium genu nera lingua ', Cie. h. 13 quem perhibent . . nomine Grai', 31PSq. Latini l . . perhibebunt nomine vero' 197 perhibentur nomine quat'. 202, nemo donavit nomine Graium', 222 Grai . . qui nomine Iertur' Lucretius habet VI. 372 autumni quod fertur nomine tempuS'. memorare nomine II 629 sq. vocare n. I. T40, VL 908J Vergilius e. VII. 60T. VIII 331 dicere cog nomine'; e L 530, III. 63. III. 210i est locus Hesperiam Grai cognomine dicunt'. deinde quod Cicero solum ablativum nomine' apponit h. 17.2, Areturia nomine claro'. hoc quoque Lucretii et Vergilii commune ΘSt. I. Lucr. VI 2 praeclaro nomine Athenae Verg. Aen. XII. 845, cognomine Dirae'. vice inverSa appellandi Verbo poetae utuntur, ablativum nomine omittunt, L nn n. 218 Sapientia quae
perhibetur, a. 409 mortalibus quae perhibentur', a. 23 est locus Hesperiam quam mortales perhibebant' Verg. e. VIII. 135 ut Graeci perhibent'. eo. I. 247 illic, ut perhibent Cic. 44T, ut 0rhibent' aliis quoque verbi utuntur Cic. 31T . . hunc Graeci vocitant', h. 6.1 apud Graios . . Oeatur Lucr VLT02, sui ipsi nominitant nos quod auces perhibemus et ora', ΙV. 424, ab re nominitarunt i. denique solendi Verbum apponere amant, es. Cic. 5 sq. dicere Grai quod soliti', h. 5 septem soliti vocitare triones', h. 29 , Graeci . . vocitare suerunt', Lucr. IV. 369, ner id quod nos umbram perhibere suemuSμ. 14. ut Homeri ceterorumque Graecorum περιφρaσιν imitarentur. Ennius et poetae qui eum consecuti Sunt, circumscribere nomina solebant, ut pro iis ponerent vim eorum'. s. X Ennio
a. 276 virum vis'. n. 379 aquae vis'. a. 161, 412 opum vi ;e Cicerone 5 , equi vis', 321 v. torva LeoniSμ, 370 V. magna Leonis'. 324 vis magna epaiμ, 372 v. magna Aquilui', 418 v. vehemens Nepai', F. 33. 15 Graia Vis praeterea vi Signorum' 70. corporis 8. opum . 52 Favoni 206 sulmmis F. 33. 31, interna 27 1. Ciceronem Ennium imitari consulto iam ea de causa dicendum est quod formum vis, vi vim e consuetudine Ennii in extremo posuit versu aueretius vero eadem condicione est;