Iosephi Scaligeri ... De re nummaria dissertatio liber posthumus

101쪽

AVGySTI. EMGENTvR. EX. ART. Quae alibi ci tauimus. Perspicuunt autem est denarios pc esse centesimam usuram quinque millisi denariorum.

Quod autem Volusius sietianus addit, siue una Conuenerat , unum D siue sicilicum; siue plures, tot Sicilicos poni solere, intelligitur de centesima

centesimae, qui est τόκω τόκων,- ἄναπκισμός. cui exemplum extat inveteri inscriptione Neapolitain

usura propria Graecprum fuisse ; & ita accipie dum est: locum Pomponii Atellanarii in Pastoiaribus: --qua tuleram mecum decem millia Victoriatum, si ca mercede illico Oraui ut occuparem. Nam merces est foenus. Horatius: Hic quinas capiti mercedes execat.

Nam x millia Victoriatum sunt quinque millia

denarium.quorum unciarium foenus annuum,denarii Dc. & rursius ipsorum Dc unciarium foenus Ron LII i denarii. Ita Graeca mercede , hoc est viis ma-μις binae centesimae usum, tanus annuum. quinque millium denarium erit Dcxxx I et denarii. Graecam mercedem igitur intelligimus ἀναγοώ- σμὲν DCLXXII pro V. M. Nam Romani non habent quo exprimanr ἀναακισμόν. Ergo proprium Graecorum,non Romanorum. Vsurae semisses, τό- α τεισιν οcολ-. in iure Constantinopolit. τυγημευτος et M'. cuius te stim α

102쪽

DE RE NUMMARIA. stimonium extat in luculentissimo faxo Barcino

VI I. D. AT. REMP. TARRAC. TRANSFERRI. IvBEO. sVB. EADEM: FORMA. SPECTACULORUM. QUOT. Ss. EST. EDENDORUM. TARRACONE. Legatum denaria septem, quingenti et ut tunc loquebantur: id est, denarium septiem millia, quingenisti. Semissis usiura in duo membra scissa: in cch. δccc denarios. qui fiunt unaccccc denarii. quod ve

rum est. Sed vir & probitate & doctrina insignis

Antonius Augustinus Archiepiscopus Tarraconensis, quum totum hoc saxum interpretaretur, non satis sententiam assectatus videtur. Nam illa, quae mediocriter Latine peritus intelligit, quam

praepostere accipiti ET. TECTA. PRAESTARI. VOLO.

lens testatoris haec est, ut haec sarta tecta & bona fide praestentur sub conditione proposita, nempe

cusatione seu iratus. qua conditione deficiente, legatum ad Remp. Tarraconensem transferri

vult. At doctissimus vir intellexit, quasi testator voluerit liberas aedes fine mercede iis praestari, qui ad panegyrin illam se conferrent . quae certe ma

103쪽

gna est hallucinatio. Minus assecutus est senteii

TIc ERIT. Ea inquamne minimum quidem asiE-cutus est. Horum enim sententia est: Ad quos ex ordine contigerit, ut Seutri Augustales fiant. quia per orbem fiebant. Quos igitur contingebat ex ordine Seviros Augustales fieri, illi hoc munus

detrectare non poterant. Testator autem vult, ut, etiamsi ordo & successio eos vocet ad munus seviratus, tamen eius muneris excias atronem conseia

quantur. Nam honorem quidem seviratus eos Tecusare non vult, quoties ex successione ad illud vocabuntur . sed ab oneribus excusiari. Sumptus enim magnos eos, qui seviratu Augustalitatis fungerentur sustinere testatur Κaput ex testamento M. Megonii. in quo testator Reipublicae Petilinorum vineam suani legat, ut ex semissibus usuris eius Augustales facilius onera functionis

REM P. DEDIT. Hs. Odi M. Videmus hic pro se

Uiratu collata'us M M. Illud vero leuiusculum videbitur, quod dicam , mihi vero praetereulidum non videtur ob id, quod quum leuissilitum sir, tanto viro ansam errandi dederit. In inscriptionis initio est ATLEcrus. AB. ANTE. quod est idem quod simpliciter ante. vi INANTE apud Proper tium nihil aliud est, quam a .Rauennae saxum

104쪽

BE RE N VMM A RIA. ira NEQUE. AB. ANTE. ALIA M. PONAT. Id est viciis. Aliter in inscriptione Romana : FU Dia HVIVS.

DOMINUS. INFANS..HIc. IACET. SIMILIS. DEO.HUNC. AB ANTE. OCULIS. PARENTIS. RAPYEis

Ru NT. NYMPHAE. Nam ibi est, quod Bibliis Graecis,& Nouo Testamento sta ὀνο-ν. λἰ προσωπα. Sunt& alia ab illo maximo viro aliud agente exisposita,quχ Iibens omitto. Plinius autem lib. x Ii Irde vini generibus loquens usuram semissem ciuilem,ac modicam vocat. Sed vetustissima videtur apud Atticos siue sextantalis, quum obo- Ius menstruus in minam datur. Nam ideo veteres Attici ὀ λοώτει isneratorem vocaverunt, quia prima usura fuit ocολος εμελ γ G Aliud e emplum semissis ustirae in saxo Ferentino: HIC. Ex.

Nam IIII. M . cc. LLs sunt manifesto semissis usura xxx millium sestertium. In luculentissimo monimento, quod extat Bergomi in aede S. Ben dicti. Ex usuris legati As c. N. Testator vult erogari -x- ccc inter praesentes: deinde inter propinquos -x- DccL & tempore parentaliorum -X- cc. dc in coronas -xint. Summa denarii M ccc. Ad semisses usuras desunt cc denarii. Nam Hs C M. Vel, quod idem est,. x- xxv. M. dant semissium usiu- rarum nomine -x- M o. illud vero quis intelligis

in eodem marmoreὶ scaroIAE. VEXILLARIOR.

105쪽

94 1 os EPHI SCALIGERet

SENT. SIBI. DIUID. Reditus, siue cCmmodum, aut usura B s. x G MILL. id est Denariorum M ait elle ccL. & ccL -x- id est quingentos denarios.

Atqui quingenti denarii est dimidium totius soratis. Quae haec est usura Θ ut c dent L3Τοκγ ἐπόγδον apud Demosthenem exponitur ab Harpocratione & Suida, quum tres oboli pro tetradrachmo Mneratori dantur. In Mina sunt tetradrachma xxv. proinde in minam redeunt --neratori oboli Lxxv , quod est επόsδοον τῆς via , octava pars Minae, quemadmodum triobolum est octava pars tetradrachmi. Quod si usura est menstrua,anno vertente tanus aequatur drachmis c L. Est autem nauticum foenus. Quare Una minR,quae in sortem data erat, sesqui minam commodi lucrabitur. Ita pro una m Ina , duae cum sem Iste Iceaneratori restituentur,quum naui S ex negotiatione redierit. Sed non ita est. Nauticum isnus erat diarium, non menstruum; item το επόγδοον m mi

nam dabatur , non in Itaque in singulas minas annui debebantur oboli M Ixxx, quae

Ex decem minis capientem triobolam diurn mali lucrifacere quintana partem sortis. Et sanocvxxx drachmae sunt quinta pars decem min

rum & praeterea ' Sed verum non est, quod ait,t 9 easdem

106쪽

DE RE NUMMARIA. easdem clxxm drachmas esse plusquam tertiam partem quinque minarum. Hoc Verum erat, si Iccxxx esset plus quam tertia pars Tό--Trientale foenus, duo oholi menstrui. IisusQKEυλιφωΠω. νααῖς πί-ς. se cistis drachmis trient abfenore o u tis: quae fiunt annuae xx Oo drachmae.

GM, Gistinis in Iure Constantinopolitano. . ' Vi acie bessalis, qui δίμοιρο--m Iure Orientali dicitur, exemptu habes l. xxv I. D. Man

quaterm oooli menstrui in minam. ocheni denarii

annui in minam. .

Usurae dextantalis, qui potest dici δm y - γ, exemplum extat in lapide agri Bergomatis.

FvΕRiT. Intelligere debemus triginta denaria, hoc est triginta millia denarium, quae pariunt tria denaria, io est tria millia denarium. quod manifesto est foenus dextantale. Nam quae ratio est Cen tum ad decem, eadem est triginta millium ad tria millia. Vsiurae siqualterae, hoc est xv m in C. C non xv I I. Nicenus vocat ἡμιολύα ἀπῶτειν. Item Canon ia II Laodo In Collectaneis Gruterianis MxC. 2I. QUI. HS.

RELIQV IT. Vult testatoriandiu penes Remp. te gatum consistere, quo ad ex usuris, sors, quM er ζ

107쪽

oc Ios EPHI SCALIGERI xii sestertia, perueniat ad SL sestertia. Ponamus x11 sestertia unciario foenori locata. x1I millia sestertium sunt Dr millia denarium:&x L millia sestertium sunt decem millia denariu . Ita Respubli ca hoc cassi lucrabitur uri millia denarisi. Vsura vero annua centesima duodecim millium sesteratium sunt denarii cccxx, qui invia millia denarium distributi dabunt annos xlx, dies Iulianosco I I. S. Tot annoS&tot dies legatum manebit penes Rempublicam:& postea ad heredes redimi, aut ad quos testator id pertinere voluerit. Et hoe quidem in unciario foenore. Aliter dicendum , ii aliae usurae fuerint: quod & puero patet. Apud Senecam de ira III cap. XXm. menti millesimae usurae, quae est decima pars centeii- hoc est in In decem mensibus dr

Clima. εIn testamento Graeco tabulae marmoreae, quae extat Neapoli: XEIAIA. ΚΑΙ. ΔΙΑΚΟΣΙΑ. ΔΕ - NAPIA. Iacc Denarii legantur, aut constituuntur in tutelam sacrorum quorundam. Eorum Moc denariorum foenus est ΔEINAPIA. ΔΙΑΚΟΣΙΑ.

ΠΕΝΤΗΚΟΝΤΑ. C L Denarii. quod immangscenus est. Sunt enim annui deni in drachmam, siue denarium. Nam cc L denarii sunt χαλκοῖ x o M. At sors sunt denarii Mec. Ergo deni

aereoli,siue χαλκοι, patiunt denarium unum. PI

Velleius scribit sestertium septies millies depo-

situm

108쪽

Dx RE NUMMARIA. 97 situm a C. Caesare ad aedem Opis occupatum ab Antonio. Idem Cicero non semel onucit Antonio in Philippicis. Plutarchus ridicine eam lummam interpretatur in Antonio- H,s γ - Καλπιροία

--ω in ταλαντων.In Cicerone dixit δ'οια πεν- tru&άῖα. Prior summa sint 2 OGOOCodrachmae, posterior a Sono oo. Vtraque immanct quantum sestertium septies millies excedit, quae sunt tanturn I73ocooo drachmae. hoc est:

tato rum Franciae Solatorum milliones duo, initalia quadringenta quinquaginta octo, trecenti triis ginta tres, cum triente. Suetonius Caligula xxxvr I. in fine: Totumque illud Tiberis Caesaris vicies acsepties millies LLs noutoto vertente anno abses sit . Sunt sestertii 2 oo oooo: denarii 67So o.hoc est ἐξ-πα- ω vi δεια πενταεόσγαι μυριάν. Milliones quinque, sexcenta viginti quinque millia Scutatorum

Ma tialis : M phora vi esse, modius datur aericviterno. id est , Amphora quinis sestertiis, mo

G dius

109쪽

ros EPHI SCALIGE Iodius singulo datur. Duo hic miramur. prius,quod quum pollet dicere age quaterno, maluit dicere

aere rauaterno, quum aes nunquam nummsi unum

significet, sed stjpem dc collectionem; neque pos-siudiciare quaterno, ut neque dicimus pecunia quaterna. Deinde,quod tanta vilitas annonae fue ait, ut modius quaternis assibus, id est nummo sestertio daretur.

In Panegyrico Eugenii, de Mamianis Schola-

rurn Augustodun. Salarium me liberalissimi Principes ex huius Reip. viri in s ExcENT1s millibus nummum accipere iusserunt: non quo non amplius tribuere commodis meis velunt,in quem multo maiora tam prim, quam pos Zea, praemia contulerunte

Siam aegRcgNA illa MFertia, quae scrae memoriae magis Fer acceperam, in honorepriuati huius magisterii addita pari Frte geminarent. Sexcenta sie stertia sunt centum quanquaginta denarium mitilia. qui sunt Solati solidi duodecim millia quingenti. An credemus siti pendium magistri fuiste

Herodotus libro I Ii, I 26, I 27, numerans tributa , quae a gentibus Dario pendebantur, totum regnum Persarum εἰς νωι κ diuidit, in praefecturas xx. ex nouem & decem illis praesectutis,secundum dinumerationem eius,consurgunt VII M. DC. quae ipse dicit eile Ix M. D. x L. Rursus ex cccLx ta lentis scobis seu ramenti auri terdecies multiplicatas consurgere Talenta argenti Im M. Dc. LXXX. quod verum est. quae cum Ix M Dcxl composita fiunt XIII i M. cc xx Talenta argenti. Atqui ille dicit esse x I m M. D. Lx. Ita nihil prorsus certi ex eius rationibus elici potest. Nam fuerunt tantum talenta XLI M. CC. Lxxx aureorum Solatorum

110쪽

Da RE N UMM ARIA. 997368ooo. In multis aliis deprehendi s allum hallucinari. Domus Crassi viri Coni latis empta elia Elcerone tricies quinquies sestertio. hoc est scutis Solatis Francicis 1916 . mae profecto immanis summa est. Paulus Manutius Epistola vi. IC. lib. v exponit eam summam centum quinque scutatorum millibus . . Quid habebat in animo Manutius, quum ea scribereis Ex Vetusto Codice Bibliothecae Budensis producit vir docti T. Ioachimus Camerar:us Matthaei