Dissertatio inauguralis medico-practica de morbo scrophuloso ...

31쪽

ita ut pristinum officium ossis cylindrici restituatur. Si autem Cali exta intensior ost non facile sit solixos Silam regeneratio, et sic aegri plerumque ex phthisi cariosa tabidi pereunt ; semper tamen metuendum

est, ne morbus Chronicus romaneat. PeSSimae autem

devastationes in articulationibus contingunt , uti Anchylosis, Hydarthrus etc. In mortem eXternae Scrophulae abeunt, si tam diu in glandulis consistunt, ut negotium nutritionis ita turbetur, ut tabes inde sequatur; internae Vero, si ex callexia vehementi functiones ita laudantur, ut nutritio amplius peragi non possit, tunc

aegri tabidi, alii per hydropem pereunt. Si Scro- phiala in pulmone haeret, ex Phthisi pereunt, igitur semper ex deflectu mutritionis. Cadavera Serophiilosi defunctorum totum Cor-PUS emaciatum ostendunt, et scrophialas in diversis partibus praecipue.in Mesenterio numeroSiSsimas. Hae Sunt durae, externo, cute solida sere cartilaginosa obductae, materiam C Se OSam aut Caleaream saepe includuntes, sed non Semper penitus obstructae, nam injectum Mercuriam transire sinunt. In aliis casibus pro parte sunt exulceratae atque destruetae frequenter Pulmones tuberculis obsessi inveniuntur. Ite par vero et Pan creas tumidum aut induratum ; adipem omenti prorSUS COIa Sumtum, tractum intestinatem muco et Vermibus oppletum, Ne cros copia exhibet.

32쪽

24 Progno Si S.

Pro diversitate subjecti aegrotantis, gradus morbi, organi adsecti, causarum, complicati0niSetz. diversa quoque erit prognosis. Verum quidem

est, hunc morbum non esse periculosum, per mul' tOS annos absque Conspieuo corporis detrimento P0sse perdurare, frequenter autem per mori, OS Secundarios, qui illuna excipiunt, perniciosum et Iaethalem evadere novimus. Quo profundius dispositio

haereditaria in organismo radicem suam fixit, quo magis habitus scrophulosus evolutus est, eo Pertinacior morbus. Ex altera parte, quo meliores ratio nes externae, domesticae, eo laetior prognosis. Et gradus morbi non parum prognosim determinat; longe facilior sanatio potest expectari, Si morbus in primo gradu Versatur, absque secundariis morbosis symptomatibus; si scrophialae ad collum, inguina restrictae, non Sunt tam timendae, quam si partes lymphaticas praestantiores, uti MeSenterium adgressae fuerint, et si glaudulae numerosae immobiles, durae, scirrho Sae et Col OriS caerulescentis sint. Apud foeminas, scrophulas acquisitas, in aetate instantili ortas, saepe in periodo pubertatis evanescere no-Vimus ; Catamoeniorum ingressus hic praecipuum momentum est. Scimus autem easdem in annis insantilibus scrophulosi gradus altioris vexatas, in annis climactericis, indurationibus, Scirrho mammarum pati. Tandem si diagnosis morbi ab initio bene

33쪽

stabilita, ct huic correspondens Thorapia adplicata fuerit, multum ad laetam progia'Sim Confert.

Therapi a.

Ut morbo scrophuloso rationalis Opponi possit medendi Methodus , omnium primo ad n OSO- geniam, morbi substratum, nec non ad praeValentem conditioncm pathologicam adtendendum. Quatenus scrophulosis ex una parte debilitatem systematis lymphatici plus minus intensam, Vel Veram atoniam, ex altera parte lymphae ple thoram et peculiarem ojus coagulabilitatum supponit, catenus remediis roborantibus atque solventibus , gradui morbi rite adcommodatis, oppugnari debebit, quae Codem tempore, quo energiae systematis lymphatici languidae tonum necessarium largiuntur, simul lymphae copiam praeternaturalem min Uere, ejuS-que indolem corrigero adnituntur. Sed omnia haec votis Medici non respondebunt, Si Causarum morbum disponentium aut excitantium nullus respeC-tus habitus suo rit, offectibus morbi secundariis quoque non praetervisi S. Inde Sequentes in dic alio nes sponte suunt. Ut primo compages systematishmphatici laxa, debilis roboretur, ad normalem vitalem energiam reducatur. Secundo, ut illa ple- thora lymphatica minuatur, lympha Spissa solvatur, in circulum promoVeatur, ut tali modo nor malis inter systema lymphaticum et lympham in eodem Contentam ratio restituatur. Tertio, ut causae praedisponentes, quousque licet, extiti-

34쪽

guantur, Causae autem excitantes arceantur. Et quarto tandem, ut essectus morbi secundarii, medicamentorum usum impedientes, VCl enerVanteS, ex medio tollantur. Paginam primae et secundae indicationis medicamina solvontia et roborantia absolvunt, Sed a principio talia propinanda sunt, quae non Solum tonum systematis lymphatici restituunt, sed et Omnia collatoria aporiunt, Stases resolvunt, CirCulum

languentem expediunt, ct digestioni simul prospiciunt. Huc Spectant Cichoreum, Taraxaeum , Fu maria, Trifolium sit, inum, Marrubium vulgare, Carduos Benedictos, Rhabarbarina, imo Aloetica, etsi nulla febris adest, illis possunt alia potentiora Cola cutientia jungi, uti Cicuta, Aconitum, Lactuca Virosi, Digitalis , purpurea et Stipites Dulcamarae. Etiam Assa foetida, Bella donna, o pium, Uyoscya-

IDUS tentata suerunt. Opium tamen, quoniam alvum claudit, quae semper aperta es Se debet, nun quam est exhiliendum , nisi latera lis indicatio illius USnm expOSceret. Peculiarius laudatus suis cortex

Nucis juglandis viridis ot glandos Quercina . Prior Non multum adstringit, et potius quid sui, dulcis habet, sed glandes uer cinae in pueris, ubi glandulae Mesenterii sunt obstructae, praesertantiar, qHem

admodum in Phthisicis potus ex his glandibus laudatur; praeterea cortex Salicis, quin imo cortex Peria Vianus, qui tamen ab initio in insus o frigido dein calido et tandem ori decocto exhibetur; sic cli ma sui fas chinina , praecipue in subribus scroplau-

35쪽

27losorum hecticis laudatur, qui ab infantibus bono

fertur. Sed haec cum principio adStringento tumores adhuc clauduntur, sola non adhibenda, sed talibus medicaminibus jungenda, quae attenuando

Ad venena acria pertinet ab Anglis propositaci ab Hiiseland laudata Terra ponderosa salita; hujus autem dosus ab initio mitiores debent esse, aquarta grani parte incipiendo bis aut ter do die ad majores paullatim adscendendo ; cum hac , Terra Cauti esse debemus, alias, Colica, inflammatio, et

pessima symptomata nervosa accedunt. Idem praestat et Murias calcis, qui ab aliis mitior habetur. Tutiora remedia quae stas es resolvunt, Et Collatoria aperiunt sunt, praeparata Antimonialia, sulsu Pauratum Antimonii Calomelano nutatum, Lermes minerale, vel Antimonium crudum', vel Tincturae. Recentius sapones Antimoniales' cum oleis Aethoreis laudarunt. Etiam Mercurialia maximas laudes merentur, Cum nullum remedium adeo potenter

in glandulas lymphaticas agat. Sunt qui Caiomel

interne praeserunt; externe Vero inura Ctiones cum

unguento Neapolitano. Usus autem Antimonialium potest longius protrahi, et eorum do sim possumus augere, sed Mercurius vel Ptyalismum abdominis officit, Pan creas ita emulget, ut Diari hoea Oxoritur, vel oris p tyalismum Pro dueit, Vel utrumque. Alii et alia metalla laudarunt, uti Ferrum, quod

roborat et non solum antisci Ophulosum, sed simul que anthelm in thi curia est, praesertim Flores salis

36쪽

ammoniaci martiales, qui et roborantem Martis vi tutem, et solventem Ammoniaci habent. Ab aliis et Aurum laudatum suit, praesertim Murias Auris implex; caute autem adhibendus, ad decimam Sextam grani partem cum saccharo pro dosi semel

de die, quod, si sebris adest, aut scrophulae in pulmonibus haerent, remedium periculi plenum Nonnulli Decocta lignorum uti Guaiaci, Juniperi; stipitum Dulcamarao; alii ot blandiora uti Sassa- parillae, Bardanae cum Liquiritia. Haec autem pertinent ad coadjuvantia. Alii stimulantia et dises usibilia adhibent , quae nonunquam bona sunt,

augent quidem secretiones, sed illas non emendant. Si quae sunt adhuc, habentur in Gum mise-

aulac eis. Peculiares laudes autem semper habuit Assa foetida, praecipue ubi caries adest, sed qua re

medium nauseosissimum insantes respuunt. Quam- maximas autem laudes Balnea merentur, quae Sem

per bene faciunt, et pro diversitate subjecti et gra dus morbi diversi modo adhibenda, frigida, tepida, calida; simplicia, marina, salita; cum rebus Variis mixta, uti sapone, lacte, Mattho, herba Cicutae, cortice Chinae, Ferro, aqua Calcis, Sulsure, herbis aromaticis hinc inde nupta, uti Chamo milia,

Mentha crispa, Salvia, Calamo aromatico etC; porro A quae soteriae, Thermae sulfureae, Thermao Aquisgranenses, Thermae Ne nn dorsenses, Thermae Toplicenses, Wisba densus, nec non Balnea arenae ab Hiis eland contra Rhachitidem proposita. Empirica remedia sere uullius valoris Sunt,

37쪽

uti Spongia usta, cujus effectus salutares contra Strumam multum laudantur ; Ιodina, cujus Vis in corpus animale magna, et medici i, rudentes hoc remedium non adhibent, nisi morbi et aegri, quem tractant, rationibus omnibus bene perpensis, dicit immortalis Harim ann; sa) et in

alio loco, scrophulae torpidae et quos, serunt, fructus infausti, suam a Jodo medelam hinc inde eXpectant. Alii terras calcarias, aquam calcis, etiam herbam Farsarae et hujus succum ; alii Rutam, qua specificum laudant. Attamen Omnia haec medicamina nihil praestabunt , nisi et illac prophases multifariae , quae

morbum vel fovent, vel excitant, aut Therapiae usum salutarem impediunt, quousque licet, antea ene Ventur, Vel amoveantur. Quare, si acidum primarum Viarum, mucus, Saburra, VermeS infanteS VeXant,

absorbentibus, uti Magnesia, quae bene a pueris fertur, aut Ρulvere lapidum Caucrorum, Concharum praeparatarum ; alcalibus fixis, quae et mucum in primis viis haerentem resolVunt, atque lymphaticosystemati et organis secretionis stimulum addendo, resorbilonem in tractu intestinati, renibus, pulmonibus expediunt , simulque qualitatem lymphae corrigunt; alcalibus volatililius, quae eodem quidem modo uti ixa agunt, sed cum renisum Systematis sanguiferi et nervosi magis sollicitant, in statu se-brili aut colliquativo evitanda. - Si saburra adesset,

a) Harim. Pharmac. dynamica. f. 565. edit. altera. Vind. 1329.

38쪽

evacuantia, et quidem si in ventriculo, emetica, Sed caute adhibenda, ne scrophialae simplices inflammatae reddantur, et inde suppuratio inducatur; si vero in intestinis sab ra hospitat, purgantia, Sed calefacientia, uti Folin, Sennae, Rha barbarina etc.

Salina, cum nimis rei Xant, nocent' si vermes in intestinis nidulantur, anthelm in thicis opponendi. Si glandulae mesaraicae obstria Ciae QSSent, praeter Solventia supra enumerata, abdomitii inungi possunt lini mentiam' volatile cum unguento Mercuriali; unguentum Digitalis purpureae cum Ρetro leo, quae, et si in aliis partibus glandulae Obstruetae OCCurrunt quoque adhiberi possunt ' interquae, et Ful Tauri tam recens quam in spissatum; squilla in languento aut clam aceto pro cataplasmate ab Ilus J.. admodum laudantur. Insi ammatio vero glandularum eXterna, EX poscit emollientia, discutientia, suppuratio Semper vitanda; praematura incisio, aut penitus neglecta, in glandulis suppuratis aeque damnosa. - Si crusta lactea vel Achore S adessent, praeter remedia antis crophulosa interna, topica quoque in usum trahenda, uti lotiones cum aqua sapo nata tepida; inunctiones cum unguento ex oleo oliVarum et Cremore lactis recenter paratis, sacto, etc. - Ophthalmiae ; Aurifluxus ; symptorii ala Ρhthiscos et

tabes suis regulis erunt tractanda .-Si Convulsiones,

insultus Epit optici, Chorea sti Viti, paralysos esseC-tivo modo eXOrirentur, nerVina Sunt propinanda, ete.

t c. quo e omnia tertiae Indicationi satissa cient, si simul et Therapia radicalis non negligeretur, quae

39쪽

basim constituit, et saepe sola adhibita symptOmaticam superfluam reddit.

Regimen diaeteti Cum.

Fore in nullo, diaeta est perquam necessaria atque summi momenti, ac in morbo scrophuloso, praesertim sub hujus exordio, quo nonnunquam limites ponere licet. Momenta ad quae quam maxime respiciendum est, sunt: Domicilia, in quibus maximam Vitae partem insautes peragunt; hinc cubilia sint pura, sicca, hyeme non admodum Calefacta, radiis solis pervia, in quibus aer quotidie

renovandus. - Vi Ctus esto Cupeptus, magis ea

nosus, moderatae qUantitatis; panis Vero, radices sol uni iuberosi, lacticinia, cibi sarinosi, pingues, acres, uti caseu S, pisces Saliti etc. quemadmodum potulenta, Stimulantia, aromatica, uti potus Cre- mali, Thea, Costea etc., cane p0jus et angue Vitanda. - Summa cutis munditios suadenda; hinc stragula, Vestes saepe saepius mulanda; lotiones cum aqua simplici, sapone, aut panxillo vini mixta soroquotidie, balnea vero tepidula, simplicia aut variis robus gradui morbi ad commodulis praeparata, saepe in Stituenda, vix unquam negligenda. - MO-tus corporis quotidie vel domi vel in aere libero

exercendus. - Tandem et certa intur vigilias et Somnum ratio quoque ObserVanda.

40쪽

C. G. Th. Κ ortum, commentarius de vilio scrophuloso etc. Tom. II. Lenago, IT 89 90. 8.

J. C. Sta rhe, de sorophulorum natura. Jenae 1793.

1820. 3. Hildo librand Franciscus nobilis ab , annales scholae medicae Ticinensis. Pars prima. Papiae 1826.