Peri aristes didaskalias. De optimo docendi genere libellus

31쪽

Galoni de optimo docendi genero. II

oppositorum. Praeterea non indigebimus a principio eiusmodi praeceptoribus, cum et ipsi possimus

Scripta, quae a sectarum auctoribus sunt ox opposito

divisa, perIegere; nec minus quam ipsi Academici dignoscere; et si quid ipsorum obscurum sit, id quod apud Chrysippum Stoicis praeceptoribus, quod

autem apud Theophrastum et Aristotelem ipsis Peripateticis certius nominare liceat; et sic do celeris, ita, rat nihil Academicis ad doctrinam sit reliquum iuxta Favorini rationem. Senioribus cnim hoc crat praeceptum, nullum esse iudicandi instrumentum

homini concessum a natura, quo Cuncta, Comparatione facta, accurate cognosceret. Quapropter nihildo ulla re volebant affirmaro, Sed de omnibus som- per anceps serre iudicium. Sed si nobis concedant, ut decet, naturalibus iudicandi instria mentis sensum sussicienter inesse, nulla iam nobis opus erit argu mentatione in utramque partem, sed alia quadam repetitione, ut artifices non statim artem discipulis praebent, sed aliam argumentationem, a multis dictam calculis Computationem, hoc est, praeesse ei, qui exercetΠr, et attendere, in quibus hic fallitur, eaque sola corrigere. Similiter et puerorum gubernator luctantium errores emendat, et grammaticus, et Thetor, et geometra, et musicus sic docent non labefactantes, neque cotiVellentes, quam discipuli fidem habent de naturalibus instrumentis iudicandi, sed ipsis exercendis prae cli, donec singulas actiones edant in culpatas; non Vero ad epochen adducunt, ipsi enim sunt, qui in actionibus cum seu sibus dissidentiam asserunt, Vel ea Contemnunt, quae ab aliquo certo cognoscuntur. Carneades igitur neque id, quod est omnium eVidentissi-mUm, Credendum osse Concedit, quod magnitudines Uni aequales sunt, et aequales inter se. Habemus igitur rationcs, quibus haec solvero contendit, et

32쪽

τε κελευει με πείθεσθαι αυτοῖς απασι τοῖς λογοις, η σκοπεῖσθαι, ποτερον αληθεῖς εἰσιν, ξ ψευδεῖς . ενὁἡ γαρ σκοπεῖσθαι συνεχωρησεν. ρο μ ν δ' αν επι

φισμα, καὶ ως χρη διαγινωσκειν αυτα, καὶ ως χρηγυμναζεσθαι κατά ταυτα, ως ο Φαβρορῖνος ἐπιτρεπει

33쪽

Galeni do optimo docendi genere. I9

alia quamplurima eorum, quae eVidenter existero tibi apparent, accreduntur, adhuc ad id conservatas. Ab eius enim discipulis Collectae scriptis mari datae fuerunt; solutioneS Vero neque ab ipsis, neque ab ullo alio Academicorum post eum allutae sunt. Igitur si nihil aliud, saltem hoc unum demonstravit, quod fallaces sint eiusmodi rationes, et quae- Tendam esse nobis harum solutionem, o discipuli Improbum illud est, nec tamen minus improbo soce Tunt , qui has scripsere Tullo nos, neC, quales esctent,

vobis indicarunt. Cap. 3.

Libenter quaererem, si FaVOTin Us adesset, an iubeat omnibus his rationibus aSsensum me prae hero, vel considerare, Utrum Verae sint, Vel falsae; unum enim considerandum esse concessit. Quaererem autem in uniVersum, num a Natura singulis hominibus insitum sit, discernere Veras rationes a falsis; vel sit aliqua ratio artificiosa ad utra rumque cognitionem. Si enim a natura, quidni omnes inter nos consentimus 2 et eadem de iisdem rebus pronuntiamus 2 Si vero sit quaedam metho dus, ipsam primo oportuit addiscere, dein do ludo praesectos, ipsos discipulos vario modo, exemplis quam plurimis exercere; iat eos, qui luctandi artem discunt, Vol sutoriam, Vel aedisi caloriam, Vel Daves compingendi, Vel rhetoricam , Vel legendi, vel scribendi, vel alio quo Vis modo secundum artem oporari. Si igitur quispiam Academicus scripsoris, quid sit demonstratio, quid sophisma, et cunomodo

oporteat ea dignoscere, et quemadmodum Circa ea sese deceat exercere, ut FaVorinus permittit iudicium discipulis, in utramque partem dispulantibus, nisi cum aliquid supervacaneum fuerit; docuerit

34쪽

ἰδίων των ἐογματων διδασκαλους. εἰ δ' ουτ ἔγραψα ημ'

τις υπερ τῆς διαφορας αυτων, ουτ ἐγυμνασεν, δμοιον τι ποιεῖ τεκτονι κελευοντι τω μαθηντῆ μετρῆσαι τε, και στησαι, καὶ αποτεῖναι, καὶ κυκλον γρα ιαι, ρ4 του πῆχυν δεῖναι, καὶ ξυστον, και κανονα, και

κιρκῖνον. αλλ' ἴσως φησὶ μηδεν εἶναι τοιοῖτον ἐν φιλο

ο τι φιεν ουν η τοιαυτρο διδασκαλία των μανθα- νοντων ο οἶν, οἱ αν ἐννοεῖται Φαβωρῖνος, ου μονονουκ εστιν αριστη τῶν ἄλλων , αλλ' ο υθε διδασκαλια

35쪽

Galeni de optimo docendi genere. 3i

Academicus singula, quac dicta sunt: nos Vero ha-bcinus singularum praeceptionum doctores. Si vero nullus do ipsorum disserentia scripserit, aut eXorci talionem formaverit, simile quid agit, ac faber praecipiens discipulo, Ut metiatur, PODderet, eX- tondat ac circulum describat, nec ille praebet cubitum, libram, regulam uut circinum. Sed nihil sortassis, inquit, in philosophia et praeceptis inest

similo. No igitur assimuIes te aliquid cognos Cero, aut enunciare, aut discedere ab allata a Vetoribus Academicis epoche, nec te iacies, dum grammatici opus perscis, qui te exerces in iis, quae antiqui dixerunt. Apud ipsos autem nihil esse praeclari manifestissimum est animadvertenti, ne quo enim id proprium praecuptoris est, Sed nugacitas quaedam otdcliramentum. Unde igitur spes Vcritatis invenienda relinquitur 3 Cui enim nullum est veri ot salsi iudi

candi instrumentum, eius est insperata cognitio. Ag gredore autem solum, sophistas.docere, nobis a tiatura nullum insitum esse iudicandi instrumentum, ut certo Postea audacter asseverasti. Nobis autem sortasse dicit, sensum et intellectum certa esse veri iudicandi instrumenta . quod quis concederet in logicis Volens inani quadam spe volutari. Quicunque autem OmNem spem sustulerunt, quemadmodum ipse, frUStra nugantur. Conspicuus igitur est FaVorinus, quem pudet, dum omnia subvertit et fatetur se ignoraro, unde orta sint ea, quae Veteres Academici et Pyrrhonici diXere, simulans, discipulis se iudicium permittere, quod nec sibi ipsis illi, qui ante ipsum fuere, permiserunt. C a p. 4. Quod vero haec via docendi eos, qui aliquid addi

Scunt, qualem Favorinus intelligit, non solum inter ceteras non sit optima, Sed nec doctrinam esse, ab initio abunde demonstratum arbitror. ReliqNae Vero

36쪽

32 Γ αληνον ας ε ρ ἰ α ρ ιστη s διδασ καλια s. Ed. παντες , διεισκαλιαι μέν εἰσιν, εἰ δ' αρισται, σκο- Ed. πω αεν , εῖ αρχης απο των αυτων αυθις αρ μενοι. η' 'φαίνεται γαρ η μγ εναργῶς τουτο , καν οτι μάλ στροαυτοῖς απιστον ἐργασασθαι σπουδάζουσιν οἱ σοφισται, G: δεν εἰναι κριτηριον φυσικον ' ο μεν γαρ κιρκῖνος γραφει τον κυκλον, O G π χυς διακρίνει

μεν. εἰ τοίνυν ἐντευθεν αρχεσθαι dεῖ, λεγει γαρπαλιν O νους, oτι πιστευσαι ψεν, ν απιστησαι ώς τω φυσικω κριτηρus δυνατον 'μειν ἐστι, κρῖναι δ'ου δυνατον αυρ ο δι ετερου τινος. ω γαρ κρίνεταιταλλα παντα, πως αν τοῖτο προς ἄλλου κριθει ἔπιστευειν βουλει τοῖς οφθαλμὼ οῖς ἐναργως ορωσι, καὶ τη γλωσση γενομεγy, τουτὶ μεν ψῆλον εἶναι, τουτὶ δε συκον, γῆ μ ἡ πιστευειν υπεισομαι o βουλει ποιεῖνεύρ' ημύιν, εἰ μεντοι σπευῆεις διαλεγεσθαί μοι. suo'

πιστευοντος ὁε, ώς παρα φυσιν εχοντος αφίσταμαι. κεισθω προτερον απιστεῖν σε, si θεν ἐλπίζειν μαθ σεσθαι παρ Haesi. τουτο γὰρ ἄρτι πεπαυ φααι λε-γίων. υποκείσθω δε σε πιστευειν. ελπίζεσθαι μα-

ί σεσθαι παρ' Haec κρίνειν. αλY ἐγω τα μεν αἰσθητα τοῖς εγαργῶο αἰσθησει φαινομενοις, τα ξενοθτα, τοῖὸ . ἐναργως νοουμάνοις. ἐπει δ' ἔκ τῶν φυσικῶν κριτηρίον, αἱ τεχναι πασαι κατασκευα -

σιν οργανα τε και κριτηρια τεχνικα, λ ων τα μεναυτοῖς συντι εασι, τα δε υφ' ετερων συγκειμεγακρίνουσιν, παγω διδαξ υ ὀλaec, οργανα τε και κρiτζ- ρια, τα μεν O: κατασκευασεις τους αληθεῖς λογους,

37쪽

Galeni de optimo docendi genere. 33omnos doctrinae quidem sunt: an Ve1O optimae, Videamus, primum ab iisdem rursus incipientes: id enim nobis et manifestum apparet, quamvis illud in crodibilo reddere concirtur sophistac, nullum Videlicet osso naturale iudicandi instrumentum. Circinus enim circulum describit, cubitus magnitudinem discernit, ut libra, quae pondus habent. Haec autem omnia sibi paravit homo naturalibus organis, et iudicandi impulsus instrumentis, ultra quae iudicandi instrumentum nec antiquius habemus, nec pracstantius: hinc igitur oportet auspicari. Rursus enim dicit animus, quo nobis possibile est credero, Vel non credere naturali iudicandi instrumento, hoc vero non est possibile alio instrumento iudicare; quo enim iudicantur cetera Omnia, quomodo et illud ab alio iudicaretur ' Vis Credere oculis claro videntibus, et linguae gustanti, hoc esse pomum, illud ficum, vel non credere 2 Concedam, quicquid nobiscum Volueris saccre, Si cupias mecum

disputare : a te Vero non credente recedam, tanquam ab assecto praeter naturam. Primo stapponatur, te non Credere, Nec quidquam sperare eX me discere; hoc enim nuper abstinui dicere. Supponatur Vero te Cre dere, sperare ex me iudicium addiscerP. Ego vero sen-

Silia per ea, quae evidenter a sensibus percipiuntur, intelligibilia vero per ea, quae intellectu Concipiuntur, credibilia iudico. Cum autem ex naturalibus instrumentis iudicandi artes omnes constituantur, organa vero et instrumenta iudicandi artificialia, per quae alia sibi ipsi componunt, ulla autem ab aliis Composita iudicant, et ego ostendam in uniVersum orgaraa et instrumenta iudicandi, tum ea, quibus parabiS VETAS I R-tiones, cum ea, quibus ab aliis allatas iudicabis. Totum enim sic sc habot; si quid enim ex se ipso appareat sensui, vel intellectui manifeste, disquisitione non indigebit; ut si quid luto non Oxistat, qNao ab alio Sta niti Ur, oget cognitione. Ego vero me polliceox

38쪽

ευρεσιν, οἴτε διδασκαλιας ετερας, ευθυς τε Δροου καὶ τους αλλο τι λέγοντας ων ευθοις, ετοίμως γνω- ao ρισειας. ωσπερ γαρ ο την ευθεῖαν οξον γιγνωσκωνευθεῖαν θυσαν, ου δε αι διδασκαλιας ἔτερας εις ελεγχον των πεπλανημένων, ουτω καὶ ο τῆν ευθεῖανοθον της αποδείεεως ἐκμαθων, ευθυς αμα ταυ καὶ τας πεπλαν' αενας γνωρίζει. Κ ε ίφ. E. Φαβωρῖνος οε μοι δεκεῖ παραπλησιον τι ποιεῖν τω φασκοντι σε εἶναι τυφλον, δυνασθαι δε κρίνειν, ποτερος γη μων εστι ρυπαρωτερος η λευκοτερος ' ουκεννοων , ότι τω μεν μελλοντι τα τοιαυτα κρινειν,

γαρ ουθέν ἐστιν ἐναργὲς τω νω , η πιστον G έαυτου, διεῖ σαρται παντων η - κρίσις. εἰ ν εστι μὲν, ωσπεροφθαλμιος τω σι ιατι, τοιουτος ἐν τῆ ' λυχν νους,

39쪽

Galeni de optimo docendi genero. 35 o doeturum qilaedam instrumentis, quae ab arto fiunt respondentia, quibus quaesitum invonias; alia vero iudicandi instrumentis, quibus, quod tibi vide-hitur, inventum fuisse iudicabis. Cum aulom hac didiceris, multis te exemplis exercebo, ut celeriter et persecte inventro poSsis, et iudicaro id, quod quaeritur ; ita ut nullo iam amplius libro indigeas ad in

Ventionem Veri, nullaVe alia institutione , et statim dignoscas eos, qui dicu ut alia ab iis, quae inveneris. Quemadmodum enim qui Cognoscit, rectam viam esse rectum, non indiget alia doctrina ad redarguendum eos, qui aberrant: sic et qui rociam demonstrationis

viam didicit, statim simul per ipsum cognoscit er

roneas.

Favorinus vero mihi videtur similiter sacere, ac si quis diceret, te esse coecum, posse autem iudicare, quis nostrum sit sordidior, aut candidior, non cogitans, quod, qui talia iudicaturus est, ei prius oporteat inesso visum. Atqui nihil refert ad iudicandum, non omnino Visum habere, aut, cum habeas, ei non credero. Eodem quoque modo, quoniam id, quo iudicamus, tale aliquid est, et quoniam, quae eidem sunt RGqualia, inter so sunt aequalia. Quemadmodum asinis nemo iudicare permittet, quia mente carent: ita nec hominibus, si mentem habeant, cui sides haberi non possit. Nihil enim differt ad iudicandum doctrinarum incertitudinum, vel nullo modo habere instrumentum iudicandi, vel ipsi non credere. Ridiculus igitur est FaVorinus, permittens iudicium discipulis, nisi concedat fidem ipsis instrumentis iudicandi. Si enim nihil evidotis intellectui, quamvis ex se credibile, Terum Omnium porit iudicium; si autem sit quidem, ut oculus in corporo, ita mens in aritiata,

40쪽

Ed. ου μην απασί γε ο αοίως ο ς, ἐγχωρεῖ, καθαπερ Εd Li ο βλέπων ο τερον μαγει προς το Θεαμα τον αμ-Bμ' βλυτερον οθωντα, κατα τον αυτον τροπον, καὶ ἐπὶ των νοηματων, υπο των φ θασαντων ἰδεῖν ἐναργως το νοητον, ἐπαγεσθαι προς τῆν Θεασιν αυτου τουαμβλυτατον. καὶ τουτ εστιν ο διδασκαλος , o ΓΠλατων τε cpyiτὶ , καγω πειθομαι . καὶ γεγραπταί γε μυοι περὶ τουτων ἐπὶ πλεον ἐν τν τηο αποθεῖεως

αποδειχθηναι δυνατον, ουχ ως ο Θαυμιαστος Φαβωρῖνος, εν ολον γραψας βιβλιον, ἐν in δείκνυσι μηδετον ηλιον ει αι καταληπτον , ως ἐπιλησμοσιν ημεινετερωθι ὀιαλεγεται, συγχωρεῖ του τι βεβαίως ειναι γνωστον καὶ τουτ μιτρέπων αιρεῖσθαι τοις μαθηταῖς.