장음표시 사용
201쪽
XXXII. Quod attinet ad ius Ciuile, serui pro nullis habenturi non tamen &iure naturali: quia quod ad Ius naturale attinet,omnes homines aequales sum. XXXIII. In eo, quod velis, qui peeit, vel is, a quo peritur, lucri facturus est: durior eausa est petitoris . XXXIV. Semper in stipulationibus 8c in caeteris contractibus id sequimur quod actum est.
aut si non pareat quid actum est: erit consequens,ut id sequamur, quod in regione, in qua actum est,frequentatur. Quid ergo si neque regionis mos appareat, quia variatus' fuit ad id, quod minimum est,redigenda summa est. XXXV. Nihil tamen naturale est, quam eo genere quodq; dissoldere, quo colligatum est rIdeo verborum obligatio verbis tollitur: nudi consensu obligatio contrario consensu dissoluitvita.
Culpa est immiscere se rei ad se non pertinenti. XXXVII. Nemo,qui condemnare potest absoluere non potest.
Sieuti poena ex delicto desuncti haeres teneri no' debet: ita nec luctum facere, si quid ex ea re ad eum peruenisset . XXXIX. In omnibus causis pro iacto accipitat id, in quo per alium more sit, quominus fiato. XL. Furios, vel eius,cui bonis interdictum sit,nulla voluntas est. XLI. Non debet actori licere, quod reo non permittitur. In re Obscura melius est fauere repetitioni,quam aduenticio lucro.
Qui in alterius locum succedunt, iustam habent causam ignorantiae,an id,quod p teretur,deberetur. Fideiussores quoque non minus quam limedes iustam ignorantiam possunt allegare. Hari: ita de haerede dicta sint, si cum eo agetur,non etiam si agat. nam plane qui agit,certus esse debet: Gm sit in potestate eius,quando velit, periri: dc a te debet rem diligenter explorare,dc tunc ad agendum procedere . XLIII. Nemo ex his,qui negat se debere, prohibetur etiam alia desesione uti, nisi Iex impediat. Quoties concurrunt plures actiones eiusdem rei nomine: una quis expediri
XLIV. Totiens in haeredem damus deeo,quod ad eum peruenie: quoties ex dolo desumcti conuenitur, non quotiens ex suo. XLV. v Grai Neque pignus, neq; depositum,neq; precarium, neq; emptio, neque locatio rei suae eonsistere potest. Privatorum conuentio iuri publico non derogato.
Quod a quoquo poenae nomine exactum est, id eidem restituere nemo e situ
202쪽
Consilii non fraudulenti nulla obligatio est. Caeterum si dolus & 'calliditas irites cessit: de dolo actio competit. Socij mei socius,meus socius non est. XLVIII. Quidquid in calore iraeundiae vel fit,vel dicitur: non prius ratum est,quam Greseseuerantia apparuerit iudiciam animi fuisse ideoq; breui reuersa uxor,nec diuortiae viis
. XLIX. Alterius circumuentio alij non praebet actionem. Culpa caret qui scit,sed prohibere non potest. 1, LI. Non videtur quisquam id capere,quod ei necesse est alij restituere . LII. Non videtur defendere, non tantum qui latitat: sed dc is qui praesens negat se deserudere,aut non vult suscipere actionem .
LIII. Cuius per errorem dati repetitio est,eius consulto dati donatio est. LIV. Nemo plus iuris ad alium transferre potest,quam ipse habere
semper in dubi j benigniora praeferenda sum.
tiet. Haeredem eiusdem potestatis iurisq; esse,cuius suit defunctus,constam LX. .' Semper qui non prohibet pro se interuenire, mandare ereditur: sed Sc si quis r tum habuerit,quod gestum est obstringitur mandati action . LXI. Domum suam reficere unicuique licet: dum non inlatat inuito alteri,in quod iurnonii abeo.
Haereditas nihil aliud est, quam successio in uniuersum ius,quod defunctus habuerat. LXIII. Qui sine dolo malo ad iudicium prouocat,non videtur moram facer . LXIV. Ea,quae raro accidunt, non temere in agendis negoti js computantu . LXV. Ea est natura cauillationis, quam Graeci soritem,appellant, ut ab euidenter veri pethreuissimas mutationes,disputatio ad ea,quae euidenter falsa sunt,perducatu . LXV l. Marcellus ait: desinit debitor esse is,qui nactus est exceptionem iustam, nec ab aequi 'tate naturali abhorrentem . LXVII. Quotiens idem scimo duas sententias exprimit, ea potissimum excipiatur, quae rei gerendae amor est.
203쪽
LXVIII. in omnibus causis id obseruatur,ut ubi perionae conditio locum fuit beneseio: ibi deficiente ea, beneficium quoq; deficiat. Ubi vero genus actionis id desiderat: ibi, ad quem uis petiecutio eius deuenerit,non deficiat ratio auxilis LXIX- Inuito beneficium non datur . LXX. Nemo potest stadij potestatem sibi datam, vel cuius alterius cocrcitionis, ad alium
LXXI. Omnia quaecunque cauta cognitionem desiderant,per libellu expediri non possundi LXXII. Fructus rei est vel pignori dare liceri. LXXII 1.
Quo tutela redit,eo & haereditas peruenit, nisi cum semimae haeredes intercedundi Nemo potest tutorem dare cui quam,nisi ei, quem in suis haeredibus, cum moritur habuit,habiturusve esset,si vixisset. Vi factium id videtur esse,qua de re quis,cum prohibe- rediar, fecit. clam, quod quisque, cu m controuersiam haberct, habiturumue se putaret, fecit. Quae in testamento ita sunt scripta,ut intelligi non possint: perinde iunt, ac si scrip-ca non ei Ient. Nec paciscendo,nec legem dicendo, nec stipulando, quisquam alteri couere potest.
Non debet steri per alterum iniqua conditio inferri.
Nemo potest mutare consilium suum in alterius iniuriam. LXXVI. In totum omnia, quae animi destinatione agenda sunt,non nisi vera & certa scientia perfici post O. LXXVII. Actus legitimi,qui non recipiunt diem vel conditionem: veluti mancipatio, acceptilatio haereditatis a stio, mi optio, datio tutoris: in totum viciantur per tempori vel eonditionis adiectionem. nonnunquam tamen actus supra scriptos tacite recipiunt, quae aperte comptaehensa vitium afferunt, nam si acceptum feratur ei, qui si ib conditione promisiti ita demum estisse aliquid acceptilatio intelligitur, si obligationis conditio existerit: quae si verbis nominatim accepti lationis compraehendatur: nullius momenti faciet actum .
Generaliter cum de fraude disputatur,non quid habeat actor, sed quid per aduersarium habere non potuit,considerandum est. LXXIX. FRAUDIs interpretatio semper in Iure Civili, non ex eventu duntaxat,sed ex consilio quoq; desideratur . LX XX. In toto Iure generi per speciem derogatur: R illud potissimum habetur, quod adspeetem directino est.
Quae dubitationis tollendae causa contractibus inseruntur, ius tot nune non Iaedunt: LXXXILDonari videtur,quod nullo cogente iure concedituta. LXXXIII. Non videntur rem amittere, quibus propria non luto. o 4 Cutri
204쪽
LXXXIV. Cum amplius solutum est, quam debebatur: cuius pars non inuenitur , quae repeti possit totum esse indebitum intelligitur, manente pristina obligatione. Is natura debet, quem iure gentium dare oportet,cuius fidem secuti sumus'. LXXXV. In ambiguis, pro dotibus respondere melius est. Non est nouum,ut quae semel m.
liter constituta sunt, durent: licet ille casus extiterit, a quo initium capere non potu runt. oepties aequitatem desiderij naturalis ratio, aut dubitatio Iuris moratur: iusti, decretis res temperanda est.
LX XXVI. Non solet deterior condisio fieri eorum, qui litem contestati sunt, quam si non essent: sed plaetumque melio LXXXVII. Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem facio. Denique post litem contestatam haeredi quoque prospiceretur , dc haeres tenetur ex omnibus causi .
- LXXXVIII. Nulla intelligitur mora ibi fieri,ubi nulla petitio est. 3 LX XXIX.
Quamdiu possit valere Testamentum tam diu Iegitimus non admitti tu XC. In omnibus quidet Oxime tamen in Iure, aequitas spectanda sit. XCI. Quoties duplici iure desertur alicui suceesso: repudiato nouo iure, quod ana de
XCII. Si librarius in transeribendis stipulationis verbis errasset: nihil noeere quominus de reus & fideiussor teneatu XCIII. Filiusfamilias neque retinere, neque recuperare, neque adipisci possessionem rei peculiaris videtu XCIV. Non solent,quae abundant, viciare scripturas'. XCV. Nemo dubitat, soluendo videri eum,qui defenditui XCVI. In ambiguis orationibus maxime sententia spectanda eius, qui eas protulisseυ. XCVII. Ea sola deportationis sententia aufert, quae ad fiscum perueniunt.
Quotiens utriusque causa lucri ratio vertitur: is praeserendus est,cuius in Iucrocta a tempore praecedi O. .
XCIX. Non potest improbus videri,qui ignorat quantum soluere debeata.
. Omnia quae Iure contrahuntur,contrario iure pereunt. CLVbi Lex duorum mensium secit mentionem, de qui sexagesimo & primo die venerit, audiendus est. Ita enim dc Imperator Antoninus cum diuo patre suo re scripsit.
205쪽
Qui vetante praetore seeit,hic aduetius Edictum fecisse pmpri E dicitur. Eius en a- ionem denegare, qui possit & dar cII1.
Nemo de domo sua extrahi debeo. IV. Si in duabus actionibus alibi summa maior,alibi infamia est: praeponenda est causa cestimationis. Ubi autem aequiparent famosa iudicia: & si summam imparem habent: Pro paribus accipienda liant. CV. ubicunque causae cognitio est, ibi praetor desideraturi
Libertas inaestimabilis res est.
CIX. Nullum crimen patitur is, qui non prohibet, cum prohibere potest. a. In eo quod plus sit, semper inest 3c minus. Nemo alienae rei expromissor idoneu videtur, nisi si cum satisdatione. Pupillus pati mile non intelligitur. Ubi verba coniuncta non sunt, sufficit alterutrum elue facturnis. Mulieribus tunc succurrendum est, cum defendantur non ut facilius calumniental CXL pupillum, qui proximus pubertati sit, capacem esse & furandi & iniuriae faciendae. In haeredem non sblent actiones transire, quae poenales sunt ex maleficio: veluti furti, damni, iniuriae iniuriarum,ubi bonorum raptorulans. CXi I. Nihil interest, ipso iure quis actionem non trabeat, an per exceptionem infirme-CXIII. In toto de pars continetur.
CXIV. In obscuris inspici solet quod verisimilius est,aut quod pleriinq; fieri solet.
Si quis obligatione liberatus sit, potest videri cepisse. Non potest videri accepisse, qui stipulatus potest exceptione submoueri. CXVI. Nihil consensui tam contrarium est,qui ac bonae fidei iudicia sustinet,quamuis atq;
metus: quem comprobare,contra bonos mores est. Non capitur,qui Ius publicum iEquitur. Non videntur,qui errant,consentire.
CXVII. Praetor bonorum possessorem haeredis loco in omni causa habet. CXVIII. Qui in seruitute est,usu capere non potest. nam cum possideatur, possidere non vi
UXIX. Non alienat,qui duntaxat omittit possessioner . CXX. Nemo plus commodi ha di suo relinquit,quam ipse habuit.
206쪽
cXXI. Qui non facit quod satare debet: videtur facere aduersus ea quia non facit. & qui facit, quod iacere non debet: non videtur facere id, quod facere iussus est. CXXII. Libertas omnibus febus fauorabilior est. CXXIII. Nemo alieno nomine lege agere potest. Temporaria permutatio ius prouinciae
CXXIV. Vbi non voce, sed praesentia opus est: mutus, s intellectum habet, potest videri respondere. Item & in surdo hic quidem responderi potest. Furiosus absentis loco est, di ita Pomponius libro primo Epistolarum scripsio. CXXV. Fauorabiliores rei potius,quam actores habentu . CXXVI. Nemo praedo est,qui pretium numerauit. Locupletior non est factus,qui libertum aequisierit. Cum de lucro duorum quaeritur, melior est causa possidentis'. CXXVII. Cum Praetor inhaeredem dat actionem, quatenus ad eum peruenit: sussicit, si vel momento ad eum peruenit, ex dolo defuncti. XXVIII. In pari caussa possessor potior haberi debet. Hi, qui in uniuersum ius succed inhaeredis loco habentu CXXIX. Nihil dolo creditor facit, qui suum recipit. Cum principalis caussa non contavit
nec ea quidem,quae sequuntur, locum habenta. CX XX. Nunquam actiones, praesertim poenales, de eadem re concurrentes, alia alia consumita.
CX XXI. Qui dolo desijt possidere, pro possidente damnatur: Quia pro possessione dintus est.
Melior conditio nostra per seruos fieri potest: deterior non potest. CXXXIV. Non fraudantur creditores, cum quid non aequiritur a debitore, sed clim quid de bonis deminuitur. Nemo ex suo delicto meliorem suam conditionem facere potest. XXXV. Ea, quae dari impossibilia stat, vel quae in rerum natura non sunt,pro non adiectis
CXXXVI. Bona fides tantundem possidenti praestat,quantum veritas, quoties lex impedimea'
CXXXVII. Qui aut hori iudice comparauit; bonae fidei possemrest. CXXXVIII.
Omnis haereditas, quamuis postea adeatur, tarnen cum tempore mortis continui
tur. Nunquam crescit ex postfacto praeteriti delicti aestimatio. act
207쪽
CXXXIX. omnes actiones, quae morte aut tempore pereunt,semel inclusae iudicio, saluae pec- manent. Non videtur perfecte cuiusq; id est e,quod ex casti auferri potest. XL. Absentia eius, qui Reipub: causa abest: neque ei, neque alij damnosa esse debet.
Quod contra rationem Iuris rec . .a est,non est producendum ad consequentia. ni duo pro solido haeredes esse non possun
Qui tacet,non utique fatetur: sed tamen verum est,fium non negam.
Quod ipsis,qui contraxerunt,obstat: & succelloribus eorum obstahi . CXLIV. Non omne,quod licet,honestum est. In stipulationibus id tempus spectatur, quo
Nemo videtur fraudare eos, qui sciunt & consentiun E CALVI. . . Quod quis, dum seruus esset, egit: proficere libero facto non potest .
Semper specialia generalibus insunt 3. CXLVI II. Il Cuius es tu, omnibus prodest eius & partes ad omnes pertinentis. D
. Ex qua persona quis lucrum capit,eitis factum praestare debeo. Parem esse conditionem oportet eius, qui quid possideat, vel habeat: atque ei, cuius dolo maloiactum sit,quo minus pomi deret,vel habere . . CLI. Nemo damnum facit,nisi qui id fecit quod facere ius non habe .cLII. Hoc iure utimur,ut quidquid omnino per vim fiat, aut ita vis publicae, aut in vis priuatae crimen incidat. Deicit Sc qui mandat. In maleficio rati habitio mandato compa tunila contractibus,quibusdoli praestatio, vel bona fides inest, hae res in solidalia te
CLIII. . Feia quibu-nque modis obligamuriij idem in contrarium actis liberamur: cum quibus modis acquirimus jsdem in contrarium actis amittimus,ut igitur nulla possessio acquiri,nili animo dc corpore potest: ita nulla amittitur, nisi in qua utrumq; in contrarium actum est. CLIV. Cum par delictum est duorum,semper oneratur petitor, & melior habetur possenioris causa: sicut fit,cum de dolo excipitur petitoris. neque enim datur talis replicatio petitori, ZAUT SI RAt IN EA RE DOLO ACTUM sIr. Illi debet permi*ci poenam petere, qui in ipsam non incidi CLV. patium cuique suum,non aduetiario nocere debet Non videtur vim facere qui Iu . re tuo utitur,& ordinaria actione reperitur. In poenalibus causis benignius interpretandum est.
208쪽
competere, multo magis quis dixerit. Cum quis alij in locum siecesserit: non est a, quum,ei nocere ho quod aduersus eum non nocuit, in cuius locum saccesserit. Plerumque Emptoris eadem debet esse causa circa petendum ac defendendum, quae fulti, authoris. Quod cuique pro eo praestatur, inuito non tribuitur.
Ad ea,quae non habent atrocitatem facinoris, vel sceleris: ignoscitur seruis, si vel dominis, vel his, qui vice dominorum sunt veluti tutoribus & curatoribus) obtemperauerint. Semperque dolo fecit,quominus haberet: pro eo habendus est,ac si haberet. In contractibus successeres ex dolo eorum, successerunt,non tantum in id,quod peruenit,verumetiam in solidum tenentur: hoc est,unusquisque pro ea parte, qua haeres est.
Creditosiqui permittit rem venire, pignus dimittio. 6 LIX. Non vi ex pluribus causis deberi nobis idem potest: ita ex pluribus causis idem, 'oossit esse nostrinis.
Aliud est vendere, aliud vendenti consentire. Resertur ad uniuersis, quod publies fit per maiorem partem. Abirdum est, plus iuris habere eum, cui legatus sit iundus quam haeredem,aut ipsum testatorem,sii uiuereo.c'LXI. In Iure Civili receptum est ; quoties per ςum, cuius interest conditionem non impleri, fiat,quominus impleatur: perinde haberi, c si impleta conditio fuisset. quod illibertates,& legata,& ad hoedum institutumes perducitur: quibus exemplis stipulationes quoq; committuntur: cum per Promissorem factum esset,quominus stipulatota conditioni parere .
Quae propter necessitatem recepta scant non debent in argumentum trahi.
CLX III. Cui ius est donandi,eidem & vendendi,& concedendi ius est. CL XIV. Poenalia iudicia semel accepta, in haeredes transmitti possitnta.
Cum quis possit alienare,poterit oc consentire alienationi. Cul autem donare non conceditur: probandum erit,nec si donationis causa consenserit, ratam eius volunt Diem habendam F.
Qui rem alienam defendit,nunquam locuples habetuα. CLX VII. Non videntur data, quae eo tempore, quo dantur,accipientis non fiunt, Qui iussu lindicia aliquid facit, non videtur dolo malo facere: quali parere necesse habeo. CLXVIII. Rapienda occasio est, quae praebet benignius responsiim. Quod factimi est, elim iaobscuro sit: ex adiectione cuiusq; capit interpretationernis. CLXIX. Is damnum dat,qui iubet dare, eis vero nulla culpa est, cui parere necesse sit. Quod pendet, non est pro eo, quasi si . CLXX. Factum a Iudice, quod ad ossicium eius non pertinet,ratum non est.
Nemo ideo obligatur, quia recepturus est ab alio, quod praestiterit. Ia
209쪽
CLXXII. In contrahenda venditione ambiguum paruim contra venditorem interpreto-dinu est ambigua autem intentio ita accipienda est, ut res salua sit actori. CLXXIII.
In condemnatione per narum, quae in id, quod facere possunt, damnantur: non .LOtum , quod habent, extorquendum est: sed&ipsarum ratio habenda est, ne ego ant. Cum verbum n Esr I r VA s lege inuenitur: & si non specialiter ge fructibu additum est: tamen etiam fructus sunt restituendi. Unicuique ilia mora nocet, quod dc in duobus reis promittendi obseruatuita. Dolo facit, qui petit, quod redditurus est.
c LX XIV. Qui potest facere,ut possit conditioni parere; iam posse videtur. Quod quis si velit) habere non potest, id repudiare non potest. c LX XV. In his quae ossicium fieri per liberas personas leges desiderant, seruus interueni
re non potest. Non debet melioris conditionis elle, quam actor meuS,a quo ius in m transita.
Non est singulis concedendumis, quod per magistratum publice possit fieri, ne occasio sit maioris tumultus faciendi. Infinita aestimatio est libertatis & necessitudinis .
Qui in Ius dominiumue alterius succedit,iure eius uti debet. Nemo videtur dolo exsequi,qui ignorat causam,cur non debeat petere . CLXXVIII. Cum principalis causa non consistat,plerumque nec ea quidem, quae sequuntuc., locum haben . CLXXIX. a Iu Obscura voluntate manumittentis fauendum est libertati.
Quod iussu alterius soluitur,pro eo est, quasi ipsi solutum esse CLXXXI. Si nemo stibijt haereditatem; omnis vis Testamenti soluitu . .
Quod nullius esse potest,id ut alicuius fieret, nulla obligatio valet moere .c LXXXIII. Etsi nihil facile mutandum est ex solennibus: tamen ubi aequitas euidens poscita, subueniendum est.
c LX XXIV. Vani timoris iusta excusatio non est. CLX X XV. Impossibilium nulla obligatio est. CLX XX ULNihil peti potest ante id tempus,quo per rerum naturam persolui possit: & cum soluendi tempus obligationi additur,nisi eo praeterito,peti non potest. c LX XXVII Si quis praegnantem uxorem reliquit,non videtur sine liberis decessista.
210쪽
Vbi pugnantia inter se in Testamento inuenirentur,neutrum ratum est. Quae re rum natura prohibentur,nulla lege confirmata sum. CLXXXIX. Pupillus nec velle,nec nolle in ea aetate nisi adposita tutoris autoritate creditia . Nam quod animi iudicio fit,in eo tutoris autoritas necessaria est.
uod euincitur, in bonis non est. CXCI. Neratius consultus, An quod beneficium dare se quasi viventi Cassar rescripsera iam defuncto dedisse existimaretur: respondit. Non videri sibi Principem, quod ei. quem vivere existimabat,concessisset,defuncto concessisse, quem tamen modum esse beneficii sui vellet, ipsius aestimationem e . CXCII. Ea, quae in paries diuidi non poslant, solida a singulis haeredibus debentur . In re dubia benigniorem luterpretationem sequi, non minus iustius est , quar
CXCI II. Omnia sere iura haeredum perinde habentur, ac si continuo sub tempus mortis haeredes extitisseno. CXCIV. Qui per successionem,quamuis longissimam,defuncto haeredes exstiteruntion rebnus haeredes intelliguntur, quam qui principaliter haeredes exstiterinta. c XCV. Expressa nocent: non expressa non nocenta. CXCVI. Priuilegia quaedam cauta sunt,quaesam personae: & ideo quaedam ad haeredem transinittuntur, quae causia sunt: quae per si nae sunt, ad haeredem non transcuno. CXCVII. Semper in coniunctionibus non solum quid liceat, considerandum est: sed & qui1 honestum sita. CXCVIII. Neque in interdicto, neque in caeteris causis pupillo nocere oportet dolum tutoris, sue soluendo est, siue non est. CXCIX. Non potest dolo carere,qui imperio magistratus non paruita. Quoties nihil sine captione inuestigari potest: eligendum est, quod minimum habeae iniquitatis CCL Omnia quae ex Testamento proficiscuntur, ita statum euentus capiunt, si initium, quoque sine vicio ceperint . omnis definitio in iure Civili periculosa est : parum est enim, ut non sebuerti posse . Y CCIII. Quod quis ex culpa sua damnum sentit,non intelligitur damnum senti . Minus est actionem habere, quam rem . Plerumque