장음표시 사용
21쪽
quidem cofirmat in libro problematu Aristoteles: Omnes enim,inquit,viros in quavis facultate praestantes melancholicos extitisse. Qua in re Platonicuillud ,quod in libro de scietia scribitur, cosrmauit:ingeniosos videlicet pluriam concitatos,furiososoue esse tolere. Democritus quoque nullos inquit viros ingenio magnos , praeter illos,qui furore quod a perciti sunt , esse unquaposse. Quod quidem Plato noster in Phsdro probare videtur,dices poeticas fores frustra absq; furore pullari. Etsi diuinii furore hic forte intelligi vult,
tame neque furor eiusmodi apud Physicos,aliis unquam ullis , praeterquam melancholicis incitatur. Deinceps Ver. assignadae a nobis rationes sunt, quam Democritus,& Plato,& Aristoteles aiaserant,melancholicos nonullos ante dum adeo ingenio cunctos excellere,vnon humani, sed diuini potius videantur. Aseuerat id Democritus,Plato, MAristoteles absque dubio ratione vero tantae rei haud satis explicare .videtur. τι plex . Audendum tamen monstrante Deo melachο- causas indagare. Melancholia, id est,
tia , fue atra bilis,est duplex: Altera quidem 3Patra biω turalis 1 medicis appellatui, iter , VR-
22쪽
ibadustione contingit. Naturalis illa , nihil est aliud,quam densior quaedam, 'sicci6rque pars finguinis. Adusta vero in species quatuor distribuitur.Aut enim naturalis melancholiae, aut sanguinis purioris,aut bilis, aut salsae pituitae cobustione concipitur. auarcunque adustione nastitur, iudicio & sapietiae nocetinempe dia humor ille. accenditur atque ardet,concitatos furentesi 'que saccre sellat,quam Graeci blaniam Iaetania, . nunc par,nos vero furorem. At quan- uido iam extinguitur, subtilioribus, cla- ror.
rioribύsque partibus resolutis, laque restante fuligine tetra, stolidos reddit & stupidos.que habitum inclacholiam
proprie,& ametiam vecordiamque appellant.Sola igitur atra bilis illa, quam diximus naturalem,ad iudicium nobis sapientiamque coducit. Neque tamen semper.Sane sisela sit, atra nimiu den- tra sique mole obfuscat j iritus,terret ani is prol mum,obtundit ingenium. Si vero pia tio.
tutis simplici misceattitiquum frigidus obstiterit circum praecordia sanguis, crassa quadam frigiditate segnitiem
23쪽
gescit, ad summum frigiditatis intem Derrae bi ditur. Quo in statu nihil speratur , tilis morbi. anetur omnia,tsdet coeli couexa tueri.
Si bilis atra vel simplex vel mista putrescit,quartana gignit se brem, lienis
tumores, & multa generis eiusde. Vbi nimis exuberat, siue sola sit, siue coluncta pituite, spiritus crastiores facit atq; frigidiores, continuo animii afficit tae dio,iratntis aciem hebetat, nec salit Arcadico circii praecordia sanguis. Oportet autem atram bilem neque tam pauca esse, ut sanguis, bilis,& spiritus quas no careat:vnde instabile ingeniti labilemque memoriam esse cotingat; Neque tam multam,ut nimio pondere praegrauati, dormitare atque egere calcaribus videamur.Proinde necessarium est, omnino eam esse quoad eius natura patitur, subtilissimam. Si enim tenuata pro natura sua maxime me rit , poterit sorstan absq; noxa etiam
cse multa:atque etiam tanta,ut aequare bilem salte pondere videatur. Abundet igitur atra bilis, sed tenuissima nocareat humore subtilioris pituitae cim cum , ne arescat prorsus, durissimaq;
euadat. Non tame misceatur omnino
pituitae,praesertim vel frigori vel multae,ne
24쪽
tar, ne frigescat: Sed bili, sanguinique
adeo misceatur, Ut corpus unum conficiatur ex tribus,dupla sanguinis ad reliqua duo, pro portione compositum. Vbi octo sanguinis partes, duae bilis, duae iteru atrae bilis portiones existat, accendatur aliquantulit a duobus illis atra bilis,accessiq; fulgeat,non uratur: ne quemadmodum solet materia durior,dum seruet nimium, vehemetius urat & concitet: dum vero refrigescit, similiter frigescat ad summum. Bilis enim atra ferri instar, quado multun ad frigus intenditur,friget ad summur quando contra ad calidum valde declinat,calet ad summum. Neq; mirum videri debet,atram bilem accendi pocse facile, atque accensam vehementius Vrere. Siquidem videmus calcem illi similem, aqua persusam seruere statim atque eXurere.Tantam ad utrunq; extremum melancholia vim habet, uni-lia tale quadam stabilis fixaeque naturae. Quae quidem extremitas caeteris homoribus non contingit. Summe quiadem calens summa praestat audaciam, imo ferocitate:extreme vero frigens, timorem ignauiamque extremam. Mediis vero inter frigus caloremque gra-
25쪽
etiam paulo liberius assicinis inferre varios solet. Igitur opportune tempcratast atra b1lis oportet. uae Quum ita moderata est,ut diximus,& bilis anguimq; permista, quia & natura sicca est,& coiiuitione, quatum ipsius natura patitur, trenuissima: facile ab illis accenditur, quia solida est atq; tenacissima: accensa semel diutissime flagrat, quia tenacissimae siccitatis unitate potentiss1ma est, vehementius incalescit. Quemadmodum lignum in paleis si utraQue accendantur, magis,diutiusque calent & l cent. Atqui a diuturno vehementique calore, fulgor ingens, motusque vehemens & diuturnus proficiscuntur. Huc
tendit illud Heracliti:Lux sicca, anima sapientissima.
iuntacto atra Litas ingeniosos si
veteret sorte ciuispiam, quale sit ' corpus illud humoris ciusmodi
26쪽
sed aliquatum vergit ad purpuram. E tquado ta naturali calore 'uam vel comporis,vel animi motu acceditur plernae non alitor quam ignitum rubensq; au rum,purpureo mistu calet & lucet,atq; volut iris trahit varios flagrante corde colores. Quaeret aliquis iterti, quonam pacto humor ciusmodi conducat ingenio: Nepe spiritus ex hoc humore creati,primo quidem subtiles sunt, non ali ter quam aqua illa, quam & Vitae , seu Vixis aquam nominant & ardentem, quoties ex crassiori mero, quadam ad ignem destillatione,ut seri solet,expriamitur. Spiritus enim sub angustioribus atrae bilis eiusnaudi compressi meatu
bus, vehementiore ob unitatem calore, maxime tenuatur, perq; arctiores me tus expressi, subtiliores erumpunt: deinde calidiores similiter, atque eadem ratione lucidiores: tcrtio, motu agiles, actione vehementissimi: quarto, solido stabilique humore iugiter emanantes, actioni diutissime scruiunt. Tali autem animus noster obsequio fretus indagat Vsthementer , perseuerat inuestigando diutius. Facile quaecunque inuestigati
rit, inuenit, clare perspicit, lynccre diiudicat, ac diu retinet iudicata. Addet
27쪽
quod quemadmodum in superioribus
tign ficauimus,animus instrumento taue incitamento elusinodi,quod centro mundi quodammodo congruit, atque ut ita dixerim in suum cetrum animucolligit, semper rerum omnium & ce tra petit, dc penetralia penetrat. Congruit insuper cum Mercuro atque Saturninquorum alter omnium Planetarii altissimus,inuestigante euehit ad altissima.Ηinc philosophi singulares euadiit,praesertim quum animus sic ab e ternis motibus atque corpore proprio seuocatus, &quam proximus diuinis, diuinoru instrumentum efficiatur. Vnde diuinis influxibus oraculisque ex altito reeletus, noua quaedam inusitataq;
semier exco itat, &'futura praedicit. Quod no solii Democritus atque Plato affirmae, sed etia Aristoteles in Problematum libro, & Avicenna in libro Diuinorum,& in libro de Anima confitcntur.Quorsum hetc de atrae bilis humore ta multa V t meminerimus,quantum atrabilis,lmo cadida bilis eiusmodi quaerenda & nutrienda est tanquam optima,tantum illam quae contra se habet,ut diximus,tanquam pessimam esse vitanda. Adeo enim dira res eri ut m
28쪽
Io drmone eius impetus instigari Serapio dixerit, & Avicenna sapiens non
M tuque praecipuestudisrum hostes, scili
ret, Pituita tra bilis,Coitus. Satiet as, Matutinio siomnus. C A P. V Q.
VT aute redeamus illuc unde iam longius digressi sumus, logissima via est quae ad veritatem sapietiamque perducit, grauibus terraque marique plena laboribus.Quicunque igitur hoc iter aggrediuntur,ut poeta quispia diceret,sspe terra marique periclitantur.Sμue enim mare nauigem,continue inter
fluctus,id est humores: duos pituita scilicet,& noxiam illam melacholia, quasi inter Scyllam Charybdimque iactatur: Siue terra ut dixerim) iter agant, trinmonstra protinus sese illis obiiciut:Primum terrena Venus,secudum Bacchus& Ceres, tertium nocturna Hecate se quenter opponit.Ergo & Apollo ab et there,& Neptunus ab aequore,& a te ra Hercules saepe vocandi, ut monstra
eiusmodi Palladi inimica,taculis Apollo transfigat, Neptunus tridente d met, laua Hercules contundat & lac ret.Primum quidem monstrum est ve-ncreuo coitus, praesertim si vel paulum
29쪽
vires excesserit: subito nanque exhauritote stiri spiritus , prae ertim subtiliores , cere i tus exhau brumque debilitat, labefactat stomarit subti- chum atque praecordia: quo malo nihil ingenio aduersus esse potest. Curnam Hippocrates coitum comitiali morbo similem iudicauit λ nisi quia mentem, quae sacra est,percellit, tantumq; obest, ut Avicenna in libro de Animalibus di, xerit, Si quid spermatis supra quam natura toleret, coitu profluat, obesse magis,quam si quadragies tantundem sanguinis emanarit, ut non iniuria prisci Musas atque Mineruam virgines esse voluerint. Huc Platonicum illud spectat, quum Venus Musis minitaretur; nisi sacra Venerea colerent, se contra iulas suum filium armaturam. Responderunt Μusae, Marti, o venus, Marti talia minitare: Tuus enim inter nos Cupido non volat. Deniq; natura nul-
flita, tum sensum longius quam tactum ab v F lii. intelligentias regauit.Secundum On- uiis. strum, est vini cibique satietas. Quippe bis οἷ- si vinum vel nimiuin vel nimis calidum rutu, ani Vehemensque fuerit, caput ipsum humin nihil moribus pessimisque sumis implebit renue pa- Mitto,quod insanos facit ebrietas. Ci-ri . . . vero nimius, primum quidem ad
30쪽
machum, inipso coquendo omnem , naturae vim reuocat. Quo fit, ut capi hi simul speculationique intendere ne queat. Deinde ineptὸ coctus, multis &crassis vaporibus humoribusque, aciem mentis obtundit Quinetiam si satis co-
quatur, tamen,vt aalenus ait, animus nimus
adipe & sanguine se catus, coeleste o healiquid pervidere non potest. Tertium Detuine denique monstrum est, ad multam no- si ρω is ctem, praesertim post coenam freq'en--ν tius vigilare:vnde etiam post ortu Solis dormire cogaris.Quoniam verd in hoc errant, fallunturque studiosi permulti, idcirco quantum ingenio noceat,latius explicabo,atque rationes septem prsciapuas asseram.Primam ab ipse cesso, Secundam ab elementis, Tertia ab humoribus,Quarta ab ordine rerii, Quinta a natura stomachi, Sexta a spiritibus, S ptima a phantasia deductas. Principio, tres Planetae, quead in odii in superioriabus dicebamus, cotoplationi &eloquetis maxime fauet, Sol,Venus,atq; Me curius. Hi vero paribus ferme pasii sc5curretes,ad uetante nocte nos fugiut,
die vero vel propinquate, vel ia surgete resurgui, nosq ; reuisunt. Post vero solis