장음표시 사용
31쪽
'durante tempore , pro quo fructus sunt soluti, di dici nequit si
eietas: sed post factam disdictam creditor pecunias recuperare non poterit, nisi ille, super cuius vitae periculo erit contracta 3 P i as , per quinde im dies completos superuixerit. Solent huiusnodi secietates saepe contrahi inter osticialem praesentem, di creditorem absentem per interpositam personam, quae sibi fa- .eultatem di dicendi studius,& seriem exigendi absque aliquo dicti creditoris ordine, seu mandato in contractia reservat. Et quo- niam queniente casu mortis illius, super cuius vitae rericulo societas contra Eta suerit, siue sit alia persona, siue etiam fuerit ideprincipalis creditor, oriri posset dubitatio, an haeredes creditoris possent emunias nisi de mandato iἰlius principalis ad coeundam secietatem sussicienti appareat repetere: tutius erit, quod in talibus instrumentis in actu illorum stipulationis mandatum, . siue epistola exhibeatur recognita, in qua de tui facultas, pecu- .n ias in societatem dandi, ut supra dixi; quoniam in contractibus societatum multaneus requiritur consensus, ut per Dec.
et Diui cta quomodo debeat intimari. Ia-Forma disdicta. 3 . Quindecim diei di dicta a die illius reproductionis incipiunt currere , σ
4 Di dicta quando sit reprodsuenda .s Di dicta potest etiam fieri eorum notario , G testibus. O Quare Pius Papa V. modum hunc sussulerit. - γ Inreproductione di dicta, te Iles per Notarium adhibentur.
Is D IC T A, ad hoc, ut afficiat, debet ossicisti personaliter intimari; cum antequam proce di possit ad executionem obligationis Cameralis,ea legitime praemittenda sit, ut per Cal- les ubi supra de processu ipso, num .io. & seq.Put.decis. 32. in una Αquen. L. a. tamen haec di se ficultas hodie remanet sublata, cum passim inlinstrumento societatis per speciale pactum conueniatur, ut iupea ius in instrumenti secietatis extensione apparet. Et disdictae sora via lisc est.in timetiir D. A. scriptori Apostolico exaduerso princi-φali,qualiter instascriptus instans non int dit amplius conti .
32쪽
nnare societatem scutorum trecentorum auri in auro per acta
infra scripti notarij super eius officio scriptoriae Apostolicae die secunda Iunii is o. initam, imo illam disdicit, beneplacitumq;
suum in ea appositum reuocat, ac sortem , & fructus reh.ibere
vult, & ad hoc ipsum interpellat omni meliori modo, &c. In stante Magn. D. Natali Rondanino principali, Petrus Antonius Catalonus est notarius. Qua disdicta per Cursorem intimata , creditor principalis; aut Procurator habens in Promptu ad hoc speciale mandatum illam producit in actis notarij, in cuius dis- dictat extremitate notarius ponit haec verba idem principalis . aut N. procurator,proue in actis reproduxit,& dis dixit ut supra 3 & annotata hoc modo dis dicta, quindecim dies a die illius reproductionis in actis notarii factae .currere incipiunt: quia per talem
reproductionem tunc verὰ probatur voluntas creditoris disdicentis de nolendo ulterius societatem continuare. vile decis Ilia LII Us. Card. Blanchetli tune Mia Aud. sub die 16. Marti, i 179. Est autem reproducenda disdicta ante mortem, alias propter fraudem,quae fieri potest ob illius non reproductionem non tenet: vo Iunias enim in mente retenta nihil operatur I. repetendi. C. de condit.ob causam. Rotan . a vall. cons. s. nu. 3.vOl. 3. Pedemota
decis. ii 8. nu. 8.& posset dari pgnitentia per illius lacerationein, ita suit decisum in Rota die V. Maij i 3 3 g. cora Achille de Graiasis, quae est impressa intractatu Boccacij de Societatib. sub n. rso incipien. septem ex nouis, fol. 67.& in alia Rom. cietatis coram a Chisanen. Potest etiam fieri talis disdicta extraiudicialiter praesenti officiali, dummodo fiat coram notario,& testibus, vel coralestibus fidedignis: de qua debet in actis constare, antequam ad exequutionem contra debitorem deueniatur. Sed quando est iudicialiter facta,censetur facta animo eam reproducendi,& penes notarium dimittendi,ut supra dictum est. Sed cum id non fiat,videtur in hoc intimans declarare animum suum. ut ibi. Sed quoniam ex productione, di admisione huiusmodi disiictae a die illius intimationis fraudibus credi torum, ut supra dictum est, utile, &stuctus absq; aliquo pecunias amittendi periculo quaerentium ampIa patebat via. retinebant enim illas penea seipsos per men- , ses,& annos, easq; quandocunq; producebant, bene,ac sancte Pius eius nominis quintus se: rei more pij Pastoris eorum animabus consulendo,dis dictas huiusmodi non assicere,nis a die illaru productionis voluit,& madauit; idq; colligitur ex rescripto alias ab eodem Pio V. obtento, per q. Vincentium Lucchinum contra ha redes q. Leonis Leoni j apud actaq. Pompei Antonini pr sentato; dc ita ab inde citra obseruatum fuit hodie obseruatur. duerre tinea, qnod in reproductione di dictae, Notarius restes adbibeat, cum
33쪽
in actibus exiraiudicialibus notario sine te' bus non creditur, ut alias in F yta dictam , sire Olutum Iuli. er i leo dici ρου, i, non con tare de pra- tensa disiecta,quia paria sunt. aliquid non esse Dei am, vel nφn apstarere le
DE DISSOLUTIONE SOCIETATIS.Cap. XVII.
x MIeruntur plures modi di oluendi societatem. ra Si totum officium non vacat, societas non dil7oluitur .s Per solutionem sortis principalis, societas dissoluitur in totum. IA uuamplura aba de socieιMe, O censu , qua quotidie occurrunt, Iub β- lentio iransvertinι. Otandum est societatem , praeter proxime relatum , pluribus alijs modis dissolui. Dissoluitur aliquoties de mutuo contrahentium consensu ;Nonnunquam per mortem unius ex socijs, dantis scilicet, vel accipientis pecunias , ut in M. soluitur. Instit. de societ. l. actione s. mort m pro soc. nec transit ad haeredes, etiam si esset conuentum l. verum. .in het redem. F. pro Soc. Dcc. conLIII. nu. 6. Pede mont. decis. 76.nu. . di T. Paris .conc8 a. per totum vol. pri mo. Interdum vero per venditionem ossicij, super quo contracta istit. Et in quocunque ex dictis casibus, quindecim diebus dis- dictae non expletis,nec expectatis,potest ad repetitionem sortis principalis procedi, dummodo accepti ferantur, fructus anticipat E soluti. & nondum decursi r excepto tamen si Per mortem dantis pecuniae superlucratae non tassent. Adverte tamen e M. sque supra de dissolutione societatis per ossicij venditionem diximus, procedere in ossicijs in totum vacantibus t secus autem in officijs in totum non vacantibus, cuiusmodi sunt Notariorum Auditoris Camerae,Rotae,& alia similia officia,per quoru venditionem, modo tamen scripturarum dominium penes venditorem remaneat, societas non distatuitur,cum totum officium non litalienatum, & dummodo etiam scripturae remanentes sint reddi
tus lassicientis, di capacis societati , lam toto ossici co
34쪽
tracta suerat,vi fuit resolutum in Rota in una Rom. societatis co-3 ram R. P. D. Serasnodie 6. Novem. Is gr. Fuit etiam aliquando per acutos, & doctos viros deductus alius diissolutionis societatis modus; per solutionem scilicet partis sortis principalis, totam societatem tacite dissolutam censeri: quia per partis solutionem , socius videtur soluisse animo societatem dissoluendi, &per talem solutionem uniuersum debitum agnouilla videtur. L.
cum notissimi. g. pen. C. de praescript . Bar. In l. cum fidem, nu. I. C. de non numer. pecu. Repugnat enim naturae societatis s
Iulio partis capitalis , & agnitio debiti residui , ad quod conueniri non potest durante societate: Vnde per illam solutionem censetur communi dissensu dissoluta , sicut quando unus socius sciente alio, nomine proprio contrahit, Aym. cons. II 3. num . . Ca putaque n. decisi 96. lib. I .cum natura societatis sit,ut totum capitale remaneat, ut per Bar. in l. fin. in fi. C. de stum. Vrb. Constan .l. x r. societas enim tamdiu durat, quamdiu integer consensus perseuerat, text. in l. tamdiu C. pro. c. quem sequitur Ant. Gomes. var. resol. Tom. a. cap. s. de societ. nu. 6. sed per receptionem partis consensus non est amplius intefer , & consequenter societas non durat. Nec inducitur renouatio pro residuo: quia requiritur quod inter eos aliquid factum fuerit, quod fieri non potuerit citra ius , & nomen societatis , ut per Castren .cons. 3. vers. restat videre usque ad fin. num. ao. De his dissolutionibus societatis , ac alijs casibus mortis in societate exceptis, ac illius non superlucratione ex contractu non adimpleto,& si ea super futuro ossicio legitime contrahi queat, & quando tunc illius incipiat currere tempus , & similiter, an intempestiue disdici, de periculum vitae transferri valeat, & an liberato officiali, socieras valida quo ad omnia remaneat, ac etiam de censibus tam ante quam post Constitutionem Pij Papae Quinti creatis complura alia , quam supra , & infra dicendam hic singulatim conscribere, casusque quotidianos in curia occurrentes enumerare, legumque auctoritatibus, exemplis, sacrisque Rotalibus decisi nibus confirmare statueram: Sed cum de eis per viros doctissimosae eruditissimos particulares tractatus nuper in lucem editi fuerint , in quibus non ab recensui omnia copiose tractari, ideo in his ulterius elaborare nolui ; Et licet nulla praecedente prohibitione , licite potuerim per agrum alienum transire, ut in l. purfundum e . de ser. rust. praed. tamen, ne agrum nostrum alieza segete fertiliorem reddidisse , ac vanam potius ostentati Cncra i aquam utilitatem quaesiuisse videar , ut dictum est in eis, ulterius
nolui elaborasse,nisi latum quoad ea alias per me rela a ta pia γ
35쪽
praxis libello quae praesenti opusculo pro minori lectoru dispendio repetere, ac praedictis legibus,& Rotalibus de citionibus conscinare arbitratus sum .
DE CASIBUS MORTIS IN SOCIETA-tibus cxceptis. Cap. XVIII.
I Excipi ur aliquoties easus petiis, quando de illa dubitatur. x Si creditor pellcm fugiens i: iueris inctim modo obieriι an pecunia ι amistat. 3 Excipitur etiam casus partus, s illios pragnanita. 4 Excipitur etiam casus morus Iupei venieniis ex morbo a pretirantia caου- Iulo. Casus morientis in bello excipitur . 6 Non excipitur casus obitus illius, qui natando submergitur. γ Mari ratisne non extipitur mors hominis tegula vento deiecta occisi. 3 Si homo i ures domum tene casu accensum , s ardentem comburasur bis modus eadem rasione non excipiιur .
societatibus pIures casus mortis excipi utur,st ut superius in instrumenti societatis formula declarauimus; plures quoq; inconsiderati calus eueniunt, super quibus non paucε oriuntur difficultates. Excipitur casus pestis,quado aliqua est de illa dubitatio , di poni solent per nota rium in contractu haec verba , excepta etiam peste,aut pestis causa. Sed ii, ad pestem in loco habitationis cre ditoris valde urgentem euitandum,creditor alienam petens patria magnis itineribus, & imbribus, aut actu faticatus intereat, an causa pestis dicatur,ita ut pecuniae non amittantur, lictoruin iuris coni ultorum, qui de hoc ex proseiso ut supra dictum est particulariter tractauerunt, iudicio remitto: quia ex allegatis in proxime praecedenti cap. non hanc assumpsi prouinciam. Excipitur etiam per verba expressa a notario posita,quando pecuniae super periculo vitae mulieris ponuntur, calus partu S , & ex causa partus, siue praegnantiae, in quo casu plures nascuntur dat- ficultates . Et pluries fuit resolutum, quoά licet in ipso partus actu mulier non moriatur, & licet etiam ex praegnantia conualescat, tamen superueniente aliqua febri ex dicta praegnantia causatae; si de hoc per valde peritorum physicorum fidem con set, pecuniae non amittuntur: idque non semel fuit in Triuun Ii Auditoris Camerae, & in sacro Rotae auditorio coram bor mer
ora dino in una Romana societatia ar. Iuuu i in ablima
36쪽
f gnifici D. Iohannis Aloysii Ruberti decisum. Posset etiam dubitari, utrum amisse censeantur pecuniae, super periculo alicuius,
qui in publico, & generali bello decedat, positae. Et vidi casum illum acutissime disputatum ; Quidam Capitaneus Lutius Romanus ad bellum in Galliam profectus certas habebat super suae vitae periculo pecunias; & dum ciuitatem Poiciters nuncupatam ab hostibus obsellam cultodiret , per rimulamq; arcis, seu feritoriam inimicos, quid sibi pararent, cerneret, archibulij ictu in fronte percussus occubuit. Super hoc ortum fuit dubium, quod acriter disputatum fuit coram bo: me: R. P. D. Vincentio Fuscherio inter dicit Capitanei haeredes , & debitores Illustres, se valde potentes; pro quorum parte deducebatur causa cessationis suspicionis operae, seu doli alicuius interesse habentis; ad hoc enim potissimum clausula haec apposita esse videtur; ad hoc inquam , ne quis pecunias recipiens auiditate illas superlucrandi ductus, creditoris mortem procuraret. Demum pecunias amisisas non fuisse decisum fuit. ratione cui Opinor verborum in s cietate appositorum , vel alias utcunque ab homine violenter ε inflicta . Dubitaret forsan aliquis, an amitterentur pecuniae, quae suberant periculo vitae alculus , qui animi gratia natando in flumine ab aquis rapidis, ta violentis obruatur 3 Et dicerem in hunc euentum amitti,ut fuit al: as decisum eadem ratione: ce LI sat namq; hominis minis larium. Si mo a a vento regula praetereuntem hominem cadens occiderit,simili ratione pecunias amitti dicendum videtur: id etenim absque hominis industria euenit. s Si igne intus domum accensam quis moriatur, pari ratione pecunias amitti, videtur declarandum, nisi ab homine voluntariE, vel etiam accidentaliter flamma accensa fuerit. Casus praenominati pluries in tribunali Auditoris Camerae acciderunt , &, ut supra diximus, decis fuerunt.
DE CASU OBITUS HOMINIS, QUI POST
Iethale acceptum vulnus mortem sibi consciuit. Cap. XIX.
Mittendum non censui casum memoria,& notatu dignum. Anno a Christo nato I 373. dum
estem arrendatarius ossicij q. d. Fabritii GaIIetti Auditoris Camerae Notarii, accessi ad catale Palidori, alias perdd. Iulium Bostum,& Paulum Cauoltum ab Illustriis. D. Carolo Muto conductum ἱ in qua conductione D.
37쪽
Fabritius pro quarta parte erat particeps, cuius occasione inter partes ipsas orta fuit lis , & differentia . Et cum ibidem inter Baptistam dictorum Boschi, & Gauotti ministrum , & dicti Fa briiij famulos ad rixam deuentu in esset, praenominatus d. Fabritius archibulio ictus una cum vno ex suis famulis ibi occubuit, Be in eadem rixa lethaliter, ut a chirurgo reserebatur, ictu quoque archi busii Baptista suprascriptus vulneratus remansit; super cuius vitae periculo quidam Rocchus Godinus scuta Trecenta in societatem habebat.Cumque sic vulneratus in cubiculo domus dicti catalis sub executotum custodia detineretur, se a fenestra dicti cubiculi sponte , & animo deliberato, ac nullo penitus hominis ministerio interueniente proiecit, & statim occubuit . Fuit subinde mota lis ex Baptistae filiorum ,& haeredum parteis saduersus Rocchum super pecuniarum praedictarum restitutione , coram bo: me: Vincentio Fuscherio, & successive C sare Loccatello Rocchus pecunias per mortem Baptistae , super cuius vitae periculo erant positae , superlucratas fuisse allegabat, & propte rea instrumentum societatis cassari instabat, Replicabant haeredes,pecunias superlucratas non fuisse per mortem eorum patris, ac illarum restitutioni locum esse : quia, quamuis ex dicta proiectione pater decessisset, tamen fuerat a principio non unico archi busij ictu lethaliter vulneratus, & magna una , ac quamptu res paruae pilς plumbeς in eius corpore remanserant, & de hoc chirurgus testimonium dicebat; quodq; causa eius mortis prin cipalis fuerat dictum vulnus ab homine illatum;& quod haec causa tanquam principalis attendi debeat, non autem proiectio illa , quae accesseria erat censenda . His allegatis non obstantibus,
si constitisset ex processu Baptistam ex proiectione a senestra absque hominis ope obi j sse, pecunias per Rocchum superlucratas esse dicendum arbitrarer; quia proiectio fuit causa proximi Ormortis, quae magis est attendenda , Afflict. dec. I a T. num. a.
tatis consequutionem, personam, in cuius vitae periculo sunt, superstitem esse docere teneatur .
Ontrahitur non raro societas super vita personae extra Urbem degentis, ut puta Florentiae , Vene
C tiis , vel alijs etiam longinquioribus partibus ἔQua sinita, si debitor ante pecuniarum restitutio
a Uia nςm sedc existentia, & superuiuentia personae in
38쪽
iusmodi absentis certiorem fieri petit,&,nisi id fiat, pecunias restituere recusat, dicitq; ad illarum solutionem non teneri, nisi saltem data idonea cautione de faciendo venire fidem superuiue tiae , di de restituendo I ccunias in euentem illius mortis; eius dictum non attenditur, sed ad ulteriorem exequutionem his mini . me obsistentibus proceditur. Quia xltra, quod quis regulariter satisdare non teneatur, praesertim quando principalis est ido. neus, secundum Bald. in l. cum clericis. C.de epis& cleri. subest etiam alia ratio in hoc ἔ Quia recipiens pecunias debebat a principio se certiorem reddi facere de persona illa, super cuius periculo inita est societas, & ideo illi imputandum est; praesumptio enim est contra ipsum : quia ex generali iuris regula illius existentia,& superuiuentia praesumitur usque ad centum annos, venot. in l. fin. C. de sacrosanct. Eccles& propterea sussicit allega re vitam absque alia probatione, Bald. in c.ex tenore. col. t. ibi, tunc uiuen. de Testi. & in l. si adulterium ff. de testam. aperien. Sed si excipiens fundat se in morte, illam probet. Verum nihi- Iominus est, quod Iudex ex urbanitate quadam potius,qu.im tu ris dispositione non petitam satisdationem, sed tantum iuratoriam cautionem pro partis indemnitate dari per creditorem e
redacto originali societatis instrumento, quo modo procedatur. Cap. XXI.
Vigore fidei, stu memoria societatis non proceduur, nisi contra escialem, qui eum subscripsit. Si fiet est Iubscripta a principali notaris, potest confra Omnes principalis
obligaιοι procedi. I aliquando euenerit, visspe euenit, substituto. rum negligentia , aut incuria , societatum in---strumenta deperdi, aut in actis non redigi, vigo
re fidei, seu memoriae ab ossiciali subscriptae, de M si qua supra memimus, non potest contra alium, quam contra ossicialem, qui illam subscripsit ,
facta prius manus, & subscriptionis illius recognitione,ac praecedente iudicis decreto super sormae Camerae extensione, procedi . Si vero fides a notario principali ossicij domino subscripta lucrit, contra omnea in societate obligatos procedi Ioterit.
39쪽
vltra medietatem pretij aere alieno grauato contrahendis . Cap. XXII.
i Ex constitutioue Pauli Quarii non subsistebant societates inita super Myciis, quando aes alienum super illia conιractum , medietatem illorum pretii excedebat. 2 Hodie contrario utimur; secus tamen ima eum dante pecunias. X constitutionis sel: ree: Pauli IIII. forma statutum fuit,societates non recipi super ossicijs officialium, qui illa ultra eorum medietatem qre alieno grauata, hyppothecata, vel plures societates super his proprio , vel aliorum commodo contractus haberent . Sed nihilominus contrario usu receptum est , recipi infinitas societates super offici js aere alieno quater,& quinquies vltra totum pretium oneratis, & hyppothecatis ; non tamen cum vno dante pecuniast quia tunc vltra valorem offici j societates non subsistunt, ut fuit resolutum in Rota coram Illustrist. Cardinale Blanchetto, de anno I 39 I. 28. Ianuari: In ea a Rom. Dcwtatis Caesaris Bossit. Praeterea , multi sunt officiales,quos conductitios appellare quodammodo possumus , qui pacta certa mercede societates,etiam mille in dies singulos, si tot occurrerint coe undae, pro seruitio, & intuitu aliorum, & praesertim serensium, de in Curia amicis officialibus carentium coeunt, licet non desint aliqui timoratae conscientiae, qui audientes,nedum a confessarijs , sed etiam a concionatoribus has societates, quae sic contrahuntur, esse illicitas, eorum pecunias super eisdem officijs dari negant.
I Fructus societatis debentur ad rationem duodecim pro centenaris,o anno
re non nunquam ad minorem,non antem ad maiorem.
α Olim etiam post societatis finem ad eandemirationem debebarantis Hodie, societate finita, cessat DIulio frνctuum. Si ex parte creditoris expeditur mandatum pro credito consequedo,deben- 'μr rationcm septem pre quolibet centenario anno. g in mora constituIus cogitur ad Iolutionem fructuum ratione damni
40쪽
7 Hodie fructus exacti, O pon dissolutam societatem decursicum foris
compensantur .s Si creditor .enditionem officii sciuerit, nulli fructus ei debentur, O quando fructus Duui non repeιuntur . .s 7 ιη factis diligenitis, nulli soluuntur fructur.
cim pro centenario dissoluta societa:e, est illicitum. X forma contractus societatis, fructus illius ad rationem duodecim pro quolibet centenario , & anno , de aliquando ad minorem,nunquam tamen ad maiorem summam conueniuntur, vel debentur. Modo autem obserua -
tur, prout iuri consonum est , quod periculo vitae cessante, etiam fructuum solutio cesset reum tunc ad simplex mutuum reducatur, prout fuit decisum in Rota coram bo: mem. Scip. Card. Lancellotio tunc Rotae Audi- tore in una Rom. societatis 18. April. I 37o. Sed si ex creditoris parte pro suis pecunijsrehabendis diligentiae fiant, non solum citationibus , sed etiam mandato expedito , & fictis diligentiis de illud exequendo, fructus ad rationem septem pro centenario, &anno soluuntur de consuetudine, & stylo curiae, ut infra exprent sitis suo loco dicetur. Sed si creditor pecunijs indiget, nec eas adcbitore, in solutione diuturnam nimis moram faciente recuperare potest, praeuiaque notificatione indigentiae eiusmodi debi tori facta , eoq; in mora constituto, ac praemissa protestation citato debitore facta, & per iudicem admissa , de illas ad soci tatem , ac aliud quodcumque licitum interesse recipiendo, illas rost moram debitoris si actu recipiat, Iudex omnes fructus, seu aliud intcresse, quod creditorem ex nouo contractu pati continget, ratione damni emergentis, praeuia illius verificatione , etiaexequutive procedendo modo tamen ab excessiua liquidatione oppellatum non fuerit solui mandabit etiam ratione lucri censantis , interuenientibus requisitis, de quibus per Paulum do Castr. in l. 3. s. sia. ff. de eo, quod certo loco. Vbi habetur,
quod si probatur interesse certitudinaliter, & vere , non autem praesumptiue, tunc tale interesse debetur etiam ratione lucri cessantis, ut ibi vers. intellige hoc, quem Rota fuit sequuta , ut per Mohedan. decis. io 8. & Consilium Neapolitanum vi attestatur Aul.ct. in decis. 2o. num. io . di sequent. Durante autem socie-