장음표시 사용
41쪽
so. ietate , si ossicialis vendiderit officium, hodie fructus nisi ad Ldictam rationem septem in singula centenaria, & annos solui γ non consueuere. Quando a creditore post dissolutam per ossi - cij venditionem, vel officialis mortem societatem , fructus ad sationem in instrumento conuentam exacti fuerint, restituendi veniunt, seu compensandi ad praedictam septem pro centenario, di forsan ad minorem summam iudicis arbitrio, habita tempo- .ris, & personarum ratione. Et haec locum habent, etiam si creditor officii venditionem , vel ossicialis obitum prorsus ignorauerit. Si autem creditor sciuerit, nulli ei fructus debentur. Si tamen officialis post venditum officium sponte soluit fructus cre- .ditori talis venditionis ignaro, non repetit, neque compensatur propter eius malam fidem , & quia etiam videtur donasse, ut l. p. st . de condit. indeb. & ita fuit in tribunali A. C. obseruatum , practicatum. Nullis vero factis diligent ijs pro exactione acreditore , vel etiam factis aliquibus, non tamen expedito mandato , nec procurato de illud exequendo, ut supra dictum est,in
omnibus superius expressis casibus nulli ei soluuntur fructus . Eero propterea ex praemissis , & infra dicendis rationibus censerem abolendum fore pactum illud, quod fructus semper debeantur ad
eandem rationem conuentam duodecim pro centenario et i m. disdicta, seu disbluta societate : quia pluries in Rota suit declaratum illicitum , & damnatum , ut in pluribus decisionibus rotalibus , praesertim in dicta Rom. societatis coram Lancellotio die a 8. April. i 37o. & alia , coram eodem, die a. Iunij dicti an -
ni. dicitur,quod societate, ea remanet laquam purum mutuum,
S illa taxatio; quae fit vigore praescripti pacti, est illicita: &Propterea nullis factis diligentiis per creditorcm, ut supra dixi, nulli fructus debentur. Factis autem diligentijs, si debitor est morosus in restituendo, ex quadam aequitate creditor potest cxigere aliquod honestum lucrum arbitrio iudicis, prout sole Rei reddere pecuniae, quae stant otiosae absque aliquo periculo vitς, vi supra sicuti dictum fuit per bo: mem: Accorambonum Rotae Decanum in eius voto reddito q. Illustri A. d. Cardinali Carasse super dicta solutione fructuum ab eo de ordine Papae requisito , & hodie soluuntur septem pro centenario quolibet anno , Ut su pra dictum est. Et quod fructus ad rationem duodecim pro cen tenario licite percipi postunt, durantibus quindecim diebus disidictae,quia intra dictum lcmpus durat societas. Put.decis. 68.li. I. De societatibus haec dixisse volui latius fortasse , quam onus su sceptum requirit ; cum , haec omnia in practica potius , quam in iure consistant, & legislatoribus, iurisque peritis hic contrahen-
42쪽
di modus non innoverit, remittendo me ad singularissimum L . doctorum lor Francissicum Castracanum , qui de hoc in sui libri tractatu distusius scripsit. Sed quid si interesse creditoris vere
non ascenderit ad taxatam summam; an tuta conscientia poterunt taxatam summam recipere & sorte negativa est probabilior, remitto tamen me ad Theologos. Et licet nuperrime eon. trarium tenuerit Rota , ut in una Roman. societaιis eorum P. D. Me ο , vi Icilicet nullo modo fructus debeanturpost disdietam, sicut d . Diatam societatem, ex ration με, de quibus in ea, tamen credidi non errasse, cum circa hoc me ad Tbeologus remiserim, quorum opinio in materia usurarum sequenda est, quia illa est magis secura, quo ad conscientiam. quam decisionem una cum nonnullis alijs rotalibus decisonibus in aliquibus nobilis importantiae casibus omissis perdoctissimos qui de his societatibus ex professo scripserunt non inu. tile hic imprimendas curauimus : si autem creditor societatis post disdictam , seu dissolutam societatem magis licite, & sine conscientiae scrupulo voluerit exigere fructus, seu interesse lacri cessantis seruabit modum traditum a Mate. de Asdict. in de
DECISIONES ROTAEiN MATERIA SOCIETATVM. V O TU MAR. P. D. FABII
corambin Decani, Aper fructibus post disdictam societatem.
EPITO ME. DIsdicta, & dissoluta societate non debentur fructus,licet
debitor sit constitutus in mora, sed tantum debetur interesse legale quinque, aut sex pro centenario. s V M M R I U M. a Deietate di dicta , er interpellati e facta in iudicis pro soriis restituita -
43쪽
ne, an donee morosus debitor sortem persoluerit absque suenoris vilia possimi fructus exigi. a Pactum appositum in contractu Reseratum, ut disdicta sorietate cum ιfructus isque ad integram satisfactionem Drιis principalis an valeat. s Ei quid dicendum secundum Theolcgos, o Canon fias . Societate disdicta niihil potest recipi, nec vigore pacti. 3 Es quid si petasur ratione interesse lucri cessantis. 6 Et quid dicendum quando aliquis osci certus de lucro. γ Creditor an aliquid debeat habere si non probatur interesse lacri cessanus .
8 Homo tenetur ad restitutionem eius, in quo damnificauit. 9 Minus es habere in virtute , quam in actu .
I o Creditori, qui non adhibuit diligentiam exigendi sortem po R di dictam δε-
. cietatem an debeantur fructus ad rationem septem pro centenaria .
Vpposta consuetudine passim obseruata, & approbata hic in Curia accipi edi pecunias sub nomine societatis officiorum ad rationem duodecim pro centenario quolibet. anno durante societate . Utrum ea disdicta, di dissoluta, & in---tcrpellatione pro sortis restiturione in iudicio iacta possit iure , ct absque faenoris vitio exigi, & recipi eadem quantitas, lite pendente, & donec morosus debitor sortem ipsam exsoluerit, vel debeat potius eo casu in te surium illud ad ali--- quam minorem summam redigi, di ad quam honeste taxari pos
a Punctus iste ex parte Sanctissimi Domini Nostri, & Illustrinsint,ac Reverendissimi Cardinalis Carast, mihi propositus duas
habet partes, ut ex eius in spinione apparet. Circa prima A partem , an valeat pactum ab initio contractus societatis in ipso contiactu appositum, ut disdicta societate currant fructus, desolui debeant tu eadem quantitate , sicut soluebantur duranti societate usque ad integram satisfactionem sortis principalis , prout de consuetudine huiusmodi pacta apponi consueuerit ii qualibet societate officiorum. Breuiter respondendo dicendum arbitror tale pactum secundum magis communem opinionem non valere , ut tenuit Cyn. in l. i. 'C. de sentent. quae pro eo qhod interest, & Bart. ibi num. i6. dc Alb. in I. i. C. de Summa Trinitate, ubi dicit ita suille iudicatu in Ciuitate Bergonai, di ibi Io: Bapt. de Sanct. Seuer. ubi Pon derauit ad hoc, Bart. ubi supra, Bald. in l. rogalii. F. si tibi . s. si cert. pet. qui melius Omnibus declarat ,& ad quem omnes. re i
44쪽
eurrunt,& ibi Purpur.dicit trane esse communem, & i num. 3 ρ. usq;
3. Lauren. Silua in cons. 6. num. 46. ubi dicit hanc opinionem ess commilitem.Nouissin tract. de mercator.in titulo de contract. mercat.num. a. post principium. Modern . in tract. de contrach. v sur. soLI .num. 3 . Iacob. Renal. in d. l. I. l. I 38. ver. sexto intellige, de senis
quae pro eo,quod interest. Cagn. ibi nun . 9. cum seq. Petr. Rebussi ibi num. 3 . dicit ita suilla iudicatum in Senatu Io. Parius in regula
quatenus in prima regula,de reg. ivr.Cassen .in consuet. Burgund.La 3.sub num. 6 I. Afflict. decis xo. ubi dicit ita fuisse iudicatum Neapoli , de sic ex istis patet istam esse communem opinionem Legisla rumi, de quod ita suit iudicatum in tribus locis Bergomi in Gallia de Neapoli,& per Alb. Rebii T.& Afflict. 3 Et non solum est communis opinio Legillarum, sed etiam Canonistarum,& Theologorum, nam idem tenuerunt Ioann. Andr. in cap. salubriter,de usur.&Car. ibidem Aluar. post alios in cap .conquastus, 'eod. tit.&an eod.cons. I 8. Laur. de rest. in cap.consuluit, q. 3.& ibi etiam Ant. de Butr.& Felin. in cap. cum venerabilis, num. s. de ex
cepi. Theologi autem sunt ὶnfratcripti, videlicet Diuus Thomas a.
a. quaest. et 8 .art. I. cuius verba inserius describam S. Bernardus relatus per Felin. in d. cap.cum venerabilis, serm. 3 2. cap. a. Ant. in 1. Par. lumm . in tit. de nut.& vsur. g.aa. Gabriel super octavo kntent.
djstina. is. q. I s. vers. pro solutione notandum est, sub tit de usuris, sum. Arg. in 'er. usura,il primo,& ibi etiam sum m. Silvcstr. Corrad. de s ontract. illic q. 3 o. in .conclus Bero.in cap.fiu.num. II .post Inno. de Ostiens.
Circa secundam partem dubii eonsiderandum est, sucd vigoreo contractus societatis nihil potest recipi, quia finitus est propter disdictam, vigore autem pacti.etiam non potest, quia pactum non va-7 let,ut ostensum est, sed an peti potest tanquam interesse,& in hoc distinguendum puto iuxta doctr. Paul. de Castr. in l. 3. g. fin. ff. de eo, suod cert.is. quam semper sequuta est Rota, quod autem probaturo interesse curtitudinaliter, de vere scire praesumptiue, & tunc debetur illud interesse lucri cessantis; si vero non probatur tunc nihil sibi debetur, ut dicit Paul. de C str. ibi cuius vςrba sunt hac, intellige. Hoc verum, quando est certum quod fuisset lucratus si pecuniam habuisset, ut quia probatur,quod habuit prae manibus mercantiam, de qua fuisset lucrarus, eo quia pecuniam non habuit non potuit cinere, vel alio modo possit constare, secus si erat incertum, quia non sequitur consuetus est Iucrari aliquando,ergo si habui siet, suis et lucratus,na possibile est quod multa potuerunt euenire in contrarium .
45쪽
Et eum didio Paul. de Cissr.concordet Diuus Tliomas 2.2. quaest.
s. art. 2. vers. ad primum ubi ita dicit recompensationein ver .im
damni in hoc, quod de pecunia non lucratur non potest in pactam deducere,quia non debet vendere,quod nondum habet,& potest impediri multipliciter ab habendo. sed nunquid debeat aliquid habere si non potest probare interesi se tunc se istinguerem, aut debitor fuit morosus, & tunc potest ex
quadam aequitate. creditor exigere aliquod honestum lucrum arbitrio iudicantis secundum qualitatem personarum,& negociorum,& hoc expresse dicit idem Diuus Thomas 1.2. quaest. 6 1.cuius verba 8 sunt iusta scripta . Et ideo homo tenetur ad restitutionem eius,in quo da mitificauit, sed damnificatus dupliciter, uno modo, quia au fertur ei uod actu habet, de tale damnum est semper restituendum secundum recompensationem aequalem , puta si aliquis damnificet aliquem domus eius, tenetur ad tantum,quantum valet dotinus alio . modo si damnificet aliquem impediendo ne adipiscatur, quod erat in via habendi,& tale damnum non oportet recompensare ex aequos quia minus est habere aliquid in virtute, quam habere 'actu,qui autem est in via adipiscendi aliquis habet solum in virtute, vel potest 'de ideo ne redderetur ut haberet in actu restitueretur ei, quod est oblataim, non simplum, sed multiplicatum, quod non est de necessita te restitutionis ut dictum est, tenetur tamen aliquam recompensa tinnem facere secundum conditionem personarum , & negociorum, Haec Diuus Thom. Quapropter ego dicerem si est facta diligentia darem sibi interesse legale , quinque aut sex pro centenario , prout solent reddere pecuniς, quά stant absque periculo vitς, prout stant post disdiciam societatem,& tantum solent reddere praedia tam ra-ilica,quam urbana,vt l. de non alie n.
quia praesumitur hoc fecisse in fraudem usurarum . Auic determinationi non obstat Dec. in cap. cum venerabilis, de exceptionibus, in quo est totum standamentum tenentium contra riuna, videlicet, quod quando interesse est verisimile potest pacisci de certa quantitate , 5 'siit exemplum in foeudo iuxta l. curabit. de ac t. empl. nam tripliciter respondendum est. Primo quod Dec. contra mentem omnium Doctbrum , & contra quod ipse tenuit in G. ni . vi ctiam advertit Purpur. qui ipsum reprobat in d. . si tibi;& Pcris: . in d. cap. cum venerabilis, nisi a quo Dec. habuit dicit hoc
Secundo respondetur,quod nulla est verisimilitudo,quod quis ponat pccuniam ad duodecim pro centenario sine periculo vitae, prout si antro h disdiaam,nisi esset manifestus usurarius.
46쪽
Τertio,& vltimo respondetur, nuod Dec. loquitur in valde diuersis termini, scilicet in studo vendito iuxta d. l. curabit, quo casu debitor percipit fructus fundi, & certum est quod fundus recidit aliquid quolibet anno,nisi esset aliquis fortuitu a casus , qui non habetur in consideratione, in casu autem nostro non hahetur talis certaverisimilitudo, quia,& si daret pecuniam alteri officiali ad societ tem, posset tamen de hoc non lucrari,vel proprer mortem, vel propter decoctionem. Et respondeo etiam ad cons. Paris.6O. Ol. I. quia ipse fundatur in cons. Dec. i 83.qui dicit totum oppositum. Et etiam respondeo ad id, quod dicit Couarr. var.re l. lib. s.cap. I.quia suum datur in d. Dec. in d. cap. cum venerabilis , cui nil satis supra responsu M. ihi i Il Non obstat e trauag. Mart. & Calis quia loquuntur in censibus, qui possunt subiacere periculo ruinae domus, vel censualis praedij, in quibus impositus est,& Rota non tenuit illas extrauagantes simplieiter,sed duxit ad sex pro centenario.
Tondebentur fiuctus socio post venditionem ossicij, Ii. I l cet eam ignorauerit.
ignoraverit. a Per venditionem effici societas dissoluitur.3 Societate dissoluta, remanet purum minum, ex quo non possunt percipi sin 'elus non obstante pacto.
47쪽
4 Ignorariis Nendisionis' e fit si non eperaturquediculas da in si Veniato os .io eompetis creditori actio pro interisse . . 4 ejici, non potest amplius euenire damnum inela proptere non debentur fruct*s. . : τ Usura possunt repeii etiam quod fuerin stomeἐaestit uersi Iutae. 8 Quaηdo potest Iumi alia praesumptio, quam do aιionis Iolaens scienterinde bitum potest Iotarum reperere. o certiorare socium non en necisse quando Hycialis vendit offici Vm. 1 . . In Ex penditione ι non resultat socio pνaiudicium consederabile i u socius sibi imputet, si non inquiri; an mittat duret. Omini circunscripserunt in praesenti disputatione caput' stientie vel idioram Illi D. Io: Baptistae Venditionis osticij, & concluseiunt, si uia sciuerit,sive ignorauerit, quod fructus ei non debeatur post venditione mollici j sundamentum resolutionis suit quia per venditionem ostic ij secre- tas dissoluitur l. verum F. vltimo is pro socio I. soluitur instit. eod. tit. N di soluta societate cessat peritulum
ex ouo ei tra vibrana non rotant percipi reatus non obstante pacto, ve onsuetudine in contrarium, ut fuit resolutum m Rom. lacie tatis .Naij is 3. eptam lius*s.Cu mali manchetto,& in causa Rom. 2o oo Acul. 3. Iunij II7 . coram Cotta,& 'pi A. in aliis causis& distinctio,quae fitrer mod mos, &his adductos per informantes 2r seiente ur; se G item noni habet aliqnod fundamentum 4 qua ignorantia venditionis offici j non operatur, quod societas du- in dex .consso. mi iri ι.&αlibia. d laluta societate militat ea
dem ratio, quod atmstantsepit lispi ter 'g
periculum solum sustinentur societates osticiorum , di lici p rci Diuntur fructus , & ea dissuluia remanet purum mutuum , di cons
quenter non po: Iunt percipi fructu D sed solum in liqc catactae-tit actio ad interesse probatum vere,di concludenter.&ptiue lux . doctrin. Paul.de Castr.m l. . vlt. ff. de eo, quod cert. locis quam Rota seruat,ut reppotadec Ma.lib. I.Mohed.decis. 2O3.Verall.decis. i. lib. 8. in manu scriptis
Non obstat textus in t ed, & socius, Se in l. actionem, I. Ite :- alicui,ff. pro Me. quia in specie illorum text. societas est finita, & ID cet unus ex socijs dissolutionem ignoraret. Bari .ec Bal. in d. . sente id in Bart.& Fulgo inu. . si ρα. Est questio Llum de dari his, de lucris,lc aliis gestis meoio re 'p
ratulet 'diliolutionem societatis,& scientiam alternis lacu, di
48쪽
s quaestio cessat in hae specie,quia post venditionem ossicii non potest
amplius alicui ex socijs obuenire damnum,neque lucrum,cum esset periculum amissionis sortis principalis ex parte dantis , & ex ossicio vendito, super quo solum est contracta societas, alius socius non possit amplius percapere ullos fructus. Non obstat, ouod cum isti fructus fuerint soluti sponte a sciente illos etiam indebitos non possint amplius repeti l. r. ff. de cond. 7 indeb.cum aliis allegat. quia hoc non habet locum in usuris, ouae pollunt repeti etiam,quod fuerint sponte,ac scienter solutae. Bar. in I. si non sortem,ss.si quis falso, is de cond. inde. Iasin d. l. I. sub num. Ia .ver.quinto limita. Dec. in l. cuius per errorem,num . a. ff. de reptur.& tanto magis, quia ista solutio non fuit sacta ab Episcopo animo donandi, sed ad effictum differendi restitutionem summae satis notabilis secundum sortis principalis, quam tunc non habebat itia ' 8 promptu , ut probatur ex suis litteris, & quando potest sumi alia pr sumptio, tuam donationis soluens scienter indebitum potest repetere . Bald. in d .l. I.in fin. & ibi Ias in . limit. Dec. in d.l. cuius f per errorem, num . a. nec obstat, quod esset in potestate recipientis pecunias ad societatem vendendo officium post contractam socie-
certi oratio non est necessaria. Alex. d. conseo. num. I. & ex ista venis
Io ditione non resultat aliquod praeiudicium considerabile, cum non currat amplius periculum amissionis sortis principalis,& is,qui dat I.I pecuniam facile possit certiorari an societas duret,uel ne,&ra dis 'soluta repetere sortem principalem,& ideo sibi imputari debet si est negligens in perquirendo an societas duret, Sc.
EPITO ME. mi, cum eadem persona super eodem,ii 2 ς;0 μ*0ςΠxux taum v que ad valorem ossicii, de non
49쪽
a Societas ex tenstitutione Pauli In probibebatur cons rabi vhra medietatem Yalarii Oscii,s requirebatur supplica: io signata manu Papae. 3 Societas nunc ex conssit. Ti, IV. potest contrahi psque ad ,alorem osci absque Iupplicatione. 4 Qua constitutio usque ad praesentem diem obstruatur. s Societates ollicii de iure communi non possunt Iubstineri, neque in vim con
iradius societatis. ε Forma contractus societatis os c-.ν Sine Iubiecto,s communicatione fructuum non potest consissere societas. 8 'Periculum societatis inter socios communicatur. 9 Os icium semper remanti integrum penes oscia lim, T sie remoti obita societati tricct societas absorbeat totum Ῥalorem es icij. Io Teo contractum societatis cope. v n non alienaιvr , sed socius admitthursolum ad participarisum sinctar m. . II Vcndisio en valida, bceι eadem res renIIIur plaribus.1 a De naιnra confractus ruanti est quod p cunia non . sit repeti.
13 ῖ Iulia decisiones allegantar ad propoli: um quod societas po1 ι conirili x seque ad Ῥalorem cocij. γε cessanie periculo remanel purum mutuum, S Iructus non dibentcir. Is societates non subctinentur siue Uficio. 36 Societas super re aliena potest contrahi in praetulicium con: bentis quanis adest probabilis ignoran: ia dantis pecunias. I γ A communiter accidentibus in piciuntur potius fideiqIrer., quam Ose
50쪽
a IV.in constitutione enim Pauli IV.prohibetur contra hi societas olficij vltra medietatem valoris ossicii, & requiritur supplicatio si-
illius constitutionis,& permittit ut in futurum contrahi possint societates sine supplicatione usque ad valorem ossicii, & non vltra . Et quamuis non inueniatur publicatio constitutionis Pi; IV. taemen dicebant Domini, quod aut ista constitutio fuit publicata , &societates ultra valorem non sustinentur, aut non fuit publicata, de multo minus sustinentur,quia si ista constitutio non habuit effectum remanet constitutio Pauli I V. prohibens contrahi societates vltra medietatem valoris ossicis vltra , quod si publicatio est necessa τι a constitutionibus emanatis motu proprio.Ιlla est multum verisimilis, cum ista constitutio reperiatur registrata in Secretaria Apostolica impressa ab Impressoribusi Cameralibus,& publice uendita,
& obseruata sine aliqua contraditione,& cessat secundum Dominos omnis difficultas, quia in Pontificatu Pauli IV. non fia erunt amplius expeditae iuxta formam istius constitutionis, & societates fuerunt Contractae ultra med ietatem valoris ossicia, & ex ista obstruantia subsecuta fatis aperte dcclaratur, quod constitutio Pi; IV.suit publicata,& habuit etfectum. Secundo circumscriptis istis constitutionibus mouebantur Do- ex Upositionibus iuris communis d. societates non pos- sunt sustineri in excessu, neque in vim contractus societatis, neque
6 Quantum enim ad contractum societatis notissima est illius sor- ' 'a ma , quod partes ineunt societatem super incio, di ossicialis facie
participem fructuuin eum,qui dat pecunias pro rata parte, quam partem propter incertitudinem fructuum offici),& ad effectum euitandi labores computorum, idem ossicialis conduxit ad rationenias r. pro centenario, & ideo cum dans pecunias admittatur ab ossi - clati an socium ossicis ad participationem fructuum in eo, quod societatis, & communicatio fructuum, quorum sociiis peculnas con- γ crens participes fieri possint,& consequenter sine subiecto,& cona- municatione fructuum non potest consistere secietas,l. verum,in fi. pro ioc. N I a. Centenario percipiuntur ex pecunia , ex qua immo pomini licite percipi fructus,& quamuis olacium non pereat com inuni periculo , sed per mortem ossicialis totum pereat damno ip-ιus contra naturam contractus societatis, tamen ex hoc non sequi tur, quod ossicium non sit subiectum societati, quia pro maiori commoditate contrahentium periculum societatis inter socios eominunicatur si enim ossicialis moritur ossicium amittit, de e contra S