Harmonia titulorum vtriusque iuris, item, coniunctiones, conciliationes legum pandectarum, studio ac opera Theodori Straitmanni iurisconsulti editae. ..

261쪽

a d. Consti ueat a nam & idem Iustinianus, qui priorem suum Cosi dicem sine Constitutionum discordia emissum asseu quid Au- rauit, potestatem deinde fecit contrarias leges siqnae ihesii no.Q inuenirentur inde tollendi,& rescripta per nouas Conde pa .re stitutiones antiquata, b ut probabile sit, & cum loci scripto d. quibusdam Digestorum veteri Codici consentientium, satis homi. eas Constitutiones pugnare. Equidem de Digestorum I.n3 suntli. contrarijs legibus. non dicam hic plura,sed priusquam .ae finem his Commentarijs imposuero, non uno an loco movit .sed ostendam,oleum perdere &operam,qui aliquot Pande Ditii. f. ia ctarum nodos sine gladio dissoluere conantur, certe ad yis. diu l. Consultorum voluntatem quod attineto e ut quam pla dis '.Z rimas mendas interim taceam. Quibus multo stupidio

eq.do.I. in res qui nondum animaduertere , notitulinas Iustinianiram d. f.i Constitutiones, Codici sub finem titulorum lesertas , vendiear.6. quosdam Digestorum locos antiquare , d& prioribustum ex ali. derogare Constitutionibus,nam & ipsas constitutiones Institu.eo.l. quo tempore Digesta perscribebantur euulgatas, prius a Ul ae emendauit quam Codici adderet,ut hinc quoque come uir.do.I.m cturam ducas,. i Digestis in quibusdam per hanc consti- f. tutionum emendationem discelsum esse. e Non Videin mendi l. qui bor disputator subtilis,satis scio,ijs qui Andabatico mosiit de .su. re legum contrarietate pugnant,quiq; nihil pensilia I h, d. deo bent in conciliandis contrarijs, qua de re,quoue libro, ὰ, id quod controuersum est, scriptum reliquerit consill-b , i Deo tus, cuius tamen verba plerumque Iuttiniani potius, lam cod.l eius qui prior scripsi, seruiunt voluntati t. Interi de emkd. dum ex inscriptione libri,quo quid scriptum fuit, tami eius qui scriptat, quam Iustiniani qui comprobabit, ita. mi d I voluntar coniicienda est,ut si alia via quae videntur pu- ., his Q, d gnantia conciliare studeas, statim inter doctos audias,

non ς,α. B coniectu

262쪽

inoniectura ista diuinatio est, a vi taceam non animadullertere, quo tempore a Iustiniano nobis relictum sit, nullum in Pandectis b nullum in Codice contrarium videti, c quod genus commendationis , persuasorio legaexordio maxime conuenit, dum euulgantur populo vet obstimet. d Illud. in consesso est, Novellas Iustiniani Constitutiones, reliquo iuri in paucis contrarias exta re,quas & aliquando se editurum statuerat,quo tempore Codicem renovabat. e Hoc enim proprium est eius auris quod ciuile est , ut subinde pro tempo,e dc mori bus hominum refigatur. f Sed tamen & Nouellas constitutiones derogare reliquae legislationi, magis quam abrogare, & contrarius esse dixeris: cuiusmodi legum pugnantia & in Codice extat. Leges enim legibus, &constitutionibus Constitutiones Iustinianus cotrarias, negat suo Codici inesse: non item alias aliis aliqua in parte derogantes. g

si tus de ratione docendi discendique

lium.

dein s.

M.T.Cicero de via & ratione verba saciens, qua ar tes,quae literis cotinentur,doceri discique opol te nullam sine interprete,&siue aliqua exercitatione, percipi polse,auctor est etiamsi , qua plenissime scribi possint, in manus hominum scriptae veniant. Q d nomina tim de iure Civili eodem loco, nimirii quadam ad Tre batium epistola assirmat his verbis: Num ius Ciuile vestrum ex libris cognosci potest λ qui quanquam pluri mi sunt, doctorem tamen, lumenque desiderant . Qii itamen mox vellit exceptione quadam sententiani sua corrigit, de Topicis suis ad Trebatium eundem scriptis sciatiens quanquam inquit, tu si attente leges, si sepius. per te omnia conseqtiere , ut certe intell:gas, Ut V o.

263쪽

EG. BARO DE RAT

etiam ipsi tibi loci proposita questione occurrat,me citatione consequere . Sed quid ego M. Ciceronem profero p etsi sine controuersia inter Latinos optimus disciplinarum tractandarum censor habitus sit. Extant publicae leges de aquae & ignis interdictione, relegationibus, poenis multisque variis sanctae, quibus eade, via quam Cicero commostrat, tibi praescripta est. Nam clipene ad duo millia librorum,uer.suum vero plus quam tricies centenna ius Ciuile olim excreuisset, Flavij Iustiniani Caesaris cura effectum est, ut in sexaginta sex libros,quatuor ni miru Institutionum, quinquaginta Pandectarum,& diodccim Costitutionum, cum paucis Nouellis legibus redigeretur. A quo etiam quid quibusicunque temporibus tradit a piosesseribus, discique abs te oporteret, diligentissime praecipitur. Etenim primo professionis anno, quatuor libros Institutionis,cum to iidem Pandectar. libris Iustinianeis nouis ab uno e demq; Doctore tradi par est:secundo anno libros septεdu Iudiciis,cum quatuor singularibtis tertio, octo de rebus,& tres singulares quarto anno libros singulares decem. Eos qui sunt quatuordecim Digestor. libros caduodecim Constitutionum,& Authenticis legibus perte consequi anno quinto potes. Et haec quidem de ratione tuorum studiorum Iustiniani Magni, cuius leges scire cupis. Lex est, cui statuto moribusve priuaatorum hominum neque abrogari, neque quicquam derogari fas est. Ex qua lege,siue terni sitie quaterni D ctores intra statutum numerum sint, in singulis Acade-

mijs: ita profiteri oportet , ut singulis annis singuli qui iam quadraginta libros a Iustiniano propriptos,

interpretati sint Institutiones, &-ω is a sibi rursus sumant: aliis iam unius anni prosessione , alijs duorum antecedentibus. Ita enim fiet, ut quotannis in Gymnasiiun euntes,sibi deligere Doctorem possint,qui modo& ordine a legumlatore constituto quantum cuique s us sit, intra quadriennium explicet: at que adeo sequen

te a

264쪽

es,si lii bet, audire, de ter vel quater intra praescriptum qua 'iennium Institutiones cum quinque ex septem partibus Digestorum praeeunte magistro,ordine perlegere. Non ignoro, si quis disserendi artem , literarum

scientiam, & reliquam philosophiam, ad ius Ciuile

attulerit , eum per se, partim ex iuris libris , partim ex qualibuscunque commentariis consequi poste, vitandem intelligat: sed doctus Prosessor in iis verbis, quae iuris Ciuilis propria sint, longe alio iiii perserendo labore ex tempore leuabit. Sed dc his annua prosessio satisfaciet: etsi Iustinianus rationem studiorum, pluribus potitis quam paucis, egregie praeter Ceteros doctis

accommodet. Vtramquamque viam ingrediare. totius

operis d spositionem inter progrediendum obserues necesse est,quod ea res uti in caeteris mirum in modum memoriam iuuet. In singulis vero Titulis, uenautae ad cynosuram solent,ad legem, S C. plebiscitum, constitutionem,edictum, respicies perpetuo, tuo Iure-eonsilioriim res bonsa , quaelliones , commentarij subeundem Titulum congesti per Iustinianum, spectant.

am quidem ad rem, nonnihil nisi fallor ad iii menti in commentariis ad Pandectas tibi adsero et certe promouere tua studia bona fide conor, valde te obsecrans, ut vel me adhuc vivo, vel mortuo, rudia quandoq; p

lias, & consiimes imperfecta, qualia hominis operaesesbiciat . Et haec quidem recte docendi, discelidique raris Ciuilis ratio est, de qua mihi parcius dicendum fuit, quod Franciscus Duarenus idem argumentum de rate & copiose nuper explicauerit, cui vi vcterum Conssiliorum more dicam ) idem quod mihi videtur. Quae quariauis ita se habeant,aduersias pr scriptam a legum latoribus, & sapientissimis hominibus rationem omnia praepostere in Gymnasiis tractari videas . Nam ct a fine iuris plerumque incipere & ne parum more id, magnis proselioribus phicet, &glossas quod indignius serendum ell hoe doctissimo

265쪽

VEG. BARO DE RAT. et seculo ) legibus ipsis anteponere: quas tamen o hinbecis adscribere vetuit Iustinianus, ut omittam ex om-

bibus hisce libris, quibus ius Ciuilo continetur, vix denos, singulis quadrienniis in singulis Academiis i terpretari: qtios S ipsos passim & contra edicti perpe

tui ordinem profitentur : repertis in hoc magnificis lverbis, cum apparatu, ordinaria lectio&c.quibus per- suadent id demu esse Iurisconsulti , quod Vlpianus ab Linseris forte suscitatus sine interprete non intelligat. Quid verbis opus p In hoc cospirasse ad unum dixeris, ut contra quam lesumlatori placui doceant, & nescio quodnam docendi cacoethes hac in re legibus ipsis pr4 ponant. Vt si rectam discendi rationem propria oratio ne expliciare atque euoluere uelis, eam dicas ei con, lirariam, qua miseri auditores utantiir hoc tempore in Gymnasiis.Ergo destinata hisce studiis iuuentus, recte discendi studium optimam vivendi rationem cum Po ponio Iurisconsulto existima,& utrumne legumlatori-Dus, & sapientis simis quibusque, an illis nullo duce praeter inueteratum barbariae morem, Glossemata prostentibus de studiorum ratione audiendum sit, etiam atque etiam vide. 3

'. omnes sent etyaterniones, Praeter R, Qui est Duerniones... i