장음표시 사용
181쪽
is imperes acerbo animo. Clemens Alexandrinus servis nos uti vult tanquam 'alteris nobis , quando homines sunt non minus quam nos, secutus. ψpientis Hebraei dictum , ει ἐστι. oων- , ἡ τῶν ais eamών, ἔ-rs vis ἡ σου ' se Iervum halicas , M friura utere, palis enim est quavs tu.
LII. Jus ergo vitae ct neci& quoa dicitur ita servum domino praestir, ut I ῖ domesticam. liabeat juristi letionem sed ni intrum
eadem I rcligione Curccndam Is qua publica excrcetur . Hoc voluit dὶ.Senesa. , cum dixit οῦ in mancιpio cogitandiam non quaritum illud impune pati posι, sed. quantum tibi permitat equi bonique nartura, qua parcere cιι m. captιυιs, G pratio paratis Iubet se qui S a libi ς quid. interes , ait,. quali quis teneatur. imperto , . si summo tenet uri quo loco.comparat subdidum fervo, α ait i G dispari cituro II Pavria in illos licem; quod certe I 8 in hac parte vatae adimondae, ecissi. quia eo accedit verillimum est. Ma)ores nostri. , ait idem Sen ca, domum. nostram pusillam νιmpublicam esse 1udicarunt ; S Pliniuia servis, re Dublica q*adam ω quasi. cιvitas , comas ιβ. Cato Censurius narrante Plutarcho ,. si. quis strivus capital admisisse videria ur, de
eo supplicium non sumebat, nisi postquam damnatus estet, etiam conservorum, j lcio. . Qui cum consciunda verba Iob. XXXI , IL& deinceps IV. Sed di circa: minores poenas , puta verbera in servos , adhibenda est aequitas, imo S clementia . I 'Mi opprimes eum a sie) non dominaberii eι dare , est lex divina M. servo Hebraeo , quod,
GR . Ir in domesticam habeat, ei mandare po2it justum opus &au.
turae, non gentium, non civili.
8 In hac parte vita Significat quemadmodum magistratui aut principi non licet occidere civem sine clα- licto capitali ejus , ita nec domino serm
GROT. e Non dominaberia et duro
Iius fervos Iuos Romani tracfant, pari usque avit magistrorum in eos jungiantur oscio: nam ut eos ab itiam ab iis quae moribus tuorum illierta har
pore demini largiuntur τ ραι quidquid moriIDri de re LMasaluerint id ιegis vrin habet.. d. de legem Wisigotthi-
182쪽
nun et I y prolata vi proximitatis ad omnes servos debet extendi, Deuter. XW. II. q. sy. Ad quem locum fic ifὶ Philor θεράπον-
a. dιυina legi νηιι regia a. est , non quod θνι una sed quod natura Vruit Ideo nsu opo et domanos, ροι estate sua in serυχ ρνα erve isti,nc c eam maι erram I umere super rua in rusolentia re dira feritati - Haec anim signa animi non placidi Iedi malet temperati, ct in subditos tyram nico quodam dominatu 1συι cnit . Nι-quiduam equum est, ait Seneca, graυius bomim re duxιus tmerari quam imperatur animalibus mutιs 2 atqui equum non Gebrιs verborIMI exterret dominandi peνι tus magi-lter : siet enim formidulosus contumax ,. nisi eum tactis blandiente apcrmuderis- EI -κ οῦ-qvid stultius quam in jumentis, quidem σ eani. tius erubescere iram caζrMre , psssima autem conditione hominem esse
Hinc e lL quod Hubraea lege servo aut ancilla: gὶ non pro oculo antum seu & stria. acute. CAcullia, . Per in)yriam scilicet , libet rias
CRON. Is Pro ata Oi proximi alio
ut sit aliqua cognatio omni tun hominum inter. se, quod docent L Literae, unde scinius nos omnes ex Λ- clamo oriundos , sed maxime , ut
Christus jusserit, qilat vis hominem Pro Proximo haberi. GROT. f' Philo De specialibus I gibus secundor Cyprianus ad Dem
trianum; nis sibi pro a, bitrio tuosΥ- viatur , nis ad Oolia utatis obsequι Mus Inreatur, imperio 3 ct mistus fervitiaras exactor fiag. Vias , ver herax , f me , Ilar, navitate, ferro frequenter θcamere aufugis , ct non agnoscis miser Dmninti in Deum tuum; ciam ce xerceas life ια Hinanem dominatum.
GRON. ao Divina legi jusi regula Divina lege' justum habui , non quod existens, sorte casus aut temporis iniquitas aliquansio permittit, sed quod aeterna & senaper sibi similis ratio sancit. GROT. g N in pro otiato tantum ,
sed de pro dente eri Το Philo dicto
veore pose : aher atitem pro malo quod pei ttilis duplex habebit solatin m. non libertatem tantiam adeptus , sed a tamι fero, Ioeooque domino exsomtus ..
183쪽
el udin servorum humane habenda ratio . Quod ipsum nretoe . . Pectat ea .m,aea in sabbacti institutione , nimirum ut la
Paulinum quε Mincipite video quam moltiter tuos habeas, quo si-- plutus consitaboν ιιοι qua ιndulgeatia meos tractem . En mihi se per in
nomen pietatis quam 2 ρο satis et etiam familis maris patres quam dominι vocantisν. Hieronymus si e Paulinus ad Celantiam et mitiam tuam ιta rege o colistiue ut te maιrem magus suorum quam do.
ilo c. tq. in epistola episcoporum ad potestatis ) Notat PC is anu, id iz
184쪽
minam vitiri velis, a quιbus benignitate potius quam severitale exire re υerentι πιλν οῦ Augustinus ἔ Domstea pax a 3QEx patribus ita a Lib.x αὐ e ε- administrata est , ut secundum bee temporalia bona sis siliorum sis. Ut.μες p. o. rem a servorum eonditιone distinguerent , ad Deum autem colendum omnibus domus suI membris pari dilemone consulerem p quod naruralis ordo ita φνsscribit , ut nomen patrisfimιlias hina exortum sit, Ertam ιαμ . vulgatam, ut 17 inique etiam dominantes Me se gaudeant appella νι. αui autem veri patresfamilias sunm et om ιώην in familia sua , tanquam silus, ad colindam o p xamerendum Deum consulunt. , 3. Similem Pi tatem In voce puerorum , qua servos significa hant , annotavit Servius ad illud Maronis , clauo te jam rivos pue-M . Nec dissimile quoa Huracleotae seruos suos Mariandynos imὶ 28 δορον--r, io est se donat πios 4ppellabant ἀραιν πινν σ3 παρον
. UL M Pro Opera ut diximus cn alimenta servo debentur et
185쪽
re serυo debeat, ut cibaνia, vestiarium. In cibariis erant 'o quate Phorm. a . ni modii frumenti in mensem, quos praestitos servis Donatus au-b. ctor est. Martianus jurisconsultus esse ait quae dominus necesse s. ti:, ψ habet servo praestare, ut tunicas & similia . Damnatur ab hist Thae. l..is. riis spὶ Sicularum. rudelitas, qui captivos Athenienses fame vieia
2. qnsuper Seneca dicto Ioco probat in quaedam liberum eia se servum, & 32 benefici i quoque habere materiam , si quid fece
rit quod servilis Offcii modum excedat ,quod non ex imperio sed ex voluntate praustetur , ubi ex mina tario in affectum amici ransii Har, quod late explicat. His consentaneum est , ut si quid servus , quemaomodum q) apud Terentium est , .sm defrau-- - dans geulum comparsit, aut 33 succisivi temporis diligentia quae ... ti; ιὰ ' h.', si aliquo modo sit ipsus. Non male Theophilus peculium put. cennis ἐσων φυσοιών ri 3 naturale patrimonium , quasi contu ris. ἔ.3. D.de bernium definias naturare matrimonium ; sed & Ulpianus pe-pe μβε- cultum dixit. pusillum patrimonium . Nec refere quod peculium dominus suo arbitrio adimere Potest aut minuere 9 neque
GRON. 3o Quaterni modii Seneca fer o traguedo, quod genus honestius, quinque modios menstruos dari strishit U.lt.SO. GROT. p Siculorum eindelitas Et Iseaei Angeli in Siculos captivori memorante Niceta lib. L. qui & episto- stolam ponit ea de re regis Siculi ad
GRON. 8r In quadam liberum eis Ege nonnulla, quae homo serUus agat tanquam liber. 3 a Seneficii quoque Posse domi noMnesietum dare. GROT. q Apud Granlium est Phormione Rctu I, st. I.
Qxalia dat fa-usin domini prolixo,
laetio dicit. ' δεῖμαι ἀμφοΨέροιι αλοῦχηs r ιῖ κτη- ματ ἰπῖσσω Γι 'κι. τ' ρογνι ε ιαύο τετυγμένα .Vgrum utrique trina Ibeias dabo Iargiar st rem meumssique domor nw-.Varro de servis: invi res ad Uur eri liberalius tractaudo, aut eibariistatit umitu Iargiore, aut remisiaue operii , concusioneque ut peculiare aliquidia freno sinere Iieeat. GROM 34 Nariarate patrimonium Ut naturale dicitur, quod tantum est naturale, non etiam confirmatum civili hus legibus, eoque carens effectu, quem habent eaedem res ornatae s
lamnibus logum. Sic naturales liberi, qui non justis nuptiis nati. Is metilium dominus J Dominus justam causam habet auferendi peculium strvo non inodo si quid is committat, ob quod mereatur eo mutictari, sed etiam si eo Use ad usus Vis in indigeat.
186쪽
enim quod aequum est faciet, si sine musa id faciat . Causam vero intelligo non poenam modo, sed & domi ut necessitatem ;nam servi utilitas utilitatibus domini subest , magis etiam quam . . cres civium civitati. Apposue ad hanc rem s Seneca z non ideo Db. vir d. nihil habet servos , quia non es babitaras, s dominus illum tabere no- bene
Et hinc est quod dominus non repetit, si quid servo in
servitute debitum post manumissionem solvit, quia i ut TrypbO- L.M.D-ι--ninus aitὶ debiti vel non debiti ratio in condictione 37 naturali- Lindob. ter intelligitur ; dominus autem servo debere naturaliter potest. Itaque sic ut clientes in usum patronorum & subdu in usum regum , sic servos in usus heriles contuliste legimus, ut si filia dotanda, si captivus filius redimendus, ct si quid his ovenisset simile . Plinius, ut ipse in epistolis narrat , servis suis concedebat Libintra,voti etiam quaedam quasi testamenta facere , id est, dividere, donaro, δε relinquere 38 intra domum . Apud aliquas gentes etiam plenius quoddam res acquirendi aus servis concessum legimus, sicut servi- auia cratitutis plures esse gradus a nobis alibi tractatum est. . Ad hanc internam quam exponimus jussit iam multos apud populos etiam jus illud exterius dominorum leges Ao retraxerunt . Nam S apud Graecos servis durius habitis licebatu ν αι τῶr , qt ad venditionem proclamare , ct Romae ad statuas confugere, aut ψχ praesidum implorare opem contra saevitiam , vel famem, vel intolerabilem insuriam - Illud vero jam non ex jure stricto, sed ex humanitate & beneficentia veniet , interdum W/-μ tali quae sic debeatur; ut post longas operas aut valde magnas libertas detur servo. . Posteaquam jure gentium servitus invasit , secutum est henencium manumissionis , ait Vlpiavius. Exemplo sit illud Teia selli
rentianum et duri GROT. s Seneea) Eiusdem est ibidem e Numquid dubium es ρ in fervias eum pertilio domini t i Dat tamon
GRON. 36 Dominus non repetit Non consequitur actione indebiti, I. I. Instit. Quibus modis Te contrahitur obligatio.
g Naturaliter Potest aliquis es here naturaliter , qui non debet civiliter , ut si pupillus sine auctoria
tate tutoris contraxit Naturaliter
servis alienis. o Ad hane internam Ethicam , morum, humanitatis , conscientiae ad quam non adigimur legibus. 4o Retraxerrant Imminuerunt. 4r Ad menditionem ire magistratum S petere , ut Hominus ιγ Uus atque inexorabilis alii domino se vendere compelleretur.
187쪽
feci e servo ut esses libertus mih Propterea εὶ quod servibas librealtere. zora urtiri Salvianus in usa quotidiano esse ait , ut servi , etsi non optimae, saltem non improbae servitutis; libertate donentur; addit,qus in servitute positi eanqui*νant ex dominorum domo tollera non ve tantur . CuJus beniguitatis multa exempla in martyrologiis appan anxv, i a. tant. Ex bis quoque laudanda benignitas legis Hebraes, quae seria vum Hebraeum certo tempore exacto m1numitti Omnino iubet , uὶ siκc sine donis: de cujus legis contem tu graviter queruntur prophetae . Catonem majorem reprehendit Plutarchus quod sese vos senectute consectos venderet , immemor ejus quae est inter
Mis. o/νM δεν- VII. Quae itio hic incidit, an sugere fas sit ei qui bella j
intur ἔ.r, . siO cabius eli non de eo agimus , qui suo ψ proprio delicto poei Nur i t nain eam es, commeritus, sed qui in publico iacto in hanc for- η st iunam decidit. Uerius eli fis non esse, quia ex conventi Onς, u GHA. dximu , gentium communi operas suas civitatis nomine debet. dotem. disp.r i. Hγd tamen ira est intelligendum, nisi intolerabilis squilia hanc b. . n. 3 19. imi imponae Decellitatem . Videri circa hanc rem potesι respon-Lus ι ,-- , suui Gegorii Mocaesarien iis a VP- tib L. i. . s. Viii. 1'. 'F vimus M alibi dubitationem , an&quatenus naia' e, ex servis domino teneantur interno jure, quae hic ob specialem bello captorum considerationem omitti non debet. Si paren tes suo delicio poenam q8 mortis. erant commeriti ,i poterunt eorum postera qui sperabantur ad vitam servandam Obstri igi se vitio , quia alioqui exstituri non fuerant ; nam & Ob. alimenta alioquin defutura prolem suam parentes in servitutetm vendere possunt, ut ibi diximus. Tale est Ius quod ini Cananetorum poste-
Ita manu stripti cie . Varro narrat in Feroniae luco dictum servis : bene meriti feGant femi se fiargant liberi r. in quibusdam locis tuos liberari ser vos: ubi octu plum. pretii quo eniti. erant para erunt. v Nec sina donis Consuetudo id: InterFretata ne minus xκα. sesis de
unde Nivaι in . libertate, Aum desier isteum alere dominus.
qui bellti injusto, iliis licere tradidi a T. 6.
ter caeteros flagitiose aut sceleste pa
7, S. 48 Morris erant eam moriti γ Et Mnon genuissent, nisi victor illos conis servasset ac condit one , ut servi rent et: possvnv videri di ii, quos gignunt pollea , ser vitutem eam lenu here ob suam vitam r neque enim aut. nati scirent aut superstites essent. nisi genitoribus eorum peperciso communis dominus dc ipsos proincreandi educandique copiam secis.
188쪽
L. Pio debito autem civitatis ii quidem qui iam niti erant ,
ut pars civitatis obligari poterant, non minus quam parentes ipsi; at in nondum natis non videtur hete causa sussicere, sed alia r quiri et aut ex parentum consensu expressis accedente alendi necessitate, idque etiam in perpetuum z aut ex ipsa alimentorum aptae statione , idque duntaxat q9 usque dum operae totum quod impensum est expunxerint. Si quid usera juris in hos domino a tur , id videtur ex lege civili dominis plus aequo largientibus procedere. IX. r. At quas apud gentes jus illud servitutis ex bello in is usu non est, Optimum erit permutari captivos 3 proximum di mitti pretio non iniquo. Hoc quale sit praecise definiri non potest: led humanitas docet non ultra intendi debere quam Odeis ducto ne egeat captus rebus necessariis; nam & leges civiles hoc multis indulgent qui suo facto proprio in debitum inciderunt. Alibi hoc pactis aut moribus definitur: lxὶ ut apud Graecos FI lim mina, nunc inter milites menstruo stipendio . Narrat Flu tarchus olim inter Corinthios & AIegat enses bella gesta ἔμη - .
- σιαγ--ε , mansuete σ ita ut populos consanguineos decebar. Si quis captus esset, eum a captore habitum ut hospitem & fido de pretio accepta diutissum domum et unde natum 72 νορήναν nor
a. Excelsioris animi est illud Pyrrhi a Cicerone laudatum:
sy)Nec mi aurum posco , nec mi pretium dederitιset V Ferro non auro S I vitam cernamns vicique ae noram virtuti belu fortuna pepercit Eorundem libertaιι me parcere certum est.
Non dubium quin crediderit Pyrrhus justum a se bellum geri; tamen parcendum e ac stimabat eorum libertati ; quos probabiles
re pro Omni sun tu, qui in eos factus est. atisfecerint. so De m με egeat ut eaptus non privetur omni patrimonio, setitantum ei relinquatur, quo se sustentare poisit. GROT. x Ut apud Graecas eiam mi in κο Bello Gallorum eum Hispanis in Italia eques redemtus quarta parte annui itipendi; . non comprehen liqui ordines ducerent eisque turri inrest nec qui justo prielio aut oppido
Per Uiux caPto venirent in potetiatem . Mariana xx Ul , 8.
GRON. s i Otim in Centum draemis sive decem Philippis. Inter
Fabium Sc HannibaIem eonvenerat . armenti ponso binis & selibra sive
mille nummis. Liv. a 2 , 23. Hannibal ad Cannas captis equiti quingenos quadrigatos, trecenos pediti , servis centum statuit. Lim22, s 8.
mis hospitum a quae tamen vox usu deinde ad quemvis holitum ligni canitum producta dc dilat ta est. GROT. ν Me mi aurum posco similem Tiberii Christiani Imperat ris in Irisis bonitatem lauciat Me nander protector; Si sebuti Mariana. item Sanctii Castellae regis lib. xl. GRON. st Vitam cernainus De Urita certemus.& Pugnemus.
189쪽
i. radi cauta in bellium tulissent. Simile Cyri tactum celebrat Xenophon; Philippi Magedonis poli victoriam ita Chaeronea Polybius ; Ale
xandri in Scythas Curtius; Ptolemeti regis oc Demetrii, inter se non bello magis quam in captivos denignitate certantium , Plu Vito D - tarchus 6 Lysimacum vero sZ, Getarum rex Dromichaelex bello ινμα- V captu in hospitem suom fecit, paupertatisque simul Geticae ac comitatis teste in factum perpulit ut talibua amicis a quam Lollibus
ROT E Getarum rex Dromteha- excerptia Petretanis det a Meminit & Diodorus Siculus in
Temperamentum circa acquisitionem imperii I- a atenus. νιstitia interna peτ-
Ilia Laudabιle esse hoc yιre in v mi abstinere
bis quι habuerant: V. Interdum impositis presidiis .
VI. intrι tιs etiam σ ί -- ιιbus oneribus. VII. Utιlitas. ab hac modeyatione indicatur, VIII. Exempla 2 ct de mutata forma reιpubluae apud victos.
recte partim ejus victis relinqui ἀX. Aut . eerte libertatem aliquam .Xl. Praeipue in religione LXII. Saltem υιctor clementer haberi oportet, σ-
beneficentia. Iusto bello ut alia acquiri pollunt, ita & Σ jus imis perantis in. populum,. & juru quoa in imperio habet ipse populus 1 sed nempe quatenus tiri aut pinna . nascent lS ex crati , aut alterius debui modusia inibu L addenda est causa vitandi periculi
summi L Ma hqc causa plerumque cum. aliis miscctur,. quae tamentPsa tum in pace constituenda, tum in utenda uictoria maximi spectanda ellia Nam cettera est ut remittantu L ex misericordia is .
exempli. gratia , si comitia, ordiones , si prinilagia )i illo Potest uti vi chor , huic detrahere dc id imminue
GROm n In populorum partes Aut exiguux aequitas aud laudatur huma
190쪽
In publico aurem periculo , 3 quae modum excelli securitas , misericordia est. lsocrates ad Philippum: πῆ -omu '
hactenus edomandi sunt , quantum satis erit ut tuam νοῖ υ
i. Clispu, stilustius de Romanis veteribus major noliti
religiosissimi mortales vibit victιs eripiebaut , ψ pi ster- πη tram. Digna quae a Christiano diceretur sententia ; quicum illude a dein convenit: sapientes pacis causa bellum gerunt , Cr .xsDe Otra mentant. Aristoteles non semel dixerat, εἰρη
sumam. Nec aliud vult Ciceco,. cuius hoc est san tiumum ςu D. . iarum. bellum ita suscipiatur , ut in bil aliud nisi pax quaesita videatην. Ejusdem S hoc inite et sit suscipienda bella sunt ob eam causam v
sue m ruria in pace vivatur . . . 6 - - -
a. Nihil haec distant ab his quae nos docent veru religionis T a; ΦΑ
Theologi , finem belli esse amovere ea qum Pacem Pςrxv δ Mai. δε. Rnte Nini temporae, ut ex Trogo alibi dicere cinpimus, nΠς im DIIU e.requis Petrii saltu .ri magis quam proferre moλ erat,intrλ tuam cuJque g. . patriam regna finiebantur ἱ reges non imperium sibi, sed POpuiis suis gloriam qu ebant, contentique: victuri im ri. -bi k0ς - ν o. . ,.D.; h, quia nos retrahit quantum potest Auxullinus, cum ait Συrdeant tamen ne forte non pertineat ad. viros. bonos b . gaudere de imperii latι rvdine; qui & hoci acidite felicitas mase est υicinum habere concordem, quam πιιmum malum sub Mare bellantem . Adde quod in ipsis cop.r,' D. Ammon ,. propheta Amosus se vete. reprehendit hoc. studium , proferendorum pec arma. nn um IlI. Ad hoc antiquae in nocentiae exemplaT proximz accellit Veterum Romanotum prudens modestia r bodie sep ιmρο- νium. ait Seneca , nisi salubris proυιdentia victos permiscuisset vι-ctoribus 2 cinditor noster Romulus ,. ait apud. Tac tum .u tu ahis.
Iratris P Qua modum emedit , eeucitas , Si non peccavit. quidem aliquid insigniter , neque .lcher sed tamen sal vus esse Mictor non potest aut non stabile imperium aequisitumi . nisi duriter victos tractet i hoc casu si misericors.est victor ,. ita suos & se immisericors est L cato apud Sallure 1 ΑIexander Imperator Artaxerxi Perse r δειν, μενδεν τε μεν τοι rnισιν ἔροis mi μδ ηπιωνφειν , μηδεματαεαιτ μισω Mωρ se oν μεγαν , εγώρειν πολεπιν αγαπητωι δἐ ε χειν
a Praeter imuriae Praeterquam sa- Vide Cyrillum. librom contra dulia, Critatem nocendi, qua per lasciviam. num. reges Ue in limi et male usi fuerant. dantem quod, sui&contentia essent n