Historia reipublicae Massiliensium commentatio

71쪽

quae in septentrione apparerent, locutus, Pytheam dicit ire uten imulam pervenisse ibi totum tropicum circulum supra horizonte conspici, quuinque monia cancerum me serit, diem per mensem unum durare. Apud Sirabonem IV. p. 20i v le pro terra habetur maximo sepientrionali, de qua quae per crebuerint valde sint olucum Pytheas quae disputaverit de ea,

inmenia esse, licet res in coelo apparentes et ratione main maticas recto indicavisse videatur. Veritatis quoquo speciem habere, ita di x Erit de bestiis plantisqite, itarum multae illis in

oris aut omnino deficiant, aut ri riores sint. Milium ierbasquctsilvestres et radices nutri luent homiri ibus inservire, nonnullos mello quoqtie vesci podem quo nil potiindit uti. ruri erit a vero, quum nubiunt densitatem solis radii Iarius perfulgeant, in

magnis aedisciis, quo spicae deserrentur, tundi, et asservari. Hipparchi s quem multa constat o Pythea desuuisisse, hoc quoque ei debebat, iiqd centum et novem millim stadio inmintervallo inde a Massilia versus septentriouem diem liiiiii

tempore octodecim horas complecti dixerat. IIis adjiciamus, quae de t ernianiae littore septentrionali arithmi posita habeaturis Ac Strabonem , quidem si limum audiamus, nihil ille habet in hoc genere, ilia Pytheo auctoritatem loqueretur. Immo terram ali, ab Albi versus orientem incognitam esse , neminem enim adhuc usque ad ostium maris

72쪽

Hyrcanici perveni ης E, pq e BDmanos Albim explignando rari gressos esse. Contra memoratu perquam digna scin expositaminedam a Plinio i): e quibus ante Scythiam, quae sppin tur auronia, unam hisulam hesin diei cursu, in quam eris tempore suetibus electrum ejidiatur, Timaeus prodidit. Reliqua lixtura inestria signata fama. Septentrionalis oceanus, Amaru chium eum Hecataeus appellat, a Paropamis omne, qua se thiam alluit, quod nomen ejus gentis lingua signismi congela mn Philemon Morimarusam a Cimbris vocari; hoc est mordi

rium oceani, Mentonomor nomine spatio stadiorum sex millium ab ho die navi atione insulam abesse Abalum illuc verentietibus advehi et esse concreti maris purgamenium; incolassio ligito vis ignqui irasti eo , pro clinisque Teutonibus vendero. Hula Iatheus indidis, sedi insulani Baslumnis a vii A satis 'ex his ocis, Pytheam rido adas ilienti vero cogitandum

os; dubiisti non potam de iis Germaniae locis disset Disso, quibbu eleetrum maxinis reperiretur, cujus rei si ratio habetur,

Menton m n aestitari iam probabile est, ad sinum maris, quem vocant odio ,srisches Iais' referre, ito quidem jam iuveri in mentem venit, ita inqυ im quum ista sex millia si Milo. rum consociare cum hoc aestuaIi non PQ et, excenta in fili

73쪽

autem Pytheae ut recte judicemus, a dantur necem est, quae teteroquin in nisilies sertur et astro

nomia praeiulisse. In quo maximo est insigne m. ii' ita in quo distis: --εquaiore inti allum Pgnoinis ii, o tim-bram inop istione Aurate, ut tui seri poterat, Udagavit a.

Proportionis inius pro terrarum, quae aut ad septentrionem aut a meridiem vergerent, situ diversitatem , iam Anaximenes aseservaverat D, Pytheam vero hac re, quam satis incertam sinconstat, accuratissime usum fuisse, intel Iigitur eo, quό quao recentior aevo . c. assendus de atitudine Massiliae observaverat, veritatem eum prope assecutum esse demonstrent. Ex ipsa Ionia credibile est, illam rationem Μassiliam esse delatam.

Atinad, quod investigasse Pylineas ditatur, pertinet ad aestum maris ac recessum, cujus causam in I ae vel πληρώσει vel μι o. quaesivit Plutarcho autem, cuius ego attuli locum, quum non aperiatur, qua ille ratione a Iuna maris aestus deduxerit, neque habeamus Praeter eum, unde accuratiora possinto Minua Mim: bH suae la Hop. - TR p. - . 2ὶ urio situr. I, 24 - 180 ai. . tia: i. va mutauiu a piae. III, 17. p. a Go. Π-έας ὁ,ασσα-

74쪽

cogiunci, magnopere iuva nuctuat, quod ut et spia Phoenice, i intellexerant, distingumidini est inter quotidiatam, menstrinos et annitus maris aestus praeterea mei poluii iti constintuit, ut non una sterii mari, sed tribiis aliis assumptis, inter quas medium in locum teneret, eum designari putaret', Graeco Apollonii Rhodii interpreto traditum est o P thea libris, in Lipara ad Stronose insulis si quis serriun rude posuerit, postridie eum instrumentum invenire, quod consescupierit. Talia autem an pro veris habuerit 'visa' non constat. Iam si de itinerum Pytheae fide quaeratur, inprimis duo sunt spectanda, primum num ii de iis potuerit explicare, si terras, quas dixit, reapse adierat, tum an aliorum narrationibus accipere potuerit, de quibus in libris suis exposuerat.

Stadiorum numerhim in pleri g qtae, quae se emensum essu dixit, spatiis Pytheam fefellisse videmus. Patet hoc tum ex iis, quae de illo stidamniorum promontorio exposuimus, tum

Britanniae ambitu, quem duplo majorem constituit, denique illo aestuario, in m Scythia vel Germania per sex milii si diorum porrecto. Hoc amen quo excusent qui Pytheae enoeupiunt, habent tum in stadiorum diversitate, tum in eo, quod in emetienda navigatione veteriam, ipsis imprudentibus, facilis error fuerit , an his autem quo minus acquiescamiis, inpedit et

1 strab. III. p. 1 3 174. t. Solis. D. En m. . M p. 6 SH 2 IJher Geogr. II, 1. P. I. 3 Isipparcae ad Arati Phaenom. p. 179 in Petam inanes.

75쪽

aere ior, qua ii structus .m diuisas, athesis cognitio et ex xvi in quibus is is est gnoti si quod uisitire est nomitibri et accipi debet, mrum iter insep Me ni atri taurus ,

ii iis longinqua tentaverat, eo ne, ut terrae cognitionem amplisicaret, et poterat et debebat siligenter evitare, ut spatia accurate computaret, itaque ab erroribus sibi caveret, in quos incidisse eum intelleximus. Eratosthenes atque Hipparebus de septentrionali Oropa Pythea multa depronis o dicuntur, inde probabile .est 'uao de Britanniae forma statuerunt, ea et ipsa ex illius libris hausta esse. Sed veriorem eam uin yili par indicaturum fuisse, si ambitum insulae ipse legisset. Simul lapsus est, quod maris

aestus upra Britanniam ad octogenos pedes exsurgere Contendit, quBmqUM et hunc errorem Pytheae patroni excusare magnopere laboraverunt

ne Thulo quae tradita ab eo sunt, vix potuit ita proferre, nisi e e suis ipsius commentis vel aliorum confabulationibus. Nam quo defendere eum solent, maxime ii, qui Ιi landiam opis

nantur Pytheam assecutum esse quippo quod circulum arcticum ac tropictim num eri ac per lini id iam anni partem ocis mdiemque durare indicaverit, hoc ille etiam Massi Iiae conini odeexquirere poterat. Quuta enim cognitum esset, dies, quo magis ad septentrionem terrae vergerent, eo illos quidem longiores fieri, acilis inde conclurio fuit, teriam statuendam esse, qua omne diei ae noctis discrimen per dimidium quemque annum prorsus inueretur Quod ubi seret, ibi circulum quoque 1 Plin. Ii, M. Mura. p. 82

76쪽

amicum oum impie concidere quae tum sui mainins MVe tronomiae ratio idem demonstrari potuit. Unde mirum eris usque mihi visum est, viros doctos iam gnaviter egisse, ut ter ram, cui Thules nomen assignaretur, explorarent speraverane videlicet, ea quidem exquisita dubia omnia de itinerui Pythinoveritate se sublaturos esse, in quo quum simul ingenii stemtandi copia daretur, nihil reputaverunt, nisi patia quemadmodum consociari, et paucis iis, quae adhuc supersunt, a ninea traditis aptori possent.

Non exploratiora sunt, quae Pytheas post reditum a Thulose legisse usque ad Tanaim sumen professus est Europae littora. Ac Pliniiis fortasse quae signisi ivit, e Pytheae scriptis minus

Eccurat depromsit, sed vix poterat tantos ala ores facessere viris doctis, iri ad vera in terrariam in mari altico rationem tradit Cere illa susceperunt, si accuratius ea in libris Pytheae consignata invenisset. Nam Di nune sunt de tria iis altici oris ΙΤytheae Placita, fluxis potius alior una rumoribus, qua in ex ipsis factis ab

eo in illas regiones profecto disquisitionibus provenisse Mentur. Sed jam alteram illam quaestionem excutiamus, id potu

rit sieri, ut acciperet Pytheas, qua in thri sui exposuerat. In quo recurrendum inprimis est ad ea, quae de Inercatura rapta disputavimus. IIaec enim fecisse vid stur oppori uni latem quatiam de Britannia, tum de Germaniae septentrionali littore Ossent rumores Massilia percrebrescere. Ac 'theam quidem,

quum libros suos conficeret, nihil praetermisisse, quo plura posset do terris aut maxiluis, de quibus explicaturiis erat, ex- 1 in iterer. I, 2. p. 1 3 181.

77쪽

plorare, non magis constat, quam nisinesis et astronomiae eq-gnitione in eo perquam eum adjutum esse.

terrarum seperiri ur. χxplorarit Priaturi tamen neque necessarium illud est ex iis, quae do mercatura supra distinus, nequs deinde vel mensio injicitur ejus rei ab ullo scriptore, vel itine

ris ratio ita comparata luit , ut id consiliuiti ei fuisse appareat. Urbs enirn qui opus fui kset, ut in Thulen vela daret.'Neqiae est, it ad te irae cognitionen amplificanda in Massiliensis respublica yytheam hoc iter sitscipere jusserit. Quod si statuatur, seri non potuit, quin quae ex ejusmodi publica prosectio con ecilia fuerint, in ipsi quoque popli ny Vpnx, m vi , ad PHibium, quem Galliam ipsum adiisse. runsuu ade' 'o 'lum ab umenti araverunt nonnu* iu de 'xq- Himilconis, quas cartilaginiensium suscepisso iussu dicuntur expMitionibus , in quo tamen re u iri ebet, alio de sine es niarum' quippe condendaritim eatissa inlata, illos a civibus suis

unum consociaret. Ex his autem quum plenam quidem et -- maratam septentrionis descriptionem contexe . nequiret, comm

78쪽

eho ea tradere vix poterat, ii atri redariis sis in linierarii se inani, iri ut maioren etiam dem adiiceret, vix alia da caii in se ipsinn, quae describesint, loca adiisse asseruit quae alia statuuntur, non opus est, ut quod Polybio ae straboni visum est, sdem omnem Pytheae detrectemus, immo pleraque, aut ab aliis accepta aut ipsius ingenio excogitata recte prosera eis

terat.

Cum ' ille comparari solet, qui ejus aevo vixisse vid tu Euthymenes, amarisano Heracleota in iis numeratiis, quir urserite conscripserint D. Si quid ex iis, quae de oceano ad Nilo exp-uisse sertur, concludere licet, Africae oram inde, columnis Ilereulis in libro suo adumbraverat Cui tamen prope

omnes qui Euthynienem commemorariant, magnopere sunt dissi- si, inprimisque impugnaverunt quae de ii caussaque, e qua inundation et iis proficiscerentur, di ;soria prat. iliam enim diis Nerat ex Oceano, qui dulceri haberet ' aquarii, exortum etesiis

a senec. N. Q. IV, 2 Euthymenes Massiliensis testimonium dicit navigari, inquit, Atlanticum mare. Plutarch de plac phil. I 1. p. 97 d. ora. Eous ενς ο ασσ λιωπης ἐκ πO Ωκεανον,

rum, qui Helculis columnas navigando excesserint, ein talo it a spineiit. - Caeterum undas Oeeani meridialis quum eo. qui a sole e veteri hus quidam enserent, inde profecta est illa

79쪽

- 76

ita impelli, ut minae ad mlo semiderentur, si autem remi

in GVium intra alveum se continere non posse, sed in eampos vicinos excedere. At ne primus quidem hoc protulerat, sed a

te eum extiterant, qui similia contenderent. Prael prea de eo nihil constat, nisi quod Euthutnenes quidam a Clemente Alexandrino do chronologia scripsisse fertur. Alterum illud, quod Mim qilienses jam ante bellu in cum Caesar ad literas intenda contulisse dicebam, E studiis potissim uti Cognoscitur, quae in emendando et expoliendo Hon ip rci Ollocaverunt. Qitum enim in scholiis ad eum poetum in priniis

in Venetis, quae vocantur, plures Moeo os memorentur, factae quidem, uti videtur, ante Zenodoti tempora, in sex illis, quae ab ophinis terrisve ubi exoriae sunt, duxerunt nomina, etiam recensio est Massiliotica. Ex qua quae aetatem tulerunt, viginti sunt lectiones, unde tamen nihil sere est, quo aut eius recen- conis indoles, aut grammaticorum Massiliensium studia accuratius perspiciantur. Advecta illa διόρθω- est Alexandriam, ubi in bibliotheca reposita patriae nomen accepit. Iuic rationi, F. A. Volsio 3 prolatae, et ipse nullus dubito adstipulari.

Post eversas assiliensium opes, quum omne eorum studium in patis artibus exercendis versaretur, intentiore etiam cura literas ii tractaverim t. Falleremur autem , si ea in cultu oram iam Massiliae Bilruisse crederemus, quae nativo i indani ingenii vigore ac virtute enascitur. Videtur potius tota ad ea

studia pertinuisse, quae in usum vitae traduci poterant, aut lilii. Verse ad vitam elegantiorem spectabant. Haec recte nos statvisse, hoc inprimis iam asserendo Strabonis loco Lapparebit, 1 mir mlas in Hom. p. v. 2 iv. p. 181.

80쪽

digni, o quiderii, quem in hac quaesiis is respiciamus: λia HV- ών προυρον id αε ροις oreis iuua ευτῆριον, Ma

phia ac medicina inprimis fuerunt, quibus Massilienses studia sua dicarent, quae quidem ut magis etiam adiuvarentur, sum

libus publicis praeceptores illarum disciplinarum hos enim iuque sophisiarum nomine intelligendos esse alu runt i, Hoc enim quamquam a strabone de Gallis praedicatur, dubitari t me non potest, o Massilia ad eos trantiisse Fuerunt autem plerique Massilienses inprimis telorici ac medici, Romae Ginde inclarescentes, qui huc o Massilia immigrarent. Neque Graece tantum sed etiam Latina docuisso videntur. Unus eorum 1 Plotius quum Romam concossisset, Rouianos Latina quoque lingua erudivisse dicitur a). De singulis viris, qui Massiliae aevo illo noruerint, noliti jam uberius explicare, iura quod, quae universe de iis diximus, sere ad plurimos quadrant, turn quod 1 caino ad Simb. l. i. 2 Quintil. lI, 4. Hist. lit de Franeo Tom. I. p. 83. In iis, qui

tum temporia Massiliae doctrinae laude inclaruisse feruntur. a. xima commemorari debent L. Plotius, Oseus, Agrotas cael. In