장음표시 사용
81쪽
tiosirma quaeque ex Indiae regionibus oneraban
asporta hantque . optimὴ animadvertit Servius summam quandam intercedere amnitatem inteemotum navium , aviumque , ct reciprocum es e Ordinem alarum atque remorum. Virgil. Georg. Iib. 4. apibus natatum attribuit:
Hine tibi iam emissum e eis ad sidera ean re per aesarem Ithaidam suspexeris agmen ,
obseuramque reati vento mirahere nubem ἰContemptitore Idem lib. 6. AEneid. alas Daedali vocavit remigium r
Ad eandem eum navibus smilitudinem formas cursusque pisces & ceti veniunt. Quae nimirum in piscibus sunt extantes pinnae, id in navigiis remi et caudae veth pilatum gubernaeuli agilita, em , δέ quoquo vers hs sese fleetendi dexterita-aem imitantur . Nine s denudare pergas involuerum labulae, quo Andromeda ecto obiecta fingitur, plane invenies cetum illum navem sui Dse a Neptuno immissam ad puellam diripiendam: neque aliud est, ut stribit Hyginus , prope sui Dia ut a eeto eadem devoraretur, quam quod in ventrem , vel potius concavitatem navis conii eienda illa esset, ut ad Neptunum insulae Regem enavigaret . Nec a forma solummodo , vel piscium depictorum insignibus appellationem suam duxere naves , sed ipss antiquillis suit pisti hus navigatum. Satis id docemur a sabula Ario nis a delphine vectati, aliisque non paucis, quae se exponuntur a Plinio , Gellio, ct aliis seri,ptoribus . sed & emortui pisces, eorumque exuviae , spolia Sc erustae navigiorum praestit
di exhibuere navigantihus . De his ita seri hie Diodorua Sieulus lib.3. Habent tes assines exi amunhadine , nihil piscatorum lembis minoras . quarum erasis , ut qua Baphae formam hahent ,
commodum alantur, edi tu eontineatis oras aquauis
di eoail Iis savigam. idem tradit Strabo lib. 1 f., ct Plinius lib. s. cap. io, Photius autem de testu dinum copia , quae inter sporades AEgaei maris insulas enascuntur , & earum utilitate multipliei ita serihil : In eircumfuso pelago testurinam eo. pia noeitar . Gorgasia in editis laeti inde ease mentant, ad navigationis praeterea usum ti si is transferunt. Ruost ut res eadem nasIs , domus, masis , ct ai;menti hominibat Etis usum traseat. Non abs re suerit Egγptiorum etiam . indicare naves testaceas, fictasque ex luto, quas
memorat Strabo lib. I . , & Juvenalis indigitat
raum proceritatem vastitatemque navigiorum progressum est , quibus hodie explicatissimam pelagi faelem audacter proculcamus atque c-- legimus . Licet verb exemplum fabricandae nais
vis a piscibus ductum fuisse nonnulli seripserint:
ab eorum nempe dorso earinam inflexam, a ea pite proram directam, a cauda verb temonem , a branchiis remos acceptos; Hesiodus tamen,
qui vela dixit navium alas, ab avibus potilis mu tuatam indicat figuram navium. Rostra certE
ductum ab avibus vocabulum nune etiam retiis dent . Vide μυigatio. NAυ EI RELLica . Quoniam non terra sollim, sed etiam mari bella & dimicationes exereet ambitio mortalis , idcirch ad usum hellicum varii generis aptata navigia , quae figura , mole, caeteroque apparatu diuersa . alia aliis temporibus , pro vario aetatum usu, inventa sunt atque compacta. Hinc navigia, elata turribus, instructa militibus, clavo etiam, velis, & rudentibus Ornata, aqua. eteos elephantes nonnulli dixerunt. Quanto magnis centiae studio atque adeo ambitione certaverint antiqui Reges aliquot in adornandia bellicia navigiis , omnique paratu , armamentisque i fruendis , satis fuerit indicare proposita tibi. Lector, deseriptione navis, quam extruxit Pt Iemaeus Philopator. Sie autem illa destribitura Plutarctooesea tamen quadra inta ordinum natem ad eandam eurapit Ptolemaeus Phi φαον , is longi dinem quidem prodactam ad cubitos δε- eemos octoginta: altitudina autem adjummitatem usque navit, duodequinquaginta eωh toriam. In fratra aurem erat qaadringent;s nautis, extra remiges, qui quater mitra namero erant. Capiebat praeter hos navis is adiri ι ana ct eatafro male armatos mistes pasto mixtis ter mlire II.
Verariolum hae natis sui spenationem exhibuit ab immobilitas σῶ iis param admodum digerens. Eiusdem nauis descriptionem habemus prolix.
adhue magis atque distincth apud Athenaeum . lih. s. 2aadraginta orianum uatem eonstruxit Philopator , quae in longitudiuem haberet oero-ginta sapra dueentos eabitos , octo autem o tri. ginta in lati disem ab adita in aditum, in atriis tudinem autem usque ad summisaram ct oram napis , quod aerosolion dicari, octo ct quadraginta
pis ad eam partem , qua mari alluitur, ire quinqua,nta cubitor z gabernaeau autem habe-hat quatuor, fingula in longitudinem trigἱnta ea hhoram , remos verὸ longiores ovo ct trigintaeabit oram et qui propterea quod piamiam haberent in evatis , ct quod ad interiorem partem graviores essem libramento , Uuἰ habiles ad remigandam erant, Fala praeterea dia ita prora , duplieisa. puppe . refraque septem haselat rquoram unam quidem extabat: quadam a atem eostrastora erant , misoraque , nonus a veia ad epotidus erant eouorara . Zosas amem perpe-isas habuit duodeeim. qMaram quaeque sexcentorem erat eabitorum. Erat autem misa egregias metria : admirabilis praeterea ct alias Moisoruatus, aderias proram ct puppim erant expressa animalia usu minora duodeeim cubitorum. Ois omni parte muri pliei rara pisura . Iegaba-υν. Tota veri ab ea arae,qua remi eohoemi erant, qua ad earinam ipsam in habisa thursos hahebat. cum perpetius hederae foliis.Mahas autem erat Oarmamentorum orsatur, qviibas infruebantur pa ter , ut q-gae eis isduehant. Cum autem experimerii eatis dedae etyr , Iaseepit remiser aras quatuor milium , ad reliqua astem minia seria quadringemes. In eatastromata Oe Had3ι bas halais pnpagnatoris bis Mile oningentos quinqua ima, praetre magnam multitudinem ha- minum, qaa adjuga eraι: magnam praeterea vimeontinebat rei frumentariae. DeriRa aurem Dis initis ab Urario quodam, qai eam navem compe
gilso dieitis materia quisqviginta saviam quiu
82쪽
magno elamore O tubarum finita . Posea i/H qaidum e Pharnieis exeogitasti dedatrionem Aesa fissa ae auri uasi longitassise , quam adporis tam fodiendam earasit.
citatis turribus, ut dicunt , ad lihram : eas autem tum ad proram, tum ad puppim saperaedifieahant , ut tradit Appianus de Beli. Civit. Veget. lib. q. eap. 44. In majoritas etiam Γharnis propugnaevia turressae eo inruunt , ut tanquam de νo, Da de exerisoribus tabularis Dei Tas malis nerent , ct perimant is misos. Ex Dione habe mus , Antonianos turritis puppibus dimicasse aduershs Augustum in Actiaca navali pugna, quod etiam eo inmemoravit virgilius lib. 8.pelago eredas innare reouisas
Hadas . aut montes eon recte montisus altos:
que asteram navem, quae erat adeustodiam ab Aentio posita, plurisas aegressas naviibus , in qathas ad iuram sperat turres. De iisdem etiam Pliniusdib. 3 a. Sed armatae elasses imponunt sibi tarriam
propagnaeati , ut in mari quoque pugnetur, Se- ut e misis. Sunt autem qui . Egyptios adverscis Augustum cum Antonio & Cleopatra pugnatu ros . primos omnium invenisse stritant usum tu rium in nauihus . Uechm eos latissim δ salli eon
stat ex verbis servii ad illud Virgilii, turritis pun/bat Iasant, ubi ille haec habet: me d GHi Τι a traxis. Num Agrippa priss Boe gentis turriam Iaseiat, at de tabulatissabito erigeres υν , I mat ae ventum esset in praesiam, turret ho-sibus μνιωisae , ἰa navjaudo essent oceatra . Ubi vides, S memorato bello navali antiquius suisse inventum. & eas insuper navium turres non fuisse stabiles usuique perpetuo defixas , sed
operae subitariae r habehant siquidem paratas traiabes & asseres , quibus eas pro rei opportunitate eonsistim excitarent, easdem postea demolituri, ne hostibus pates rent. Verbis servianis mulis tum lucis aspergit Caesar lib. 1. de Beli. Civit. ubi non sellim rem manifestam lacit, ante hellum. navale Actiaeum , turritas naves in usu suilla apud Romanos , verum etiam earum usum, &ordines ad hina ct terna tabulata seu contigna tiones , exponit: Alias daturi pari magulatiῶ- ne rates iungebat, has terra atque aggera conte- gelat , ne ad tui atque in ratis ad rifendendam impediretur: a fronte . atque ab utraque latere realthas, ae plateis protegebat. A qaarta qM-que earum turres bisoram tabulatorum exeita bat , quo eommodias ab impetu navitum . inreuia Lissique defenderet . cintra haee Pomptius navermagnas onerarias, quas In porta munda o δε- prehenderat . adornatat . Di turres eam ternit tabulatis erigebat, easque matrix tormentis, OomvI tenere telisam eo Ietas ad opera Caesario appellebat. De armis & armamentis, caeteroqui
paratu helli , quo naves solebant instrui, sparissim multa diximus ubi de armis & mactinis. De hellicis incendiariis eonsule Titulos Noves L. eendiariae,& ciuicari .
3. Bellieum navigium peregrini operis Cum iaturii superposita ad oppugnandum instructissima commenti sunt Antuerpienses ad subruendum pontem advers lis Antuerpiam constructum ab Alexandro Farnesio. Fam machinam se deseribit Famianus Decad. a. lib. s. Beli. Belgie. Id erae inusitatae magnitudinis idi forma ualitiam; ea jus fandamentum ponunitas nos absimile, trahi lus in modam erat s ita eontexehatur, ut reii inter eas trabes spatia, a via is ΔΓJs compleresistur , I sinereturque Destius ymponenda moles. Porro trahes O dolia erasse . pieeatisque tabulis supernὸ eonstrata prunam earinaestam aeqviabant, uteribas quaquaseriam eommunitis Ariea impenetrabili , ae deris ordine muraliam tormentoriam. Super hane iere navim, sia; do talalato teAam , navis artollebatis altera in eoeliis petiem, Aura propemodum quadratae. qaa erasiarii mehebanis rar eiretur misse, selapis plerisae majoribus armati , praeter eos, qui aut is inferiore se halanis tur nati, aut in Iassimum malaram eonibus , plumbeam velat e nubilas grand3κm emissuri .LIebantur. In hajus autem et Aa nasuti, quo nullam aut operastus aut impensat Antae MD- Miratum es, Maidem menses in eo septem infu-
datum, nee minat Gntam forens is mitii e
arem, admirabandi , de que Deeessa iamsi euri. nomen ei Finam Belu, 'Mauritis indiderint, Omanare ad hoses eos estiam uominIs eo dumiserint . . Ut autem dignosei inuleem possent navigia non mod5 propria insignia & tutelas hahehant . sed inde privatas cippellationes. Virgil. lib. I o.
quaedam commemorat in recensorie navium, quae
Dueena AEneam in Etrusea regione seqvehantur rMassios aerata prineepiseat aequora Turi. Ubi tigris insculpta Drnamentum simul rostro praebuit, navique insigne ct nomenelaturam. Eaveth de Abantis navi: Una torias Abas te totum Insiga;bas armi Agmen , ct aurato fa gehat Apoliine puppIs . Caelatus nimirum thi Apollo, vel depiεtus tutelam navi praestabat & nomen . Sed S alia Cen tauri nomine recensetur a Cyeni filio aucta :Filius ae ariet remisatas erasse eatervas Iventem remis Centaurum promovet. sed & alia Auletis, eui nomen Triton indidit tmne .etit Immania Trito. .
Graecas veth naves ex insularum nominibus liquet nomen plerunque habuisse. Hi ne Samena a Samo insula, Parona ex Paro, Corcyrion ex
Coreyra. Adhaee Afracta Rhodiorum, &Dy- crota Mitylenaeorum reseruntur a Tullio ad At lieum lib. s. Epist. II. Vide Titui. Numis III. Certaminis etiam indieandi, ct implorandae opis habebant signa. Praecipuum id verb suit sublatum ex Praetoria vexillum. Liv. me. 4. lib. .
D evomienissent, ni figuo sublato ex Praetoris naee, qas dispersam elassem is unum estiui mos
erat, omnes qua in dextro eorua .Ieerant naves,
ad opem ferendum suis eon νrigent . Athenienis sis punici eoloris chlamvdem extulisse leguntur in pugnae signum adversus Laeedaemonios. Fuismo praeterea interdiu indicia promebant, igne per noctem. Destimo Caesar de Beli. Gallie . lib. s. Tam fumi ineradiorem praeri videbantur, qua
83쪽
Ms omam dabisatἰonem adtentus Delaom eae palla. De igne uerli Polybius lib. 2. Coguito cis scitis adventu,id enim per noctareos ignes intelli- gelarer . Thucydides lib. e. Belli Peloponnec L uti sunt ignes Athenas versus, arientum ho-
sitim signi antes. Et lib. a. Fuees hostiis advenitia in dies Thebas eteritis Dblatae sunt. 2Ereo
sublato clypeo e navi aggrestionis signum Lysan deum dedi se narrat Plutaretius in eius vita . Vide N es ἰMendiaria, & Cuniculas .
lib. a. Annal. Nuies liatiles non a puppis
Iam, verum etiam ad prorum gubernaeula halentes . In usu eas fuisse apud Byranti nos , author est Dio in se vero . Usus erat, ut repente converso remigio expeditius se subducere possent in pugna navali, & quo vellent appellere. Illud ve-rh occurrit inprimis memorabile, quod legitur apud Livium dee. r. lib. Io. de Cleonymo Spartanorum Duce, qui cum praemagna ct validissima classe Adriaticum mare ingressus,scedissimum in modum susus fugatusque suit a Patavinis, summo animo atque ferocia depugnantibus ex navi-hus, quas in amne Meduaco paraverant & instruxerant. Fluviatilium quippe navium hene seio Sopportunitate obnixi Patavini, hostieis navibus ad fluvii fauces incens s premagna pr da , maiore gloria ad suos revers; sunt. Institutum etiam ab iisdem victorit monumentum in ipso sumine, oppidum interluente. Sed rem memorabilem ipsis Livii verbis licet exponere: Ita in Medio circumventi hines, Osique. Pars eapti elassem In- Heaut , retemque cu παια tria inde militia ah e . Ita captivi, proximo tho in eumd arata da: s , pars satiatiles nutes, adsuperanda ada
Attilerat, UEIsres reteriuntur. Geondimus iis into parte navium incolumi, nusta remove mari, Adriatiei prospere adira , diseest. Rostra na- Itim , spoliaque Laeonum in aede Iasonis teterisaea, multiJuperjunt qai viderunt. Puta ii mo numentum natalis pugna eo die , quo pranatames, quotannis solemni eerramine naz Ium in ism Ine opp7 A media exerretur. Consciendis etiam ponti hus ct copiis armatorum traiieiendis su viatiles naves Marti deserviunt. Verlim de his satis diximus opportuniore loco. Vide LUoriae,
NAvis IrucΕNDimur . Notum est naves bellicas non caeteris modo machinamentis ad proeliandum
idoueis, sed organis insuper & laeulis ignem . quomodolibet afferentibus instrui . Non hae de huius generis navigiis sermone in instituo et vertim de iis , quae solius ignis vi ct impressione classi-hus aut urbibus sunt exitiosa. Ex hoe numero primum sunt, quae non milite, aut classiariis, sed solis exsaturantur receptaculis evibrandorum
ignium, R ineendii di seminandi . Non incendetidiq modb hostium Uassibus , verum etiam m litionibus lapideis . atque adeo urbibus ipsis diruendis eiusmodi navium usus erebrescit. Onae hujus sunt generis instruuntur ollis majoribus
impendio ponderosis, compactisque ex serro se ctili tessellato et ut in aedificia proruentes postreismo dissolvantur, ct in dispersa lati frusta dissi-
Iiant. Frequentius tamen terreis glandibus, talis , clavis , catellis, aliisque ferramentis, &gravioris misturae sarcimine iuxta praeseriptiones
Ochinariorum exsaturari solent. Ins stunt autem praeaptatis hasibus, .sve loculamentis, quae opportuno vocabulo mortaria vocamus . Durisimam haee solidissimamque ex aere selecto materiam deposcunt et eam verb eapaeitatem ut a labro extantes Ollas sustinere possint; utque maiorem concipiant impetum , ea etiam tormentario pulvere oppleri, ct quasi concamerari solent. Substruitur iis , ubi globis proxima sunt,
humens argilla ad explendos hiatus , rimasque occludendas; nullo ad evaporandum spiramento relicto, ut nimirum in unum collecta vis inelusae pestis aeerbius S perniciositis seratur , atque desaeviat. Ars vero lihratorum in eo vertitur, ut tota haee machina se inelinetur ubi explodendus est globus, ut iustam habeat dimensionem eum proposita sibi ad quassandum evertendumque loci distantia. sic autem eiusnodi naves sunt
compactae, ut unicum habeant munimentum,
quod praes dio sit atque custodiae inclusis mortariis . Munitio autem illa ad oras navium lorica est conserta trahi hus, opere lateritio expletis intervallis . Tutissimum illae sunt navigiorum genus: a fronte siquidem, terraque hostili, immunes redduntur intercapedine atque distantia loci, cuius henescio ad illas non perveniunt, nisi
interdum admodum languida, arcium tormenta
missilia : cum explose contra ab illis ollae certo meditatoque ictu ingentique cum robore ac vehementia ferantur ad destinata loca. Nullus verti ei clem a tergo metus . ita enim disponuntur,
ut elassem sociam milite tormentisque instructi nnaam , ad ipsarum custodiam & tui amentum tergo expansam habeant. Hoe insuper incommodo nostro aevo laborant se ilicet urbes maritimae ς quemadmodum miserabili experimento saeculo elapso Ruseurrum , vulgo Algerium,
oppidum in Ascleae ora praenobile , ct Janua nobilis sma Italiae ciuitas didieerunt. Et haee
innuere satis fuerit de eo genere navium incendiariarum . quae nominantur Passandra. Longldi .ersi operis atque structurae sunt, quas appellamus Brutorii. Hae siquidem non tam ollis illis prsgrandibus muniuntur, quam ipse exitiabile sunt & portatile incendium. Nimirum exsaturat sinsarisque materia apta ad ignem illieb eoncipiendum , ac nitrato prς serti in pulvere , immenso quodam impetu ad invadenda & arripienda hostium navigia deseruntur . lis vero imprensione validissima adherentes , ubi primum ignem concipiunt, in modum grandinis ae tempestatis disruptae quassateque se omnia sammis occupant, & involvunt, ut ex uno in aliud na vigium transcolante flamma, nihil Deili lis si, quam earum paucissimis integras classes incendi, brevique temporis spatio perire funditus molitioties lustris laboranti hus immensoque sumptu
comparatas. Supervacaneum iuxta atque odiosum esset commemorare quot millia su nerum in rationes Libitins venerint a Tartareis histe navibus . ct inauspicatis atque teterrimis post homines natos se vitis portentis, quς non publica
euntaxat supplieatione ct majoribus hostiis ex
84쪽
I Ietrusea disciplina veterum haruspicum averis runcari , sed in os Erehi voraginosum deiici, &perire quod aiunt landitus , humanitatis intersit. . Gratulari mihi ex animo liceat veteris militiae genio, qui perniciem , urbium excidio natam ,
a. Et iam ab antiquis rudi ter quidem, sed tamen acerrim4 igne missili si isse certatum ostendunt pugnae navales non ita paucae: instar omisnium tamen fuerit, quae ab Antonio & Cleopatra adversus Augustum eo nam isa est in mari
Actiaco. Cum diu ancipiti Narte ibi esset depugnatum , postremh Augustus disiecit selieissi αδ elassem hosti eam . ineredibili ui missilium ignitorum in eandem iacta. Tetigit id Horat. lib. I. Lyrie. Od.37. sed missis furorem A Maso per Mois ah un sas. Tetigit idem Florus lib. . eap. I I. SIvatis pluris adoriae missilitas simia eam νο bis, ad hoe igni-has jactis , ad arbitrium dUspatere . In eiusdem
pug me deseriptione idem inda care non praetermi-st Virgilius lib. 8. Stupea flamma mana, telisque volatile ferram Spargitur. Ubi acute Ludovieus de la Cerda observat non eonfusi , sed divisim aecipienda esse verba Virgiliana, ut sententia eorum sit, eh ad ultimum devenisse navalem conflictum, ut Antoniani quidem serreis duntaxat iaculis, Caesariani vero non nisi immissis ignibus eongrederentur. Con stat autem Antonium sagittis solum laeulisque ferreis in eo prcelio sui se usum. Nam si ignoetiam iacto eertasset, non omisisset id etiam praedicare in alloeutione illa, quam habuit ad suos
milites apud Plutarchum , ex qua haec seligo tu se ratem eum tot sagittarii, ct fandilores .n eis navigent, O praeterea ex tuννibus e loco superiore tela Deere, i, impetum hostium arcere possint, poteritae quisquam illarem nobisiam congredi , c. ad navet xurbas aeeadere 2 quod si quisaeeesserit, nonne multitudine remoram obruetur Ensnna ct de natium .inraram tabulatii , ct de turillus Deulis appethus missabitur 2 Augustum vero in eius proelii exitu non nisi laeulatis ignibus ad victoriam eontendisse, praeter allata testimo
ni a Virgilii, Horatii & Flori, testatissimum reddit Dio. Ouoniam autem nullus Histori eorum eo Seriptore gravi lis & exactilis memorabilem illam eoncertationem exposuit atque adeo quoauiam ibi ollarum ignearum diserth iniecta men tio legitur , eum locum hae subjicere erit operae pretium. In hare autem verba Latin E illum reddidit Baysus de re Navalii suum itaque Latias par; Marte di earent et Caesar dubiat quid siHatendum foret,iassi e eastris Ini ignem eompori
ri. Nequa enim antea eo uti ioluerat, fili Iaisi praedum serviare eapiens. Tune autem pro bie euaa Iter lictorum se eo equi non posse, ad illud taου- quam extremam auxiliam defendis. DI veri a xtis aliud pugnae viidere erat. I ri enIm smul unde.
gula qsaeque poterant, detradebant. At tibi ea tela In materiam O liana inriderant, summamque multam utpotὸ in navi exeiraveransi primaru
gratia eomportabant, aiebantur: nonnullaque ea ratione extinxeram. Ubi veM ἰlu eonDmpraest, hauriebant aquam marinam: ct qaa ea mutira O abundanti ussant, ignem aquis Oi eohuaeis ut . I nam aurem non possent tibiqae id praepare , neque enim musta , neque ea ipsa iraeetia habehant Ins menta ad aqviam hauriendam, --saque adeo ipsa propter trepidationem se plena hauriebant. 2uaνe non solum nihiι proficiebunt, sed ignea aeterea irritabant. Aqua enIm surgia murii , Densim ἰα summam infundatur, mehementer ipsum exestat. Amaam isti hae in
re inferiores se vident, vestem mulsam, quae erassar habebatis , ἐpsaque adeo δείνum eadavera
ἡου lauem injielahans r O eo modo per aliquos tempus ab his ignis prohibitat es, mistisque re-mhil . Aseu vieri ἰngruente saevissimo vianto , In majus resplenduit, tanquam ab ID Usis exeita-
a ui astem sera dentes ad eam navis partem , qua laeua ab incendio erat, manus ferreas, ha-sasque longas, si quando aιὰr, expediebant, sta ersariorum Metem aliqviam arripere, adseque
alligare eopalare possent, ct in eam sese deseere : qasd si id negaretur, sitim saltem ui imeenderent . ubi terὸ Uidem nullos ad sese appropinquare, id enim summa ratione eatebant, ignem autem iam atraque latera devorasse , is fandumque natis per sisse . Ne exempla gratis a MῶNA aesta sunt . AIqia enim eorum, praecipueque
nirentur , Iulsealantur et alii in ipsa medio summa . eis in Jornace eomburebantur: atii autem,
priusquam id paterentur , seMusatori obseesii
armis Haesabantur ab eminus ferientiam: alii is mare sese praeeipitantes su regebas set alii ab ipsis hostibas oppress demergebantur. Oes etiam ab ipsi, bellata mariris dilaniabantum . Soci retiis
rabiti esses, at in tali fato, Meabuere , quIhas datum es, ut antequam tale quidpiam paterentis , Iese malais Calneribus eonfiderent, aut sibilasi mortem animo praesenti, nullam aliam per pessi erueiatum a ferrent: qasram eadavera in ipsis arristum navibus, tanquam ἱn rogo es mhasa sunt. 2uae eam viderent Gesariani antea quidem, quandis aliqui Gram se defendere potuerunt, pro pitis aecedere Oeνebantur. mi vera unis iam fere naves ipsas consumpserat, Usque Antoniani neque sibi praesdio ele, nedam qai aam mmIesiae adfersariis inferre poterant , tune magna sud ostimmaque alueritate ad eos adnaidiabam,
Aso pam praedum seriare, ipsumque ignem existinuere, quem ipse ἱstulerant, possent. vadeo Mast; eorum ab ipse summa circumienti, in Fqtie ardentilat tabulis O armamentis eam suis navibus prorsks Interiere. . Augustanas incendiarias naves, earumque usum apud Romanos longa annorum interea isdine praeeessit Tyriorum navis . sulphure, resina . pice, hi lumine, atque alia ad ignem facile eoueipiendum idonea materia a Tyriis olim compaginata. Adversus aggerem , ad Tyrum intercludendam, ductum ab Alexandro talem tantam
85쪽
nue stragem dedit & propagavit In immensam la.
te perniciem dissiliens navis , ut brevissimo temporis ambitu septum illud & elaustrum diuturno labore eonfectum suis ex omni parte denudatum munimentis dirueret. Ea res in hune modum exponitur a Curtio lib. q. later Me orii navem magnitassina eximia, saxis , arenaque a puppioneνatam; itast maliam μονa emineret, bisamione ae sarphure tuitam remis reneitaverant. Deum magnam vim vesti vela quoqae reneepissent .erieritis ad molem furesh. Tam prora ejus ae- censa remiges deflaeνe inseaphas, quae ad hae ipsum praepara sequelantur. Nusis amem una coneepto titia fundere incenaeum esph: qaia, priusquam posset Oeeurei, turres ct eaetera opera n eapite molis posta eompreheniat : iis qui δε- Aueraut in poma nailaia Dees, quidquid alemia igni aptum erat, in eadem opera ingeram. Iamque nou modo Mare nam turres, sed etiam
summa talatita eoueeperant lauem et eum ii, qui in turribus erant , partim haurirentuν taeen
aeeommoda aetam ant. Haeterea ad utrasqae malam Mnas antennas extenderant, atque ex tis
a Iehesibus suisendant, quaeanque avit infusa , aut immissa vehementer flammam augere pήsem. Debise omnia Matica inpramota in puppim
transferant . in eorum pondere gravata panis. proram altias erigat. Deis obser ato .ento , qui aggerem versas spiraret, navem ινiremitas alti-xatam in mare protraham. Postquam vieri moutura hasque appropinquaterant, Immilso In materiam laxe , quanta maxime Φi possunt, navem triremittis protrahestes, ad motis euat, impei. um . At qia is nati iam sareens erant remiges. Detu enatarast. Iuterea ingens Ineendium turis rei remprehendis. O antennae eo rasae, quaeanque ad augendam ineenaeam praeparata eram, Effusis l. NAugs L Non. Longs a Seriptoribus naves dictet. quq remis incitabantur, quorum usus non erat in
onerariis. Nihil putantur differre a hiremi hus .etuet duplici remorum ordine agebantur. Milita res omnish eranti ae serE a Melptori hus distretqsemper ah onerariis. Appian. de Beli. Ciuil. Peν Memem onerariis inde raeest; paveae enim, quas habebas, longae naves Sariania, ct SieiIIae praeis fidis maut . Cie. Epist. Famil. lib. D. Sex. Ma
ferunt, navique Ionga profugerunt onerariis re
peditior, patilaum removeri ab onerariis uatthua O diemis inritari, O adlatur aperiam hosiam esMittit, atque inde fandis , tormentia ,suistis . hostes proelIi ae submoleri iussu. Plura de naiavibus longis testimonia vide apud Baysum de re Nauali. Nihil differre naves longas ah iis . quas Graeei dixerunt Dierata, Criticorum diligentinfimi statuunt. Earum inventorem fuisse la nemtestatur Philostephanus apud Plinium lib. 7. Herodotus tamen & Diodorus Siculus longae navis inventum reserunt ad se strim Regem AEgyptiorum , qui eius generis navigiis Erythraeos ad deditionem redegerit. Alii item scriptores mira . eontentione ad alios trahunt longae navis invenistionem , quos vide apud Gyraldum lib. i. de N vigiis . NAvas ora grastis. Licet a bellieis disternantur, Roneribus vectandis duntaxat serviant, ut ipso earum exprimitur nomine , nihilominus multiade eausis titulisque ad bellieam uni tractationem . Nam sicut in terrestri bello non milites duntaxat Dueesque, eorumque arma ct insignia, sed ipsi nihilo sanh minus copia earrorum , cur ruum , & equorum et ad haec sarcinae militares ,
eonveetiones commeatuum . 8c omnis generis
impedimenta studios h considerantur; ad consimilem planὲ modum in Milo navali non recenis dae expendendaeque solummodb sunt militares
naves, verum etiam onerariae, quae sunt quaedam quasi elassium impedimenta , quibus annona, reliquique eommeatus , maehinae , equi, atque adeo milites ipsi convehi solent. Neque enim hie de iis agimus onerariis, quae commercii propagandi gratia, in tranquillitate & otio paeis ultrh citroque merces comportant ac distrahunt rvertim de iis . quae vel di hi estis vrhibus. uel ipsis copiis militaribus, quae bellicis feruntur navigiis , alimoniam, arma , supplementa militum inserunt. Eam illae oh causam minimum segregari solent a bellicis et nee sine harum ductu & tutela in periculo versanti hus , aut rerum inopia laborantibus oppidis, recentem militem, equos, arma , ct quaecunque demum necessitas postulat, subministrant. De oneraria Cie. 6. verr. -- gem isti onerariam namem maximam aedifieatam
eo Messanae et negent ei nati faeJandae Senat rein Mamertinam publieὸ misisse . Liv. Dec. .
lib. r. Numes , quas Lisitis tutonias commeatiabus ha erat, partim machinationibus onerat , apparataque maenium oppugnandorum et panis rormentis ct saxis, omnique teloram mi Num genere ἰUrait, onerarias quoque, nos eat Iam, qaae remis agerentin . Per quae verha etiam di stimus onerarias ct bello inservientes velis incitari solitas , cum iis fere eareant onerariae Re quae commercii causa maria transcurrunt. Ex ea Onerariarum cum bellicis conjunctione si , ut hequenter legamus, post navalium proeliorum exltus, onerarias in pridς partem victoribus
cessisse. Appianus lib. s. de Beli. Civit. Cola
Inas, ternoque praesidiariarum onerariarumque eas quae frumentum portabant, ct in satisne erante eas autem quae praeternavigabant , mes depressi, oel res alis, mel eoneremavit . Et quemadmodum ah onere serendo onerarit , se etiam a pondere es dem dicuntur graves. Appianus ibidem r Interiere nases graves sex, Ie-
86쪽
vlureliae. Non contemnendus ille etiam legi-
cur fruetus onerariarum, ut, conclamatis quan
doque rebus post Martem adversum, in eas D ces , militesque uicti transilierint . seseque in tuta loea receperint . ita iactum ah Alethiade genetis narrat Thuel dides lib. 6. ADUIades eam fugae fietis eo sim a NΛνIsram porta transporistatas, nise oneraria primam in Collenen ne rum , deinde Laeedaemona profenus es . Demum
diversa onerari ε communes sortiuntur voeabula ab ipsa , quas deserunt, rerum diversitate . Frumentarias ct annotinas diei mus , que frumen. tum & annonam eonvehunt, vinarias , quq vinum vel poseam, hippagogas vel hippagines , que equos subvectant, stratiotides , quς deserunt militum supplementa. Sed de his iustis in suis locis. NAvss Roxaeta. Vide L;burnae. Naula/cHIA , ae . Latind pugna navalis. Quamvis peculiare si exercitationis ludierae genus &ad tractatum spectaculorum pertinere videatur ἔnihilominus quoniam instituta suit a Romanis , ut eius usu per otium spectatores actoresque ludi discerent , quomodo deinde in legitimo Marte proseerent, ut docet Polybius lib. r. ideireh non incommodum hie etiam locum Ohilnet. Nauma chiam proinde hae accipio pro exercitatione qualibet & meditatione pugnae navalis . non arctilis pressusque pro Naumachiis Romanorum, idest praelargis sossis lacubusque, ubi aqua ex Tiberi deducta ad pompam ct spectaculum navali conflictu certabatur . Ipsum proinde mare sepius pro Naumachia fuit. Liv. lib. s. ut omma satIs apta ad certamen essent , proferias In altam . qastiaee remigem militemque s lactis MoaIIs pagna exEreebat. Idem lib. as. seribit seipionem eup diri elassem iussisse, inque portu edi navalis prce ait simulacrum. Duilius etiam,ut seribit Frontinus lib. 3. cap. a. Sulinde exeriendo mulies remjes
admota elasse murum oe parat. Neque id a Romanis mocio factitatum. Idem de syraeus is prodidit ΤhMydides lib. r. Idem de Thrasybulo &Thrasyllo commemorat Diodorus lib. I . Paraiahatur squidem ea exereitatione agilitas ct experientia in universa re nautica et aecedehantque se iristructi edoctique impendio promptiores ad serios maris conflictus . solertiae postea Romanorum fuit curare,ut Romς io Campo Martio lacus defoderetur, quo derivatis aquis ex Tiberi adversis concurrens navihus iuventus disciplinam navalem per ludum edisteret. Eius ludi authorem Caesarem perhibet Xyphilinus : Postravi praeliam ramale non In maνιθela, sed in terra,
Deo In Campo Martio defosso . Et primh quidem
rudis fuit parumque eulta omnis Romae exaedifieatio Naumachiae . Circummunitus postea loeus, eoronatusque sedilibus ad figuram theatri. Atqui Suetonius etiam in Amphitheatris edita narrat a Domitiano navalia proelia. Et quoniam perutile prim lim inventum paulatim vitiari corrumpique coepit , eonversa demum in delictaa militaris ea meditatio . Hine Nympharum natantium ch
rus exhibitus in Naumaehia a Domitiano. Qua de re Martialis in Amphit. Lasit Nereidam Aeliis Moras aequore toto Et maris Delier redine pinxIt aquas . De Nerone verb marina monstra helluasque in-
dueente in Naumaehiam ita suetonius In eius uita : Exhibuis idi Naumaehiam innansibas hesisti. Et xyphilinus: Theatro atiquo repente aqtia marina expleto, in qa.ι pisces , anIma D uarohant.bellum natale dedis . Portentosum prae caeteris suit quod seri hit Lampridius de Heliogabalo, qui Euripis uino plenis exhibuit navales Circenses Vide pluea de Naumachia apud Hieronymum Nereurialem de Arte Gymnas ira lib. a. ubi Husidem graphi eam insuper exhibet deIineationem . NAuM cui ARit . Latinὴ dixeris pugnatores in hello navali . Legitur hγ vox apud Suetonium ii Claudio de iis . qui eertarunt in Naumachia luis diera. antequam idem Fucinum lacum emitteretrProesumantibus Naamaeh ariis , Ave Imperator Oc. NAuptius. Filius Neptuni & Amymones, Euhoe insulae Rex . Vt ulcisceretur mortem Palamedis siti. a Graecis, Ulyssis fraude mactati, sitietelam a bello Troiano reuertenti. 9 naufragio perielitanti sgnum Dei hus extulit e Caphareo promontorio . Decepti Dures illve naves appellentes ad saxa Capharea allisi . Ulysse tamen superstite, quem maxime absorptum Nauplius vo
Iulset, qui eiusdem perti metans insidias se inumare dedit preteipitem . Propert. lib. 3. 6. Saxa triumphatis friore Capharea puppes. Naufraga eum vaso Graecia tracta sali es.
Nauplius ultores fas nonem porrigis es.
NAuΤν , arum. Comparatos antiquitus suisse nauistas non sollim ad ministeria lanium . velorum , orichors, elavi, aliorumque, quς large numerantur , operum ad rite moderandam regenda misque navim , verum etiam ad capessenda arma .& sortiter proelianaum . notavimus in Titulo
uisatae . In tres quippe classes digeruntur, quinaυi deser. iunt . In remiges , quod ah armiseractandis prorsus alienum semper extitit hominum genus et in milites seu propugnatores, quihus armorum duntaxat curatio est e & nautas, qui malos standunt, carinam exhauriunt, elaavum regunt, per soros & tabulata eursitant ad opera i iidem arma interdum capiunt. sesequa immiscent propugnatoribus, ubi presens neeessitas ingruit, presertim in re sibita plenaque perieuli . Ut ad sua ministeria expediti res nauta essent, simul ut serendo labori durarent corpora,
nudi sirh agitabant apud Antiquos. Virgil. 1ib. s. Caetera populea metita fronde iuvemus NMut que humeros aeo perfusa nitefiit.
Sicubi verb vestes sumerent, uix ex alia mateis ria , quam e eaprinis pilis consectas leguntue habuisse. Apis quippe vestes ei ieins ad o sten. dum uentorum vehementis S undarum flucti-hus. Virgil. 3. Georg. e mlisur Interea harbas Ineanagae menta Ophia toniana δἱHI, fetasque eomantes am ἰn eastrorum.& miseris velamina nautis. Probus & alii eas vestes appellant eilleia, ex eiusdem nominis provincia, ubi primlim inveniatae , vel frequentiori usu e uitet. Equidem non aliis eoopertos vestimentis nautas exhibent nummi veteres lapidesque . Exeipiendus tamen est gubernator , qui utebatur pallio , quod humeis ris erat iniectum , nodoque adstrictum ad sinistram partem , ut Acilδ posset gubernaculum circumagere. Plaut. in Milit. Glor. Reho ut lenias ornatas ornata naueteries. L a C -
87쪽
De ipso autem vitae genere ac perpetuis nautais
rum perieulis nihil attinet dioere, cum satis ahun. deque huiusmodi sit argumentum a poetis & declamatori hus agitatum. Nullum certδ durius asperiusque vitae ministeriique genus , quam quod
Virgilius breviter, & tamen planissima dixit:
ἰnfidum remis impellire marmis . Iaboriosissima vitae duritia , cui insuescunt, Scperpetuum cum adversis vadis luctamen quandam illis in agendo asperitatem, & spiritus elati res ingenerat. Audi quam arroganter AEneam exeipiat Charon apud Virgil. lib. 6, 2 Mais es armatus Di nosra adfamina tendis,
Fare, age, qaid tentas; iam istiue ct eomprime gressum .
Vide nautae ad instar maris tumentem animum. Iidem detrectant imperia sae ere. Gyas Menue tem monet his verbis apud eundem lib. s.ctus tantam mihi dexter alis λ hae Trige euris Ium:
Quid autem nauta sed eaeea Menaeter Saxa timens, prorum pelagi detorquet ad un
Iidem quandoque minus religiosi . Palinurus apud Virgil. lib. s. kon si mihi Ivp;ter author Spondeat. hoe sperem has arta contistere Melo. Vide Bayfium de Navigiis , S apud nos Navigatio . NEC HEReurus corura A Duos . Admonemur hoc
adagio cedendum esse multitudini; nee verti quempiam ita pollere uiribus, ut contra plures ad oersarios sustinere diuturnam dimicatione possit . Monstri enim similia sunt, quae reseruntur exempla Horatii . Meuaeque militis Caesaria ni; quorum prior adversiis acies Etruscorun pontem sustinuit solus: solus etiam posterior adversiis integrum penὰ exercitum Pompeiano rum decertavit: qua de re Lueanus: Parque novum fortuna iidet eoueurrere, bella, isque virum. Origo huius proverbii a seriptoribus varii traditur . sunt qui assiement Molionidas valida ar maiorum vi agυeralis Herculem impetum stet se, cumque hostium eo pia conterritum fuga salutem quaesivisse . suidas resert in eertamine Olympiaco imparem suis e Heretilem adversus duos quibuscum pugnam susceperat. Plato autem author est, Herculem cum hydra, Se enormis magni tudinis eancro congredi ausum , viribus imp
. rem distesisse, R Iolai auxilium implorasse .
NE PuERo cthni uti. Neminit huius adagii Athen s , quo admonemur , pricitatem , vel ma pistratum non esse mandandum ignavis & imperitis; quemadmodum stultum fuerit & exitiosum puero gladium tradere, quod est virorum pugnacium in strii mentum, caute nec sae causa adis hibendum.
NMassiYM , atis. Ea rerum constituita est, quae superari mutarique non potest. Proinde telum violentum & atrox a Livio dieitur. Thales verti interrogatus quid in natura validissimum dueeret, respondit, necessitatem , ut stribit Laertius in eius vita. Addit idem Scriptor in vita Pittaci . tantum roboris inesse necessitati, ut ipsi ne
Dii quidem reluctari possint, quod expresidetiam habet Livius me. i. lib. s. Parendam esneeestati, quam ne Dia quidem superant. Ut
autem in reliquis omnibus, si e vel maxilne in tractatione bellica res est imperiosissima necessi las . Et quidem in delectu nihil morae per Romanos fuit, quin arctis extremisque in rebus servos, capi recenses, & pueros praetextatos adsumenda arma & saeramentum dicendum adigerent , ut a nobis est ali hi demonstratum Nulla insuper ad ultimi periculi iaciem habita ratio uacationum, nullaeque admissae exeusationes; sed omni immunitatum genere valere tuta, stamines etiam ct sacerdotes in aciem compulsi , ut observat Plutarchus in uita Camilli. Postre md quotiescunque . ingruente cominus validiore hoste , aut alio id supremo periculo suadente ,
summis malis extrema remedia quaererentur, az praesertim ubi tumultus decernebatur . consestim ex recepta formula pronunciatum, ut vacationes ne valerent et cuius rei satis exemplorum possem
colligere ex Livio , Taeito, & aliis , sed vide quae diximus in Titulo Gratio. Fiusdem dirae necessitatis imperium , utque Horatius vocat. clavi adamantini, Senatores & ampli stimi cuiusque ordinis homines coegerunt non sollim arma tractare , ver im ctiam obire munia vigiliarum , ut tradit Livius lib. a. in extremas angustias a Volisseis redaE a civitate. Non multum dissimilis rigor & durities rerum extremarum in pecuniae egestate Templorum sacrae supellectili, asservataeque ad religiosos usus pecuniae neutiquam parcere persuasit. Diseimus i a prim im ex sacris Literis 4. Reg. cap. 18. , ubi Regem Eaechiam Templi statam. ipsasque ianuas e solido auro con-saia; Assyriorum Regi certam pecuniam imperanti tradidisse se enarratur : Indixit itaque Rex
argentes , O retinta talanta auri . Deditque mechias omne argentum, quod repertam fuerat
ἰου Lmo DomIni, O in thesaris Regis. In tempore illo eo regit Eeeehias valvas temps iamἱ ni Iaminat ami, quas ipse affixerat, O dedieras Rex; Albriorum. De Scipione etiam Asriea
tio legimus , cum producere pecuniam publieam ex aerario ad urgentes Reipublicae usus Quaestores detrectarent, poposcisse virum egregium ab iisdem claves aerarit,eductaque auri vi, quanta ad praesentem egestatem reparandam satis esset, praeelarh ae prudenter docuisse leges Omnes atque praescripta frustra obniti, ubi dira neeessitas imperium obtinet. Quemadmodum enim omnis infringebatur aut horitas aliis magistratibus post Dictatorein pronunciatum ἰ se iura urbana Omnesque ei viles cautiones conticestere oportet, ubi ad postremam Reipublieae pernielem mala ingrais vestiant. legumque Omnium victrix rigidissimos stos fastos inevitabilis attollit ne satas . Exemplum seipionis Asrieani secutus Cornelius sylla, ut legimus apud Appian. in Mithrid. et impetravita Romanis,ut conclamatis pene rebus restituendis
venui exponerent quidquid aut sters pecunig ,
88쪽
aut pret Iosae Templorum supellectilis Numia Rex olim comparavisset. Quodsi belli iura , &gentium instituta permittunt populos atque proia vineias divexari mulctis pecuniariis,s lieet quanis
doque per easdem leges agros incendere, asporiatare pecora, urbes integras solo aequare, civesque honis omnibus exutos ad unum internecion G, delere; quidni eadem extrema remedia necessi
tas extorqueat, ae Dirutorio quodam iure sibi deposcat Nee longa porali consultatione opus est, ubi atroces atque novissimae salamitates in iseidunt , iuxta illud Silii lib. r.
. Ou Idni vero ea sibi vindieet necessitas militatis , cum otii negotiique rationem ducentes maiores nostri non dubitaverint non unius gene- eis laboriosa munera in re rustiea villicaque senis etiam diebus permittere vinitoribus atque messoribus, eosque ab omni religionis vinculo exsol vere & relaxare, ne perpetui stilicti anni sidores pereant, & ab annona omnique paratu et hario urbes sagellatae succumbant. Quare .Virgil. Georg. Ith. I.
cta'pe etiam festis quaedam exertare diebus Icis O jura sinant.
Nuitis generis sunt, quae a Columella lib. a. cap. 2 a. a Catone cap. a. a Macrobici saturnal. Iib. i. eap. is. , ct iterum lib. 3. cap. 3. adnumeranturct digeruntur. Lieuit quippe per ferias sosas veteres tergeri, muniri viam publicam, vepres recidi, purgari pratum , vinciri virgas, spinas runcari , expinsi sar, munditias fieri, lavari Ουes meis dicinae causa . Ortum hinc antiquissimum & p pulari sermone tritum adagium, Meestate, δε-rias non habere . Ex necessitate , quae in rctus ipsa dispieitur, oritur desperatio, quae remat inmortalium animis, filia suae genitri eis ingenio plane compar, asperitate, duritia ct violentia inexoeabili. Neque eaim ad alium finem Corinthii templum Necessitati se dicarunt, ut perpe tuti elausum omnibus esset inae sitim, stuque Ee squalore obsoleseeret. Quid enim aderiretur aditus aut copia seret supplicandi dirissimi Numinis , quodque adeuntium preeibus ferreas &inexpugnabiles praeberet aures , ct ad melioris sertunae spem omnem abi ieiendam comvelleret
NapAsxt Dips. Liv. lib. I. Nefastis fastosque dies ferit. Omiticis , inauspicati, tristesque hahebanis tur . Propriὰ orli fastis sunt conuarii. Hi dicti vel a fando, vel a voce far , ut tradit Varro; quoniam illis lirebat I aetoribus tria verba sarirm , Dico, Addieo , idest , Do actionem di Dieo ius r Addico iudicium , seu aliquid mea sententia adiudico, vel abi leo. Ex quo nefasti erant, quibus illa sari verba non lirebat. Ovid. Fast. r. Ille nefasus erit, per quem tria tecta lentare Fastas erit, per qaem lege Iirebit ut .
sunt qui dies nefastos eum atris con undant, ultirpentque promisauh. Noe tamen alii distri men advertunt et ut atri omnes . pro nefastis, non verb omnes nefasti pro atris haberentur. Praecipua verb eausa nefastorum dierum erant
acceptae publicae elades , ut prolixilia observavi in dictione Arra drex.
A quo terresνι negotia saperatus . NiMε Lunt . Dicti sunt ah nuius nominis sylva inter Cleonas S Pliuntem in Achaia. Confundunt passim Scriptores eorum originem di ampliatio-
riem . oesto est ah Ophelte, qui alio nomine Arehemorus est appellatus . quem adhuc lacten tem eum Hypsipite nutrix inter herbas reliquis set, aquam ostensura septem Ducibus, qui cum Polynice Thebas oppugnatum ibant, serpentis
morsu tradunt interemptum. In eundem loeum
reversi postea Aehivi Duces sepelierunt puerum, Judosque si, lemnes instituerunt, in commemoratae nutricis, & genitoris Lyeuro satium ae levamentum. Non parum iisdem celebritatis postea addidit Hercules, eosque magnitudine pro retorum magnopere nobilitavit, eum in eodem Iuto leonem saevissimum Meldisset. Vide Auis ores Commen. in Pindari Nemeonica, AElian. Var. Histor. lib. . cap. t. ct Pausaniam in Argo-ite. Idem uerb Historicus in Corinthiaeis gemina distinguit Nemea: aestiva sciliem, S hyherna. Et aestiva quidem eel rahantur mense Panemo, qui Attico Hecatombaeoni respondet, ut notat Sealiger in suis latere is de Mens hus. AEstiva porrh Nemea erant periodica, ct trietericata ἔcum hyberna quotannis celehrarentur, ut obse vat Palmerius in Exeret t. ad Diodori Sicul. lib. I s. Ad eundem modum Athenis magna Panathenaica edebantur quinto quoque anno , minora verti quotannis. De tempore, quo haec certamina peis
ragerentur . multa disputat famuel Petitus Com. in L .L. Att. lib i. titit. Quoniam uod crepti sunt ea ludicra per oceationem belli Thebani, idcirco antiquitiis milites duntaxat eorumque liberi admittebantur ad specta lumi admissi postea Omnis generis spectatores . Victorum. Poreb praemium corona primlim oleagina, vel ex apio , postea aliae solemnitates additae . Cum veth constet ex Pindaro, aliisque trieterica suisse
Nemeorum certamina . plane fallitur Ausonius . qui quatuor Graecorum agones pentatericos sulcse asseverat. Genus demum ludi equestre primum tantummodo fuit: adiecta postea alia certaminum genera, discus , saltus, lucta, pugilatus. Vide Maligerum Poeti c. lib. I. cap. 23. & aspar. Barth. Animad. in Stat. NEOPTOLEMI vi MDreTA . Proverbium originis miliataris . quo innuimus, quempiam eadem pati eo Hum, quae in alios ipse patravit. ortum a Pyrrho . sve Neoptolemo Actillis filio . qui postquam Priamum Oecidisset ad aras eonfugientem aedium regiarum , ipse etiam non ita multh post ad aram Apollinis en interfectus. Sie exponitur haec partemta a Pausania lib. Ngoproh εΜus . Latini novus miles. pyrrhi, Aehil li, filii ignomen apud Poetas. NEWTutius . saturni filius, de quo multa fabularum Enarratores . Tridente illum . sve sustina armavit Antiquitas , quae telum est trisda euspi
de dissectum. Ex quo Neptunus Tridentiger , vel Tridenti e dieitur. Ovid. Cum ae nidorigera tumidi genitore profun-δ Attributuet autem est illi tridens , quom iam aptum sit instrumentum ad terram emovendam reo quipne iaculo pereusam terram terrificis commoveri subsultibus sabulatores commenti sunt. Equestris, sive Hippius eo ominatus est, clim ob alias causas. quas recenset Pausanias in Achaicis . tum quia equitationis inventor fuit, ut seri-hunt Orpheus & Homerus . Diodorus Sieulus de Cretensbus agens haec habet: Addam etiam, Neptunam equos primum Amisse, arremque
89쪽
peliatus . Porth val. Probus in Comment. ad ilia lud virgis. Ge m. I. quo o ea; prima fremutem Fodit equum testat,
Campi, inquit , is Thessalia sunt Petra; , hia
Mutis heus Petra nomine, pereulsus tridentemptanῖ , equum , qui Sophiat voearur est .adidit. Templum Neptuno Equestri Romae positum in Circo Flaminio . Bina autem offeta ab Antiquis Neptuno sunt tradita , equorum stilicet, & navigantium cura, ut seribit Homerus in Hymnis: Bina tui Saper; Neptauo manera donant Hesere eqssa , regeνe O naves', quae marmora sareant.
Idcire o quatuor equis eiusdem eurrum agi seri pinserunt, tametsi non desunt, qui vitulis marinis Neptunum vehi tradiderint. NERON A . Genus quoddam fuit eortaminis quin- ennalis, quinto quoque anno celebrati, in stitutique a Nerone, seruato adamussim more raecorum. Propterea enim coniicio seriti; a Suetonio , Neronem primum omnium instituisse
Romae quinquennale eertamen . eum alioquin
alia quinquennalia constituta fuisse ah Augusto satis It queat. Sie autem suetonius de Neroniis cap. r. Instituit , quἱnquennale eertamon primur omnium Romae more Gνaeeo tri ex . musicam, omnieam, equestra ἔ qasd appellam; - νοηIa . Similia prorsus habet Taetius Annal. I aeui imoade laterum Romae JUitutum est ad Morem Grae; eertaminis . varia fama, ut eantia feris o moti . De iisdem ludieris iterum loquitur 5υetonitis in viteli. cap. . Sed usquanto Neron;
aeceptior, tum prolυν eadem haee, tum messari merito et quos prodeur certa tiι Nero eo, ea plantem into otharaedos rextendere. mee quam-
sit fugitantibus canetis promittere audentem , . de se egressam tbeatro revocaverat, quasi per- fiserantis populi Iegainse Insepta , ex ava-que praebuerit.
xvi , orum. Pars erant sere praecipua in machinis oppugnatoriis, ac praesertim ballista, seorpione, ct onagro . Fas machinarii veteres nervis praesertim contendebant ad dueehantque, ut impetum conciperent, extortaeque maiorem Hiseerent impressionem. Id obseruare non praeteris misit Vegetius lib. . cap. o. Nervorum quoque em
rei hali Ae, eaeteraque tormen a, Bb fianthas ueris .inii intenta nihil profans. Hero etiam cap. 8.e2 animali hus rohustioribus nervos comparandos praescribit, R in tauris quidem , qui in huis. mero sunt, in cervis , qui in cruribus pedihus. que . iidem in manualium etiam sagittarum eu-bus summam uim obtinent. Virgil. lib. s.
Cetth in his machinis non absintile pondus atque momentum extinctorum animalium nervi hahent , quam in iisdem habebant vivis. Constat enim apud Anatomicos peculiare quoddam atque praecipuum eorporum robur in nervis existere. Hi ne milites, elasses, vectigalia. pecuniam , equitatum appellamus helli aut Reipublicae ner vos . Hi ne pro potentia frequentissimh sumuntur; & ad summum nisum eonatumque explicari
dum eleganter usurpanturr Eκ quo illae sermu-Iae r Nervos omnes contendere vel intendere:
Nervos frangere vel incidete: ct similes . NasTOR . Pyli Rex. Juvenis bellum fecit adversus Epeos in Peloponneso. Progredi ad bellum Τroisianum prim h recusavit et postea eum navibus quinquaginta illue iam senior navigavit. Stati Theh. lib.
Nondam nota Dior tamen;Rae aetate seanda Nestor , at ire tamen peritura in eostra nega-
Singulari prudentia praeditus res Graeeorum eo silio sustentavit, ut non dubitaverit Agamem-hon palam iactare, si deeem Nestori similes in eastris haberet, brevi se ilium expugnaturum. Non impari polluit eloquentia , qua discordes Duces , ae praesertim ipsum Agamemnonem RAehillem eonciliavit. Horati Epist. lib. I. I. NUλιν eomponere uter Isteν Peydenhstiani cse inteν Atriden .Fam Oh eausam melle duleioe eius dicitur oratios uxisse . Tres aetates veI laeula vivendo eonia sumpsit: ex quo trisaeelisenem illum vocavit --vius. Horat. lib. e. s.
At non ter aeto nuntii ampliem Floralit omnes AntIuctam senex
Nestoreas aetates eentum sangulas annorum suisse visus est eredere Iuvenalis Sat. Io.
Rex ollas, magno si quidquam erassis uomero, Exemplam vitae Dis a eorMee secundae. Et clarius Ovid. Metam. lib. I a. etiri
Annos his eurum, sane tertia Uillam aetas. Alii eontra statuunt nonagesimum solum annum Nestorem attigisse, eiusque retates singulas anis nos triginta complecti. Hanc sententiam tuentur Fustachius in Homeri, AEron, & Lactantius. Quomodolibet se la illa, vel aetates sint supputandae, constat annos Nestoris abiisse in parce. miam non usitatae longaevitaris . Nie Aio x. Latinὴ victores. Videntur tamen suis se eertum militiae & quidem Praetorianae genus. Liv. Deci l. s. PMρνῖmrim agger inhinus ma-νο est, ct eohors Regia , quos Meatoras appeI-iant , transieniat. Fuit etiam Nicator cognomentum Regis seleuet, quod hello semper invi eius fuerit, ut testatur Appianus in syriacis. NICETERI A , orum. Sacriscia suere & puhlica eonia vivia . quae Duces Glctrahant post uictoriam, a qua illis ex Graeco nomen. Budaeus. Nica τε Ril.Genus militum, quibus nomen a victoria uel uictoriae praemio. Marcellinus lib. 6.Eam inse-
sabatis Doras quidum eae messio fulcriorum, quem Neeteriorum Centarionem sub Magnentio Romae pro eHum retarimas areus isse Adelphiam. Nieget par , ii . Constat Hisse genus praemii pro victoria , a qua Graech dicitur. Vetus stholia-stex ad illud Juvenalis satyri 3. Et enomaties feri nieeteria eniti :Existimat sui se vestes & spolia uisis detracta. Vetus V ab. Dieunsis Meeteria philateria, qaae gestasaut Athletae, fusa destim talibus a morum , quae a vaeis aeeeperant, ct relus pensorerebant quasi signa visoriae . Perottus torques suisse opinatur. Censuerim quidquid pro victoria , praesertim apud Athletas, tradebatur in praemium, appellatum suisse Niceterium; & plane nomen esse generatim omnia eomplectens. id
90쪽
mihi persuadet Ioeus apud Xenophontem l. ubi Iason ita loquitur: Et Neeterium auream seoronam fore , Aviti e eivitatibus bovem da 3s. rem pulaberrimum Deo aleret.
NIcON . Nomen arietis, Graeca notione a vincendo dicti. Eo Romanos usos suisse ad la hesectan dos muros Hierosolyinitanos admodum felici sum cessu , refert Josephus lib. s. Itaque mare jam e dente magno arieti Romanorum , quem D ι
vis antea defessi erant pugua vigiliis , eam
kπὸ ab oppido peruonarent, tamen etiam MNI- gentia , .vel quod mali rensaurent, marum fib s ervaeuum esse eradentes , quibus alia duo misπῶmentasuperasent, Iustique plurimi raeessero. Cum ratem Romani quὰ primam murum micis perruperat, asseeadysseut, adseeundum omnes Iais i istis It eusoriis refugerunt. Nicra . Certum militiae Hungaricae genus , sub Natthia Rege. De horum disciplina & origine nominis ita seri hit Bonfinius Rer. Hungar. l. s. Exereitas Me Iritreo Niger appellatas , quia
Noar LITAs 1N Duea . A notitia Nohilitas dieitur, ct Nobilis Latinis est notus. Hae sermonis pro
prietate servata dixit Uirgilius lib. . oloeus Italiae iis medis sub montibua altis
simili modo Plaut. in Rud. xa delere nobiles feri motusa , noti stilicet & eelehritatem adepti aliquam . Ex quibus verbis Oh serua in deterio
rem etiam partem diei nobilem. Juxta hane acceptionem improbissini quique pessimorum facinorum authores vocari nobiles possunt; utque nobilissimus , idest notissimus aci cimnem postmeitatem esset infinitae euiusdam audaciae Graecu Ius ille Herostratus, Ephesinum Dianae templum incendit,nihil eunctatus diruere praestantissimum Orbis mira lum, dummodo posteris innotesce rei magnae potius obnoxius famae , quam Mnς. Eadem est aeceptio eontrarii nominis Ignosi is . Actius apud Diomedem : Ego me Argos referam,
nam h e sum ignobitis. Verum hac juxta longe diversam usurpationem Nohilam Et Nobilitatem ac ei pimus et nimirum etiam terrae filii & nebulones obseurissimi generis, quique, ut est in veteri Graecorum adagio , ne patris quidem nomen dicere possunt,iuxta pretiata nobilitatis notionem,splenis didissima atque regali prosapia natis, qualicunque magnorum flagitiorum improhitate , ae suisnestissimis in Rempublieam factis praestare possunt. Loquimur proinde de Nobilitate seu notitia cujuspiam in bonam partem , qua si ut pauci a plurimis segregentur , ct in hene constituta Republiea vel ei vitate primum dignitatis locum obtineant. Verlim hae etiam severioris supercilii Philosophi medios se interponunt, eumque demum nobilissimum esse iactitant eum Velleio Paterculo lih. a. qui optimus sit et satyrici etiam illud indefesso eonatu inculcantes , hilha sola es atque antea vinas.
De his vide multa declamatori h magis,quam verhprolata a Plutarcho lih.eontra Nohilit., 8c in com
paratione Lysandri cum Sylla. Vide etiam Sene.
ris ingenuis a praestantia virtutum S morum integritate neutiquam insciamur plurimum Ornaia menti atque splendoris aecedere. Sapientiae ponti laude S a studiis literarum,ad haec ab excellentia in omni eultu liberalium facultatum honorificentissimum eomparari nomen nee difflemur , nee ignoramus. Verlim hic Nobilitatem non alia, quam humanae politiae decempeda atque commensu finitam accipimus, eosque hic duntaxat intelligimus Nobiles , qui ubique gentium praecipua quadam honoris significatione , & p
tritiorum nomine salutantur. Verhm haec ipsa tractatio parum unanimi Scriptorum sententia diseeptatur. Sunt enim, qui Nobilitatem in quodam maiorum splendore & elaritate consti. tuant, ut docuit Cicero lib. a. Rhetor. Sunt qui non aliud esse Nobilitatem statuant, quam opes antiquas eum Aristotele lib. a. Rhetor. Famplane diseeptationem omnem aliis dirimendam relinquimus, nostrique instituti memores dispicimus hreviter, utrum, & quanti referat Imperatorem claritate generis nohilitari. Equidem eum inter praerogativas Imperatorias Cieero a thoritatem retulerit, suere qui minimum ambigerent eandem maximopere pulcherrimo hoc , licet extimo adminiculo comparari. Enimverti praeclaris magnisque eonatibus non parum Ohsistit gentis obseuritas , qua coinquinati hosti hus etiam despectui sunt: minusque obtemperantem habere in eastris militem necesse est iis , qui eum
gregariis, infimisque manipularium generis coninditi ne adaequantur . Onosander cap. r. I shI-
necesse es eum, quI praelaras omnes, quas ensis
ηοhaem esse . Demit iisdem audaciam , atquctinstum quendam ardorem ct impetum ad egre. gia pertentanda saei nora hebetior ipse sanguis .& minime idonea indoles ad ingentem gloriam
lacessendam. Et quoniam Imperatori frequena alloquium eum Regi hus atque proceri hus, Se intima rerum agendarum tractatio est ineunda. non minimum sine videtve humili sorte prognatis osscere posse sui tenuitas generis; quae insuper in eapiendis eonsiliis non elatiores spiritus, qui pernecessarii non semel sunt, spondere potest et neque enim nisi depressa & humilia a deterioris prosapiae viris oro fiet sei posse censemus. Avaritiae verh causas, quaesitasque ditescendi opportunitates procul habere solent, qui sibi splendoris patrii constit Martis aetem . non mercaturam aliquam , sed virtutis dignoscendae , gloriaeque theatrum interpretantur . Quh referas illud de Aseanto apud Virg. l. a. Alneid. Eeqs;d in antiqaam Birtutem animosque ΦΙ-riles Et patre Amaas, osculus exesut Henor Illud autem videtur omnibus persuasum , quod Horatius dixit lib. 4. Od. 4. Fortes oeantur δεν-
tuas . Quod effatum non modo vim maximam apud omnium animos, vertim etiam fidem habet,
licti non huiusmodi si, ut id semper neeessario
verum existimemus futurum . Constat siquidem filios saeptuΑ oris lineamenta , quam ornamenta animi thorum parentum releue: nihilque saei lius Contingit, quam ut nepotes posterique imbelles a maiorum virtute discedant. Ptistremo statuas