Beati Rhenani selestadiensis Rerum germanicarum libri tres. Quibus præmissa est ipsius Vita auctore Joanne Sturmio

311쪽

LI AER TER Trus et 7 ille recta respondet, Antiquam villam exiguum

viculum a itingens,dc nunc prorsus sylvescens, retento tamen nomine. Et quia munimen

to opus habebat trajectus adversum Germanos,& mox Alemannos, ideo duo propugnacula erexere Romani, quorum standamentis tu res istas duas impositas credo, quas hodie vid mus, alteram in capite pontis, alteram paulo inserius, a sale hodie nomen habentem quod in ea asservatur. Jam post triumphabundam illam Alemannorum in Galliam immigrationem,primum domus utrinq; aedificatae uint ii viculariorum & pandochiorum, initium suti rae duobus oppidis.Mox vero locus frequentior feri coepit, ut etiam mercatores illic habitarent. nam circa trajeetias Omnis generis hominum turba consuere solet. Nec alia res pluribus

oppidis originem dedit , ut Schesmusae ad Rhenum a nautarum casis scappellatae,Ulmae apud Danubium, Heidelbergae apud Nicrum, Selestadio apud Ellum fluvium, & innumeris aliiς. Quando vero magis minui coepit Augusta, tanto Basilea auctior indies facta est, novi populi qui nuper ex Germaniae finibus Rhenum transierat, nova civitas, quum illam mnes fugerent velut inauspicatam , & semirutam, hanc autem propter multas commoditate, non solum trajectus ipsius, sed& faciliorisOmnium rerum importationis,& melioris agris viciniam, omnes adamarent. Si quid igitur post multa excidia miserae Augustae supersuit, hocto u velut colonia quaedam Basilea commigr

312쪽

as8 RERuM GERMANICA Ru Mi Muo 6 vit. Hinc nos in Munatii Planci memorian My -- illustrationem Basleae Alemannorum coloniae, hujusmodi inscriptionem composui nauS, quae

in foro frumentario sub imagine Munatii le

L. frenatio Planco,civi Romano,viro Cousularis Traetoris,orator Dac M. ceronisdisci pulo, qui post devictos malos, aede Saturni demantabi extructa, non modo Lugdunum, sed σ auricam colonia deduxit, quae Aura fuit appellata, ab Octavio Augustio itam rerum potieute, S. P. O. Bassilien sis tametsi Alemanuoru transducti coloni, subactis ac depulsis Tauricis, amρ et amen virtutis que etiam im hoste vencratione meretur, vetust imo tractus hujus illustratori, culpa temporum prorsus abolitam memoriam postliaminio renovarunt. An o M. T . xx III. Porro opinionis meae argumentu est, quod senes indigenae narrare solent, ita a maioribus

suis edocti, ubi hodie Basilea est, olim nihil si ille nisi trajectum Rheni, duabus istis turribu

quae etiamnum vis tur, communitum. Et addunt, eam viam quae a Rheno ducit ad sorum

piscarium, ab institoribus illic habitantibus ii

veniise nomen, adhuc antiquioribus notum. quae vetus loci celebritas, confirmat e m urbis partem caeteris antiquiorem. Proinde qui B

sileam dictam putant, quod regia civitas sitamenon habebue μόμφον Ostendimus enim modo quaenam fuerit illius origo. Ac indubium est eo nomine vocatum locum priusquam aliquid fA ructu esset, quod regium dici mere ur. Nec

313쪽

LisvR TERTIus. inos erat Romanis Graecanicas oppidis sive munimentis a se conditis appellationes indere, multo minus Alemannis. Concordiam pud Triboccos agnoscimus Romanorum o

PUS, agnoscimus Tabernas, Viciam Julium, Autam ripam, & quod iis omnibus Bani eae viciniaus est, Tyberii forum. Nisi concedere velimus, eos qui huic loco vocabulci primi imposuere, suisse divinos, ut qui praescierint exorituram ibi posteriori b. seculis civitatem quae regia nomenclatura digna foret. Nam siquis hodie Basileam contempletur, an non regiam vocabit 'quando ea est viarum mundicies, ac dedium incommune aequalis ordo, quarunda etiam magnificentia atque amoenitas, praesertim quibus a tergo viridarium est D. Petri, Praedicatorii coenobium, amplas areas & hortos elegantissimos

habentibus, & quae Rhenum aspectant, ut etialis qui Italiam viderunt, placere possit. nisi quoa hypocaustorum usus multos offendit non ac suetos, dc pandochiorum sordes. Id quod cutota Germania commune habet. Coeli rara quaedam ac grata temperies. Cives humani Templorum fatis magnus numerus. Episcopale reparatum olim fuit a D. Henrico Augusto,qua terraemotu concidisset, sive ut quidam volunt, post Ungaricam vastationem, multisque donariis ab eodem condecoratum. adeo semper Basileae bene voluerunt Henrici. Intes quae minet lamina illa a Hrea i igneos ta bulae adhaerens

septem millibus forenorum aestimata, qua ipse privatim in larario suo quum viveret usus est. Unde

314쪽

iacet

RERUM GERMANICARUM , uos ille prae

cipue coluit, nempe quatuor angelOS, Michaelem, Gabrielem, Raphaelem, Urielem. 6c B nedictum ac in horum medio stantem Christia

cuius pedibus ipse cum uxore Cunigunde advolvi tur. Apud L . Petrum sacerdotum sodali- tium est, quod collegium appellant. Martiniphanum parochiale est duntaxata Leonardi v etiam Canonicos instituti D. Augustini h ber , quoS regulareis cognominant. Ii Ereti num Canonicum episcopalis templi suum jactant autorem. Ego per similem occasionem institutos puto quemadmodum eos qui in mo- te Turegiensi degunt, a Turegiensibus canonicis, & eos qui apud D. Arboga livivunt, ab Argentoratensibus coenobilicam vitam deserentibus natoS praedicant. Parochia D. Udatria civicina est aedi episcopali, Albani vero&Joannis suum quaeque suburbium claudit. illic Benedictinorum, quos Haseriburgius Basilia eniis episcopus accivit; hic vero Joannitarum domicilium. Praedicatores in suburbio D. Joannis amplistrinum possidend coenobium,

aedificiis multis ac spaciosissimis hortis praesertim autem Graeca Ea

Potiti sunt post mortem Joanni, prius Argeniis Episcopi, deinde Cardinalis Ragusim, qui

in synodo Basiliensi in obeundis negotiiS non pol remas tulit. Francistant ad moenia vete templa

quem locum Ezelinus Praepositus illis dedit. Aul

315쪽

L IBER TERTIus. 27s senatus Basiliensis , cui adhuc plus caeteris c bnoxii sunt. Coenobia puellaria majus Op-

pidum duo habet, dc minus item duo prae ter monasteriunt Cariusiensiunx, dc Parochiale. D. Theodori templum ex adversi, situm. Ubi hodie Cariusia est, ajunt magnificam olim domum stetisse , quae Episcopi fuerit Basiliensis, quum illi id oppidum adhuc parere r. quod aliquando pignori datum Duci Austriae propter tripendia non soluta, senatus Basiliensis redemit. Academia quo minus fovear, in causa est proventuum tenuitas, de nimia gymnasioruni in Germania multitudo Praestaret esse pauciora, & frequentia. Urbs i-i psa abhinc annos plus minus ducentos ampli ata est, dc suburbia novo muro latissime es

cundata. Hinc magnum decuS, nec minuS c

modi Concilium attulit Oecumenicii, hic pro

pemodum decem & octo annis celebratum. illustrat etiam hodie Typographorum selertia

ac diligentia, quorum facile princeps Ioannes

I robentus. Quod si quis sive viridarium D. Pe

tri contempletur tum amplum, tam ob morti

copiam elegantissimum, cujus pars olim hu-

mandis Judaeis seruiit, seu pontem duo oppida

con jugentem,& ad prospectum in amnem cO- venienter accommodatum, facile fatebitur et- , ii cana amoenissimis urbibus certare posse Ba

sileam.Si vero salubiis coeli dote expendat, pro-

Vocari non naulium aburrabit. Absurdio est

316쪽

RERuM GERMANICARUM illorum opinio, qui a Basilisco hic reperto iam mea traxisse volunt, propterea quod vident nonnunquam appingi Basliscum qui insignia urbis teneat. Nam non considerant hoc fui siesolenne plerisque civitatibus, ut insignia affingerent ad suum'quaeq; nomen in propria lingua alludentes. Sic forem profert Florentia, Col-

maria clavam, Schas ulia arietem. Id quod hodie passim fit ab iis qui natalibus restituuntur a Caelare, dum imagines sive insignia a lingunt quae Princeps approbet. Sic in cnimus nuper in antiquis picturis Oliverium illum, quo i miliariter usus est Carolus Magnus, proiias gnibus habuisse puellam quae olivae ramusci

ab olitum in manu ferret, velut ab oliva serenda no-

men haberet. Magis serendi sunt, qui a Basialio quodam Romano duce conditam Sc appe liber pro- latam commemorant. Nam in antiquis codi---rum cibus ubique per i scribitur Basilia, nori per e; quemadmodum etiam indicat liber Provinci xum & urbium Grajaxum, Poeninarum,ac Gaulicarum,quem vel ob hoc liquet non esse veta- ni autoris, quod civitatem Basiliensium inter civitates Maximae sequanora recenseat, cujus nec Ptolemaeus,nec Antoninus Aug.in Itiner rio suo secerint mentionem , ut 'uae tum Augustae Rauricae fuerit annumerata , cujus erat tractus & pars. Sed crescebat Basilea, ac ab

habitatoribus indies magis atque magis si

'uentabatur, Augusta Vindonissaque evanescebant, quas tamen liber ille inter cailra recenset,

hoc est oppida minuta, uprum non liquet quo

317쪽

LiBER TERTIuM VI tempore sit conscripta . Et infulciuntur etiam antiquis interdum recentia, dum libri descriti Pant,

buntur. Itaq; Basileae primum episcopum prae- in γ' sedisse tradunt Pantulum, eum quem historii R divae Ursulae narrat cum illa virginum sodalit te Romam prosectum, & redeuntes Agrippia nam usq; fuisIe prosequutum, ibiq; una cum itilo puellarum examine ab inimicis Christianae religionis trucidatum. Id quoniam sine test,

monii, dicitur, quibus refragari non liceat, ii scio an apud omnei, fidem mereatur. Verisimi le est hunc Pantulum e Vesontione Basileamdellinatum, v t novae ecclesiae praeesIer. Quanquam apud Raurjcam quoque nihil dubito . Diise Chri stianos aliquos. Siquidem Galliarum, provinciae citius Christianismum fiunt ample-- xae. Caeterum qHemadmodum prophana poα, stas apud Sequanos & Vesentionem erat, cui. Raurici Helvetiisque parebant habebant enim Praesidem dc Ducem, de quo supra disseruimusica etiam ecclesiastica autoritas illic primatum: obtinuit. Mallem ego dicere Rauricensium episcopum suill e Pantulum, sit modo eo tem pore Roma prosedii est Ursula, quod illius h

isoria indicat, nasutioribus parum fatisfaciens Neque enim putant ut de aliis taceamus Frai cos de Alemannos facile passuros fuisse, ut ad-o Rheno opera equorum use Basileam na- harent, quum illi in ripam Gallicam semper oculos intentos haberent praedae gratia. Quod

in Gallias, .

318쪽

adhuc vix credat aliquis homines assWetos in

ab injuriis manus abli

nere. Olfenduntur adhuc Ea illeae gradus quibus ad templum ascenderit, quod a D. Mar- tino nunc cognominant, tum ut videtur li no

cum. Nam Burgum certe primarium, & fortassis uni, vocant, ubi

aedes episcopalis extructa cernitur, nihil aliud fuit quam locus praesidio recipiendo. idoneus. ad taendum trajectum. Post Pantulum Basiliensis sedes multis seculis vacavit usque ad te- 'pora Caroli Magni, aut circiter. Naria catalogus episcoporum Basiliensium prinihi recent et salamurri, qui tanto intervallo Pantalum sit subsecutus. Ego meo fretus judicio malim dicere, Basiliensem tracturo in Vesontiive ecclesiae dioecesi sive adminis ritione fuisse, donec juxta sanctionem,quae in volumine legum

Francicarum extat, in hunc iei sum, Singuia cia vita cisi vos Est copos habento, Proprium episco- Pum acceperit. Sic olim ArgentoraterisIS ec-

cleris sub Mediomatricensi suit. Sed iam satis de Basilea disputatum est. Nos hic, udi

in caeteris, ingenue nos ram opinionem aperi inius, in nulliuῆ certe praejudicium, liberum e- i d i

ilo cuique sentire quod liber. Quid enim stultius, quam de iis rebus frivole digladiari,

quae non certis testillioniis, sed solis conjectu--uctoris ris nituntur. Verum nos ad Rauricos nostros δεῖ - revertamur, quandoquidem magis nobis ani- inus eli antiquitatem excutere quam nova

319쪽

vinciae Maximae sequanorum, quemadmo-

dum de Helvetii. Docet id nos volumen De magistratibus Romanis , dc liber provinciarum ac urbium Gallicanarum modo citatus a nobis, qui sic habet, Provincia, Maxima Sequanorum, Civitas Metrop. Vesentiressium. Civitas Equestrium, id est Novi nus, C itas Elaetiorum, idest Aventicum, Civitas Basil ensium, Cainrum Vindonissense, Castrum Ese dunense, astrum a s entariense, Castrum Rauracense. Erat autem Praeses Maximae Sequano-h rum Eub dispositione viri spectabilis Vicarii

septem Provinciarum. sed & virum illua sile Praefectu praetorio Galliaru haec Maximae a Sequanora dioecesis agnoscebat.Habebat prae terea Ducem militarem virum spectabilem, sub cujus dispositione Batavienses milites e a rant apud Olinonem, qui locus subductis alia quantulum elia trajectu Basiliensi, ne pueris quidem ignotus. Proinde etiamnum Bas hensis ecclesia Vesontiensi tanquam metropo- i litanae subjecta est, evidentissimo argumento, pertinuisse quondam Rauricos ad Sequanorum ditionem. Hoc postremo observandum, Rauricos nunc pro gente ipsa, nunc pro loco id usurpari. Polleriores enim Mediomatricos dixerunt pro Divoduro Mediomatricoru, Tre

viros pro Augusta Trevirorum , Parisios pro Lutetia Parisiorum, Morinos pro Tarvina Morinorum, Et sic de aliis.

320쪽

O Linonem hodie Basilienses vocant Molen in amant aspiratio aes Germani. Pt tenditur versus vicum Ast chullerium. lbino solum nomismata Romana reperiuntur , sed& sepulchra ac tirco 'nagi. Volgi commentum est, illic habitasse reg:m. nonis supra plus seniet meminimus. Dii et Astu M. Tolemaeus inter oppida Sequanorum ponit Uit insitam. Cogita dum an Hasei bu gum sequanorum arx Tulm S s; o ulla hinctio aen habeat, sic dicta, quasi Tasenbuet. Siquidem Germani non de si unt e ternas voces torquere, lonec detortae si Di cent sibi aliquid. Vidi insignia aliquando Comicum Haseribu gensum, qui nunc si mr extincti, nec leporent habebant lici in eo tractu Vicus quoque Tach fel ibiton abludens a Dittasio. CAMBETis. Ambetis quam Antoninus Aug. indicans itera Mediolano per Alpes Poeninas Magunctaeiani ,post Augustam Rauricorum proximo loco ponit, pagus est ad nemus Rauricorum situs , qua ad Rhenum vergit contra tergum montis Sufenhardi, adhuc veterem nomenclaturam etiam apud Alemannos servati nam Ce appellatur Estque Cambetis innorae minoia Illa cis rhenana, liaec trans Rhen una sita