Beati Rhenani selestadiensis Rerum germanicarum libri tres. Quibus præmissa est ipsius Vita auctore Joanne Sturmio

541쪽

4 6 Jo Doc. π1LLIeHII COMMEN.nem dc Christiani imperatores saepius secuti ita sunt, ut a multis dicti sint. Quare pro

templis illi lucos dc nemora consecrata retinu rant, in quibus ceremoniae certae per sacrificia habebantur. Vidimus & eam consuetudinem adhuc reliquam Nemonis, id est, hodie vocati Mensebi accolas observare non longe a Regio- monte Boi uisar, ubi hircos potiriamum ira

hoc est, hircorum cultores plaemiaque vocantur, eos tamen illustriss. dux Albertus Marchio Brandenburgentis,studiorum singularis Meco nas, ad veram pietatis Christianae Armam reducere c0natus est, iique sunt veri in illis partibus Borussi, quorum lingua non eis Vandalica &as motu peregrina sed Graeca deprava,s ut Galliaca A Hispanica ex Latina corrupta sere nata est, si ut ipse usu com peri, quoties Graecissando illis locutus sum, ut qui patriae meae vicini sunt. - cia, sortis 1 ut qui maxime observant a risum consuetudo simplex, virgam frugistrinarbori decisam, in surculos amputant, cοσδε notis quibusdam disic nos, super candidam vestem temere ac fortuito spargunt. mox se publice consi latur. acerdos civitatis,sin pravatim, Use pate familia precatus deos, coelumisius iciens, ter singulos toltit,subiatoi secundum impressam ante notam interpretatur. Si prohibuerunt, nulla de eadem rem eundem di m consiuitatio. Sin permisesium, a spiciorum a buc fides exigitur, O illud

quidam etiam his notum, avium voces, volatus

542쪽

praesag a acmontius experiri, publice aluntur iis- iam nemoribus ac lucis, candidi ct nullo mortalFopere contacti, quospresso acrocurru sacerdos ac rex vel princeps civitatis comitantur, hinnit vis

rmanorum.

Ereribus erat αα,ωή, id est, certa divinandi V sutura ratio ex variis rebus. Germanis e tum usitatiores fuerunt sors dc auspicia , ex quisbus fiebant divinationes 3c humanorum evel tuum praedictiones. In sortibus quidem & prophanis est causa , sed ea quae ab aliis causa est pec accidens, apud Aristotelem sortuna dicta. Sed haec parum saceret, nisi tum spiritualis causa, cujus vi phantasia movetur, & manus semel tis impellitur, tu in spiritualuim ministerium accesserit. Quamobrem ante sortitionem facta propter spirituum sortes dirigentium invocationem praemittebant. Sortes vero jacie '' δεν xu aut virgulta diversis nutis signata, aut talin --.

543쪽

ι --

. rum jaetus, aut telia rarum ampuli S.aut carminum Iehi Homericorum seu Virgilianorum seu Psalterii occursus. Sortilegus autem In causa vel publica sacerdos civitatis su :t, vel privata, Palel familias. qui Zc ipse domi suae sacerdotii ossicio fungitur, Verum quando torritio zglicitae sunt, quando non, in sacris literis tu Iet fieri explanatio. id tamen observacidum eis, ursortes diurna, hoc est. quae in unum diem duranant, iisdem erant, sicut hodie multa Astro- .logorum vaticinia eo vergunt. Quare Getanani. subinde sertiebantur, 'quod si uno diss pioli, buerant, altero eandem experiebantur. H; a men sela sorte cum aliquid fieri feliciter pei miserat, contenti erant, sed de auspicia propter re rum suturam certitudinem accesserunt. Gemmanis autem auspicia praecipua judicabantur tria, quorum primum ex avium, aut vo tu, aut Ioce, sicut Romanis praepetes &. Oscinae eran ,

illud quidem oculis, hoc vero auribus irinor scit. Alterum est ex equorum hinnitu, quo, de more in lucis & candidos, dc ue non uni currui junctos publice in hunc usum alebant. In

eas auspices vel rex vel princeps eosdem nora re

i sacro curru pressos, de junctos propter eorum dc hinnitus &Demitus observationem c mitabantur. Hoc autem auspicii genus apidomnes maximi fiebat, adeo ut sacerdotibus a daequarentur. Siquidem sacerdotes deorum mi- snistri, dc equi conscii divini consilii judicabari tur. Tertium est in monomachia. Nam in singulari certamine, A captivi, dc unius alicujus ex

544쪽

suis, uter illorum superior in eodem erat, ania

quam rem pry judicatam pollicebantur. Fuit autem Germanis eadem, consuetudo quae Romanis, ut nihil inauspicato sacerent. Fuerunt vero vetustioribus auspicia aut pcd:stria quae ex quadrupedibus capiuntur, aut solucria, aut ce- stia, quae bona ex parte utpote cuex tonitruis dc fulminum sormis petantur, judia dicati debeant, aut sacra, videlicet ex sacrificiis collecta. Ita Michael Scotus, si quid barbaroscriptori fidei est, & auguriorum decem genera enumerat, quae cum sint gentilia, dc a Chri fianismo dissentanea, prudens omitto. Sic da singulis gentibus certae aves futura praesagiebant. Unde Graeci cum aquila ex destra parte volarat,& maxime liridentibus alis, omen bonum indicabant, atque laeta, dc magna portendere dicebat. Inde & proverbium natui et Aquila volarat. Sic Sc Atheniensibus sua erat no-

si , ς jus volatus, semper suit victoriae auspi-

. cium. Quid multis λ dc singulis pene principibus & imperatoribus, peculiaria ex avibus erans Praesagia. Nonne aquila Tarquinio Priasco, cum pileum in sublimi detraxerat, & rursus capiti ina posuerat, regnum ominabatur3Nonne& Alexandro Babyloniam ingressuro, dc

Ciceroni corvi involantes δc obstrepentes im . minens periculum, extremasq; aerumnas praedixerunt Z Ratum autem auspicium esse contendebat, si corvus a dextra, dc a sinistra cornix a uescas appacuerat. Id quod & Meliboeus Virgi-

545쪽

48o Jono c. mxxicuti C OMM. ti lianus intellexerat, si poetae genuinus versiis

est, cum quarulus sic canit i md pesinistra cava praedi xit ab ilice cornix. verum isthaec tam auspicia quam anguria.&plaeraque divinationum genera Christianus ho- , nao aspernabitur,etiamsi quis signa elIeςoritet, ederet, sed idolatrica, Id quoque certum est.vel uex Plutarcho in Casaris vita, ut mulieres Gem amanorum sortilegae suerant, quarum consilio unullum praelium aute novit unium ipsi iecerant. Eadem &Julius Caesar repetit. De minoribus rebus principes consi stant, de tmajoribus omnes ita tamen ut ea quos quorum i penes plebem arbitrium est apud principes perira Eentur. Coeunt, nisi quidformitum 2 subitum Minciderit, deriis diebus, cum aut inchoetur Luna, uaut impletur: nam agendis rebus hoc auspicatum hmum mitium credunt. Nec dierum numerum vinos, sed nomum computant. Sic constituunt, sc condicunt, nox ducere diem videtur. Illud ex ibbertate vitium, quod nonsimul, nec jussi conveniunt,sed salter, Stertius dies cunctatione coeu- hrium absumitur. At tuis placuit considunt a mali, Silentium per sacerdotes, quibus tum coercendi Ius est, imperarum Mox rex vel prin- .ceps, pro ut aetas cur1,pro ut no litas, prout δε- heus bellorum,pro ut facundia est, audiuntur, au- itaritat vadendi magis, quam Iubent potestate. hct duplicuit sententia, hemitu assertiantur,sits placuit, stameas concutiunt. Honoratissimum os genui est armis laudare.

546쪽

Germanorum.

Cicut Graecis militibus suum erat se ita Germanis erat consultatio, in qua primum attenacintharcausae de negotia in senatum relata, eaq; sunt vel minora vel majora. De illis princi- , pibus solis deliberare licuit,sed de his non itent. Deinde sedatores adsunt. & principes & plebeide controversiis deliberantes. Postea& tempus esultationis praescriptum est, tum ianae, hac , enim oc incresiente, & plena, deliberationis tem pus Oportunum est, & dierum quos a noctis Principio ad alterum usque supputant, tum cum iisdem tanta sit libertas tarditatis vel intra triduum conventus. Adhaec in consultationibus, non nisi armati & taciturni adsint. Nam tibiscis cum per sacerdotes silentium indicium est,c5- raho. sident. Pol fremo in hoc sena tu reges vel principes magis sunt suasores quam juriores,ne quid Germanicae liberta tr derogetur. His autem vel suffragantur, vel refragantur symbolis quibus . dam, illic quidems amearum concusso,hic vero

fremitus erat. Consultationis autem nomine .

senatum, comitia, dc consilia intelligimus, in quibus actiones sunt de rebus vel minoribus, quorum judicium est penes principes, ejusm

diessent causae sorenses, privatae,& lites dc contentiones leviores, quas illi citra negotium cO- ponerent: vel majoribus, veluti essent publicae tutius aut civitatis, aut reipub. Hae enim ejus-

Hli modi

547쪽

. rnodi sunt, omnium ordinum in publica cor rnuturia auscultare, tum componere intersit. Naquod conaria uiae est& publici neq; facile memturum citra aliorum arbitrium eii dijudicare. et ' Quapropter id conii bi in coni ovelliis con seponendis potis limum placere de beat, atque e

uinum ui puri que civisa tibiis eadem coi suetudo obtineti, , ui Judex vel pedaneus levis Ore, causas pensi tot dc iolui, sed cum res ardu peric Diosa, toti ire publicae onerosa, aut tota' civitas, aut Clus nomine sarpe viginti quatuor viri convocantur Neque tamen id prudentia

caret. quod plebisci horum centura per principi

Piscita, id eis, senatusconsulto prasmini qtier, non e re publica sueram, rei ractabantur. Id velo horrendum, ut non nisi almaticoacto crucilio intersint, Tyrii proisus observarunt on, trarium. Nam apud illos nemo cum telo concilium ingrediebatur, vel poena capitis. 'Hic quinque erat aut dulenses, qui murmure dc fremitusigae ficabatur, aut sustragium cum frameas s rela concuterent, sonoque aianorum 6c tripudiis a' approbarent. Quae consuetudo fuit & M ic donibus, qui cu in publica con sulti ione quidpiam improbarent, hastis scuta quat; entes Obstrepebant dc aversabantur. Et sicut Belgis sitilentium altissimum placu i in senaculo Naim si quis aliquo concionante femerer, parre v stis mul stabatur. ita Gel mani sepe tumultum bantur, & non nisi per sacerdotis e ictum tace, hant. Eiant di illis peculiare, moi c, in roga dis sententiis. da sicur Syracusis nemo Iogatus

548쪽

Cutentiam dii it, sed ut quisque aetate& hori O- Ganruit, a sua ponte quid tibi consitust, ita 'aneri masteri non rogatus, aut si omnes tacue, sorte dicere coguntur, quibu Sin usi erat, ut ita concionc prodituri per literarum elemcta ed cerentur, ita Gerniam pro aetate & nobilitate 'Primi audiuiatur, sententias auic rogabat sena

tu, princeps. Mirum est cur non Persas imitati sint, qui probe poti& vino incalescentes vel de rebus gravissimis constillabant Ridiculum hoc Musi 'ia, quod Germani oc Lacedaemonii publicis ε' ς' μιν consiliis muliere, ad inubrant, alusq; frequenti /'

curia in exequendis negociis socias assumpse- .rant, multi q; seemina u arbitrio decreverant

Sic dc Cestae e e Galli quicquid erat contentionis

sic intestinorum odiorum per Lentinarum interVentum composuerant. Rurius Atheniensibus lex suit, iat nulla sceminarum publicis consiliis advocetur, nulli neq; suaragium serre ne- que concionibus viroru interesse liceret. Quis . quod sic Roma ni etiam pueros certis de causis cluserunt. Tempus vero consultationis fuit L HAE, Ru uersentes ii t plena, Sic enim cuncta selicras succedere arbitrabantur juxta astrolo g rura placit qua Sc rurcam commoverant ait is sub initium novilunii praelium faciat, at vincer insignia ejusdem imago lunae triduanae perspicitur, atq; adeo Viennam Ostriae antet Paucos anno, repetere conatus est, quod in D. ephani turri sit eadem luna deaurata Is tame

laventus solet esse tardior propter tiberi vim. Nana ut stata hora, aut die iussu princ '

549쪽

pum convenirent, non concesserunt suae 'libeo talis studiosissimi. Qua re sepe trinoctium ci lius extrahebatur, quam convenirent. Estai

teni illis temporis supputatio; non a diebus, si- cu i Romanis fuit, sed a noctibus. Nam diem suum post occasum solis,id et nocte auspicabatur non aliter atque Judaei. Quapropter illis in more positum adhuc hodie est, ut noctes pro dierum multitudine substituant. Atque hinc quis videret, ut libertatem suam mordicus te nuerant, cum suasores conciliorum principes tantum fuerant, & non praeceptores de jussores, cujus vestigia passim sunt reliqua, veluti cumiprinceps pro tua libidine quodvis tentare non audeat, neque illi permittitur, ut nobilitate totam convocat, ad ejus rei vel judicium, vel co- . sultationem, talemque conventum plaeriinquem ritterianche hoc est, equestris ordinis con-1essum nominant, & quicquid ibi decretum fuerit per nobilitatem, hujus de princeps arbi trio aut probat aut renuit. Licet apud concilium accusire quoque Ur d scrimen eapitis intendere. Di nctio poenarum ex delidis, proditores δc transfugas arboribin s Pendunt, ignavos es imbellis 2 corpore infames, coeno ac palude, injecita insuper crat , mergunt. νυesitas supplicii illuc respicit, tanquam si tera ostendi oporteat, dum puniuntur, flagitia a .hondi. Sed di leυioribus delictispra modostoma

550쪽

DE POENARUM JUDICIA

discriminibus. Exum cum in eodem concilio dcctimeri

alicui facinoroso intendere liberum erat, ' - , aut poenae aut muleis militares habebatur,quael damm/jores, ut pote quae capitis supplicio lue- mbantur, quaedam minores, prout vel graviter vel leviter peccarum esset. Cautum enim est

pud Jurisconsultos, ut non sit major delicto

poena. Itaq; desertores, seditiosos, fugitivos,aut D seri s loco, statione , praesidiove cessissent, tergaq; dedissent, aut ex castris aufugissent, tanquam

pessinio facinore astrictos capitali poena plecte- '

re solebant. Hic autem eadem exprimitur, cum in crucem agebantur, atq; imbelles atque ignavi submergebantur. Sic&Juba rex asper& durus fuit, cum desertores, qui loco amisso in . castra aufugerant, cruce affixerat, eosde Aphria c

canus posterior bestiis, Paulus Amilius eleph tis objecit. Hodie quoq; in justa militum ordi- .

natione tales securi percutiuntur, aut dum iter . faciunt per taxiarchos ocpraesectos isti damnati

runtur, quod illi dicunt, dum, die ps lausu. .

Mulctae vero non erant pecuniariae, sed aut quanae aut pecuariae, quarum una pars ves regi,

vel civitati cessit, altera ipsis vel eorum propin- ciuis qui vindicabantur. Adjicit & sementiam e .ge suppliciora usta Nasic scelera, hoc et gravia