장음표시 사용
161쪽
Manet tamen adhuc firmum nos frum argumentum. Nam
Primo, si charta est speculum scabrum, reflectem species objecti ad oculum in quocunque loco positum, propter multitudinem parvulorum speculorum in scabra illa superficie existentium;
Cur ergo apparet imago illa inversa 'Secunia, si dicunt, apparere inversam propter multiplices es in se mutuo incurrentes reflexiones; quaero ego, cur ergo in speculo, etiam politissimo,s a foramine competenter removeatur, apparet inversa Terri
quid facit ad rem, quod quo laevius est speculum, dc quo magis
laevigata charta, eo magis obscuretur imago e Hoc nullam a guit reflexam visionem, sed arguit majus lumen in superficie saevigata: quo autem majus est lumen, eo obscurior apparet imago in plano opposito quocunque excepta. Ad ecundum argumentum nostrum, quod si a charta fieret specularis reflexio, deberet objectum post chartam apparere, sicut fit in speculis; Eessandor, obstare huic apparentiae post.
chartam,seu retro chartam, nimiam parvitatem specillorum.
quorum singula non reflectunt ad eundem locum nisi species alicujus particulae obsecti ii ad eum modum quo in contusi vitri pulvisculis confusus solum quidam splendor solis apparet, non totus sol: &hanc a uni esse causam, quod non appareat profunditas objecti.
Adhuc tamen manet robur argumenti nostri. Demus enim, ob dictam causam non apparere profunditatem obsecti, si speculi rationem habeat charta ; quaero tamen primo, cur imago apparet inversa e Quaero se naeo. cur in speculo plano, α politissimo, non apparet imago eadem inversa retro speculum e cur item apparet inversa' Quaero tertia, si singula parva specula in charta scabra non reflectunt ad eundem locum nisi species particulae objecti, uti in contusi vitri pulvisculis fit; cur tam venusta, tam integra, tam distincta apparet imago objecti, cum omnibus ejus colori bus, motibus, situ, distantia, di si milisbus, inversa tamen c. tertium argumentum nos m. qudis oculo post chartam constituto adhuc videatur per chartam transparentem pictura seu imago objecti, cum tamen reflexio non possit retrorsum
162쪽
sai: Respondent, posse reflexionem etiam retrorsum agi, quando tam immensa copia particularum specularium concurrit, quarum una ab altera speciem excipit, dc reflectit; praesertim quando sunt rotunda, ec varia: figurae specula, qualia sunt innumera in scabritie chartae; adeoque pro illa debilitate apparentiae, quae post chartam fit, susticere illam debilem reflexio
Hic temperare mihi non possum quin sincero enuntiem quod sentio, responsionem scilicet hanc non cohaerere cum principiis Catoptricae Philosophiae. Nam prim , si oculus retro chartam constitutus, videt imaginem objecti anteriori chartae superficiei ab ob ecto radiante impressam, in supericle posteriore chartae tanquam in speculo; necesse est, ut imago anterior reflectatur primum in specula lateralia antE posita ; deinde ab his in alia specula retro chartam posita; tandem ab his refect tur in posteriorem chartae superficiem. At dato ciuod scabrities chartae efiiciat tot parva specula in anteriore inartae facie, quot sunt in ea inaequalitates & tubercula, ubi sunt aut eadem Parva , aut magna specilla retro chartam, quae radios reflexos anteriorum excipiant, oc in posteriorem chartae superficiem reflectant Secundo, si charta circumdetur limbo aliquo cujusiscunque materiae, fieturae, politurae, scabritie, ut nulla sit speculo. rum parvorum suspicio in limbo isto; adhuc apparet imago oculo retro posito. Ergo non videtur visione reflexa. Terii charta oppacetur retro, ut imago in anteriore superficie d picta transparere non possit, & retro adglutinetur aut applicetur alia charta eiusdem rationis cum anteriore; nulla imago apparebit in illa, non obstantibus innumeris parvis speculis in anteriore charta dispersis, ex adversari; mente. Ergos in charta transparente apparet retro , alia non apparet quam illa quae transparet. uario, sed devorentur imma alia ablurda, de in Catoptricis inaudita , quae adversarius admittit; cur imago ant
riori superficiei charta imprimitur inverso situ 3 Omitto alia multa quae huic evasoni opponis possent.
163쪽
Satis se argumentis contraria sintentiae.
T IT magis appareat inanitas argumentorum contrariae sententiae, tametsi illa breviter proposuerim propos. ip. praecedenti, placet ea iterum iisdem eorum verbis adducere. Ita ergo pro se,&contra nos
Arguunt primo. Ob ura phaenomenitertis imago arguit, 'ecies colorum non videri ut quod. Nam alias in hac sententia non dar tur causa, cur quo laevius esib culum, eo magis obscuretur imago illa
in vera dicendo feri hic res am visonem ipsius objecti, omnia per-DPe salvantur. Cum enim imago illa adsensum stabilis oriatur ex innumerorum o Lorum scabrasopersiciei reflexionibus, ira uisemper postulatum primum quod angulus incidentiae sit aequalis angulo reflexionis j servetur, imminuta scabritie necesse est ob curari imaginem. Ita illi. Tertium porro phaenomenum quod citant, hoe est ex ij idem: secies immis seuper nudum,seu munitum vitro foramen, pingunt imaginem inversam, in chartae quidem superficie nitidam insculi obsi-ram. Besondeo I. Obscuram illam imaginem non arguere, speciem non videri ut quod; neque arguere objectum videri reflexe. Nam reflexa visone non apparet obsectum inversum
in speculo plano, sed erectum ut est. Repondeo II. Causam cur quo laevius est speculum, eo magis obscuretur imago, esse lumen speculi. Patet experientia. Nam primo, caeteris paribus, eo obscurius apparet imago in speculo, quo magistersum, politum, reflexivum est speculum : quo autem magis tersum, politum, reflexivum, eo magis lumen recipit,& remittit. S cundo, in charta laevigata obscurior est imago, caeteris paribus, quam in scabra; laevigata autem splendidior est, quam scabra. Tertio, & praecipuὰ quia sive species in conclavi obicurato excipiantur speculo, sue charta, sive quocunque plano, caeteris omnibus manentibus eo redditur imago obscurior, quo plus
luminis per foramen admittitur, adeo ut si radi; solis feriant directe
164쪽
& irrefragabile est, obscuritatem oriri a luminis in ore copia. Res ondeo III. Ex eo quod quo laevius est speculum, eo magis obscuretur imago cundecunque tandem proveniat obscuritas illaὶ non recte arguitur, fieri reflexam visionem, qu1m diu manente objecto erecto, & nulla adhibita arte ad imaginem erigendam, imago apparet in versa,&saepe sam diximus,& constat ex Catos tricis: nam reflexio facta a speculati corpore plano, sive parum . sive multum laevigato, dc sive clarE, sive obscure re. praesentante objecti imaginem , non invertit situm imaginis. Res Adeo IV. In charta debito situ collocata, apparet imago nitidissime; si magis approximetur charta foramini, ubi majus
lumen est, obscuratur imago,& tamen non minuitur scabrities chartae; ergo obscuritas non oritur praecise ex imminutione
scabrities, sed ex augmento luminis. Omitto alias impugna
Arguunt secundo. Objectam situ recto visium in foramine optico, arguit species colorum non videri ut quod. Nam cur uti obscura imagos ecuo excerta, ct optico foramini optice imita rectificatur, cum alias extra foramen opticum etiam in oeculo inversa apporeai e mccine est naturam ob ecti ut quod induere t Non igitur hoc dis insuperficies, μη uod si admiseris, naster es: omnia enim poteris unam fabram,
phanomenon salvari potea, nisi per duas asteram laevem. uodsi arivia refiexa salvare. I ta illi. Res undeo L. Dum objectum situ recto videtur in soramine optico, non videntur colorum species ut quod, sed ipsum obiectum visione reflexa, ut probavimus proposit. i8. Re fondeo II. ideo obscura imago speculo excepta rectificatur, si speculum&oculus sint alio loco aut situ quam antea, quia species perforamen intromissae ac decussatae reflectuntur ad oculum efficiendo angulos reflexionis aequales angulis incidentiae, ecdiri. gunt oculum ad eadem puncta objecti eodem questu, a quibus&quo situ procedunt, ut diximus proposit. ir. Reoondeo III Oculo in alio situ constituto, species obiecti quae in foramine decussantur,& imaginem inversam pingunt in speculo, non reflectuntur ad oculum per angulos reflexionis aequales angulis'
165쪽
incidentiae, quia hoc non in quolibet situ contingere potest, uς ex Opticis & Catoptricis patet: sed illa ipsa imago inversa radiae directis radijs in oculum, unde percipitur ab oculo eodem situ, quo in speculo depicta est. Respondeo IV. illationem illam, Non igitur hoe phaenomeno alvari potere, nis per duas superscies, una cabram, alteram lavem, esse omnino impertinentem. Nanx sermo est de eadem superficie speculi, in qua semel apparet re. fiexe objectum situ recto, semel imago ob)ecti situ inverso . Si dicat, loqui se de superficie laevi speculi, & scabra chartae, in quarum prima apparet imago erecta, in secunda vero inversa. Respondeo primo, in speculi superficie non apparere imaginem objecti, sed ipsum objectum. Respondeo secundo, etiam in speculi supercie apparere imaginem inversam ; ergo tametsi admittamus duas superficies, scabram unam, laevem alteram,mhil habet adversarius. .
PROPOSITIO XXIImago qua in charta es inversa , non apparet
PIget ulterius pergere; & alias duas Adversari j rationes prop
sit. 17. propositas minutius excutetc & refutare, quia cx dictis facilis est responsio. Sollim noto, virum quendam doctissimum in Cursu suo Philosophico Disput. 4. de anima sect. 2. ad probandum , species colorum per foramen in cubiculum obscurum admissas, & charta opposita exceptas. non se, sed suum objectum repraesentare, & quidem reflexu; dicere, species illas repraesentare distantias rerum inter se. Hoc ut ostendat, s quentia subsicit verba: quia si quis per rubum eam chartim as iaciat, quia tunc omnia apparent reicta, prout in se inr sine tubo enim offenduntur talosa Odebit distinctissime objecta in , unum post liud, prouisunt oste. o i evirini cii, ut m hu, qui con-
166쪽
rrarium sentiunt, um ei hanc observationem dicerem, aro fenderem, debueri aieri, omnino videri distantias olectorum inter se. Et res est tam certa, ursola egeat experientia incredulus. Secundo idem Vsumosendo. uias quis accedens prope valde ad chartam, eamque movens diligentius intiteatur man esse viribit, ea os ecta appareretos
chartam, Ordum chartam movet, naevos omnes se charta maculo parere mutioviciniores oculo, c quasi ob ecIa ilia moverentur: Ai-
qui hiscissilia non sunt intra chartam, sed in prima superficie, ergo nora Ie repraesentant, suum objectam, cum proportione aliqua ad visi nem in s eculo. Haec ille. Quae cum legisset vir alius doctissimus, & in Mo-gumina Vniversitate sacrae Theologiae tunc Prons br,. nunc hujus Herbipolitani Collegis nostri Rector; sciretque omnino salita esse, & experientiae a se de alijs millies facta prorsus contraria; iussit Matheseos Professorem ejusdem Moguntinae Uni versita tis ad virum illum, & tunc & nunc etiamnum superinstitem, plurimisq; libris scriptis clarissimum, scribere, o mentem ejus exquirere, autmodum quo aspiciendum foret phaen menum tubo optico, ut erecturi appareret, de quasi retro char tam. Respondit vir ille, id sibi dictum ab alijsqui experimento se deprehendisse asseruerant. Crediderim ego, qui experimentum secerat, de viro illi docto exposuerat, ac monstraverat,habuisse tubulum ex eorum genere, qui ob)ecta invertunt, ut in Dioptricis nos sexplica.vimus. Cum ergo imago in charta inversa esset situ , visa portubulum illum apparebat erecta. Quod aut non adverterat,
aut oblitus fuerat vir ille doctus, dum Cursum suum scri
Ad obiectorum distantiam quod attinet, apparetquidem illa, quia si plura objecta simul in eadem charta pinguntur,
apparent alia retro alia, adeo ut distincte discernatur quaenam illorum sint remotiora, quae viciniora r at nulla ratione apparent retro chartam, ut in speculis fit, sed in eadem superficie chartae. Provoco ad experientiam, quam quiliber facere potest.
167쪽
dicula sententia circa praecedens Phan
Rui..ia I Ncἰdi ante annos aliquot in Philosophiam manuscriptam, de seni ηι ab optimo alioquin Philosopho, at qui experientias omnes . ...is ridebat, dc Mathematicorum ac maleferiatorum philosopli omeam in rum somnia appellabat, conscriptam, suisque in Universitate με ς-- quadam celebri Discipulis dictatam,& explicatam. in ea cum ν ' retulisset phaenomenum specierum per foramen in obscurum conclave admissarum, & m opposita charta objectorum extra existentium imaginem depingentium; &proposuisset, ac fannis excepisset recentiorum Optico tum Philosophorum sententiam, dicentium nihil aliud tunc videri ab oculo quam object tum imaginem a speciebus depictam, hoc est, quam ipsas species in charta terminatas; ut facilem, & uti rebatur, veri stimam iniret viam, dicebat, in charta nihil apparere aliud quam umbras ob)ectorum extra existentiu in . . Nunquam viderat vir bonus experientiam, ac sortassis nEvidere quidem dignatus suerat, utpote figmentum Mathematicorum. Sed o bone vir, si non credis Mathematicis, si non tot aliis oculatis testibus, Philosophis, Theologicis. Principibus, crede saltem oculis tuis, ictu te ipse, nullius interventu. empirisin institiae. Videbis ipsi siti nos obiectorum colores, distinctissimos, ac vivissimos; numerabis tectorum tegulas, hor logiorum lineas, picturarum lineamenta. VidistinE unquam,' umbras rerum ostendere earum colores Θ Vidistine aliquando
umbras objectorum inversas Quaero deinde, an scias versus quam plagam proiiciantur umbrae rerum Soli oppositarum λωψ Respondebis utique nec enim tam ignarus es ) versus plagam Soli oppositam, hoc est, si Sol existit in plaga orientis, Meridiei, M. . Occidentis, umbras proij ci versus Occidentem , Septentio. sum umbra nem, Orientem. Recth. Fac sam foramen in valva respiciente Septentrione,&videbis Sole existente in meridie, aedium facies
168쪽
quae meridiem respiciunt, depictas in charta foramini opposita. Fac aliud in valva respicienteortum,videbis refoccasum respicientes apiarere in charta. Si occasum respicit valva foraminis, repraesentabuntur in charta res respicientes Ortum. Si ergo umbrae rerum in charta apparent, umbrae rerum plagam Solis respicient, non plagam Soli contrariam,ut tu asserebas,autasse. rere debebas. Legerat fortassis vir ille bonus, ic non malus, ut dicebam, Ph ilosophus, quod scribit vir dodi us loco in praecedenti proposta citato, his verbis r Re oondeo ergo primo, hanc experientiam de qua nobi, sermo est aba uando contingere. quando lux res ex aliqoo corpore, vel radjusjolares per foramen ingrediuntur: tunc
autem intra cubiculum non videntur aves, neque homines, eorumvὸ Pecies sed i orum umbrar dum enim ista corpora interponuntur interi umforamen es radios scis, vel lucis resectentis; impediunt ingressum per in foramen , ideoque causeni intra cubiculum umbram hui, quae apparet ac sie sent ipsi homines ct aves, propter simiotudinem umbra in figura cum corpore cu'us eii , quod observavi pe. Ecce ergo in hoc case umbrasti intus apparer, non cies, aut objecta ipsa. Si haec legerat, non debebat tam temere univerialiter pronuntiare, in omni casu umbras rerum in cubiculo apparer Deinde debebat cautius legere, &ad examen vocare, quod vir ille doctus in casu aliquo particulari fieri asserit. Examin
Asserit t. Experientiam aliquando contingere, quando lux r siexa ex aliqua corpore, vel radj j lares, per foramen ingrediuntur , re tunc videri intra cubiculum umbras corporum. Certus sum ego, eum nunquam vidisse imaginem, de qua loquimur, in cubiculo, quando radii solis per foramen ingrediuntur: tunc enim ob nimiam luminis assilientiam dissipatur omnis imago. Tunc ergo experimentum sumi debet, quando solis radij non feriunt directe foramen Asserit it. Eandem experientiam aliquando contingere quando lux reflexa ex aliquo corpore, per foramen ingreditur; Mtunc simul videri umbras in cubiculo. Certum eii, & experientia quotidiana docet, ii Sol existens in meridi:,v. g. illuminet
169쪽
parietem perpendiculariter erectum qui ipsum Solem respicit, lumen reflecti versus Solem, id est, versus Meridiem: & ii iunce regione parietis illuminati itat foramen, ingreditur fortassis lumen reflexum. at umbra parietis illuminati in aeternum non ingreditur, quia nullam umbram projjcit versus foramen . quoniam nec versus Solem eam proiscit. Quod autem dicitur de hoc lumine reflexo, de omnibus aliis intelligi debet. Vides ergo quae absurda asserat vir doctus 'Asserit III. Dum inter Solem& soramen interponuntur corpora, impediri ingressum radiorum intra foramen, & ideo solas umbras ingredi, & apparere in cubiculis, similes ipsis corporibus quoad fguram. Addit, se hoc saepius observasse. Si
observavit, erat utique tota senestra aut porta aperta, & sic experientiam non videbat de qua loquimur. Vidisse autem in umbras corporum positorum inter Solem & foramen exiguum, praesertim vitro munitum; nunquam persuadebit.
κοινimL A Llud experimentum opticum , antea mihi invisum, viditum v -- quondam Romae apud Ian. Eustachium Divini insignem Opticum, &in terendis tubospicillorum vitris egregie versatum, ac jamdudum celebrem. Habebat is lamellam aeream, m. longitudine ac latitudine ferEqualem apposita Figura A B C res φ*j XI praesentat; ad cujus utramque extremitatem erecta erant per- η's ' ' pendiculariter pinnacidia, ut vocant, B di C; quorum illud, exiguum habebat in medioseraminutum m hoc vero, foramen
grano lentis aequale, cum inserto aciculae capitatae extremo, ita ut capitellum corresponderet medio foraminis, collum vero
seu pedunculus insisteret inferiori foraminis orbitae, prout in figura apparet. Qui oculum admovebat foraminuto D,&visum dirigebat in foramen E, videbat aciculam capitatam non 3am in foramine
170쪽
mine E. sed inter E & D. Alia maenomena notavit P. Nicola, Zorchius, refertque in Philosophia optica Par.2. tract. cap. 6.sect. r. in Parergo. Ego solum hoc quod retuli, notavi. Quaeritur causa hujus phaenomeni. Citatus Auctor e ponere conatur & hujus,& aliorum a se notatorum causas; quas ego tamen, ut verum fatear, non intelligo. Apparentiae a me notatae hanc causam refero,quod aciculae capitatae radij in foramine D decussantur, & Oculum penetrantes refringuntur, ac magis divaricantur: quia igitur oculus videt aciculam per radios illos refractos ac divaricatos, videt illam sub majori angulo quam faciant radii eius directi ad foramen D ; ideo apparere debet propius quam revera sit, ibi nimirum, ubi radii refractitantum distant a se invicem , quantum directi distant prope ipsam a ciculam. Explicare rem non possum, nisi multa ex Opticis ac Dioptricis aesumpta huc congeram. Vide itaque quae dixi in i par. Magiae lib.a. & p.
Fenestram papyraceam ut vitrea appa ei,
' Theoricis ad practica, a seriis ad ioco seria seriis admixta revertimur. Solent in Italia&Hispania fenestrae non ex vitro, sed ex papyro transparente, aut etiam ex tela candida ac translucente confici, idque non in domibus tantlim tenuioris fortunae hominum , sed d ritum quoque ac potentum: quae res Germanis nostris eas regiones adeuntibus, ac vitreis nostris fenestris assuetis, adeo apparet insolens, ut splendidissima palatia istiusmodi fencstris instructa non minus rideant, quam alii vestibus splendidis e vilissimo panno assistas lacinias
Si vis ergo ut papyraceaeejusmodi fenestrae appareant procul aspectantibus vitreae, sic operare. Sume papyrum cx ossicina ubi praeparatur, quae millo adhuc glutine est imbuta , quali