장음표시 사용
31쪽
I2 De R E B v s, P. turbidis ultimo bello Det Bonus Deus ut illuc
sit & maneat ultimum Θ) infeliciter ese Perta ., quid sit bellum miserum omni triumpho carens & quomodo exteritandem Ex Allemannico corio sibi ligulas fecerint; ut Satyricusato nimiueritb de Atquila Imperiali conqueratur: Fulmine enunquamfertur perci a
lucris, Eheu quam toto eorpore trunca jaceis
Perdidis hae alas dudum, caudamspeῆConcessit Latio Pontilicii Caput; iscera nunc ejin GalΤus Suecus, pene
Altivolasuperest quid nisi nomen avi' 'Quomodo Cardinalis Richelius, Tragae dia Lutetiae Patisiorum institiua, malis nostris illuserit, Orbemq; Germaniae, civ libus discordiis sess im , in quatuor partes diviserit ex Theatro Europaeo constat s add. Burgoia. p. I. ad Instr. Pac. Disc. R.
III. unde maximopere miror nonnullos
32쪽
nullos inter Politicos reperiri, qui censent contentiones discordias civium publico Reipublicae bono inservire , uti etiam existimavit Crassus Vid. Cicer. l. 2. de Orator. & Melanthius apud Plutarchum lib. de audiendis Poetis) testatuB 'Atheniensium Civitatem conservati Ora- torum dissidiis atque turbis y quibus accedit inter Italos Machiavestis lib. 1. Disc. ad Liv. c. 3. & 4.) ubi commendat civiles discordias , exemplo Pistoriensium, de . quibus hoc proverbium circumistri soli , tum, Civitatem eorum fastioniam retinendam esse. Adducit etiam pro sua sententia Machiavellus exemplum Venetorum , qui Guelficas & Gibellinas sectiones in sua urbe studiose, aluerunt, Caeterum ex iis,. quae praecedenti aphor. allata , satis patet, quod haec pernitiosa, opinio super ova aristas ambulet; insuperque notum est,. quod ejusmodi prava & perversa exempla regulam Politicam minime faciant, quam- 'vis inde sersitan aliquid boni eveniat: Hoc enim est per accidens, uti alias bonis legi sus mali mores & scelera ansam & occa
33쪽
di pestis:ra, & gangrenam secum serentia, .mala in Rebuspublicis serenda sunt, ut indoc veniant, vel saltem specie tenus, bona, myriades incommodorum secum in ventre quasi gestantia. Et quς securitas esse potest, cum ardeat in tecto ignis 3 At quid aliud est factio,quam facula ardens in tectis civitatis Ex antedictis tamen non sequitur moderatam dissidentiam, sive ho
netiam aemulationem, quando se invicem. observandaulici, magistratus minores M . cives , plane esse improbandam utpote quum hac ratione respublica maxime convservetur, & non pauci naevi emendentur.
Hinc etiam Cato steste Plutarch. in ipsius vita discordias in familia sua aluit , ut servi se invicem observarent, atque damnum a domini fortunis averterent. Casura certe esset humana secietas ut loquitur Seneca nisi invicem sibi homines obstarent. Talis aemulatio Schooeltim in Trach de Seditionibus pag. recta via sincedit, boni publici ante omnia rationςm habet, & solius gloriae cupidixate du*itur. . Cavendum tamen, ne ejusmodi aemulatio,
. Mut ψsque jurgiis exercς asoti t. Nihil
34쪽
enim tam pronum ad simultates quim aemulatio, ut ait Plinius in Trajani Panegrii co9neque reipublicς, neque legibus, neque etiam virtuti gravis existat. Alias ve
rum est illud velleij Paterculi; quod scit.
semulatio alat ingenia , naturaliterque ii lud, quod procedere non potest , i recedat. Vt concludam praeliminaria hujus Discursus, certissimum est , civitates bene haut servari posse, nisi intercedat mutua virtutum opinio , & morum vitaeque conse sto. coetum inquit Seneca l. r. de Iraiae. si ) geniti sumus : salva autem esse seri ias nisi amore ct castodia partium non potem Optarem votis non factis, ut, juxta me tem Augustini l. a. de civit. Dei c. 21.) in duobus concordia Rerumpublicarum es set posita; nempe, ut in easdem leges homines consentiant de rebus divinis de humanis ; deinde ut communionem inter se publicet utilitatis habeant. Caeterum uti statim post lapsum primorum parentum homini ex homine plurima mala orta sun ita etiam hoc ipsum magis optare, quam
sperare forsitan, pro malis temporum
35쪽
men Politicus contra adversam fortunam ripei nihilominus insistere debet.
I V. Cum igitur pacifica tranquillitas,
omni selicitate Civitates beet , ' omni-.busque bonorum gerere ditet; Romamque latetitiam Marmoream reddat; E Gontra-xio vero pestilens discordia, omnium malorum Lerna, ex omnibus civilibus soci talibus certissimum adferat exitium , Sapientum Reipublicae Rechorum curae recogitationes in eo praecipue evigilent, ut cuncta consilia ad pacem & concordiam civium referantur, de rempublicam a belli, cumprimis intestinis malis immunem conservent. In Republica Romana quoties seditio ingruebat, toties Senatus in libera republica decrevit e Darent operram Contules , ne quid respublica detrimenti caperet. Sad . in Beli. Cutilin. pag. 79. Edit. Cum not. Vatior.) Hoc auintem facilius Politici praestare atque ex
pedire potetunt, si causas, ob quas respublica
36쪽
blicq vi interna concuti atque convelli solent, cognitas perspectasque habebunt, civilium motinam,vel anteverte dorum amo liendorum & excludendorum ; vel, ubi jam gliscunt, sedandorum vias & rationes probe noverint. Haium itaque causarum
notitiam in brevi quasi tabella simplici aeleni penicillo delineare atque ob oculos ponere, apud animum meum statui, quod ipsum ut feIiciter contingat, atque ad optabilem finem perducatur , faxit Iustitia nostra IEHOVA.. . V. Statim autem hic in ipso limine notandum, damnosa ' mala quibus Civile hominum caetus affigi de infestari solint, esse vel hilema sive intrinseca, quo
ex ipsis reipublicae visceribus oriuntur, inlisque haerent, non secus ut in homine febris aut hydrops ; vel externa sive extrin seca quae extrinsecus inferuntur & i gruunt. H c bella externa vocamus; Illa civilia, domestica & interna bella, factiones,ligas, seditiones, conjurationes, rebelliones,tumultusquς nomina inter se quamvis sint distincla , tamen ob significationis assinit
37쪽
assinitatem non raro confunduntur.
VI. Quum vero seditionum civiliumque bellorum fons & scaturigo sint FasHones, pauca de iis praecognosceIe non erit inutile ; quum haut aequum sit , caput fontis, cum fluvio, inde scatu Iiente, confundere. Quod vim dc originem vocis a
tinet, ' innoxia certe est illius significatio, facti6que nihil aliud proprie est quam facultas aliquid agendi Schoocist de Sedition. cap. 3. 9 quemadmodum in legibus Romanis dicitur testamenti factio l. 3. D. Qui test. fac.poss. g. 6. I. de Testam.ordin.
ex. Et facere cum aliquo est convenire ac conspirare. Hodie vero apud Politicos factionis nomen salias medium & indifferens ) odium h incurrit, factumque nomen illegitimae consociatiotiis; Germa nice vocatur Ioiturun g. FasHO di factiosia initio honesti vocabula erant: Modo autem nomine factionis sedi lio ct arma vocantur, ait Festm , id quod etiam aliis nominibus per se innoxiis accidit v. g. Tyranni, magi &c. Memmius
a Factionis evmologia. b Factionis nomen hodie odi Iunia
38쪽
apud Sallustium ait: Has inter bonos amicitia,inter malos factio est. Est ' autem Fa. aio juxta Lip l. 2 Pol. c. 3. paucorum aut plurium inter se coitio & cum aliis dissensus. Sive juxta Dn. Schoockium Caetus hominum ratione regiminis 3cadministrationis reipublicae a se inviacem distentientium, atque eo nomine civiles discordias foventium. Ita V.g. quan
do nobilitas dignitatem in superbiam; populus libertatem in libidinem vertit, de quisque sibi ducit , trahit, accipit, capiti rapit ; omnia in duas partes abstrahuntur,& Respublica, quae media fuit, dilaceratus, ae partibus, dissensionibus atque disco diis conficitur. Hinς ' factiosi sunt hoc mines plerunque ignivissimi, inertissimi,
vitiosi, audaces, eieni, linguae feroces, qui in odium bonorum atque proborum conspirant, qui adversus sanguinem innocentium conclamant, quique stimulis inoa piae atque malorum morum rempublicam perturbant. . v II. Oriun in
39쪽
VII. Oriuntur autem saepe ejusmodi fictiones a privati ut ublicis ' familiarum odiis ; saepius a turgida ambitione, dum qui 'ite praeire nec parem pei ferscvult ; coepissime ab injustis hinc inde illatis. Asterit. Schooribus f c. ip. . de sedit. p g- 32.9 quod non sit invenite vel oppidulum, imo pagum, in quo factiones nota possint notari. Hae insuper non minuSpenetrat in Principum aulas & Consilia, . quam ipsos coetus Ecclesiasticos , ut cernere & in tribus Religionum in Imperio concessarum Ministeriis, Lutheranis, Re- formatis . c Romano-Catholicis. Apud Pistorienses interpr cipuas familias Cancellariorum familia olim numerabatur; Accidit ergo forte fortuna, ut Leretis,Dn. Guillelmi, atque Gerius, Dia. Benacii filius ambo ejusdem familiae, inter i dendum, ad jurgia evenirent atque ad pugnam , in qua Gerius a Loreo vulnus accepit leviusculum. Displicuit ea res patri
Guillelmo ; de filio injunxit, ut a propin
40쪽
Sedandu . 2Iquo Bertaccio culpam deprecaretur. Lo- reus, patri obsequens illum accessit, qui . tamen humanitate illa .exulceratus , flecti non potuite, quin per ministros Loreum comprehendi, atque majoris ignominiae causa, manum ipsi ad praesepe detruncari jussit, inquiens: Redito ad patrem tuum illique dicito vulnera ferro, non verbis semnari. Hinc origo Albamm & Nigrarum Florentiae partium, de atrox inde civile bellum exortum, de quo vid. MachiavelLi lib. 1: HiiL Florent. pag. 8 I. 82. VIII. Plerianque autem in Civit tibus & Rebusipp. duae occurrunt factio-Mes. Ita v. g. in Republica Polyarchica mixta ex Aristocratia & Democratia Optimatum ' & plebis occurrunt factiones Quum enim nobiles plerunque supelbe
imperitare plebeiis velint,quae consuetudo perversa natura illorum est altera, hi ver b 'minime obedire ament , hinc quasi nat rates inter illos semper exercentur inrumicitiae, quibus agitantur & fluctuant Rerumpublicarum naves , idque prom