장음표시 사용
101쪽
Sect. III. ΡΑRTI C. IIUM. CONGEN. 9 Itentur, a minori vero pondere debilius, quam ullae aliae , in aortae inferiores ramos sollicitabuntur. Inde videtur intelligi , quare cam-plaora r, spiritus vini, aut Vapor Volatilis aquarum Ρyr montanarum continuo in capite efficaciam suam expediant sue & stuporem aliquem , aut plenam demum ebrietatem, prius inducant, quam in ulla alia corporis particula mutent quidquam. PIuc etiam pertinere puteS , quod Venena maxime volatilia , & variolosum potis-ssimum mi sima , in facie inprimis suam violen-tIam ostendant , quae tamen a perpetuo aeris adflatu potius densiorem cutem , quam aliae partes corporis nacta sit. Nescio an huc non pertineat, quod opium t , aliaque in cerebrum evicacia venena homini, etiam in minima dosi,
plus noceant , cui cerebrum majuS, ampliores pro portione carotides , & caput erectum sit '. Non nimis tamen haec oportet ornasse , cum ex eadem carotide mucus etiam , & adeps , &sebum , & succus ossium nutritius , adeoque viscidi & inertes succi perinde generentur. Nempe in caput nonnullae particulae viscidae veniunt, in abdomen 'nonnullae volatiles descendunt, sed in
s De convexa parte arCASaortae erumpunt eae particulae,
quae vi centrifuga magis valent P. s. Misthelotii. Martine de anim sinit. p. 8. t Canis tolerat opii immensam vim, D ad duas drachmas absque periculo devorat Sproe-gel EXp. 23. 2 .H Addebat Ill. vir H. Boσ-hnave , ita lotio , etiam ahUtentis vini spiritu hominis , al-cohol non reperiri . musmodi
ergo particulas ad renes non ferri Elem. Obem. II. P. I O. e. 93.
102쪽
9a LIB. VII. SECRETIO caput plures volatiles, imbecillae plures & aquosae in abdomen . Sed vide alias aut dicta t' aut dicenda tη--.f. III. Particulae certae indolis ostis secretoriis oblatae. Etiam alia consideratio huc adferri solet. Ex
corde utique rectior Via D per dextram carotidem , deinde per sinistram ad caput ducit, dum
8c subclavi se arteriae , & a orta insertor , cum linea ex ostio aortae producta , aut angialum rectum , aut demum acutum, intercipiant. Nunc&cum mathematicis demonstrationibus convenit, y cum experimento , inter Varii ponderis particulas , communi a potentia propulsas , rectam lineam , primamque directionem eas tenere , quaecunque gravissimae , & praeterea rotundae sunt , atque adeo & momentum plurimum habent , & ad resistentias superandas aptissimae factae sunt : minusque adeo & ob superficiem
minimam , & ob maximum momentum, ab alia quacunque causa de linea , quam tenent , se
dejicere sinunt. Notissimum Cartesii x sclopetum est, quo projectae plumbeae sphzerae , & ligneae,
subereae, ea lege progressae sunt, ut rectissimam viam plumbeae tenerent, reliquae ad latera dispergerentur,ad parieteS quaecunque, Ut leviores essent. Id eXperimentum, ad humanum sanguinem translatum , Videtur persuadere , rotunda, eademque innato pondere plurimo feta corpuscula , de corde
Y De formoto fetu p. 2I Proen in diis. Ergo sariis humoribus fecernendis varius motus.
103쪽
Sect. III. ΡART. HUMOR. CONGΕΝ. 93 projecta, ea lege ferri, ut axin aOrtae teneant F, leViora Vero quaeque , & quae maxima cum superficie minimum habent Veri corporis , ad latera vergere. Inde non unum corollarium
sequitur ; ponderosissima nempe & levissima corpuscula de corde projecta , ob viae rectitudinem pariter in carotidem utramque, & in dextram potissimum , inque caput adeo Venire : Uti certe argentum Vivum , levissimum, ponderosissimum,
rotundissimis factum globulis , in capite, inque salivalibus glandulis suas vires demonstrat. Neque haec speculatio priori contraria est , hic enim non ob manus pondus, sed ob viae rectitudinem
Sed aliud latiusque patens corollarium inde fuit : in arteriis nempe ubique , & perinde in
arteriis secretoriis , globulos rubros manifesto ponitdrosioreS , arteriae aXin tenere Z , atque adeo ad venam continuatam properare , dum leviores , & minus ad motum aptae particulae , adiposae & mucosae , ad parietes arterine BCCedunt. Sed in iis parietibus ostiola excretoria sunt. His adeo ostiolis eae particulae se offerunt a , adque separationem festinant. Facile certe vidi, in meis etiam experimentis , quotieS torrentis modo sanguis de inciso vase se praecipitat, globulos rubros centrum tenere , quos nebula pal-
104쪽
9 LIB. VII. SECRETIO.lidior , inque ambitu tota alba ambit b. Sed etiam in anatomicis Vasbrum repletionibus , quando injectum , cinnabarique tinctum sebum stagnavit , in centro ponderosissimam cinnabarim , albumque fere & decolor in ambitus ebum reperio b . Denique crustis, quae alaeu-rysmata aortae obducere solent, rubrae & cruentae medium tenent tubum , leviores albae serosaeque exteriorem ad parietum viciniam adhaerescunt. Alia etiam exempla sunt, alium ad certa cola sanguinem duci , quam quidem ad alia separationi S organa, quaecunque demum eorum eXemplorum causa sit. In chorioidea certe oculi tunica arteriae sanguineae spadiceo & castaneo colore sunt, inter UVeae vero in embranae floccos, R in ciliari anulo omnino decolores : ex ii8 Vero arteri OliS, earum ve ramuli S , aquosum humorem
exhalare probabile fit. Aliud exemplum Boeam haavius proponebat; seminalem arteriam c putabat omnem suum sanguinem sodali venae tradere , donec decolor ipsa , & humore solo plena , qui sanguine tenuior sit , ad interiora testis locumque veniat , in quo semen generari oporteat. Iterum in cortice cerebri d simile artificium locum credit habere: in eo enim non de rubris vasis , sed de cinereis arteriolis ,
105쪽
Sect. III. ΡART. HUM. CONGENERES. Ss tenuioremque sanguine humorem vehentibus vasculis , nerveus ille subtilissimus succus separatur. Et in universum huc Ili. Viri e , atque Vieussenii f theorema pertinet , quo humores subtiliores non eX rubro prim OVe arteriae genere parari docent, sed ex aliquo minorum arteriarum ordine , qui aut absque sanguine lympham flavam , aut tenuiorem etiam absque sero vel sanguine humorem Vehat. Ita fiet, ut ad ostiola secretoria neque se offerat , neque alii crassiores humores atque limplicius , puriusque , exque paucioribus mistum liquidum sit , ex quo destinatus succus separatur. Intelligitur autem facilius , ex paucis particularum ordinibus, eum seligi, quem oportet separari, quam eX massa, in qua plurima , di Versa , elementa confusa sunt. Simplicis imum enim duorum luminum colum humorem ex duobus ordinibus particularum conmistum in duos humores separabit , quorum alter purus erit. Verum nolim hic repetere , quae alias de vasis minoribus monui.
g. IV. Velocitas diversa sanguinis arterio si Etsi in conditionibus ipsius organi secretorii
multa de velociori motu aut tardiori sunt dicenda , aliqua tamen non ad coli fabricam pertinent, quae adeo priora eXponemu S. Velocitatis communis in corde fons est, ea vero vel in ipso corde alia & alia e se potest, atque inde eXpe-
106쪽
96 Lib. VII. SECRETI O. rimento constat, secretiones omnes mutari; demum alia & alia in arteria potest esse, quae ad columvenit.
Ergo velocitatem in toto animale , inque corde potissimum, augent moti musculi, & exercitatio : nixus & aucta respiratio , ut in paturientibus : potus inflammabili spiritu plenus :stimulantia medicamenta , aromata : VehemenS studium : & potissimum febrile irritamentum , cujuscunque demum naturae fuerit , quo pulsuum numerus in dato tempore augetur. Ρoterit etiam velocitaS ad organum quodcunque major esse minorve vicissim. Magnam facit cor proximum , qua sede vires sanguinem impellentes nondum diminutae supersint. Hinc enormes
illi de minimis arteriolis pectoralibus g sanguinis saltus. Hinc in vulneribus plus sanguinis dato
tempore eX arteria etiam minori fluet, quam ex
majori alia , dum illa propius ad cor , aut eX grandiori trunco nata sit h. Hinc vicissim pedum frigus , rarior nisi in certis hominibus sudor ,
serior exanthematum eruptio , tardius incremen
Velocior etiam sanguis ad eas partes corporiSadVenit , quarum arteriae & rectae surit,' & edirecto cordis ostio opponuntur, capitis eXemplo in Iter una enim ab ipsis arteriis retardatio aberit, quae oritur a flexione h, & ab angulis I ramorum cum trunco ejuique axi interceptis. Velocior
107쪽
MTIII. UELOCIΤATIS CAUSAE ET EFFECT. 97 Velocior iterum ex alia causa motus erit, quoties arteria secretorii organi proXime ab norta provenit : evitabitur enim ea retardatio , quaest a multiplicata divisione, luminibuSque ramorum lumen trunci superantibUS m. Per eadem , aliquanto melius conservabitur
Velocitas in iis arteriis , quae de truncis suis sub minoribus angulis prodier1nt n. Velocior erit etiam sanguis in magnis arteriis, in minoribuStardior , & quia trunco ampliores sunt, & quia frictio major o. Viscerum secretoriorum arteriae majores sunt, & in dato tempore plus aqUM transmittunt p. In arteria cylindrica , qualis carotis est , celeritas melius conservatur , quam in ramosa arteria. Minus denique velocitatis de arteriis firmioribus perit , quarum figura ab impulso sanguine minus distendatur , minus flectatur , hinc minor frictio sit. Hinc arteriae secretoriae densiores & robustiores. Hinc , inter aliaSeausas , alii in fetu , alii in adulto homine humoreS per eadem Organa percolantur , aliique in athleticis , alii in mollibus ejusdem
Velocitatis majoris effectus nihil habent
m L. Vl. p. riam renis , tantilli visceris ,ri th. p. 4I .m berger pha tot. cum brachii arteria, & vicissim
n. 328. de iecretione in genere pleXum nervorum brachialem , a . S. QUIN pleXU renali. o Suuvages Memoires de Ber- p Savvuges p. 49. Ω internatin 17SI. p. 43. Muscul0rum Vascula minus forte , quam in ma)ores nervi sunt , viscerum artubus auFusta p. 4 arteriae majores. Compara arte- q L. II. P. I 4.
108쪽
obscuri. Et primo , secreti humoris copia in uni Versum augetur , quando sanguinis celeritas magna est. Ad idem enim colum aeque magna unda s inguinis, tapius in eodem temporis spatio adplicatur. Hinc dormienti r , incerenti, hibernanti animali, in universum parcae secretioneS. Hinc perspirationis immensa a corpori S eXercitatione copia- .
A velocitate fit , Omnibus reliquis 11Sclem positis, ut in ostium secretorium particulae majores impellantur. Cum enam omnia Vascula corporis animati dilatationi obsequantur, sintque flexilia , nunc vero vis minima vasa distendens aucta sit , dilatabuntur utique, eorum Vasorum ostia , ab humore cum majori velocitate innitente, A majoribus particuli S patebunt, eaedemque ipta aucto momento suo , ad ostiola coli sui dilatanda vi majori utentur. Subeunt ergo in ostia secretoria e)usmodi particulae , quae cum minori celeritate nunquam subirent s. Ita sipho anatomicus Vi modica aquam in minima vascula impellit, sebum demum vi maxima. Ita a corporis exercitatione & febre , pro tenui perspirabili , crassus viscidusque sudor , . pro urina straminei coloris & aquosa, urina rubenS, ponderosior, talidior, terrzeque copia majori feta, eadem in cola transit. Sanguis ipse deniquer Frino. Lamure de feoret. P. L. De Lordeu resexiones stirie poliis p. 3ss. Nam aucta in nostro somno transpiratio calOxis a vestibus aucti opus est &
109쪽
M9. IIL UELOCITATIS CAUSAE EFFECTUS. 99 Velocitate vehementer aucta per Omnia corporis humani vascula penetrat t. Hinc velocitas major , multis modis, impuras facit secretiones, & humores in ostiola secretoria Urget , alieniS pleno S moleculis. Cum enim angusta oscula majoreS qua Sque particula S excludat, dilatata eadem cum tenuibus glebulis etiarn majores transmittunt. Iterum , celeritas major faciet secretiones humorum fluidiorum υ , neque sinet, suis incolis, viscidos humores nasci. Ostensum est oe,
motum pr0gressisum sanguinis diversa elementa, pondere Varia & figura , aliisque adfectionibus, adipemque & aquam , & mucum , & gelatinam ,
terram etiam ferrumque mista conserVare. Vires
enim adtractrices , dum superest , pr0gre suus
motuS superat particulasque a mutuo conis eludi vellit , ut minus se trahere possint. Quare non sinit viscidas particu as , adipos sue ita se amplecti, ut uniantur , inque homogeneaS mn saS confluant , ut quidem confluere in secretione necesse est. Ergo a multo motu sanguinis adipis generatio impedietur 3 , & muci Phlegmaticorum est muco abundare.
f. U. Tardioris in sanguine colum adem te ca seM motus e cacia. Tarditatem in sanguine secretorium columi L. II. p. 22ς. 226. 1ais abundantiam fluidas secreo IZainemor th de feoret. tiones facere. anini. Ne elii de secret. n. 2O6. x L. VI. p. 2O9. seqq, Addit Cl. I inenor th sangui- γ L. I. P. 8O. seqq.
110쪽
adeunte facit arteria a corde remoto a loco orta,
eademque praeterea praelonga a, & exigua b , usin seminali arteria exemplum est Ρorro arteria ramosa , in qua repetit ae divisiones lumen 1 amo Tum multo majus faciunt , quam est lumen trunci, quam quidem ad secernendum praeparationem olim Guil. Cois c testis exemplo illustravit. Ejusdem generis est arteria, quae eundo dilatatur d. FIuc porro facit arteria fieXuosa e ,& incurvata, nata ad angulum rectum, recto
que majorem f; mollis pnaeterea g , quae a Vicordis extendente valde dilatetur , inque gyro Sagatur. Ah his omnibus causis irangitur motus progressivus , & pressio lateralis pro eadem p ΟΙ-tione Rugetur.
Effectus mechanici retardationis intelliginatur
fere ex contraria velocitatis efficacia. Secretio
primum parca erit, in dato enim tempore pauciores sanguinis unciae ad idem colum adplicantur. Ρarca ergo bilis secretio, pro visceris mole , parcissima seminis. Tarditas excludet hactenus particulas crat flores , facietque humoreS puros, cum crassioreSet Keil defeeret. anim. p. Ioo. mine N te lib. s. 17.a per philo C. transacf. e Viscidissimus liquor praepa- n. 28o. Keil ibid. In porco, ob ratur in arteria maXime Com- flexiones repetitas quinque pe- plicata IF ine right propes . I 6. des cum dimidio longa eit Morgau principi. p. 176. Monro de testib. 2 femine p. 17. f L. VI. p. 2ς. 4Ι. tiam-b Keil ibid. berger l. c. n. 328. defecretasnec Defecret. anini. P. IOΙ- L c. d De spermatica arteria id g Huc , etsi alias venas hi docetur apud KρiI l. e. Vigesies initate superat, tamen pertinet& quinquies in quadrupedibus vena portarum , arteritS celte