De partium corporis humani praecipuarum fabrica et functionibus. Opus quinquaginta annorum ...

121쪽

Sect. III. ART T. IN COLO VARIET. III coeunt, eo minor fiet consilio , & eo pacatius duo sanguinis flumina in Unum torrentem consentient. Ρlus enim est in eorum directione , quod conVenit, minus Omnino quod pugnat. Verum his omnibus collectis , nondum certe ad Venum , adque causam diversae secretionis cominus accessimus. Primo quidem loco fatendum est, ipsaria rei , uti se habet, historiam ,

retiumque Veram varietatem nondum innotuisse, cum de minimis , ultimisque inprimis arteriolis hic quaeratur, eX quibuS Vascula novum humorum Velientia prodeunt. Quae Vero majora retia , eX trunciS potiuS multorum globulorum

confluunt , ea non satis sui dissimilia , neque pro diversi humoris, qui Quoque loco gignitur, varietate satis a se 1nvicem aliena sunt. Cur perinde pene recta vasa & lieni data sunt, &tenerrimis humoribus oculi Cur similis nimis corticis cerebri, lienis, placentaeque uteri, dissimillimis cum utilitatibus & humoribus fabrica est Z cum inde humorum omnium tenuissimus nascatur : hic aut nihil, aut pigrum quid bilis

generandae duxilium,

Denique , quod mihi fere omnem spem eripit,

venarum est fabrica. Neque enim ego quidem venosa retia laxiora a neque eorum angulos

rectos reperio , sed frequentissime simillimas ,

quales arteriarum sunt, Omnino divisiones. Arbusculas intestinorum arteriosas simillimae Venosae arbusculae comitantur. Anuli mesenterii

a Hesei l. c. p. 137. L. II. P. aso.

122쪽

oa LIB. VII. SECRETIO, majores perinde ex venis sibi occurrentibus coalescunt, ut ex arteriis b ; in ovo autem omnino

ii circuli unice venossi sinit, quibus nihil pulchrius vel cogitari potest c. Verum a venis secretio exspectari nequit. Sed etiam ubi nulla secretio, praeter similem ubique vaporem obtinet, ut in membranis, diversissima aliis, & aliis locis retia sunt. Quare diversae illae quidem arteriarum fabricae ad alias & alias circuitus sanguinei adfectiones , ad retardationes , impedimenta , accelerationes , & auxilia magis pertinere Videntur , quam quidem ad definiendam peculiarem humoris quoque loco geniti naturam.

Et si quidquam inde ad secretiones humor uindefiniendas facit , id ad praeparatoriam isam

trunci arteriosi celeritatem , aut tarditatem , adque copiam aut parcitatem sanguiniS retulero , qui secretoria organa subit. Quae omnia eminus quasi aliquantum ad secretionem spectant. f. VII. II. Diversa diameter vasculi recipientis. Simplicissimum hoc naturae artificium est, quo obtinuit , ne sanguis in ulla vascula secreatoria , in aliqua ne gelatina quidem subiret.

Vasculo nempe secretorio , quod a rubra arteria nascitur , suumque humorem accipit, ostiolum minus fecit, ' quam est diameter globuli rubri. Ita iste quidem excluditur, reliquae Vero moleculae admit-

123쪽

GI III. DIVERSA DIAM. VAS C. RECIP. I 13 admittuntur , quaecunque diametrum lumine

ostioli secretorii minorem habent. Ita porro facile est intellectu , si multa fuerint particularum in sanguine circumeuntium genera , potuisse naturam levi artificio primam quasi ad secretionem praeparationem , hac unica providentia Obtinere, ut diversam molecularu in magnitudinemporis secretoriis admetiretur. Fac eX Ordine, mole-cularum ejusmodi progressionem esse , ut sanguinis maximae massulae, adipis secundae magnitudinis sint , bilis elementa tertiae , lymphetae flavae glebul e quartae, salivae particulae quintae, aquae exhalabilis quaecunque guttulae sextae sint Fac inde poros secretorios , quorum lumen sit secundae magnitudinis mole cularum diametro aequale , aliosque , qui particularum tertiae, quintae classis diametro pares sint. Ita per porum secundae classis mole cularum capacem , excluso sanguine , exibit adeps, bilis, lympha, saliva, exhalabile sanctorianum : per poros tertii ordinis neque sanguis , neque adepS , Caeterum bilis , serum , saliva , halitus : per quartum geni Spororum neque sanguiS , neque adepS , neque

bilis , neque lympha , sed saliva , & perspirabilis vapor ; per quintum neque adepS , neqUebilis , neque lympha , neque saliva, sed unice

sanctoriana aquilla separabitur. Solus ergo humor ultimus purus erit, reliqui omnes impuri , & tenuioribus generibus eo numerosi Oribus conmisti , quo majoribus particuli S con

stant.

Ex omnibus autum sanguis excluditur , qui solus fiat corpusculis certa fide conspicuis, atque 2 cm. V. H

124쪽

adeo maioribus, quam reliqui humores, quibus mole culpe in conspicu3e sunt. Qui bilem sanguine . crassiorem fecerunt d , ii obliti sunt , nasci tenuem e , de nascente vero unice sermonem esse:& classes duas distinctissimas rerum confuderunt1 , crassum nempe viscidumque. Glutinosa enim natura non a magnitudine molecularum pendet g, sed a cohassionis vi majori. Exstat Cl. Iair0- mathematicus ii, qui moleculas viscidi humoris potius minores faciat. Certe si adtractionis aut cohaesionis vis eis et , ut superficies , minorum

utique mole Cularum , cum eadem utrinque figura, major erit superficies. Hypothesin caeterum sit cum eXperimento comparaveris , perinde fere conseiati re videbitur, ut cum mathematum elementis consentit. Ρrimumque, ii cordis Vim cum siphone anatomico,

sanguinem cum injectis materie ceraced L. Ompn-raveris , certum est ceram , lebumque 111 maxima vasa sola penetrare , Sc difficillime subire

in minora , quae Sc crassa materies iit, & tenax. Deinde tenue terebinthinae Oleum in minima quaeque oculorum aliarum que partium corporis humani vasa penetrat. Iterum certum est, per mea experimenta, in pulmonis eXemplo, gluten

de siluro pisce in bronchia decolor transsiliue,

d Biauehi in hi foria hepaticaedit. I. p. 37. & pyst reprehentionem Lano ii edit. L7as. p 84. e Monuit Lonobius Galeriadi Minersa T. VII. p. 98. Ut Thomas Morgan qui

125쪽

nct. In DIVERSA DIAM. VAS C. RECI P. II sy caeruleas indici veneni particulas in arteriis pulmonalibus deseruisse. Haec de humoribus. Osculorum Vero Vaso etiam si diversa lumina repetieris , probabile fiet Utique venosa maxima esse , quae globulos Tubros admittunt , lata , etiam oleosa , & sanguine Proxime minora , qui frequenter per ea ipsa erumpat L Ergo in adi posses cellulas , penitus ex theoria, omne fere genus injectae ab anatomicis materiei subit, sebum fusum , etiam crassis minio triactum, adeps calefactus h, gluten pis

cium dii blutum , aqUa, argentum Vi Vum , aer.1n mucosa Vasa , P erique I glandulas cera transit, crassas vero cinnabaris particula8, nimis oppido magnas, non potest secum transnittere. Contra exhalantia vascula angusta ostiola habent, ex Leeet euhoechianis, hactenus nobis suffecturis eaeperimentis i sed ab iis osculis & cera,& sebum fere arcetur , aqua facile transit. In tenerrima vascula vitrei humoris, lentis crystallinae, corticis cerebri , aut nihil subit , aut tenuissimus unice , magno cum labore liquor. Iterum a sola angustia luminum excretorii luctus crassiores particulas excludi , aliquanto probabilius redditur, quod aucta velocitate sanguinis, aucto adeo impetu quo globuli in ostiola secretorta 11itiintur, omnino sanguis in ea etiam ostiola viam sibi aperiat, quae integro in rerum statu solos tenuiores humores transmit-

126쪽

1 Is LIB. VII. SECRETI O. tunt. Ostendimus enim m sanguinem , ex solo febris impetu , aut a corporiS exercitationUVehementiori , non laesis organis , per ductus excretorios urinae, sudoriS , muci narium , pulmonis Vesiculas , peri cardii n aqvulam, intestinorum Vaporem , aliosque humores aquos S eXire.

Ρlane ut in angustum flexilemque tubum globulus plumbeus subit, si bacillo valide impuleris, non

subiturus , nisi ea vis accessissiet. Neque sanguis solus in tenuiora vasa transit, nam etiam crassus oleos usque sudor in vasa perspirabilia viam sibi explicat : in urinam oleum crastius penetrat , meru Sque in phthisicis adeps, in Varios , alienos & tenuiores duetus demuin lac, a stis viis repulsum. Etiam ulterius paulo clarorum virorum sagacitas progressa est. Nam rationem invenerunt , qua fieri posset, ut ex solo secretoriorum ductuum diverso ordine puri humores , neque alteriUS generis particulis milli, de sanguine separarentur. Ergo si scopus fuerit crastidimum aliquem hum rem secernere, bilem in eXemplo , praestiterit ex arteria secretioni bilis destinata educi ex ordine ramos minoris diametri , quam sunt hilis mole culae ; fac multos esse , & longa serie , exibunt adeo de ea arteria particulae omneS , quae bilis glebulis minores sunt , si satis fuerit ostiolorum hos humores avehentium , Usquedum cum sanguineis globulis , in arteria secre

m L. I. p. 22ς.

127쪽

toria aut soli bilis globuli supersint , aut certe paucissimis subtilioribus particulis misceantur o.

Hactenus certe exemplum vasculorum capilla rium huc referre possis , quae solos globulos rubroS , aut certe ita pauco tenuiori humorem istos , continent , ut unicus globulus ruber totum ejus vasculi lumen sibi sumat. Contra,

si quam tenuissimum & limpidissimum liquorem

secerni volueris , para ejusmodi arteriam, ex qua magni canales adipis , bilis , aliorumque crassorum humorum glebulis adaptati longa serie prodeant : avehent ii crassores humores , ut solus cum sanguine in ultima arteria is humortunuior supersit, quem voles secerni p. Secundum id consilium, variatis q fistularum de arteria productarum luminibus , poterit utique obtineri , ut ante finem arteriae fere is humor abundet, quem de eo fine secerni volueris : subductis nempe ante eum finem aliis humoribus quibuscunque. Quod quidem machinationis genus etiam ad praeparationem secretorii sanguinis hactenus pertineret, nisi fistulas abducentes in ipsa glandula , aut in viscere necesse esset disponere. Ut ut haec se habeant , certe osculorumo Jos Morland of the foroe Lud la hypothesis, qui temtio-

128쪽

secretoriorum diameter , glebulis cujusque humoris elementum constituentibus apta , a primis fere mechanicae sectae initiis ita placuit , ut in omnium sectarum placita admitteretur. Sola ea fere machina usus est Cl. Dii, neque aliud ostiolorum secretoriorum discrimen admisit si ex ea sola totum mysterium separationis Pitcarnitis explicavit i , & J. Maria Lancisenis v , & Petrus Antonius Michelattus x. Ea sola etiam 1ta usus

est Iosephus Imrland F , ut tenuem humorem ob ipsum arctitudinem secretorii ostioli secerni

doceret, quae sanguinem repelleret. Qui velocitate praeterea d1 versa uti Voluerunt, figurisve pororum , ii tamen omnes ad diametros ostiolbrum pariter respexerunt. Cum figura eam speculationem conjunxerunt CL viri

Cum velocitate , & angulo secretorio luminis rationem composuit d Georgius Ch ne , cum vel ossitate , densitate , & angulo ciston Wiutring ham e. Neque ab ea contemplatione Boer hirabitis abstinuit. f. IX. Objecti0RES. Non ideo dissimulasse oportet , Varia contra

129쪽

hypothesin objici posse , quae ab osculinum

secretoriorum diversis luminibus separationem diversorum humorum deducit. Primumque dubitari possit , num omnino diversa particularum magnitudo sit , quae diversos humani corporis humores constituunt. De globulis rubris credo constare , forte etiam de huneis globulis , esse maximas , solasque conspicuas sanguinis glebulas. Sed de adipis certe , lymphae , muci , salivae , urinae , lacrumae particulis , nullum eXperimentum producitur, & nequidem produci potest. Crassiorum humorum elementa sunt qui crassa faciant, sunt qui tenuias, adeo incerta res est. Neque haec diversa magnitudo discrimen charactersicum humorum eXhaurire Videtur , quod facit , ut sui in omnibus

hominibus similes , aliorum humorum dissunnes sint. Iidem lactis globuli dum recentes, dulcev sunt d1versissimi a seipsis , postquam per circuitum saepe iteratum acrimoniam induerunt

Uerum altera , multo severior' objectio superest, quam Ge0rgius Martiue propost sit g , Francisotis Bbi fier dilsolvere conatus est h. Nempe in animalibus grandissimis, qualis elephas est ,& misitatissimis, ut in mure : deinde in homine adulto, & in eodem puero , per similia viscera similes humores generantur, biliSque, in eXemplo , horum animalium hominumque eadem

130쪽

x2O LIB. VII. SECRETI O. est, easque dotes habet, quae bilis charaeterem in universum ingrediuntur. Nunc porro trunci arteri in si quicunque adulti hominis procul dubio multoties majores sunt iisdem analogis truncis in puero . & Vena portarum hepatica Viri quam pueri hepatica Vena major est. Eadem in ratione justum est , & primos ramos Venae portArum viri majores esse, primis in puero Venae portarum ramis : idemque discrimen oportet in secundis,& in tertus , & in omnium divisionum ramis recurrere : id enim nisi recurrerit, tunc utique aut viscera pueri aeque magna forent , quam quidem adulti hominis viscera , aut pauciores in puero rami. Quare si omnia vascula hepatis Viri majora sunt , quam pileri, majora etiZmerunt cola secretoria bilis , & tamen eum dem humorem parant. Non ergo a magnitudine diversa pororum secretoriorum diversorum humor una, separatio.

g. X. Resp0ndetur. Prima quidem objectio hactenus videtur iniquior esse , quod elementa aquae non minora faciat, quam terrae sunt saliumque. Nempe humorum corporis humani omnium pars maXima aqua est differunt autem , quod haec' aqua in aliis pene pura iit , in aliis admistum habeat s lem , terramque , & eorum quidem elementorum diversas portiones, denique oleum. Nunc aquae quidem purae elementa pluS quam probabile est minora esse i , quam elementa salis ,