De partium corporis humani praecipuarum fabrica et functionibus. Opus quinquaginta annorum ...

171쪽

Sect. IIL RECEPTACULA CRCA. Is Ivesiculam fellis urget. Ita omnino lapisi me magna portione cerae in vasa intestinalia acta , elisa eorum caVea , iaces per alvum exivisse Ita dilatato aere , inque abdomine se expandente , tib inanitam campanam inclusa animalia iaces egesserunt. g. XXIII. Receptacula caeca. Non absque exemplo est , omnino nihil de cavea glandulosa evacuari , quae Undique caeca sit & clausa. Ita caveae articulationum , adeo& grandes & numerosae , si noviam suam sibi

servant , neque emittunt qUOquam : ita caVae

tendinum vaginae , & renates glandulae , &oculi camerae , & Graa fiana ovula , & cerebri forte ventriculi, & caveae pericardii, pleurae, pectoris , abdominisque & amnii , & adipis cavernulae , & umbiliculis funiculus , aliaque plurima cellulosae telae spatiola suos humores

retinent. In iis exemplis secretionem , resortatione , aut exhalatione compensari aequum est , tantUmdem nempc per Vel vis resumi , aut aliunde dissipari , quantum arteriae deposuerunt. Neque repugnaverim , in horum exemplorum nonnullis,

vivo i ii homine , per ipsas clausi receptaculi membranas , aliquam humoris secreti partem penetrabili sua vi sibi viam aperire , inque circumjecta quaeque se diffundere. Si quidem bilis per poros suarum membranarum eXhulηt, cur alii humores non possint , etsi non perinde colore suo se produnti 2 om. V.

172쪽

isa LIB. VII. SECRETIO. 9. XXIV. VIL C0nditi0nes priores varis

Sequitur , ut de iis in separatione humorum discriminibus dicamus , quae ex prioribus causis

inter se compositis nascuntur.

Ita possunt variae causae conjungi , quae lentorem faciant. Simplicissima speculatio est,

quam primam propono. In omni canale particulae secundum latera lentius moventur: in ea ergo sede adtractio molecularum. Viscidarum ma)s est. Si praeterea tota arteria ramosa , aut serpentina , aut aliam ob ratiora em qUηmcumque ad lentiorem in sanguine motum gen randum apta fuerit, tunc iterum particulae v1scidae secundum latera arteriae magis se trahent. Nam & in axi lente movebantur, R in lateribus de eo parciori motu iterum portio secedit. Ita Vehementer utique ad latera arteriae, tu ad oscula canalium inde ortorum particulae mucidae , aut adi posse adhaerescent. Resistentia ramorum du iamque eXcretoriorum , celeritatem in ipso trunco minuit, cum aegrius depleatur. Ρossunt eae conditiones adesse, quae in arteria velocitatem frangunt , R eae adcedere , quae tarditatem in ductu excretorio

generant. Ita jam in ipso sanguine particulaem Uzofae , adi postae , gelatinosae , incipient se adtrahere , & potentius in ductu eXcretorio , ejusque folliculis Ad anfractibus se adtrahens , quae Vicinae , paucisque fluidis particulis separatae eo advenerint. Ita in seminis masculini

173쪽

nct. III. CONDITIONES COMBINATAE. Ι63grteria lentor incipit , & augetur in plicatae epididymidis anfractibus. Sequitur , ut quam viscidissirnum fiat.Ρoterit etiam combinari trunci in exemplo , complicatio & angulus , sub quo ramus detrunco prodit, celeritati contrarius , aut plica , quam is ductus cum trunco interceperit. Duplici in ratione inde lentor secreti humoris crescet. Cum enim in arteria tardus jam motus sit, deque paUCO , iterum angulus non favens dimidium motus abstulerit , parum utique celeritatis supexerit. Et uti ponderis vis in celeri sanguinis motu aegre percipitur, eademque jam tardiorem venosi sanguinis motum potenter mutat , ita etiam angulorum , plicarumque ductus excretorii Cum arteria interceptarum vim , in tardiorem jam sanguinem morandum potentiuS operari

aequum est. Porro in trunco arteriae tardior motuS , cumretis vasorum minimorum iterum celeritatem frangente natura , cumque ductus excretorii

plicis , & cum folliculis intermediis , & cum

multa resortitione , & cum admistione humoris etiam viscidioris , aut omnibus , aut aliquibus harum conditionum combinari potest. Et facile adparebit meditanti, conditiones , quas in arteriae secretoriae trunco , inque ejus ramiS , in pororum secretorior una diversa denissitate , rectitudine, plicis , iqngitudine , in folliculis, exhalatione, resorbiloneorritabilitate, &quae alia exposuimus, fere in infinitum variari, & alias& alias secretiones efficere posse. Ex decem diversu

174쪽

164 LIB. GL SECRETIO. conditicinibus IO23 humorum genera Combinari passe, alias ostendi c. g. XXV. Priora in compendium reducuntΠV.

Quae longo satis sermone exposuimus , alia

ab experimento repetita, ex theoria alia , ea nutas in breve compendium contrahemus , Ut

quid nobis magis probabile videatur , uno intuitu comprehendi pcisit. Quae, remotiora a demou- stratione, mera in speculatione nituntur, en his omittere malumus , facile aliis magis animosis scriptoribus gloria cessuri , quam a pleniore dissiculi ae functionis interpretatione sperant. Ergo se sanguine utique ostendimus , particulas esse aut omnino ejus naturae , quae in humore jam secreto dominatur , aut certe ad eam indolem pronas. Est in sanguine aqua, Aliquor coagulabilis , & non maturus quidem mucus , sed mucosus tamen vi Icor , est adeps dimpersectior. Ea corpuscula omn1a, & mucosa,& gelatinosa , & pinguia , aqua puriorI pro Culdubio pigriora , de sanguine 1eparari aequum est, tum quod ostiola rubris globulis minora sint , per quae a sanguine necesse iit secedere , quodcunque eo humore tenuius est e, tum quot sponte , quae viscida lint , & ad sui canalis parietem accedant , & a globulis a Xin tenen

tibus eo depellantur f , quibus & soliditate

cedunt , & ad motum aptitudine : denique

175쪽

S. III. COMPENDIUM HACTENUS DICTORUM. Ι6squod in minimis arteriolis , retardato jam sanguinis motu , particulae mucosae , gelatino se , Oleos e se adtrahere incipiant , adque sui similesse colligere, ad mucosus mucosae, ad gelatinoias albuminosae , pingues ad oleo fas g. Sed quo magis cum sui similibus coeunt , eo ad motum ineptiores fiunt , eo magis ad parietes canalium, ostio laque inde nata adhaerescunt , eXemplo lymphae , quae de naribuS , aut pulmone , aut Urethra poli mucum exit , a majori aliqua irritatione sollicitata. Flavo enim tunc colore subeuns lympha se prodit.Ρorro ex his tribus visci diorum humorum generibus adi posse quidem subeunt ostiola maxima, dc una brevissimos canales : parvoque motu a reliqua vi cordis incitatae, ideo ea ostiola subeunt , quia omnium post sanguineos illices h , maxima

sunt, solaque ejusmodi pigris & crassiis particulis

patent. Inde in cellulas per poros simpliceS, ut Videtur , cominus deponuntur , cum longiOrum canalium h, aut angustiorum, resistentia major sit, neque a lentissimo succo superari possit. In cellulas receptae stagnant eaedem i, propiusque sucomprehendunt, nullo nunc interposito humore defensis. Iii iis receptaculis aqua , & lympha cum adipe milia , liberatur adeps , per res r-bentes m VenuluS minores , quam quae adipem quietum recipiant ; ita purior demum colligitur. Coagulabilis humor secedit in oscula , ali

176쪽

166 LIB. VIL SECRETIO. quanto minora , quam adipis pori sunt, adeoque sanguineis ostiolis etiam majori ratione angustiora n : secedet etiam in adipis patentiores vias ii . Cum lympha & aqua transibit, sed eadem aut per minima , albuminosarum particularum diametro angustiora , foramina exit 0,auti per VilloS inhalantes resorbetur p , donec secluso adipe, aqua resorbia, in propriis nunc vasculis, is solus humor dominetur, qui albuminis adfectiones habet. Idem cunn fluidior muco sit,& una ponderosior q , per longiores r ductus excretortos Viam in Veniet , qua neque adeps permeare queat , & ne mucus quidem. De adipe idem per resorbilonem separatur. Muci viae angustiores ede Videntur, quam Vel olei vel lymphae , quam tunc demum admittant, quando major velocitas accessit. Eaedem breves fere semper sunt, & villus mucifer in folliculum non longo itinere patet. Credibile est, mucum ex arteria Vel flexa , vel longe capillari , & a

gigui. Si absque folliculo mucosus humor nascitur , tunc & ex arteriolis minoribus, & longioribus f , & cincinnatis t, mucum generari opinabile fuerit, ut ipsam per moram particulae viscidiores vi adtractili coire possint. In folliculo demum , - aut in praelongo ductu eXcretorio ,

v Cum in adipolas locul0S p L. VII. p. I49. 3ympha , non ita v ei am in q p. 6. c quam aqua). lymphatica adeps integris r p. I 37. vialis rebus transeat. s Ut in semine p. I .n L. II. p. 63. e4. p ibid.' p.

177쪽

Sect. III. QUATUOR CLASSIUM COLA. Is lentor, qui in recente pituita parVus fuit , per

resorbilonem D aquae & particularum x adtractione perficitur. Humores aquosi transeunt per oscula tenuioras, quae neque mucosas particulaS recipere apta sint, neque coagulabileS, neque pingueS, quamdiu sua organo integritas constat. Eaedem alias de rubra arteria secedunt , aut de arteriola minori , quae rubro sanguine se liberavit et : aut demum de prioribus humorum generibus res Ghetur. Aquoso humori destinatas fistulas praeterea rectas esse videtur a , & sub iis angulis biisque conditionibus & nasci , & produci, quae celeritati conservandae aptissimae , & ab omni mora quam alienissimae sint. His quatuor humorum generibus subductis , solus in arteria rubra sanguis fere superest , quem minora ostiola ob crassitiem repudiarunt:& qui idem solidior , tuendo axi conservandse

celeritati , minimarum arteriolarum , ad alios humores conniventium densitati superandae aptis. simas moleculas nactus est. Non penitus tamen aut aqua sanguinem iis in arteriolarum finibus tota deserit, aut minorum lilimorum genus. Diametrum sui vasculi totam tenere globulum c , per experimenta nostra constitit, inconspicuunt vero humorem una transire ex intercepto globulorum filo adparet , quorum motus absque

178쪽

168 LIB. VIL SECRETI P. conjungentium minime quidem vi sib1lium d particularum ordine non posset intelligi.f. XXVI. Exempla in humoribus viscidis , bile ,

semine.

Exempla laetitiam aliquam serio sermoni adspergere solent , iisque faciliora esse , qui abstractas de singulis objectis & generales ideas minus vivide percipiunt. Ergo ad bilis, viscidi & una

inflammabilis humoris , generationem hae nobis quidem notae conditiones consentiunt. I. Sanguis advenit ad viscidum , oleosum, acrem humorem suppeditandum idoneus e , plenuS nempe oleo, vapore abdominali, intestinorum putrido halitu , ut lienis ignoratam ha ctenus utilitatem praetem mittamus. 2. Is sanguis per viscus secretioni destinatum fluit quam lentissime , per canalem a corde remotissimum, ab arteriis ipsis tota serio capillarium in variis visceribus & membranis

vasculorum separatum , per Venam domum , arteriis tamen minus firmam , per ramos maXimos , numerosissimos , suo trunco in maxima ratione majore S. 3. Ductu S excretoriuS parvus f,s1 cum trunco sanguineo secernente comparaveris , intus undique rugis & reticulo frictionem augente asper : q. ducit secretum humorem in folliculum , unico ostio apertum , impedito, ungulio , adscendente , in fundo suo taecum ,

I Multo minor pro .hepatis

179쪽

Sect. III. CONDIT . IN BILIS SECRET. CONI. 169in quo bilis quiescere , & resorbilonis , caloris , incipientis etiam putredinis, Vires experiri potest,& a muco vesiculae proprio novam visciditatem mutuantur. S. Ex eo folliculo bilis vi potente musculosa , certo tamen tempore gUberius, exprimitur per ductum valvulis pene Clausum, angustum, reticulatum, perque fibrarum musculosarum intestini valde mobilis & irritabilis hiatum , per duarum denique si tunicarum ejus intestini sibi instratarum intervallum : ut Omnino causarum satis adsit, quae biliarem ductum conprimant, claudantque , quoties intestinum vel intus ab aere expanditur, tunicamque suam interiorem ad exteriorem adprimit, aut vicissim fibrae carnetae irritabili vi motae idein intestinum arctant. Ita obtineri videtur, ut in hepate separetur humor acris , amarus, inflammabili materie praegnanS , lentUS , parcu Sque, qui certis demum temporibus in duo demum intestinum majori cum abundantia effundatur. Minime recuso, alias conditioneS superesse, quae nos lateant , haS tamen , quas proposui, ita se habere crediderim, ut alius , neque bilis similis humor nasciturus esset , si earum conditionum unicam sustulisses. Iterum semen etiam ad certos humores pertinet, hactenus diversum , quod materie inflaminabili destituum, mucosae tribui propius sit. Ergo semen I. secernitur ex parva i , praelonga k,

180쪽

in nonnullis animalibus. 2. Secernitur de sanguine per arteri OlBrum ramOS adeo minutos m , ut nulla arte , liquor ulluS , hactenus ex arteriae trunco in ductus seminis excretorios urgeri potuerit. 3. Deponitur in testis vllscula innuta

merabilia , supra fidem longa , in crispissimos

cincinnos flexa. 4. Inde semen fluit in rete vasculosum , laxius, quod non dissiculter repleas. Hinc denuo in conos illos vasculosos n multo subtiliores, iterum in frequentissimos gyros intortos vehitur, indeque in simile longissimum vasculum , quod sola sui repetitione epididymidem

constituit. Ex ductu eo angustissimo redit iii latiorem canalem ductus deferentis , iterum arctatum , & secundo latescentem in cellulis , vesicae urinariae subjectis. 7. Ex iis per angustum ductum in amplas cavernosas contortas vesiculas seminales. Ti,uc 8. post multam moram , nunquam sponte sua , sed musculosa demum irritabili vi expellitur , quando saepe totis mensibus in suis vesiculis stagnavit, transitque per angusta ostiola ad urethram patula. 9. In ipso exitu miscetur cum albo prostatae

liquore , Ut copia augeatur , & forte etiam fluidius reddatur , certe in nonnullis animalibus. Haec si repetieris , invenies moram in arteria , m ductu excretorio , in solliculis , resorbilo

nem o de cellulis , de ipsa epididymide p ;