장음표시 사용
651쪽
vETUS POETA DE VIRIBUS HERBARUM. Lib. III. e. YY et clauTarentini, Hybriis Acuti rostri τευ ου ὀξ
Memphitae: p 43 a. Herae Cappadocis, cujus lana supra meminerat, &p. Nicostrati atque Amaranti Grammatici. Obiter addam, quod apud Plinium XXIX. i. ubi Theriaces meminit, locus ita mihi legendus Videtur: Tteriace vocatur excogitata composit o luxuriae. Fit ea reous sexcentis, cum tot remedia dederit natura, quasingulaJuferent. Pro sexcentis male puto in libris editis esse externis. IX. Claudam hoc caput subjuncto Poeta antiquo de viribus Herbarum Deo alicui consiecratarum, quem iisdem quibus Nicandrum typis Graece pridem sine nomine edidit Aldus, ac Dioscoridi subjecit, Venetiis A. i s i J. 4. Hunc integrum praesenti loco recudendum dare non dubitavi, quia lectu non indignus & brevis, virorum etiam prae animI- morum ita fugit indultriam, ut pro in edito haberent, laudarentq;; LucasHolitentus notis ad Stephanum ByZ. p. a 7 o. Ic Vossius ad Barnabae Epistolam p. 13. R Tho. Bartholinus de Medicis Poetis p. Io 3. codice MSto quem memorat Labbeus pag. Ir s. Bibliothecae novae M Storum subjicitur Joannis, Damasceni cujusdam Medici, libro de Pharmacis ad purgandum idoneis. Sed quicunque demum sit auctor, Ethnicum se&bene antiquum prodit, neque ingrata poterit ejus eii Ceditio iterata cupido antiquitatis lectori, cum adjunctam vulgatam antea versionem notasq, doctissimi viri D. JO. REN I ORill, Hamburgensis, qui ut bono publico non invideat quae in Plutarchum& alios egregios scriptores habet animadversia praeclare, mecum Optabunt , quicunque ex hoc ungue eruditionem eju4 industriamque metientur.
Plinius lib. XX. c. 24. tum alter, qui Valerianus vulgo vocatur lib. in . de re medica c. 17. &lib. IV .c 38. narrant descriptionem hujus Theriacae vcIlibus ac cat Am
suisse apud insulam Coum in limine aedis Ita ulapii.
652쪽
De effectis plantarum, Deorum aulicis ac rarum.
a Febres arcere chamaemetui praeter Dioscor. R Galenus T. 2. Oper. edit. Basil. Graec. p. 33. docet: qui tamen non omnes, sed eas nimirum febres chamaemeli perun-dtione sanari putat, quae citra inflammationem visceris alicujus infestant , ac praesertim quae ex humoribus biliosis aut cutisidensitate proveniunt, Aetius, Tetrab. I. Serm. 1. de anthemide, & Macer. C. I 4. D Chamaemetum dicitur ν προς τα μηλα ομοιότητα τ' οσμ' , Dioscor. lit, I sq. p. 233. quoniam odorem mali habeat, uti Plin. N H. XXII. gr. interpretatur. Dicitur & άνθεμις Anthemis, inquit Plin. magnis laudibus celebratur ab Asclepiade. Aliqui leucanthemida vocant, alii leucanthemum, alii eranthemon,
653쪽
Quarum vires Poeta persequitur.
I. Chamamelum. H. Rhamnus Hori. III Artemisia QMonoelonos. IV. Pentadactylus. Q. Verbena vina I recta. VI. Dictamnuru miuus
VII. Elelisphacus. VIII. Sabina Cur lus si re Chamaecipari pus
M. Centaurium majus. X. Buphthalmus. XL. Paeonia. XLI. Polium.
XIII. I h. Quercus marina . Chrysanthemum
Erylimum. Quae tria capita, cum aliis forte pluribus, desiderantur.
i. GEbricitantes ao chamaemetum os curat cum rosaceo se) minutissime tritum: emolumento est adversa valetudine H laborantibus: stirps haec nascitur in arenosis locis cobrevis cf) &pulcerrima: quam versant Medicis. in
quoniam vere floreat. Nonnulli melanthemon MS. melanthion vocant. Addit Dioscor. οἱ δὲ χρυθοκόμου pro quo Oribas. L, XI. COlle ei. χρυσωcαλλίαν habet) οἰ1ο καλλίαν καλουσι. Alii chrysocomen, ob aurei celoris capitulum. alii calliam quia flos pulcer est, unde noster poeta κάλλιςον reste adiecit , V cant. Plinium chamaemeli, parietariae & matricariae historiam confundere , Contendit Jo. Bod. a Stapet ad Theophrast H. P. Vii. p. 933. & p. 686. Non uni eidemque generi omnia haec nomina convenire, ex ipso elinto constat:juxta varia ergo genera quae tria flore distantia ipse, ut &Macer, enumerat, tauhinus decem exhibet varia& diversa chamaemetum obtinere nomina dicendum
654쪽
man. Ea inittent si sinu i R URR me lim Aun I. Dω ςensus est. perunctione chamaemeli rosaceo mixti sanari febricitantes. Oribat. J n I. r 'λ exsudorem provocantibus est chamaena. siccum, tritum, oleo peri sum, cute Va lenter perfri cata. Ex Nechepsone AEgyptio Aetius haec accurate tradit quem, nulla tamen ejus mentione faeta, plene descripsin Castor Durantes Herbar. n. 8s. edit Rom. cujus verba Italico idiomate haec fiunt: 'μrira otii si a te fgue n lino, fato, N incor i eou L' osio di cannomim V loeus 'o diu P olis me simo, is uet uinoseve ob ρ t sese Prisi vuli febre, si arisie,si ro che i febri citant seno vnti,si mettouo Nomr bere vero . Observandum ci) Veteres non solum sicco calore aut balneo, V. Celsum, li. Ir.p. q. edit Claris L. Almelov. sed & unction inelio e sudorem. t ctgyptiorum sapientes, quos secuti sunt Graecorum ut & Latinorum principes medici , in ea fuisse sententia sudationes ad febres abigendas esse valde prolicuas. 3 Chamaemetum. ex eorundem mente, oleo mΙXtum perui mone, quamvis & in potu febricitantibus fuerit exhibitum, utiliter adhiberi per sudo
res febrem ut tollantur . . s - .
Mgrtasiis, significat apud bonos auctores, I modum adhibeo, ne quid sit nimium, euro. r) remisse ago minus acriter, minori alacritate rem perago. Herodiα . Vi l. 3, p- 339- μετ ά9μνεν τΘ πρ Θύμω της μαχης S) MO VRQ λgo loquor, modeste de me sentio. μετριάζομεν apud Thm . p 43 stat. 6Scholias'. exponit τι-οί ἐσμεν. Suidas μετριαζ interpretatur ταπεινο αγω, modeste de se sentit. Μ derationem adhibeo, modice fruor. s) quae Icidunt aequo animo fero. Sed hae significaticines apud nostrum poetam locum ubi consistant reperire non poterunt. Saracen. με- interpretatur,
655쪽
DE VIRIBUS HERBARUM.Lὶbm. e rari. 6' 's. Ineunte aestate, magnus sol quando regens habenas incedit, septimo agitans quadrijugo orbe equos.
Rhamnum g medicina omnigena habet domibus Ionge
nascentem sepibus ch) spinam soliis decoram. Est autem Hori solis planta: mortalibus quae prodest
IO. Si eam portent, quum lunam decrescentem vident omnes homines in magno Olympo.
Suspensa, si9 emcax est avertendi malignitates veneficorum o malorum & fascina om) hominum. Prima omnium deorum hac usa est planta Llli II. Pal-
mediocriter affectis: ut sit idem cum illo Galeri. μαλάτΤει τοι μετρίως σκληρα, modice dura emollit quod L Oribasius asserit. Sed & haec dura & nullo exeruplo facta est versio. Rectius ergo vertitur, aegris, infirmis aut in lirmitate laborantibus. Hanc interpretationem probat, Phrynicho teste, Meuander, qui μετριάζειν pro oόδεσνε υ usus est: postulat se 'sus, firmant veteres & recentiores auctores : quod ex Plin. & Dioscor. abunde constat, ac Durantes tu Herbar. non Obscure hoc disti otio indicat:
Corpo Is humanr morb s hae denique cun is EM prope prasidium magnum mortalibus egris. e) Dioscor. φ ζεται ἴ ν τοποις τραχέσι ὰ παρα τοις οδους. Ρlin. in macro solo, aut juxta semitas. Sequitur :το Βραχo ore vis. ita & Macer: qui in multis nostro poetae consentit)Haec multum redolens est 2 breυ s herba. t) Dioscor. Συλλέγεται δ . Plin. colligitur vere L in coronamenta. ad depellendum scit. capitis dolorem, ut ex Galeno constat) reponitur. Eodem tempore L medici folia tufa in pastillos digerunt: item florem & radicem. Quae Plinii verba vocem pulcre illustrant. te Rhamni duo genera commemorat Iheophrast. H. P. lil. II. ραυνος τg γαρ ἡ μευ ἐςι μρλαινα, ηπι λευκη- Kαἰ ο καιρIrος οιάφορ', ἀκαν θηφορρι αμψω. Rhamnorum duo huntgenera, unam nigrum, alterum cavae aeum , fructus quidem est diversus, ambo Uero se nas gerunt. Plinius N. H. XXlV. 14. .nter genera ruborum.
656쪽
Παπι- inquit, rhamnos appellatur a Gracis, eandia or Ffruticosior. I oret, ramos spargens rect3s aeuisis, non us ceteri, a uncis :fobis mnioribus. Alterum genus ess Gre, nigr/us, is quadanienus rubens. Fert veluti osticulos. Hoc loco de albo non nigro hic est sermo; nam spinae albae fausti ominis & arcentes noXias creditae : spinae nigrae infaustarum numero semper habitae: hinc ex spina alba in nuptiis fieri se litae faces . V. Festum V. Patrimi ,& ibi CL. Dacerii not. p. 328. Rhamnum esse spinam albam. quam Itali spinam sanctam vocant, sorsan quq damuletum esse contra veneficia credator varia probant: eadem enim de spina alba Latini, quae de rhamno tradidere Graeci . Sunt tamen quibus magis placet esse Oxyacantham. I asIdorn. U. Stape l. ad I heophrass. not. 0 Dioscor. l. I s. p. 61. πνερὶ Φραγυ ους φυόμεν . Rhamnus fruteri esI circa sepes na. scens. Sic & Oribas. Coll. Med. ΥΦΙ. - - , 9 Suspensa, in foribus nempe. Schol. Nicand. s. 6o. σεῖ των θυρων ρν τοῖς ἐναγίσμαξε κρημνω ν αυτην. Diogen. Laert. lv. p. 262. edit- Amsi. ραμνον υ περθυρην ἔθηκεν. Maias riCXias averruncare rhamnum vulgo creditum, unde eum NIcanu. αλεζιαρ ν, sthol. ἁλεξίκακον Vocavit.
657쪽
DE VIRIBUS HERBARuM. Lib me. XVI. cs pis. Pallas Minerva n' filia Iovis AEgiochi, ca capra nutriti
Pallantem o) occidens pugnis ac magna vi: Nium quando immortales dii mortalesque gigantes acerrimam inter se exercuerunt contentionem ρ ) fortissimi
Omnia videns Dea Nemesis multiformis,aO. Et templa lustravit Deorum &signa rhamno Convenit ergo ut quae aluntur & naves hanc portent plantam. Facit & ad dolorem capitis, daemonas ac pompas. Omnia enim sanat noxia medicamenta hominibus quae sunt perniciosa.
Dianae herbam r) ab ea cognominatam tolle, quando Oriens 21. Sol rubrum jubar mittit in terram. Quam quidam toxit in re te nuncupant aut botryn, 93Llli a alii
κ ς ἐπὶ των βλαπτοντων μάλλον ακρυετα Hac ambiguitate non observata. frpe a vero aberrarunt interpretes. S. Anastasia Martyr Φαρμα κολυτρία dicitur Nicephoro XIV. Io. a medica manu, omne maleficium & omnem languorem morbumque dei Gratia, qua ipsa polluit, depellente, ut Graeci exponunt dum ita canunt:άναςασία Φαρμαρχον - οῖς μεγαΠαν φαρμακον λυουσα, κεκαυμενη:Ana laesia metuum Helibus medicamentsm , venenum omne so ens, etsi ex afueris. At Jo. Langus hoc medicamentum salutare in lethale vertit, dum Nicephori verba : ῆτα λείφανα τυάγίας άνας ασι ας της φαρμακολευτρίας απ.Συρμλ latuae interpretatur : Reliquiae S. Anastaliae incantatricis ex Sirmio allata. EX qUa male meditata ver L. Anastasiam olim fuisse veneficam male tradit Cardin. Baronius ad Martyrol d. as. Dec. U. Franc. Combe filium, in Au-6tar. Bibl. Graec. ad Nicetae Paphlagonis Orat. paneg P sit. m) Φ υλανθήωπων. sic enim scrib ) denotat homines. φυλα γυναικων sunt'mulieres. φυλα, Apollon. I. V. 9o8. Indi, άθαυατων φυλα, Hesiod Op. V. 399. sunt immortales, dii, ut recte Cl. Graevius Leet. Hesiod. C. s. p. 23. observat.
658쪽
Q Πάλλαζ e st nomen gi si antis quem Minerva occidit, unde & cognomen Palladis acce- e tradunt Grammatici. Apollod L. I. c. 6. pag I8. de Mynervastzscrib t rΠαλλαντο δὲ τουν ἐ- μήσας τάυτ' - ην το ιδιο σω - Pallanti atatem peste detracta in pugna, suum sibi corpus ConteX, L.
, o &ls Vossiius in Bamab Epist. p. 33 . . o Artemisitam ab Artemide cognominatam etiam Plinius, X-τ- memoraV, quonipriVatim medeatur neminarum malis aod autem ibu legitur ab Artemisit a Mausoli uxore hanc herbam adoptatam. quae antea parthenas Vocabatur . error est Plinii, artemisiam Mau li cum Lygdamidis filia confundentis . . Ante enim Artemisiae Mausoli tempora nomen id obtinuisse ex Hippocrate qui eam arte misiam Sedi. lil. p. 4 & V p. 173 nuncupat, satis constat Ab Artemilia autem Lygdamidis filia, quae Persico vixit bello, nomen hanci herbam ultirpalle averitate non videtur alienum. V. CL. Allatium Not. ad Phil. ByZ. de Z orbis mirae. infert. T. Vlli. Thesauri Graec. antiq. C. 2682. ubi & poetam nostrum, quem auctorem carminum de herbis vocat,& quidem tres priores de artemilia eX
659쪽
DE VIRIBUS HERBARUM. Lib. III. e. XX
alii vero pasitheam Gratiarum amoris incentivum habentem:
Alii Lysico pin t) aut philo pannichon, quomodo rustici eam
Immortalem vero plantam appellant magnum donum qui possident. 3 o. Solvit enim u) lassitudinem viatoris, si in manibus monoclo non x) teneat: circum pedes omnia noxia reptilia fugat, si quae fuerint in via, ut & horridos visus Sanguinem artubus induratum agitabis, ram nlos si sumpseris, rosaceoque miscueris, ac in I olla serve- feceris,3 Eoque aegri totum corpus unxeris, quando it dormitum:& statim magno dolore eum liberabis. Mulieribus utero laborantibus valde salutare est. Stillicidio urinae z) laborantes ac opisthotono a9 levat. Omnes tandem morbos dolores afferentes inhibet ac sistit
eo versus. citat Ab Artemide hoc nomen derivat & Macer, C. r. ut & Vegetius. Hippi a tr. Ill. 39. qui radicem artemisiae Dianinam vocat. Apuleius tandem C. I r. tres arte initas a Diana inventas & ejus nomine nuncupatas tradit ι Dioscor. ill .i 29. Ambrosia, quam alii botryn. alii botryn artemisiam appellant. V. ScRuellitam, de Nati stirpium. lil. 6 i. p. s s 7 seq. botrys, inquit ille, Parisiensibus matronis melius quam ossicinis aut herbariis noscitur. ) April. c. io. leucopiis, item, toXoti T M idem eadem tradit. Consentit Plinius, XXVI. 16. sic scribens tartemisiam & elelispha- cum alligata qui habet viator , negatur lassitudinem sentire. Hing German. dicitur et epius Belg. 2 hvo et quod si z praesens pedum adiumenturn& in via contra lassitudinem prae sordium x) Monoctonos, ut ex Dioscor. ill irr. p et 26. & Plinio constat, appellatus herbula gracili sur culo, sim pii ci caule donata valde pusilla, attamen referta floribus.
- Στραγγουρίοι unde ςραγγοi ριά inest urinae stillicidi ut . Catoni, lotium substillum dicitur. σπαν τις ολίγον αποκρίνη ρυρρου συνε χως ςξ αγγουρια το γ scribit Galen. at σουρimeri quurn aegre redditUr- AE DBοτ dicitur, cinn cervix reflexa est to posteriorem Partem. Ita Scribon. Largus, Comp. as . p. 1 32. edit Rhodii. De hoc affectu V. Aretaeum, de causis Scsignis alaetor. morb. I. 6. ubi tres convulsionis species regenset. Oribas . Synops Vlli io. Celsum IV. 3. p. 393. de cervicis morbis, cujus Verba sunt: Neque ta
660쪽
men alius importunior acutiorque morbus est,quam is, qui quodam rigore ner-Vorum, modo caput scapulis, modo mentum pediori adnediit, mocio remam immobilem cervicem intendit. Primum Giaeci omΘοτονον, sequentUm εμ zz ροὰFότονον, ultimum τετανον appeti ni
b Pentadae tylus alias Pentaphyllon, quinquefolium,& quinquefolia, dicitur. German. gηn illissertrant, quod optime Graec. nomen pentadadi. exprimit Vocatur &tridactylus seu trifolium, a numero foliorum, nam & quina Sc terna singulis petiolis folia gerit: pentaphyllum quod fraga gignit. Plin. XX '. 9. Quinquefolium nulli ignotum est, cum etiam fraga gignendo commendetur. - nomenu numero foliorum habet. Stapelius ad Theophrast. p. II 13. Plinium reprehen dii quod quinquefolium fraga ferens asseruerit, cum id terna non quina linguli SPQxiolis gerat solia. Matthiolus in Dioscor. p. 61 i. idem pluribus inculcaVerat.