Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

1041쪽

ria atque frequentata actionum nomina deficiunt.& descendii quidem haec actio ex contractibus in nominatis, ubi scilicet ciuilis causa subest sufficies ad actionem αintroducendam, &cii aegocium non cadit in certum & speciale nomen con tractus. Non causa huiusiriodi actionis exprimitur, sed hae actiones exprimutur sic: Dout des, Facio ut facias, Do ut facias,Facio ut des. l.naturalis. .ff. eod.E quibus nascitur actio praescriptis verbis

nominata, alias ciuilis,quando mihi ali- quid adest, vel abest, vel abfuturum est, 'nec tibi adest, nec adfuturu est, aut mihino abest, nec tibi adest, aut si nec tibi adsit, nec mihi absit , & cesses implere quod conuenit inter nos:ego autem si fe- .ci, in subsidium, intentatur actio de dono. Nam ubi unus cessat implere quod in se est, quod promisit alteri implere, lo-ν cum habet haec actio.d. l.naturalis. Iufinum actis, de olo & furto eoru, . qui sunt in ministerio cauponum, stabulariorii,vel nauem exercentis, datur ad- uersus caumnes, stabularios & nauta

qui quando officio malorum hominum utuntur, in duplum tenetur, quo dolus, vel furetum commissum est in his rebus, ias saluas sore receperint.l.j. & l. e .g.ex . hoc.

1042쪽

hoc.Cnaut.caup.stab. Actio in factum etiam datur contra eum qui in ius voca- tum vi exemit. Vip. l. penult. . penuit. T. ne quis eum,qui in ius voc.uti actionis in factu variae sunt species, quarum mentio

est in tit. de praescript. verbis. & in faeti. 'actionib.his locum esse Papin. scribit. l.j. Ede praescript. vel b. csssantibus iudici js proditis & vulgaribus actionibus, cum proprium nomen inuenire non possumus: eas ideo desiderari Pom pon. l. quia actio iam a I.Ceod. quia actionum non est plenus numerus. & haec actio nil me- dij habet concludendi, quam ipsum f. Actio ues ex quasi contra sunt de actio- 3 nibus inpersonam. ut sup.βή.hic.cu ibi not. quae neque ex pacto, neque ex malefieio oriuntur,sed tamen maiore habent con uenientiam & ad sinitatem cum pactis. quam cuni maleficiis. Has recensent Iust., Theoph. su p. de obligat. quae ex quasi

Actis tutela datur contra tutorem,si dam- 3' nisi et pupillum. Q actio pro tuteti dieitur, quando aliquis gerit ture m pupilli tanquam

tutor, e in raeritate non esu tutore eontra quem ea actio competit. Eas. f. actionum. hic.

1043쪽

Negociorum g Zorum actio . datur ex quasi contractu. ut si tu gessisti negocia η

mea sine mandato meo, cum essem at . . sens, coluisti sorte vineam meam : 1am nullus intercessit contractus inter &me, nihilominus teneonti bi actione ne-lgoc. gest. si aliquid expendisti, sumptus

fecisti.Zas. hic.& locu habet haec acti ocu quis negocia aliena gessit citra mandatu uetus cuius negocia sunt. Funeraria actio, qua per sequi mur,ut soluantur sumptus funeris, hoc est , quic quid corporis causa, antequam sepelire- tur,consum pium est. l. funeris. in princ. λ .ss de sumpl. funer. Et est p iuilegiari , . quia omnibus creditqribus praesertur. Ex te mento actio, tuam nonnulli appellant Corneliam , quae irrogare taena conatur et,qui salvi restamentum vel a ' liud instrumentum signauerit, scripse- ut,Vel recita rit. 'cindictionis actio, certi speci at is, nasi i- tur ex mutuo.l. si quis cert. F. si cert. pet. Φθ iones ex malefieis , funt actiones in persenam, quibus deocta hominum coercetur, '

1044쪽

stinianus Imp. sub titu. de obligat. qtiae ex delict. naic.su p. & 3. seqq. re iactio, iure scripto est pecuniaria, . puplo aut quadruplo, iuxta differentiis furti compensanda. Idem in j. ex mal ficijs. eod. & est manifesti, & nec manifesti , it m sub hac reputes actionem arborum furtim caesarum . de quibus singulis nos enchiridio nostro apud Ioan . Gym. Coloniae impresso, de legib. xis.

Vi bonorum raptorum actio, datur inquadruplum, quodsiirtum sit uianifestum. O rebus mobilibus quidem datur ei raptis , cui res mobiles per violentiam sunt ablatae, &competit restitutio intra annum, iti ut in quadruplo cotineatur rei restitiitio. l.j.& ij.ffvi bonor. rapi. Primum de seruis occisis, vel

quadrupedibus,quae numero pecudum continentur.l. legeAquilia sLeod. Secundum non est in usu. l. si

Legis seruus seruum. U. adleg. Aquil- qui sus .eod. luem Tertium caput suius legis est. emo eo de seruis vulneratis, seris bestiistinet Vulneratis aut occisis,caeterisque tria rebus ruptis,s actis,ustis,quo ca-

1045쪽

ais ecpLsu quis condemnatur, quidam ira, Di num iniuria dedit,quanti res fuit licet, xxx. diebus proximis, rei precisi&valorem aestimando. Vt. d. l.si . . seruus.β.tertio autem.& supaeod. I. capite tertio. cu*deq.Et in haeactione siquis damnum se dedis se inficiabitur, condemnatur in duplRm .sLeo. l. 2. .i. Eam autem

Aquilius Tribunus plinis roga- uit vel Vlpiano teste l. i. ff. eod. Vnde plebiscitum p tius appeJUari potuisset. Iniuriam actio, ess eoisipetens ei qui iniu-ν passis i. ff. de inius. contra eum qui intulit iniuriam, vel inferri procurauit.sup.eod. tit.β. non solum. εc pulsauit,vel verberauit, vel famosum carmen

ad alterius columeliam sic ripsit,vel quo quo modo iniuria iliquem affecit. sit p.β. iniuria. eod. In qua iudex condemnabit quanti actor iurauerit se nolle illam in iuriam sustinuisse, facienda i men iudicis aestimatione. su p. eod. tit. . poena, &sLeod. l.constitui sonibus. Interim actio . haec iniuriarum ergo, non ius possessi pis assequitur,sed dolorem libertatis imminutς, indicio,poenaque mitigat.autor

est Cic.pro A. Cecin.

1046쪽

De dolo actio maioribus hoc praestat, quod minoribus restitutio in integrum. Et plerunque datur, ubi ex dicto vel facto alia non nascitur actio. Vlp. l. quod venditor.ff. de dol. mal. Haec ergo actio

competit mihi quando damnum dolo malo quouis est mihi datum,vel si quis

aduersus me versetur dolose consulendo, vel malitiose negocia mea admini strando l.j.ff. dedol. mal. idque ad hoc etiam ut restituatur, alioqui quanti ea res erit. l. arbitrio.F. eod. & datur usque ad duos aureos. l.id est. U.eod. & vid.l. ii.C. eod. Hsc autem non datur liberis contra parenses cum sit famosa,nec libertis contr' patronos, nec sumili aduersius eum qui dignitate excellit, puta plebeio υ- uersus consularem feceptae autori tatis. l. non debet.sLeod.dc de his varie discept mustam in nostris Ethepoliticoru centonibus, quam Oeconomicorum libris. Intra biennium continuum moueri debet.l. sin.C.eod. Estque poenalis, & arbi

' In fastam actio dicitur , qua simpliciter Pediatur id quo squilibet fecit sine certη ne

ius vota vi exim. Haec actio nihil medii

1047쪽

litigans est actor est reus,& confuse a gut' &defendunt. Idem in . quedam hoc tit. Actio familiae erciscundae ex lege xij.Tab. proficiscitur. l. i.ss.sami l. ercisse. Et competit haeredibus de haereditate diuiden- da. I. quaedam. hic.& constat hoc iudiciuex duobus, scilicet: Rebus, & praestatio- .n ibus quae personales fiunt actiones. Lite Labeo. 22. . si in il lae. ff. eod. Actis communi diuulundo inter eos red- ditur, inter quos aliquid commune est,

ut diuidatur. d. . quaedam I. 2.2.3. q.&alibi .s.com pauia. diuid . . In hoc iudicium venit res, quodque communi nomine a-

ctum est, & impendia. l. 13.& sq. s. eod. Communi diuidundo tu clicio recte agi siue neuter possideat: siue sociorum alter non possideat l. penuit. F. eod.

'Actis finium regundorum in porsonam sest licet pro rei vendicatione sit Paulo l. i.fZfin. rcgund. &ad praedia rustica pertinet, quanqua aedificia interueniant. l.1.C.eod. vi latius declaramus,in libro nostro de Titulor u seuRubricaru expositione.ea agit inter eos, qui co fines agi os ha- 4bet. Imp. quaeda. lila. Porro hoc iudici si tale esse potisces decreueruserian eo Vtraq persona vice duaru fungatur.f. actoris& rei.c.ex literis.eΣtr. de probation.

1048쪽

Et actionum quia plura sunt genera quam in hoc Schemate nostro sunt con- tenta,ea tamen licet,earumque vim suppeditabit frequens Diges um,COdi.' Iustin. & νεαρ hi lcctiori & Oeconomia Pandectarum Baronis, nec frustra prae tereunda . dum actionum originem & .sent in diuino,& naturali iuri oportere inter omnes conuenit tribui.Na iusciuile, cuiuS parte tertia acti oves esse Gaius

scribit l .i. T de stat. m. a iure naturalidi manasse liquido constat iis, qui iura ciuilia diligentissimis perlustrant ocu- lis. Ius aut e naturale a diuino profluxisse

optima ratione ex Apostolo Roman. z.

ελοντα τα τῆ νοόμου ποι ,&c.id quod susu' expresiimus in nostro thesauro priscorum philosophorum , ubi agimus de iure ciuili in Repu.retinedo & coser uacti. Quinimo te e esse ευρημα ητου λῆ Demqsthenes apud Mar ianum refert l.2. U. de legib. sed originem fusius explicatam habes in meo libr. duos fici prob. patrisfami. Actionum sine & iudiciorunc verus Vsus est, ut cum aduersarius nullo modo ius tuum tribuere voluerit nequeetnim

ob aliud introducta suit actio, neq; alio

pertis

1049쪽

pertinet, quam ut unicuique tribueretur ius suum ) tum vel inuitus inuoces Magistratum vel concilium suae Male statis secundu exigentia & sorum Rei, ne priuatis i ixis utrinque in plures malorum occasiones multiplicatis, publica tranquillitas turbetur. Adtiones autem ad formam redegit Appius Claudius l. 2. g.3. de Orig. iur. Hodie autem qui, quaq; via proponendae sint, docet Angelus d. g.omnium.Versic.nota ergo eX. hic.Consistit enim actio ex maiore, minore, &conclusione. hoc est, ex narratione negocij,causa,& conclusione. Causa minoris propositionis, est ex qua sequitur conclusio.noc in praxi m deduxit Petr. Iaco. 4n pract. & videre licet ex nostra figura

iiudicii,seu processu judiciario, & forensi

dispositione. Quas enim Graeci dicas vocabant , eas Romani Latine actiones, causas,seu iudicia dixerunt. - Γλο auctorem introducta.

1050쪽

rirea rantur.

uuid sepeliandum sis Iudiei. .

uuid litigatoribus. Anne sint ad nia remedia, quibus,ti possimus. Haec col lecta extitu. de petit. haered. rei vendi c. comm Od. pig. act. man d. depol act.emp.loca.&similib.qui ignorat, non feliciter acturus est causam. nam in his membris tota vis& natura uniuscuiusque acti onis consistit: qui methodi ordo& hoc loel in explicandis singulis actionibus,quoad fieri potest, studiose obseruabitur. Scire autem nemo potest, ni si qui si n-gulariter aAionum circunstantias rectEtenet, quont m per omnes actiones variantur. Consequitu ergo,ut Spieg. ait stupidisiimum esse actorem,seu causidicum, qui sine certa actionis cognitione, ' causam perducit ad iudicem , tametsi sortassis apparatus non desit verborum, οῦ