Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

1031쪽

habet cocludendi , quam ipsiam factuis, ivt quia hoc factum est , quia tu hoc seci- sti &c. vid. Las. in . item si uis post

lante. Institui. de udr. in

Aetio ex qmisi maleficia ess, quando neu ex dolo malo, sed magis imperitia quadam in minus prout Apeccatu i su p. tit. de oblig. ex quasi deli et . dictum est. Et itiden est interpretanda amo ex quasi contractu, γ,4 ut vere contractum sitsed naris potestate h hea ur pro contractu. vi su p. etiam dictum est latius simul huius species recensen

do.tir. quae ex quasi contra c. nast. Actio ex rijs causam guris:ouae co-

ceditur deficientibi' aliis i icibus. hincque est, quod processus iudicia xjus dicatur si gu a iudicii. Actio mixtaeet, quae ipsa origine , &principaliter rem & personam se lusiur,

ut est petitio haereditatis. nam in ea hae reditat,ut res: & personales pristationes, scilicet pensiones redituum & credita petuntur. Zas .in β.omnium. hoc tit.& fit liscactio quam rectissim e triplici ter, videlicet : Cum actio est persequutoria rei adi poenalis: Cum est persequutoria rei petitione reali: & est persecutoria rei peti tione personali,hoc est,quq ex reali actione&personali consistat: Cum uterque

1032쪽

litigans est actor est reus,& confuse a gut' & defendulit. Idem in β. quedam hoc tit. Actiosamiliae erciscundae ex lege xij.Tab. proficiscitur. l. i. . fami hercisse. Et competit haeredibus de haereditate diuiden- da. . quaedam. hac.& constat hoc iudiciuex duobus, scilicet: Rebus, & praestatio- an ibus quae personales sunt actiones. l. ite ' Labeo. r 2. . si in i l l ae. U.eod. Actis communi diuidundo inter eos red- ditur, inter quos aliquid commune est,

ut diuidatur. d. . quaedam. l .l.2.3. q.&a' libi .F.compa uia. diuid. In noctu dicium Venit res, quodque communi nomine a-

. Omnest, & impendia. l. 13.& sq. s. eod. Communi diuidundo tu clicio recte agi siue neuter postideat: si uesbciorum alter non postideat l. penult .sLeod. Iis fiuium regundorum in personam est, licet pro rei vendicatione ut Paulo Li.T. fin. regula d. &ad praedia rustica per- . tinet,quanqua aedificia interueniant. l.2. C eod. vi latius declaramus,in libro nostro de Titulor u seuRubricarii expositione.ea Agit i ta ter eos, qui co fines agros ha- . bet. Imp.I.quaeda. h1c. Porro hoc iudiciutale esse potisces decreveru urin eOV- tram persona vice duata fungatur.f. acitoris & rei.c.ex literis .extr. de probation.

1033쪽

Et acti opum quia plura sit ni genera

quam in hoc Schemate nostro simi contenta,ea tamen licet,earumque vim suppeditabit frequens Digestorum, Codi Iustin. &-lccti x, & Oeconomia Pandectirum Baronis, nec frustra praetereunda . dum actionum originem & . fontem diuino,& naturali iuri oportere Inter Omnes conuenit tribui.Na iusciuile, cuius parte tertia acti es esse Gaius scribit l .i. ff. de stat. Jah m. a iure naturalidi manasse liquido constat iis, qui iura

ciuilia diligeritissimis perlustrant ocu- lis. Ius aut e naturale a diuino profluxisse optima ratione ex Apostolo Roman. a.

colligi potest: μανγο ρ νοόμυοῦγοντα ς υ re τά του ποι ,&c.id quod sustu' expressamus in nostro thesauhoseisicorum philosophorum , ubi agimus, de iure ciuili in Repu.retinedo & coser uago. Quinimo te e esse ητου Demosthenes apud Martianum refert l.2. U. de legib. sed originem fusius explicatam habes in min libr. offic. prob. patrisfamj. Actionum sanὸ & iudiciorum' verus

usus est, ut cum a duersarius nullo modo ius tuum tribuere voluerit neque enim

ob ιliud introducta fuit actio, neq; alib

1034쪽

pertinet, quam ut unicuique tribueretur ius suum ) tum vcl inuitus inuoces Magistratum vel concilium sitae Male statis secundu exigentia & sorum Rei, ne priuatis i ixis utrinque in plures malorum occasiones multiplicatis, publica tranquillitas turbetur. Actiones autem ad formam redegit Appius Claudius i. r. g.3.de orig. iur. Hodie autem qui, quaq; via proponendae sint, docet Angelus d.

Lomnium.Versic.nota ergo eX. hic.Con sistit enim actio ex maiore, minore, &conclusione. hoc est, ex narratione negocij,causa,& conclusione. Causa minoris propositionis, est ex qua sequitur conclusio. noc in praxim deduxit Petr. Iaco. 4n pract. se videre licet ex nostra figura iudicii,seu processu iudiciario, & sorensi dispositione. Quas enim Graeci dicas vocabant , eas Romani Latine actiones, causis,seu iudicia dixerunt. - Γλο auctor it introducta.

disseritur. Ex quac usit. cai detur,er vetat. Aduersus quem detur. porrigatur ad haredes, vel ad

1035쪽

versa eludendi. silui fit exitus. ε .

Puid sepeliandum sit Iudi ei. . uuid litigatoribus. Anne sint adlinia remedia, quibus uti possimus. Haec col lecta extitu. de petit. haered. rei vendi c. comm Od. pig. act. mand . depol act.emp.loca.&similib.qui ignorat, non feliciter acturus est causam. nam in his membris tota vis& natura uniuscuius is acti

onis consistit: qii methodi ordo& hoc loci in explicandis singulis actionibus,quoad fieri potest, . studiose obseruabitur. Scire autem nemo potest, ni si qui singulariter aAionum circunstantias rectEtenet, quoni*mper omnes actiones variantur. Consequitu ergo,ut Spieg. ait, stupidissimum esse actorem, seu causidicum, qui si ne certa actionis cogit i tione, causam perducit ad iudicem , tametsi sortassis apparatus non desit verborum,

i adeoq;

1036쪽

adeoq; multarum legum allegatio : quae tamen no' magis ad rem accediat, quam cupressus adinaufragiti, apud Flaccum. Vt probi ergo Advocati seu Causidici patroniueos lacii sit, diligenter considerare singulas circunstantias,& qualitates causae& personarum , & an 'Clientulus suus agat peritorio an po gestorio, an sit actor vel reus, 3 maxime inspiciat naturam adtionis intentandae vel intentatae: quemadmodum p rolixius & commodiori loco monemus in princi p. nostrae praxis & sigurae iudici item in explan. nostra reg. ivr.civit. & titu. se verbor. ac rer. si nisi c. ad quos libros, ne idem sepius repetendum sit, sufficiat remisi TAItaque pergamus ad alias etiam hic commemorandas actiones nonnullas idque Praecipuas, nondum piliori schemate actionunt expressas. Aedulitiae quae competunt multis mos dis. & Primo, sit res vendita sit redhibita,ob vitium, siue morbum ,nec tamen a venditore restituitur preciu emptori cum actionibus, & alijs, quae aediles inhibent, & in hoc casu est perpetua. de hac habetur ff.de aedit. edi c. l. aediles. in princ. g.,& sin. & l .illud.resp. 2.

1037쪽

dit .act.Secunda competit,quando con a uenit, ut si res vendita nonplacet, intra praefinitum tempus redhibeatur: ea conuentio rata habetur, si de tempore nihil conuenerit, in factum actio

intra fio. dies accommodatur empto ri. l. quod si .'I. i. I9. F. eod. l. cum a te m. 23.1Leod.omo competit, si venditor non velit tradere seruum, vel mancipium vel iumentum cum ornamento, cum quo ostenderat tempore

venditionis, pro i pso ornamento: velut sat redhibitio rei principalis pro pter accenbria,& tunc competitetiam usque ad 6o. dies. T. eod. l. aediles. in princ. & g. Vendedi. Quarto vero competi t, quando eo loco, qua iter est vulgo, habet quis canem, lupum, Vrsum, aprum, verre , pantheram, leonem, 3cc. vel animal aliquod, quod nocere posset, siue sit ligatum, siue solutum, i Leod. titu. l. hi enim.& l.seq. & si homo liber ab illis damnum patiatur seu perierit, solidi ducenti praestabuntur. vi l.qua vulgo. F.eod.Specul. de empl. Qua- & vendit., nunc dicendum est. . rum Q Calui lanae, per quas reuocentur ea, aliae que in fraudem creditorum patroniue

sunt libertus alienavit, ubi etiam locu ha-

1038쪽

bet actio Fabiana. f. de iur. patronatus i. si libertus. secun d. Placent. l. i. I. si pluribus.ff. si quid in fraud. patron. l.

Fabianae autem in Paulianae, sic d i ctae

ab earum auctoribus. Fabiana datur patrono ad reuocandum alienata perlibe tu .vid .est. Paulaib. R. sent. tisi. CT quo& libr.'. tit. I . C. Theo. sic legas,no Fauiana. In hac veniunt fructus e tiam post lit. contest. percepti. Vt not.

l.2.ffli quid in fraud. patron.& habet. hqc Fab.& Paul. locum actiones,quando debitor in fraude creditoria alienavit ea, quae obligata suer ut creditori, ut reuocetur ipsa alienatio. & Paulina actio quidem proprie datur creditori ad reuocanda alienata in fraudem per debitorem. de qua ff. quae infravd .credit. l.j.β. fin.& l. hac in factu.& expressius i. videam us. β.in Fabiana. si de usur. in qua etiam veniunt seu mis. ut eod. tit. l.ait Pritor.β. per hanc.& pr terea.quod intelligendum est, ut docet Vlp. l. sin. β. non sollim.eod.

Eodmisus eos, dantur ei, qui probabili vel iusto metu coactus, rem sua vendidit, tradidit, vel promisit, aduersus

1039쪽

vel eas in mercede computabit Scaeuolt

3 Pro focis actio dicitur, quae datur socio contra socium, si quid perperam cir subdole in comunionem admisit. A lex. Nea pol i. n i m i rualtercatione Doctorii, de nomine Actionis ingrati motus, quam tamen contem nendam motus recte iubet IC. nullo iure

ciuili,aut plebiscito, pro ingrato dari a ctionem existimat, sed bonis moribus conuenire, ut ad similitudinem actionis pro socio iure naturae, si quis eum,qui de se bene meritus fuit, illiberali animo, a lio officio non demeretur, neque illud grate acceptum seri,quippe qui nihil ad iumenti, nihil opis confert: is profectoi tanqua violator humani iuris, ita de os sicio decedit, ut omni ope indignus, in grati,criminosi&mali hominis suspicionem non euadat, simulque famae i a ditia

ram facere certum sit.

. 33 Mangati actio, dicitur munus quo quis gratuito quid amici nomine Deledam sibi init. quae duplex est directa, & contraria..t dia, recta quidem competit mandatori & eius haeredi. l. si mandauero. U. mandat. . sic u V& I. si mandatu.j. res p. i. & contra mandatarium vel procuratorem post mandatum susceptum. Lui vero non . T. eod.

1040쪽

eod.I.j.& in quantum interest id factum esse,quod mandaui: puta madaui ut sun-du emeres, si mea intererat em i, teneberis post mandatum susceptum, tamen si eund m sundum ego ipse emo, vel alius mihi, neque interest aliud, cessabit haec

actio,secun d. Arona. si procuratorem.β. mandati actio. T. eod. Actio denique mandati contraria competit mandatario. T. eod. tit. l. si vero non remuneradi.β.contrario. vel procuratori ad expesses adue sus mandatorem, quatenus fines non est

egressus. Si vero aliquid erogauerit uti liter, in eo non habet madati iudicium: sed tantum negociorum gestorum. secund. Mar. licet Ioan . & Accur.contra, prout legi, & not. in Instit.hisce eod.tit. is qui, quorum sententia vera est Cato& Paulo testibus. F. eod. l. si pro te.cum t. seq.in princ.& Imp.C. de negoc. gest.l. fin. in glossivit.Si vero mandauerim tibi, ut fundum mihi emeres, etiam .si. non dum pretium soluδris, ages mecum mandati,ut suscipiam obligationem, qua te neris venditori. Nam &egio agere posc sum, ut cedas mihi actionem empti. T. eodem titul id si mandato meo. i. re

rin ar