Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

1091쪽

2 sitit. . yn.C. de fideicom .liberi. de quo nos etia latius in nostra praxi de figura iudicii. in princ. Praeterea in Schemate dictu est actionui fricti iuris,qua lam esse arsitrarias, hoc est,

ex arbitrio iudicis pendentes: in quibus 4 permittitur iudici ex bono & aequo, non tam Jecundum persequentis, actori suet ' intentionem, quam secundum naturam rei,de qua agitur,aestimare, ut ei satis fe- ri oporteat .β. praeterea. hoc tit. Arbit me ergasint actioines, in quibus ossiciti iu- dicis exercatur mercenarium, actioni inseruiens, ob aliquod extrinsecum praeter naturam actionis, ut clim iudex arbiter procedit contra reu contumacem. Zas. d.

f. praetere . Sunt qui vulgatam hanc d ctrinam, Quod in actionibu, bonae fidei sit officium iudicis seciundum naturam in actionibus vero stricti iuris, sit praeter

naturam earum, impertinentem oste' dant &erroneam.

Praestriptis verbis actio ciuilis est incer- , rem que gestam demon strat. l. 6. de transac.tit. Ede priscript.verb.Praeseri ptis verbis igitur, & in factum,& incerti agere, significat sere idem: nec sunt propria actionum nomina,sed actiones quae

ins dam

petitis vel extra conclusiones partit

1092쪽

et s Gro RGII v I VI pN A NT.dam generales & in nominatae, propter multitudinem negociorum tolerabiles. I.2.& s.ff. de praescript . vel b. Praescriptis verbis autem persequutiones eX contra ctibus in nominatis appellantur,quia du- taxat agitur ad id, ut i S, cum quia contra

ximus, fidem suam liberet, sicut verba quibus inter nos conuentum est, id po stulant. Praescribere enim inter alia sis nificat statuere, ordinare variis pactioni - , bus quid seri placuerit contrahentibus. cum alia non est huiusmodi pactionum forma & exitus, nisi ut seruentur secun . dum tenorem & prescriptum Verborum.1o Actio de aestimato datur tunc, qua do rem aliquam alteri testimatam, Ait Vendera ' dam,aut utenda damus, sic ut rem ipsam, et stimationemve eius restituat. A t, ut hoc obi t er n ote m his Aestimatoria actiod u p licem habet intellectum. Interdum enim hoc nomine ea actio significatur, quae des stimato proponitur,idque dubitationis tollendae causa, veluti cum res aestimata vendenda datur VI p. l.j.F.de aestimat.&g. actionum. ubi Theoph. & Ange'. hoc tit. Interdit aestimatoria a cipitur quando minoris, ut explicant Gaius i. si quid. 18.& Paula. bouem. .aliquando. V. de ae dii edict. Io

1093쪽

Actionum autem quanto minoris suist qui io sdistinguaint ciuile, quato maioris ciuili: non tamen aequidem approbo, utrum sit actio quanto minoris , an vpro sit simplex quaedam adi otio aetionis. Paulf l. iustissime. . vlt.ii de aedi l. edict. vocat actionem quato minoris rectissime etiam ' aestimatoriam, quoniam in ea res aestima. tur, lioquin in redhibitione nil fit aliud quam quod redditur. si mo minoris uantopluris: Ist ap- QTpellationes designant disterentiam casuum inter res vitiosas,quo pertinet quato minoris: & res non vitiosas, pluris ta- men emptas quam Valeant, quo reseren- .

dum est Quanto pluris. Alioqui re ipse idem est, minoris empturum me fuisse,&pluris emisse,si precium respicias,norem

emptam.

i Permutatis dicitur contractus innomina- Iog tui: 'ut communicatio rerum exigit da - . tionem : datio, causam: causa, mutuam . permutionem& permutio distinguitur in species& sormnlas nominatus, & in- '

nominatas.

Vide quod permutatio sit nomen, sed io

quod simplicem illam ac naturalem du- taxat rationem significet. Caeterum alii in contractus habent nomen propriu, quod

1094쪽

i 8 ovo RGO VIVIAN. AN T. exprimit ciuilem quandam formulam. Eorum igitur cotractuum respectu,per- ου .mutatio censetur in nominata. At vita

lius huic actioni in sistamus: ter mutationis significatio est duplex: Generalis,& Specialis. Generalis permutationis appellatio com- prehendit om nes contractu ominatos. . . Nihil enim aliud sunt contrahendi sor- .s mulae . nec alio pertinent, quam Ut per' mutando communicentur res mundanae alteri ab altero, ordine quodam politicota ac consensu interueniente: ut cesset con- susio absblutar communionis, paritura. dissensiones, ixa momicidia, ac sumina is perniciem reipubl. Vt ecce si tu habeas rem,quam ego desidero:certe non est ra- pienda quasi comunis:quia si id fiat,tu vi. eam defendes, & perueniemus ad arma. Quid ergo utar permutandi medio, hoc est,commutabo tecum dominia, & tras seram aliquid vicissim ad te, ut ultro&non grauate dimittas mihi tuam rem: ouoniam causari non potes ullam laesionem. Essectus enim permutationis est

ipsa squalitas viditatis inter contrahentes, quae conseruat pacem.

ni Permutationis verasseetalis appellatio re- sertur ad res, quae pro rebus dantur di-

1095쪽

uersi generis.Nam olim in prista simpli citate, homines sibi species rerum comparabant aliis speciebus, perinde ut nunc pecunia numerata facimus:quippe quod tunc pecuniae usus nondum esset. de qua utraque significatione est in l. naturalis. U.de praescrip t. verb.In hac quaestione, ia bi ait Paul. totius ob rem dati tractatas inspici potest quasi dicat: repetamus oriaginem omnium contractuum, quae consistit in causis,ob quas alter dat alteri. Ite& permutationis alius meminit Iustin. I in p. in procem. Digestor. quo loci veri sum Homeri adfert.ex. 6. Iliad. υρ εα κ μ Dcατομβοἱ ζωα βῶων. De haereditatis petitione habes pluribus in locis su p. quod est satis, praeter nu.2 . --su p. hoc tit.&inseod. similiter de stipulatu,nu.29. itaque nos conseramus ad sequetitia. Denique quod supra dixerimus Arbi- ristrarias improprie dici actiones, hinc fit, quia sunt adiectiones quaedam , qUaeco' 'mitan bur non solum in rem,sed etiam in personam actiones, ubi videlicet iudicis acultas , interesse ex bono & aequo aristi, mandi datur. idque contingit quadrupliciter,nempe ratione loci: obiurameni tum in litem: obiudicis interrogatione, in F ut in

1096쪽

aso GEORGrr VIVI E N. AN ut in noxa libus aet ion ibus : respectu poenae, ut in actione, Quod metus causa Zas. q.praeterea. hic. nu. 2. & nos.ins . .

V Lis boli lupersecutoriae,quibus nempe aliquis integrum debitam coriis quitur culsit in omnibus fere actionibus: Realibus, em Personalibus, de Actio qui b. su p. hic,in prima diuisione. n e Tantum in id quod quis facere po- xta di te si, quae dantur ita,Ῥt non resiitua-H - tur integra summa, quae petitur aut

ne quae

sunt

debetur ed quatenus facultates per fonarum,certis priuilegijs munitam, patiuntur, deducto eo ne ipsi egeant,

ut videre es inpeculio silis,aut Iemi, in restitutione dotis in iram posti sua coniugis obitum. . id genus a ou k sunt praeterea, cum L .sseqq.

Un feod. Et haec diuisio effectum respicit: sicuti actionum species, quae propter immensam negotiorum diuersitatem variatur, com modis hisce& seqq. diuisionibus, ex quatuor rerucausis,videlicet, Est ciente Materiali, Formali, & Finali productis, - summatim hic explicantur. Glidum dicitur quod integrum est, non inane neque, parte aliqua fractum. .i .ergo. de fidei con. liberi. quae habet. de a solido

1097쪽

iolido sic accipere debemus, id est, intel 'ligere, ut de sorte,&de usuris. I. credito- ribus. ibid. hinc solida legata, integra. l. 34.F. ad log. sulci d. erio depeculio datur contrahentibus, cum seruo, cum filiosa mil. & vel patre

vel domino volente, vel etiam matre. Datur & quasi contrahentibus cum seruo. qua de re retractatur. C. quod cu eo qui in aliena potes .esse dic.Peculium aute definietur sit et , σι τ οἰαλλοπία et dissit ob qῆ, nam graui huma nitatis ratione apud Romanos est receptum: utierui ac filii familiarum, quam 3 iis omnino sub potestate, nihilque proprium pol, identes: haberent tamen aliquid bonorum . permittentibus domi nis vel parentibus expresse vel tacith: in quibus administra dis specimeri ederent indulfriar,ac quales essent quandoque sui iuris Reipub. suturi probarentur. Peculium item pro uniuersis bonis &toto patrimonio quandoque sumitur l. 16. F. ad. SC. Trebej l. significabat & veteribus pecuniam peculi j cauia expositam l.77. .i .s de leg.i. Peculium apud Francos significare Vlp. ait res extra dotem

ius etiam mcntiψnem faciunt consuetu-- dines

1098쪽

asa GEORGII VIVIEM AN T. dines Burgund. & hoc nomen ad huc re-.

tinet etiamnum Marchiani vocantes peeuliere,qua speculiarem a in G&C mutua est enallage. Restituitur ris soluto matri monto,ut restituitur ex SC. Treb. hqreditas. Vtpote est restituere, retro statuere, id est, in eum casum rem constituere, in i o fuisset, si nihil, aduersus quod sacienda esset restitutio, euenisset. & restituere videtur, qui in pristinii statsi reducit, idq; bifariam: ut aut tollat id, quod factu est: aut reponat, quod sublatu est. l. 2. I. habere. re stitutas. Ene quid in loc. vel itiner. piab. . . Quid autem de dote restituta sit sentiendia, d .est sit p. in ali is libris. item quid Ati respondeat itaque his nec amplius haereamus, alio deflexuri. tmet,quae oriatur ex obligati ne seu materiaprae istente, quaeperse e Paxi est adproducenia actione. Dat tuae, qua ex materiapraeiacente . debili proueniunt, nec possint producere actionem,nisi a lege,praetore quitate aut consuetudine uuentur. Bart. l.im . . de act.& obli. Zas .hic. nu. 8.& 9. Iri Haec est di vi sio, ad causim es scientemd se reserens . nam si introspicias actionem,

1099쪽

inprimis Nativam reperies eam dictam' esse, quae habeat materiim praeexistente, iqua sufficiens& efficax sit, ut ex ea oriatur actio. sicut sunt contractus,& coucntiones legitimae,ex quibus,tanquam pro-' les ex matre, natiuae prodeunt actiones. .

Actiουero dati dicenda quod sit, quae, instar imperfectar prolis materiam habet praeiacentem, quae non est sufficiens ad producendum perfecte actionem, nisi ratiorum auxilio adiuuetur, utpote di istu est, lege, praetore,&c ut habet etiam Zas in prologoti t. deact. hic. Hanc interim distinctionem siue rationem utilium actionum E Doctoribus inuentam praeter

exemplum Iuris scripti, nec subsistentem ulli ratione,arbitrarer esse colidetatione

: ociosam : ut teste Alciato nusquam Iure . nostro haec differentia legitur, sed pro miscue datur & noscis Nativum in quo a- Iz3liquid nascitur,ut natiui coloris.l. si cui. Pq.l ana. de leg. iij. haud scimus an reci Ena- ωtiui, pro naturalis, ibidem accipiatur. si quidem naturale propriὶ, quod secudum naturam est, signat.Sic naturales filii .n- . . - cti .Et sic Dan uon quod datur:& sine adiumento alterius tale non est.

Lege autε vere, simpliciter pro eo accipi tur,u, est actione & querela intellere, U

1100쪽

vulgb dicimus, te iure proponere. Significat etiam exequi sent etiam, siue iustum iudicis, ut est gulam laqueo frangere, se citri ferire,& id genus ulteriorem excludens intercessionem. Vip l. Barbarius.F. de osti. praetor. An sore, inquit, propter utilitatem eorum qui apud eum eger ut, vel lege vel quo alio iure. Itaque lege a gere, cst autoritate legis aliquid facere, quasi aut iubente, aut permittente lege. las Et legis actio quid,&qua olim verborum solennitate fiebat. Alciat .indicat. l. pectani sede verb signi. Aequitas est iustorum condecentiumq; remisito moderatio in comerciis, ordo naturalis ani m ae, quo ad honesta& turpia: se ii, est persecta ratio. quae leges, & omne scriptum dictumque

interpretatur, emendat: ex qua ius m a

. nat, quod bonum & aequum dicitur, nul S lo scripto comprehensum, sed in sola ve-' raratione consistens. ut habet Salomonar in coomnet. intit. de iust &tim aequitis vero actionis omnem metum eius obolet. Vlp. l. non solum is .F. de inius .

Directae, vae expires s Ῥerbis

datur in ii se: vel ob identitatem sei couenientiam ratio is ex mente legis alicui conceduntur. Et harum qui νη Δ- dum aliae,qua ononiitur contruriis, sunt