Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

21쪽

Iempore belli. Armis Imperat,pia Maiestatem oportet se decora momni tempore, e

xime.

Imperatoria Maiesta est Princeps Romarus, quem hodie Imperatorem dicimus vel Romanorum Regem: hi namque iure sacrosancta,nec impune violabili maiestate muniti sunt. ut facile intelligere est ex C.ad leg. Iul.Maiest.quod Maiestas sit supremus etiam honor erga summa bona : a maiori dicta. quasi honor in in diocribus versetur,maiestas in maximis. Etiamsi M. Tull.Cic.in Rhetoric. dixerit fui ne hane populi Romani amplitudinem. Arma,sunt quibus nos defendimus I. iii. in prin.fῖde vi & vi arm. in fide interdict. g.sed ex constitutionibus.& de publ.iud.Ditem lex. Leges, sunt statuta de negotiis hominu,&incommune. quod eleganter etiam Α-ristot.probat in Polit.& Celstit.de legib. Potest

22쪽

potest tam e legis mentio fieri duota modis.altero secundum propriam atque persectam significationem. Et sic Lex est notitia naturalis,a Deo nobis in sita,ad discernendum aequum ab iniquo. Vnde dicitur alias Mens, vel Ratio recta, alias naturae vis,alias Regula, seu norma iuris, & iniuriae: qu somnia tamen eodem tendunt. AI-tero modo populariter, ut Cicero vocat,

nuncupamus lege, que scripto sancit quod vult, ut iubedo aut vetando. ita vulgo lex accipitur. l. legis virtus.ff.de legib.

Bellum proprie est discordia hostium,ar sma sibi mutuo inserentium.

Et diuiditur in duas praecipuas partes: si scilicet bello in Recuperatorium: quoa ob recuperationCm rerum ablatarum insertur.

Defenseo iura vero, quod Mempe necessariae defensionis gratia, non interuallo, sed ex continenti, suscipitur.Verum hoc no propriὶ belli nomen meretur, sed potius defensionis consetur facultas, cuilibet omni iure,ipsoq; rationis ductu permissa,quandoquidem vim atq; iniuriam propulsare, . ius gentiu permittit. l. ut vim. E. de iustit.& iur. ubi & Baro. Licet sint qui aiant belloru esse genera septem. Primum bellum 7

Romanoru contra infideles, coprobantes id tit. haeret. excom mun. ij. quum RO A a mana

23쪽

GEo Re II VIVI EN. AN T. mana Ecclesia sit caput fidei.xxiiij.q.i.s cundum,Iudiciale: quod nimirum fit auctoritate iudicis habentis merum imperi um .c.dilecto. de senten .excom.in vj. U.derei vendi c. l.qui restituere.Tertiu est pr sumptuosium: quod faciunt inobedientes iudic.de poe. di. vj. ad fin. Quartum est lici tum quod fit auistoritate iuris,quoad illum cui conceditur.de restit. spol.olim. de senten .exco m. si Vero.C.Vnde vi .l.j. Quiritum temerarium:contra illos, qui se iusto defendunt. Sextum voluntarium quo moderni principes utuntur. c.noli. xxiiij. q. i. Septimum est iustum& necessariu . quod fit se & sua defendendo. Et in iustis bellis' morientes salui fiunt, caeteris parib. xxiij.

Pax est propriὰ publica traquillitas,iu ta Cic.de senect.

TITVLVS PRIMVS LL

bhi L Insiit.de Iustitia σ Lure. Vstitiae habet definitionem hic

Titulus, Iurisprudentiae, prae ceptorum Iuris. Primam quo bue iuris diuisionem quae est in publicum & priuatum. In medio habet πα-γou quodda , quo attentionem captat.

24쪽

uitia, in l

persona rum ordinandis.

Diinita legendistiua, cub magistraius in I tibus. imperiis, familiis,

exercitu, omni de-

Particu

tiaris

in contractibus, iudiciis, . pa

nis.

ibi damnum e luem: ubi delictum etpam Iustitia generi ce,est obedientia erga o- 7mnes. Et sic Aristoteles dicit hanc omnes

virtutes in se complecti.Nam specifica I s

25쪽

6 GEORGII VIVI EN. AN T.

stitia, est costans & perpetua voluntas, ius suum cuique tribuendi. quo postremo ab alijs iuxta essentiam differt.Et est quidem haec iustitiae definitio particularis, cuius , est suum cuiq; tribuere, gubernareq; actiones quatenus suscipiuntur erga alios: cuiusque iustitis natura ex eius speciebus deprehenditur. Nam Dictributi est perso narum ordinatio in omni vita, publica &priuata, iuxta proportionem geometrica: videlicet qua gracius officiorum,& personarum con stituuntur,& idoneis aptet sunctiones tribuuntur. Commutatim quae, iuxta Arist. commutat aequalia proportione arithmetica: id iest , quae simpliciter rerum aequalitatem efficit, sine collatione per narum. Iuriorudentia, est diuinarum atquz

humanarum rerum notitia,Iu- .sti atque iniusti

scientia. Ius

26쪽

Honem

LIB. I.

IMP. Tetecta Iuris

constitum. Ius, cit naturale.

- verse circa

Alterum non iade

re. at

net mox; me ad

Recta

buere. eoq

res. σ

citur

na qui-,eostidem tuto obtemper x tis. ne alteru in com

e parea sit afflorultad cietas qui am

27쪽

s GEORGII VIVI EN. AN T.

Aristot. Polit.iiij. accedit Paul. Apost. Rom. ij Isocrates, atqui ciuitates, inquit, recta rei p. ratione constitutas, haud quaquam porticus scriptorum plenas habere sed in animis poyius condita iura tenere expedit. Neque vero decretorum redundanti copia, sed expositioni morum prae clare urbes habitantur.' . Tacerdoti

P num

Ius est

publi

quod consi in ruri' i stit in a maia t

liud

madiuidit, in optimuI ncria

priua l ptum

tum IQ, est s

l.exigendum. C. de procur. & l. 1. de usur. quando

blicis psonis ac iudici js sacris, iure belli, ma

28쪽

quando & a quil,.quart. pars. l.i.lib.x.& T. de pil aorib.l. fideiu TI. pater. Et sane haec diurno corrigebatur, nam Ius interdu collectione praeceptorum significat legaliu,

interdit,executione,licet no recte etiamsi

Accursius id approbet: interdum locum, in quo exercentur iudicia: interdum facultatem: interdum familiaritatem. Haec probantur. l. ius plurib. & l .fin. & ibi Zannum. xvii.&xviij. in parati t. ff. de iust.&tur. Quoniam ius est quod vel natura, vel ciuitas,vel populus,vel gens vel consuetudo iubet.ut Paul.d.l.ius plur. Hinc est ergo quod dicatur aliud bonum, aliud melius,aliud optimum tae ius. Publicum i ps est quod ad statum rei Rota 1 hmanae spectat,de hoc maxime agitur.C.libro x. xj.εc xij. & in bulla aurea Carol. V.

Imperat.

Privatum quod ad singulorum utilitatς 1 aperti net: hoc est quod peculiariter & cum analogia quada ad singulorum priuatam utilitatem attinet. Cantiunc. hoc β

29쪽

De Iure Naturali, Gentium, tir ciuili.

Ltera hic Titulus continer Ιuris divi sionem,que habet ius es se triplex, veluti im prῖmis nostro ichemate demonstramus: desiniturn exponitur singulum. Naturale quia: est eom/ mune homini 1 et beluis :xt tGentium quodin mune hominibus tam tum,ein omnib. iii quiadem: ut

30쪽

et Lissi quod nonnulli Iuris Intera

carnalis.

Liberorum procreatio. pretes appellant Ius pri- imaeuum: quod est naturalis ille iustinctus procreandi is educandi sobolem.Dtem libertas Ur defensio , quae Omnia communia sunt cum brutis. Liberorum Mucatio./Bella. Captiuita

tes.

me duo Iura priuata, stunt immutabilia, quδ ad

totum: no tamen sunt, P d partem ius geniserurtutes. i Et istadquide secunda- obligatio- rium Ius appellant, cir con- 'lus homo reliquis bestiis tractus ovi omnibus antecellit. vi Mnes. )mor religionum, parentsi, patriae , seruatiopa-