Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

491쪽

is GEORGII VIVI EN. ANT. . AleX.c. .li.6. Geniat. dier. Meminit itεVulturius. Milites autem olim qui dic rentur,declarat, Speculator in tit .de procur.& Accui s. l. penult.sLex quibus.caus maior. Hod te vero quanquam circa militarem obseruantiam multa nobis e ma nibus scedissime lapsa sunt, conuenit in communiter inter Dd.etiam militesnostros militaria priuilegia habere, quae in corpore Iuris, Ut altit,continentur: modo militiam exerceant.

Priuilegium est iussingulare. Quia veteres priua dixerunt,quae nos singula diciamus. Sicut & Vlpianus titulo.si cert. pe tat. Singularia, inquit, quaedam praecepta sunt,circa pecuniam creditam. quasi di cat,extra communes iuris regulas, quae dam peculiariter obtinent in contrae tu mutui.Verbum tamen priuilegium, quod& antiquius est,dicitur quasi priuata lex: quae cum diuersos habeat effectus,d iuer sis etiam appellationibus nuncupari po- , test, re interim eadem manente. Nec emaliter differt priuilegium a priuilegio, quam lex generaliter a lege specialiter. Hinc Privilegiarij, quibus priuilegium aliquo&est concessum. male, priuilegiati. d. Sicut beneficiarius, non beneficiatus.

492쪽

officio. Vlp.de priuil. credit. l. si ventri. Quorum pecunia,ait,ad creditores priuilegiarios peruenit. Idem de pactil. rescriptum. An priuilegiariis, inquit,absenti b. naec pactio noceat. Ite in tit. quod cum eo qui in alien . potest. l. sed an hic. recte di

cetur, occupantis meliorem esse conditi

onem, nisi quis priuilegiarius veniat. Exeusatur ab ignorantia iuris. l. regula f. de iur.& fact.ignorat .si. l. scimus. in princi p. C. de tui . deliberand. quia in testamento militis sufficiunt duo testes vel

Torqueri nequit. L milites. C. de quaest.& quia no oportet in testamento militis quod testes sint rogati. ut in D. eod. g. plane. secus in paganis. ut supr.tit. prox.β. sin. in

bitum non potest exigi armata manu, sed ciuiliter in iudicio. l. negantes. & ibi Bald. C. cle act.&obli. l .extat. Tquod mei .caus. &l. si poena. ff.de condi et cindebit.

493쪽

mam miles habet priur

Miles potest scienter praeterires

letumhuum. vi l. sicut. & l .si cum in utero.C.eod.Sed secus in pagano. vi. in D. de exhaered. liberor. in princi p.& auctent. ex caus.& ibi per Bari .de liber praeterit. Militis testamentum non rumpi tur per agnationem At haeredis, puta filiis instituto mortuo: Nivo i Eatore er nepote praeterito supersiate. vi l. qui iure militari. U. eod. Secus in pagano.vt l.Gallus.ff. deliber.& post h. Miles directepotess haereditatenidareveladimere in eodicillis. vi l. militis codicillus.ffeod. Sectis in pagano.ut infr.de codicil I. g. codi

Testamentum militis eisius eo fimatur quam tesamentum pagani.ut in L quib. mod. test.infirm . non tamen & in D. eod.β. quin imo.

Miles pote acere testamentu per substitutionem pupillarem filio suo impuberi non faciendo tesamentum

494쪽

. si psivit. milesita. F. eod. quod i . - non potest paganus. ut ins de pupil.substitui.in princ. Miles denique potest decedere cum duobus testamentis. vi l. quaereba' tur.sLeod.quod non potest paganus.ut in squib. mod. testa. infir. β.posteriore. Forma est quae essentiam reipraestat. l. Iu- Glianus.β. si quis rem . ade xhibed.& quod de sabstatia dicimus.ut si in testamento desit voluntas,ut quia furiosus aut impubes testatus est l.generali. C. de sacrosan. Eccles . aut in contractibus desciat consensus. l. cum Aquiliana. de transact. Quod & ad naturam protrahendum Nam &ea contractui perficiendo neces.saria est,ut res ex venditoris, precium exemptoris parte. l. in venditionibus. de Cotrah.empl.β. precium. Instit.de em pl.

Alioqui actus ipsi,si horum aliquid deficiat,omnino pereunt.

Ignorantia est, cum de facto velis iure nihil siclo,nee inde aliquid fus conlege Aeto'

nem in su mma. Et Ignorantia, Paulus inquit, vel iuris vel saeti est. l.j.eod.Ιtem l. regula est.de iur.& saet.ignor. idem tradit,Iuris quidem ignorantiam cuiq; no'

495쪽

4α OEORGII VIVI E M. ANT.cere, sam vero ignorantiam non nocere

ut exemplum habes d. l.j.& vid. Phili p. lib. ii. Philosoph. Moral.tit. QuAndo e

cusat erratum ignorantia. Torquere, tormentum inferre, eausa inu figandi Ῥeri. Donatus: Torquemus hominem,extorquemus Veritatem. Inter pretes Torturam vocant: ab eaque docent non e se incipiendum. Bartol. ld. de quae stion .Torquere ius per translationem pro 'avertere,aut peruertere. Cicero pro Cae- cinna: Iuris retinere sententiam,&aequi tatem,plurimum Val.re oportere, an Verbo, ac litera ius om ne torquere, vos sta tui te iudices, viri aequiores esse videan tur . .

Debitum dicitur tam ex delicto quam elui

te. t debitor capi non possit, stante statuto quod veniens ad se excusendum, non possit capi pro debito. Bari .in consit. statutum ciuitatis Tuderti.Idem in mora

toria pro debitis. Angel. l. sed ex parte.Li.quod cum eo. Et debiti appellatione venit exigibile tantum,non aliud.Bald .l.ij. C. de fideiussorib. scilicet id quod cum effectu est debitum:quia qui promittit quod debet, intelligitur,scilicet cum effectu. l. si prior.& ibi Bart.in princ.ff. solui. m. trim. Debiti appellatione venit etiam na

496쪽

turale tantum, si aliud reperiri non potest. vi Ioan. de Imol .est. l. si fideiussor. in princip.de lega.j.

Damnatus qui nonprouocauit. Caeterum si prouocet,nondum damnatus videtur. Damnatus enim ille est, ubi damnatio te- nuit. l.ij.ff. de poeta.

Aes alienu est, quod aliis debetur. au. rem alienum Aluere necesse est, credere autem non est necesse. ut ait Paul.β. restitutio. l. quod si minor.ff. de minori b. Aes alienum meum,hioc est,quod ego contraxi. Aes alienum dissoluere, vel exonerare.

Aes nostrumδst quod nobis debetur.D . re nolo esse, pro in bonis nostris esse Cicero etiam de amicis dixit. In aere nullo esse, pro nihil debere.Oldend. Teneripta obligari. Hinc teneri lege aut interdicto quis dicitur, cum per lefiem, vel Praetoris edictum,interdictumue est ad aJiquid faciendum, vel non facienduobstrictus. Sic teneri quem promissi pro obligatum esse accipiendum est eneripaen pro obnoxium esse accipias.

Miles tam caligat gregarium peditem rasignificat, quina equo militantem, & honoratum. Distinguitur autea togato,&yt recentiores loquuntur,a pagano. Budr P d q. s.

497쪽

GEORGII v lv IEM AN no J.vit .de Senat. Barbare ergo pro equite aurato vulgus accipit. de quo vid. Rost manum &Althameyum.

6 Exhaeredatio legis implet 'voluntatem: Praeteritis secus:I lla solidat testamentum, ii sta infirmat. Illa lege permittitur, ista prohibetur. Salo. l.Gallus. Is Paganus,a pago disitur, qui paritus non est militiae sacramento addictus .l si ignoras.fflocat. Verius tamen puta mus esse,quod priscis Romanis paganralle erat,qui resilitiae cupies,erat & illi cingi seu asscribi volebat. Eo em interuallo,quo id quaerebat& ad militiam adspirare tentabat,paga- nus: mox militiam adeptus,miles dicebatur.V nde Sc uola ad leg.Falcid .l.si dum paganus erat,secerit testamentum, miliaetiae tempore codicillos, Lex Falcida in codicillis locum non habet, in testamento ilocti habebit.Nec ignoramus, receptius

esse,paganum dici omnem,qui no est mi' ἔ lles,& qui est priuatus.16 Testamentum ideo dicitur, quod nisi test tore mortuo, eonfirmari non potest, nee sciri, quod in eo scriptum sit, quod clausum sit. Proin testamentum non simpliciter appellatum est, nec elymum habet ex eo, quod testatio mentis sit, sicut Iustin. tit. praeced.in princ. qui locus multis imposuit.

498쪽

Iam alludit ibi Im per. ad vocem ipsam, deseruiens duntaxat Tyron ibus Iuris. Alioqui testamentum censetur hic potius,quasi testatio manens. Primum enim voluntas ut iam attigimus) manet clausa, sine essectu ad mortem usque testatoris. Deinde mortuo testatore, manet perpetuo rata .Sit ergo testamentum ex tremae voluntatis testimonium. Nam ut VI p.ait.Testamentum,est nostrae volun

tatis iusta sententia,de eo quod quis post mortem suam fieri velit.Li. detesta.

Agnatio est inter easpersionas, quae idem habent gentilitatis nomen, easdem imagines, eandem familiam, eadem sacra. argum entob l. i. de rit. nupt.atque adeo inter eas quae sunt ex eodem masculo parente. Clarius Theophilus,qui, ut totam,influit, rem Vno verbo ab luam , tamdiu per ordine procedit agnatio,quamdiu nulla interuenit persona sceminina, quae causam det. cognationi. Itaqueagnati sunt, qui per masculos nobis coniunguntur : ut frater consanguineus,& soror consanguinea, &fratris liberi,& nepos,neptisue ex fratris

filio & patruus,& patrui liberi, & ex s-lio, patrui nepos,nepti sie & am ita. Dicita

mus etiam agnatum, quicquid ultra naturae debitum natum est.

499쪽

16 GEORGII VIVI EM.' AN T.

et 8 Isaeperitas ipsum ius e personam defunctU

referes; ιο aut facultates. liuaereditatis. δέ I. pecuniae. β haereditas. eod. ideoq; ab ipsis rebus haereditariis differt. Vnde qui haereditatem vendit,rcbus haereditariis eui et is, nihil praestat. Haereditas nomen ser uat, etiamsi nulla corpora haereditaria sint. l. hae ditas.de petit. haeredit. Et in multis partibus iuris, pro domino habe- tur: ideoq; haereditati quoque ut domino per seruum haereditarium acquiritur. autor Hermogena. haereditas.de acquir.

19 Adimere qualiter quis intelligatur, de laratur toto titulo. de adimend. lega.

to Codicillas pro diplomate seu literis princia

palibus accipitur. vll. administrantes in princi .ff. de excus. tui. Alias pro paruis li' teris,a priuato ad am icum scriptis.Sulpiatius ad Cicer. Puer Acidini mihi obviam venit cum codicillis. K Iurisconsultis vero, intelligitur pro sententia voluntatis vltims,quam sine iusta testamenti solenta nitate permissum est ob impedimeti necessitatem scribere.Qua vero ratione Codicilli sic enim numero plurali frequentius vocantur coeperint, declarat. Iusti.

Institui. de codicillan princi p. ii coormatione priailegiorum quamis via

500쪽

τAR. INsττ os. II. ivs T. IMP. 4rrsia ui cone di vulgatum sit. l. ex Verbis. st. de donat. inter vir.& uxo . est tamen ubi confirmans aliquid dat. l.obuenire.ff. de 'verbor . significat. Facere perquam generale Ῥerbum est, in z. ad quaecunque facta referturi & facere vide tur qui iubet& mandat. l. in condemnatione.sfde regu l. iur. imo qui dat interpretatur facere. l. si haeres .ff. de leg. j. Et .

facere plus est quam pronunciare. l. si tamen .f. ei qui seruum. F. de aedilit. edict. Item denique aliud est quam reficere. l. iij. . penult. V. de itin. actuque priua .l.j. g.j. de via pubi. refic. Interpretes tamen apud Iureconsultos hoc verbum pro rescere accipiunt. vi.l. si serius seruum. I. si calicem .ad leg. Aquit. l. Mutius. de rei

vendi c. l.j. de mori. Inser.

Uitatis pupillaris , Hr ordinatis haer 23 dis a patre nisamento silio impuberi inpotestate constituto :facta ob ea conditione, si

impubes decesserit. . Ita Fum eo erit exem'

plum:Titius filius meus heres mihi estor& si Titius filius meus intra xiiij. annum morietur,Seius haeres esto.a pupillo,cui s