Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

471쪽

eet sit scriptumnon propter substantiam testamenti: sed ad habendum probationes. Et istud testamentum non requirit subscriptiones testium,siue sigi lia. Et ista scriptura legitur coram testibus. Ex quo patet possibile esse facere testamentum scriptum & nuncupatiuum simul. Nuneupatinum testamentum autem illud est, ad cuius firmitudinem & substantiam necessaria non sit scripturar tametsi nunc ad perpetuam rei memoriam, facilioremq; probationem soleat in scriptis redigi. Item est testamenti genus,quod appellatur in scriptis:quia sine scriptura

inualidum sit. Eius forma plenarie traditur C.detesta.& quidem nuncupatiuum dicitur, quod tu e ciuili, conam septem testibus, nominato haerede, fieri soleat. Cuius vocis & ea videtur ratio , quddnuncupare sit nomina capere: unde, quia propriis nominibus testes accipiebantur,

videtur id dictum testamentum nuncupatorium. no enim alia solennitate opus erat.quamuis iuxta interpretum morem, nuncupare d icas esse voluntatem circa ha redis institutionem,legatorum datione, caeterasque testamenti partes, lingua &Voce exprimere nominareque. Iuta.si ita

test

472쪽

testamentum in tabulis sibi fecit: filio autem impuberi per nuncupationem substi tuit. Nam quemadmodum scripto filio haeredi separatim ab haeredibus patris, i ta nuncupato potest videri separatim ascriptis patris haeredibus bonorum pos sessio dari. uncupatum haredem a scripto

distinguit:ut sit is modus,cuius meminit Iustin. hic. . vlt. Budaeus inquit, Nuncti pare, est non scripto,sed verbo cauere,vel dicere. unde testamentum nuncupare a pud Plin. lib. I .de ebrietat.

TITULUS UNDECIMUS.

Ocuerit cum satis ample&in generali Imper. ordinandum paganicum testamentum muctractat hic de testameto militari,quia militib.,ppria fere & singularia iura seruantur. Priuilegiati quonda erat in condendis testamentis milites. Vtcunque enim condiderant, si voluntas approbaret,sufficiens erat. Hoc tamen hactenus illis indultum est,si in expeditionibus

473쪽

bus essent occupati. Et solummodo meminit idem Imper. hic militiae scriniorum. l. in sacris scrinijs. in fin. C. de prox. sa . scri n. libi . I et . dicet doctores& aduocati militare dicantur, necnon the logi literaria.& coelesti militia. l. aduocati. C. de aduocat. diuers. iudi c. Doctor tamen in actibus in quibus requiritur discussio iuris praesertur militi. sed in exercitiis militaribus pr sertur miles. Vt not. Doctores l.j. C. de ossi c. vicar.& facit cum ad verum . i6.dist. sed in actibus indifferentibus praesertur Doctor militie quia plus conserunt ad rempublic. iura quam arma. ut sup r. in procem .li.j. Insti. imperatoriam &c. Vt non sit negotiator Oed de nobili genere seu progenie. ut C. de re militari. l. nemi

nem.

Vt examinetur an sit idoneus ad militiam. ut C. qui mi litar. non possunt. l. prima lib. I 2. Adhoe N

aliquis sit

miles, requiritur. Vt iuret nou Ῥitare mortem pro republicit,nec fugere a vexillo. vi l. penu l. l. de milit. testa. & l. pen. f. de his et notant.iniam .l .ij.I. milites.

474쪽

Vt recipiat aliquam notam, seu aliqua stigmata in brachiis in signum militis. ut C.de fabricens. l. iij. Vt scribatur in matricula eum aliis militatibus.vt ff.de mi lit. testa. l. ex eo. Eimul milites a principe de iure. li cet ex consuetudine unus miles faciat alium.vi

Tinamentum militare itaque in , quod a milite amatost in militia,e exHenteis e peditisne, omisiis Nel Omnibus, vel aliquibus te mentorumsolennitatibus.vt. β4. hic. &I.j.E eod. Nam si in ipso conflictu hostiu& extremo vitae discrimine miles testamentum secerit,nulls requiruntur solennitates. Idem etiam cie m ilite valetudinario in castris sentiendum est, cuius testamentum valet,dum modo per duos te . stes ad id rogatos probetur. Sin autem miles extra militiam domi testatur, non gaudet huiusmodi priuilegio, sed communis dispositio iuris ciuilis seruari de- bot.pertext. hic in β. illis autem. cum iii. sequentib. & l. milites. C. eod. quemadmodum & amittit miles hoc priuilegiutestandi ,si damnetur de graui aliquo delictos

475쪽

se Privilegium

datum mili- . TAB. INsTIT. LIB. II. lvs T. IMP. qi,

lietis,ut de deserta acie, de amissis armis, de rupta fide,de crimine laesis maiestatis. per d. l.ex militari.I. i. ff. de mil. testa.& l. militibus.C. eod.& gloss. hic.in.β.sed hactenus.sup. verb. post missionem. Ratione formae te menti, seu solennitatu,qua vel sola differt militis testametum, paganico, per text. hic. in princi p. ' sino adperAEnam satoris. l.ex militari. sLeod.

Refectu haeredis instituti.tibus inte- i. idem. &deportati .sLeo stamento D i dem. & l. ex testamento. C.

nis intestamento. Miles enim pro parte testat' & pro parte iii testatus potest decedere. l. si miles unum. in sin .sf. d.tit.& Plat.hic num. ivid. Rart.d. l.ide.I.& deportati .sLeod.

Milites seunt,per quos aduersis hostium in iurias er insultus publicus statur conserua tur,variisq; in iure nostro epithetis desi u gnantur,Cincti scilicet,Sagati,Caligatique dicti . de quibus copiosissi me scribit Dd Alex. eiendo

476쪽

ia GEORGII VIVI EN. ANT... AleX.c. 22.li.6.Geniat. dier. Meminit itε Vulturius. Milites autem olim qui di ce- rentur,declarat, Speculator in tit .de procur.& Accurs. l. penuit. F.e X quibus.caus. maior. Hodie vero quanquam circa militarem obseruantiam multa nobis e manibus foedissime lapsa sunt, conuenit in communiter inter Dd.ctiam militesnostros militaria priuilegia habere, quae in

corpore Iuris,Vt altit,continentur: modo militiam exerceant.

Priuilegium es in singulare. Quia vete

res priua dixerunt,quae nos singula dici mus. Sicut & Vlpianus titulo. si cert. pe-taa.Singularia, inquit, quaedam praecepta sunt,circa pecuniam creditam. quasi dicat,extra communes iuris regulas, quae dam peculiariter obtinent in contractu mutui.Verbum tamenpriuilegium, quod& antiquius est,dicitur quasi priuata lex: quae cum diuersor habeat effectus,d iuer sis, etiam appellationibus nuncupari potest,re intelim eadem manente. Nec emaliter differt priuilegium a priuilegio, quam lex gerieraliter a lege specialiter. Hinc Privilegiarisquibus priuilegium aliquod best: concessum. male, priuilegiati. d. Sicut beneficiarius, non beneficiatus. Vnde milites bene siciarij, qui vacabant

477쪽

otacio. Vlp.de priuil. credit. l. si ventri. Quorum pecunia,ait,ad creditores priuilegiarios peruenit. Idem de pact. l. rescriptum. An priuilegiariis, inquit,absenti b. Daec pactio noceat. Item tit. quod cum eo qui in alien . potest. l. sed an hic. recte di cetur, occupantis meliorem esse conditi onem,nisi quis priuilegiarius veniat. Exeusatur ab ignorantia iuris. l. regula f. de iur.& fact.ignorat. . i. i. scimus. in princi p. C. de tui . deliberand. quia in testamento militis sufficiunt duo testes vel nullus testis requiritur. viti t. p ced β.. sin .secus in testamento pagani .ut supr.tit. proX.β.j. Torqueri nequit. l. milites. C. de quaest.& quia no oportet in testamento militis quod testes sint rogati. ut in D. eod. g. plane. secus in paganis. ut supr.tit. prox.I. sin. in

Ob debitum nopolin eapi.uti debitum non potest exigi armata manu, sed ciuiliter in iudicio. l. negantes. & ibi Bald. C. cle act.&obli. l .extat.Tquod mei .caus. &l. si poena .sside condiet. in debit.

478쪽

4o4 GEORGH v lv IER AN T. vidit quando fuit proximus pubertati, siue doli capax.ut T de verbor. signific. l. notionem. I. instrumentorum. &C. de haeretic.&Manich q. l.quoniam.licet sint

qui dicant quod non possit de his serre

testimonium, quia indiscrete concepit. vi l. minor. ff. de seru.exportand. Nec est

simile deseruo, ut hic allegat in gi. quia seruus ita distrete cocipit sicut liber. Sed hoc debet intelligi de his,quae pupillus vidit quando fuit proximus insantiae.&ita seruanda est prima opinio. 28 Et quamuis seruus non posset testimento adhiberi testis,& ei adsimileturchus, sic tamen bene potest esse testis ita

iudicialibus.ut in authent. si dica.test.C- de testi. Sed tunc requiritur licentia superioris sui: alias testimonium suum est.

inefficax.Vt not.speculat. in tit. restit.inint. . l. versi c. item excipitur .&habetur, in c. per tuas. & in c. nuper. extr.de testi. Potest etiam Monachus esse testis in te stamento,si habeat licentiam superioris, quia potest esse executor testamenti.Vt c.

si de testa. lib.vj. & in Clemen. Vnic.e d. tit.Ex quo patet quod si esset aliquod instrumentum sectum ubi monachus esset testis sine licentia sit perioris sui,tale in strumentum non vale ret,nisi essent sufficientes

479쪽

cientes alij testes inserti cum illo.&exi- 1 sto possent improbari valde multa testa

menta.

Item hic notandum,quod ille quida- natus eu a lege vela iudice de erimine laete maiestatis,uellegis Iuli vel etiam de haeresi, non possit esse testis in testamento. Nec valet etiam sitium testamentum .imo irritatur prius factum. ut T. ad leg. Iul. maiest. lain.& C.ad leg. Iul. maiest. l. sn.&in auist. credentes. C. de haeretic. & Manichar. Nec etiam ille, qui propter crime prohibetur testamentum facere: vel qui passus est muliebria, potest esse testis intestamento.vt l.iscui.F. detesta. Infames tamen de aliis criminibus bend 3o possunt esse testes intestamento, ut no-xatBart.l.iscui.=.J.ff.de testa.& probatur per t.j.C.de secund.nupt.

Item filius non potin esse tessispra patre. Sr

quando patri aliquid acquiritur, vel in proprio facto patris.ut hic,& in l. parentes.Qde testib. Sed si nihil acquireretur patri,nec ageretur de facto proprio patris,filius bene posset esse testis pro patre suo.Vt notatur pei Bart.& per gloss. l. qui testamento.β.quae. F. de testa.Et idem est de silis emancipato,& de filio existente in Po estate.ut ind.l.parentes. C.eod.Idem

480쪽

os uero RGII v I v Irri. ANTetiam est de filios urio. ut not. Bart. I.as tutelas. F. de cap.diminut. Sed econtra pater non potest esse testis pro filio suo, Iicet etiam non agatur de facto proprio filii, vel nihil sibi acquiratur. ut in gloss. L iqui testamento. g. quae autem. ff. de testa. Secus tamen in patre praelationis . nam Epistopus potest esse testis in causa capituli sui, si nabeant bona distincta. ut notatur in c.cum nuncius .extr. de testibus.

Secus etiam est de patre Pirituali: nam ille potest esse testis pro filio suo,& E contra. quia istud edictum est prohibitorium,& nullibi hoc prohibetur. Vt not. l.j.

U. de testibus . .

Existentes in potestate testatoris rei jciun t a testimoniis in testam e totquia domestientestamentu non Nalet, ut hic.& C. detest .l. ij.& c.in literis. ex tr. de testib. Vt verum

quidem est pro domestico: quamuis tamen valeat contra domesticum de con sensu partis aduersae, ut in d. l. ij. valet etiam ad probandum innocentiam patrio familiis, vel ad probandu illa quae secrete fiunt in domo. Vt l. consensu.β. seruus. C. de repudiis. valet etiam si unus domesticus litiget contra condomesticum suum, quia tunc tertius domesticus potestes e testis. Et valet suum testimonium ra