장음표시 사용
91쪽
bat, simulque declaratum , inter Latinos Populos, quales olim Itali omnes dicebantur , teste Dionys. Hal. I. I. Antiq.Roman .,Lactantii nostri incunabula esse perquirenda , ut appareant , qui nam illi sint , quos noseros ipse
appellat, communi Italis Omnibus vocabulo, quamvis . extra Latium natis, quemadmodum eos vocat lib. I. Divin. Instit. c. U. , ubi ait nosyrorum primus M
ro , ibidemque hi n stri , scilicet Osirius , A Viet
Ilus Rc. XXXI. Quae testimonia si adhuc Heumanni, aliorumque animum non persuadent, addo ea , quae habentur cap. v. lib. de M. P. , ubi de Sapore , Persarum Rege , qui Valerianum Romanum Imperatorem vinculis manci patum , sibi terga , quum equum, aut currum ascend bat, praebere coegerat, loquens , Valeriani dedecus
hisce verbis describit seg. 6. Posea vero guam pudendam vitam in IIIo dedecore sinisti irepta es ei cutis, exuta visceribus peius, infecta rubro colore, ut in Tempti barbarorum Deorum ad memoriam elarissimi triumphi, LEGATI s E NosTRIs semper esset Oseeutui , ne nimium R ANI viribus fuis Merent , quum exuviar c Ii Princisis apud Deos suos eernerent. Italus ergo, & qui dem Romanus Lactantius , utpote qui NosTRos appellat Legatos ad Persarum Regem , Ronis misstis, non autem Asrieanus nam si ex Africa suis et oriundus, quonam ju- ire N TRos vocare potuisset Romani Imperii Legatos
Quod autem barbarorum nomine nunquam ab eo Roma- .
nos appellatos fuisse, aut appellari potuisse mani stiGsime ostendit, illud est , qRod habet cap. IX. ejusdem libelli, ubi sic legitur seg. i. Inerat huie hesiae de Herculio loquiturJ nataraias searbaries , feritas, a Romous Mnguine aliena. Quid clarius , quid disertius a nobis afferri possit, ad opinionem de Lactantii patria
92쪽
apud Afros evertendam , atque ad eam apud nos firmandam , equidem non video tXXXII. Neque heic reponant, si Romanus , quomodo ergo Firmanus Lactantius t Non enim mentiar si dicam , Romanos inter 8c Firmanos commune fuisse jus Civitatis , ideoque Franciscus Pamphili , Poeta Septempedanus lib. 3. PIcen. a vers. 63 7. ait :Stat vetus excesso munitum vertice Firmum. Urbem Romani jam coluere Patrer .
Dicta quod bare fuerit Romana Colonia Firma , Et tenuit subilem semper amica fidem . Non me latet , in Africam quoque Colonias Romanas deductas aliquando suisse , & unam ex eis Siccam in Numidia esse, ut testatur Plinius i. v. c. v I II., sed eodem Plinio teste , non omnes Coloniae jure Civitatis Romanae fruebantur , ibidemque satis clare ostendit , unum tam
tummodo in universa Numidia oppidum suisse risiacAAnomine , in quo Cives Romani degebant: Nosti i vero indiscriminatim, & promiscue Firmani , ac Romani Cives appellabantur, ut ex Plinio Secu do eruitur l. v I. epist. ad Sabinum , ad quem scribit. Proinde Firmanis tuis , ac jam potius nostris obliga μdem meam die. & ex Cicerone, ut β. x Iv. vidimus , qui eos Fratriam vocabulo decoravit, cujus et hymon, secun
dum υ Nigidium , idem valet ac fere συμ, & juxta Isidorum cis) quadrifariam de iis dicitur, qui aut natura,
Rur gente , aut cognatione , aut affectu copulati sunt .
Ideoque Romani Consules, quum Legatos Coloniarum alloquerentur , qui, secundo Bello Punico saeviente , ne gabant esse unde milites , pecuniamque P. R. darent , cohortati eos sunt, redirent propere in Colonias , ct ισει uam
93쪽
quam integra re , locust mugis quam aras tantum nefas , eum fuis consulerent: Admonerest, non Gmpanos , Neque Tarentinos eos esse, sed Romanos, iuri oriundos ; inde in Gunias , at se in agrum bello castum , sirpis augendae miris : quae Iiberi starentibus deberent , ea illo; Romanis desere s uua pietas, si memoria antiquae patriae
esset cte. ut apud Livium legitur sa) . XXXIII. Quibus omnibus illud potissimum addendum est, quod jam supra tetigimus , sed heic proprium locum habet , ik ad secundam , quam iam inchoamus disesertat togis hujus partem spectat , videlicet, Gentem Coeliam, ex qua Lactantium in lucem venisse vidimus ex Andrea Schotti , inter pratcipuas Romanas Familias locum habuisse . Id aperte, & luculenter ostendit Pighius ex nummis , atque argenteis sigillis , Quibus ut ipsemet ait tom. pag. II 6. loquens de quibusdam descendentibus a Latore legis Coeliae α POSTERI NOBILITATEM , ATQUE VETUsrATEM GENTis ,.FAMILIAEQUE suAE Pu-BLICAM voLuERuNT α Non piget heic unum ex illis ejusdem Pighii verbis describere Habet Nummus iste π D-α ciens ad vivum , ut apparet ex statuis , imitatam , Prin-α cipis Gentis Coeliae , qui natione Tuscus , & nomineta Coelius Uivenna dictus, Romulo , contra Sabinos bel- . α lanii , suae Gentis auxilium ingens adduxit, Κ post Vita istoriam , Romulo gratus , Romae manens, in Monte: sedem fixit, qui ab ipso Caelius est appellatus, ut M. α Varro , Festus , Dionysius , Tacitus , , alii memoriarta prodiderunt . Ab ista stirpe, se prognatos COELI I CAL-α Di jactarunt, ut docent antiqui denarii, quos ejusta Familiae Caldus quidam si Vir monetalis cum Luciota Caldo Epulone uti Viro, qui ex nepotibus, nisi sal-
94쪽
ex Ior , hujus Legis Latoris , fuere , cludi curavit. Quod
α ex suorum sigillis, atque notis Colligimus. Nam prae-α ter Gentis Cotiliae Principem,Familiae quoque suae dec α ra promulgare in his voluerunt titulis,atque rebus ge-α stis hujus praecipue Legis Latoris, Avi fortassis ipsorunt, α cujus hanc Legem Tabella latri signarunt, ejus
m vina exprimendo notis L. D. id est LisERO DAMMO . Etta addiderunt nomen ejux cum titulo Summi Magistratusta in hunc modum a L. COELius CALDus Coss Hic enim α primus ejus Gentis,ae Familiae,homo novus: ut ait Cice-α ro,contendie δaud parvis Nobilium inimicitiis ad π mos honores.Alia vero nummi diisti pars repraesentat no-α bis caput Solis cum radiata corona inter scutum oblo π gum, rotundamquo Parmam, quae fulminis, atque steli
π rum quasi globulis , vel punctis, ornatur. Quibus sim-α bolis per anagogen respicere videntur ad Gentis , fata miliaeque nominaia Nam Carlii , va III, utraqueta diphthongo, a convexione , & Caelatura , sicut &Co
α tum ipsum , & Caldi a calore Coeli , & Solis appella-zz ri voluere , quemadmodum indicare videntur eorumta numismata; π hactenus Pighius tom. III. Annal.Rom. ad
XXXIV. Perigonius vero de Gente Coelia Ioquens in lib. de Numm. CV. . pag. I, diversan putat gentem COELIAM a Gente CAELIA ; Illa enim , ait , ab antiquora nomino Etrusco COELE eth derivanda , sicuti ab eodem α nomine , seu a COELE VISENNA , ut a Varrone , &α Tacito nominatur, etiam Mons COELIus in Urbe &c. ta At CAELIAE nomen a CAIo , vel GAIo lubens duxeta rim , & anaIogice prorsus &c. Adde fulvium Orsinum mil. Ram. Uaillant Numnia. Auti . FamiL Rom. V. I. Pag. 29r. Moreli. in Te ur. Famit. CAELIA & COEL 1 Acum uuis eritieis Avercampi , qui omnes Gentem Car-
95쪽
IIam plebeiam suisse eontendunt . Quidquid tamen reapse fuerit antiquis temporibus , id tamen certum est , quod in Fassis Consularibus a Panuinio editis, post C. Coelium
Cridum , qui Coc eum L. Domitio, Gn. F. , Gn. N. Aheneobarbo processit ann. U. C. DCLIX. , aut DCLX. ad Lactantium natum , numquam per continuatam generationum seriem hujus Familiae viri desiderantur. Siquidem: Ab V. C. Mn. DccLxix. Coss. suerunt L. Pomponius L. F. Flaccus . C. Coelius C. F. C. N. Rufus.
ex K. Iun. P. Coelius Sabinus .
An. DCCCLIII. . . Coelius Hisp. . DCCCLXXXI
L. AElius Hadriani Aug. F. P. Coelius. P.F. Balbinus. Ribulum.
Sosius Priscus. ἘCoelius Apollinaris . D. Coelius P. F.P.N.Balbinus II.2ΗΑn. CΜxCIX. ρ sua IN. M. Clodius Pupienus Maxim. IM. ρ sua IN.An. CΜLXXIX. Ex A. D.VIII. EID. Ium.ΙΜP.Balbini-ET. Maximi. August Imperii initium. Ii, jam senes anno sequenti , militari seditione in ludis Capitolinis ante exitum Maii ambo interempti sunt , Teste Herodiano apud Iulium Capitolinum . a) M. Ulpio Crinito 3c Proculo Pontiano Coss. Hic idem annus , cujus, velut
96쪽
velut titulus, par Conlulum istorum est , apud Censorinum cap. vii I. de die Natrii secundum Varronem est ab
olymp. I. an. ΜXIV. ex die b. aest. A Roma C. CMXO. ex Parilib. Iulian. CCLXXXIII. Augustorum CCLXV. 2Erae August. Alexandrinae CCLx VIII. Nab assari CΜLxxxvi. Philippi ab excessu Alexandri DLxii. IErae Christianae com-nuinis CCXxxv III. quando Lactantium nostrum infantem
fallieni suisse , censendum est , quippe qui in Qxtrema senectute Crispum Cssarem , Constantini Magni filium, latinis literis , bonisque moribus, I v. ineunte seculo instituit , ut Dissertatione sequenti visuri sumus. XU. Quod autem ex hac eadem familia Carua,quae
si non a Coelio Uivenna , Romuli collega , certe tamen a L. Caelio Caldo originem ducit, Lactantius prodierit, non solum habemus ex Andrea Schotti, a nobis laudato superius I. IX. dissi I., verum etiam ex quibusdam Mss. codicibus , Firmiani opera continentibus, in quibus ultra usitata cognomina , eidem etiam illud Caui additur, e dem modo scriptum,quo in Nummo L. Coelii Caldi apud Laurentium Begerum , pag. I S. exaratum apparet s& nos heic oculis subiicimus nempe per notas contractas CNI, quarum media triplicem characterem signat, videlicet A. L. D. iunctim, &copulate eusum, ut videre est apud Gesinerum in Bibliotis. L Uni-
97쪽
Isres, ubi de Lactantii Alss. codicibus loquitur ,& nos, quum de iis agemus ingenue repraesentabimus . Quam Obrem jure quidem, & merito, pluribusque titulis tam Romanus , quam Firmianus ab Urbe patria dici poterat Lactantius , simulque eidem licebat Cives suos appellare Ciceronem , Uirgiliunx , Ovidium , Senecam , &c. qui, etsi Romae nati non essent, Romanae tamen Civitatis jure donati fuerant. Proindeque rite etiam Romanos ad Persarum Regem Legatos, ac Latinos omnes , idem Lametantius Nos,ra dixit,. vel quia Majores ejus urbe relicta in Coloniam Firmam , aut Municipium jamdudum demigraverant, vel quia iacirant in amplissimum Equitum Romanorum ordinem jam pridem cooptati. Tullius sit quidem in superius laudata oratione pro M. Coelio id clarissime videtur innuere hisce verbis, accusatoribus ejusdem respondens: De dignitate , Coelius, uoIis ae majoribus nuru , etiam igne mea oratione, tacitus ,
facio isse renoudet; Luilus autem propter fenectutem , quod jam diu minus in foro nobi am vergatur , Non ue es cognitus : hi sic habeant: Luaecumque in Eguite Romano dignitas Use possit, quia certe potes esse m
Xima , eam tem Hr in M. Coelio habitam esse summam , hodie ue haberi non solum a suis , sed etiam ab omnibuI, quibus potuerit aliqua de causia esse notus . Equitis cutem Romani esse Νium,criminis loco poni ah accusatoribus , neque his judicantibus oportuic, neque defendentibus. nobis .... Ivd es objectum Municipibus esse adoles ensem non probatum fuis: Nemini umquam praesenti Praetutiani majores honores habuerunt , quam absenti M. Coelio: quem ct absentem in amplissimum ordinem cooptarunt, ct ea non petenti detulerant, quae multis petentibus denegarunt. dic. XXXVI. Praetutiani vero non solum, ut Plinius ait
98쪽
. III. c. xm ., Picentibus, Tirmanisque erant olim contermini , Humina Albulates , Suinum , Helpinum, quo snitur Praetutiana Regio, Picentum incisit. Capra oppidum, Castellum Firmanorum die. Sed postmodum intra eorum limites venerunt, ut bene advertit Cellarius ex eodem Plinio, qui de eis loquens in sua O. N. post laudata Plinii verba. Si autem, inquit, . Iaxe Picevum accipiatur, Praetutianum, ct Hadriauam agros eo vocabula complecti idem Plinius rasotur ibidem.
α Piceni . . . tenuere ab Aterno amne , ubi nunc est agerta Hadrianus, & Adria colonia, a mari v II. M. passuum. α flumen Vomanum , Ager Praetutianus, Palmensis. dic. Non ignoramus in quampluribus Tullii libris, pradertim editis legi loco Praetutiani Puteucri,in aliis vero Praetο-riani , Prasutiani, Praerari , ut etiam ibidem observavit ex Mss. Lamianus; At in editione Elgeviriana, de in iis, quae ad exemplar illius cula sunt, scite annot tum suit per Ianum Gruterum, aliosque eruditos Viros , errorem esse manifestum e ut pag. 338. edit Basil. an. I 687. nota S. habetur. Rox Pu TEOLANi non es Tuuii no-sri . Certe editiones a vi risi praeferunt Praetoriani , neque a iter plerique scripti no i ; inter quoi m. v. divi I i. habent, praesenti Praetori, quod mihi non omnino absurdum: Sed quum S. Vict. habeas ad oram aI. Pirie-stutiani, videtur fuisse Praetutiani. Praeturianam Iane
In Ms. Cod. ottoboniano od signato t. Κ. 39. S. ego legi Picenutiani, fortasse Picentes Praetutiant; nam Ptolomaeo , Praetutium oppidum est in Piceno nostro situm , de Ager Patmensis in Praetutiana regione a Plinio recensitus,
prope Torrentem Laeti usi antiquissimam Pici regiam
fui se vidimus I. xvri. extollitur, vocaturque nunc vernacula nostra : Torre G Palme id est : Turris Palmarum.. L a XXXIII. Quae
99쪽
XXXVII. Quae omnia si Walchio comperta suissent ,
non utique dixisset, Laimmiti parentes ex ordine plebejo originem trahere, nullo astertionis suae teste laudato. Non enim ex summa rerum inopia, qua usque ad necessaria laborasse aliquando fertur Lactantius , colligi id tuto potest . In primis , quia , si utiquaudo , non
ergo semper . Secundo , quia , si perpendantur ptaecipuae dissicillimorum suorum temporum persecutiones , 3c Christianorum angustiae, quas idem Firmianus in libello de M. P. describit, statim caussa paupertatis , sere communis , sese palam prodit . Prieterea Ecquis credat, Constantinum M., Augustum ex August. genus inclytum , Nnomen ducentem , plebejo homini , Filium suum primogenitum Crispum Caesarena, ad totius Romani Imperii , ne dicam ad universi terrarum orbis regimen natum, tradidisse sormandum i Si de Maximino D1ja actum esset, fortassis crederem , utpote qui ab Avunculo suo Armentario e Sylvis , ac pecoribus sublatus , ut idems Lactantius ait , statim Scutarius, continuo Protector , mox Tribunus, postridie Caesar, Orientem calcandum potiuS , quam regendum, erat suscepturus; sed cum de Crispo Caesare , literis, moribus, ac Principe digna majestate imbuendo, ageretur, dubito, quin Magni CO- stantini, ejusdem Crispi, sapientiis mi Parentis , Prudentia laedatur , si abjectae sortis hominem ad laocce munus
eum deligisse , asserere non vereamur .
XXXVIII. Quare minus a veri tate abhorrere dixerim, trauliam Lactantianae paupertatis non infimam fuisse suae familiae sortem, sed potius vitae probitatem extitisse. Nonne ad extremam pauperiem redactus olim fuerat eti amorigenes Adamantius, qui, tu Hieronymus ait ca), deci-
re Lact. de M. P. e. x ix. se .ε. b Hieronym. de Vitis Illust . Cap. LIV.
100쪽
mo Severi Periinacis anno adversus Christianos persee tione commota, Leonide Patre, Christi Martyrio coronato , cum sex Fratribus, S Matre vidua, pauper relictius remansit, re familiari ob fidei consessionem a Fisto occupata Nonne quampluribus Fidelibus Christi, suis praesertim temporibus, idem accidisse, dissertissime ostendit Lactantius noster a) Id saltem certo certius est,quod quum ipse ad scribendum se contulit, nulla vel rei , vel, temporis necessitate, aut penuria laborabat, ut ipsemet apud Demetrianum , auditorem aliquando suum , in libello , quem eidem de Opimio Dei , seu Bominis forma
tione nuncupavit, ingenue ab exordio profitetur. XXXIX. Fratrem Germanum Lactantius habuit,nomine Pentadium , cui eam deposcenti, Epitomen scripsitInstitutionum Divinarum , ut ex ejusdem libelli praefatione , 8c titulo facile deprehenditur ; quamvis enim Christiani in primitiva Ecclesia Fratres invicem appellarentur omnes , etsi nullo sanguinis vinculo conjuncti essent, perperam tamen ex hoc se collegisse putat Davisius , Pentadium non esse germanum Lactantii Fratrem ; utpote qui non probat morem hunc usitatum aliquando fuisse ab eodem Lactantio , a quo potius contrarium factum est , quum nec Donato, nec Demetriano , quibus libellos nuncupavit , hunc Fratris titulum unquam dedisset , quamvis constet , eos etiam fuisse Christianos. De hoc Pentadio mentio fit, ni fallor , apud Ammianum Marcellinum lib. xlv. Bisi. Augustae ; eumque Notarium suisse commemorat sub Constante Imperatore, Magni Constantini filio , quando plurimorum criminum postulatus, capite ab eodem Constante damnatus suit Gallus Gesar,an. are vulgaris CCCLIV. ., eodem Gallo III. & Constante VII.