장음표시 사용
161쪽
s4 C. B A R L E 1 Ereptamque sibi meliori sorte puellam rInfremit irato similis, causasque doloris Adspicit ipse sui. submurmurat , invidet , odit.
Dumque loqui timet, occulto plus mussitat ore , Et quassans caput adstanti subsibilat ostro. Ambulat, iique reditque frequens ' circumspicit omnes, Spectat spectaturque simul. pendentia iactat Brachia, diducitque manus . iam signa dolentis, Nunc indignantis speciem , nunc edit amantis. Tandem compressam rupere silentia vocem ,
Verbas; praecipitat, sed paucula. Tu mihi, dixit, Iampridem dilecta vale. prae regis amore, Sordet amans pastor. tenui plus fulgida canna Sceptra placent. humili praefers palatia tecto, Magnificasq; trabes. potuit tibi teda probari Splendidior, vilisque fui prae Principe Damon. Cyrus, ut arrectis haec cominus auribus hausit , Constitit, Aspasiamq; rogat: quis pastor, & unde , Quid velit. Illa procum non indignata fatetur,
Et spretum toties iuvenem . nunc vota iacere ,
Spemque thori periisse viro. st Rege beatam Coniugioque frui. nihil huic superesse, quod optet , Quod i peret, minus. hinc questus, hinc murmura nasci. Advocat intrepidum Cyrus Damona , iubetque Plura sibi, sine teste, loqui. secedit & aulae Dum secreta subit , iuveni blanditur amice , Ingenium probat, & sincerae pignora flammae, Innocuos questus. Thalamis, ait, optime, nostris Aspasiam iunxere Dii, tibi fata negarunt, Et potior iam causa mea est. mihi debita coniux Incedit, cunctasque audit regina per urbes, Maior sorte sua. sed enim tu dignior aulae Pars quoq; , Damon, eris. quod si non coniuge, saltem Principe me poteris felix divesque vocari. Iam
162쪽
9 D A Μ Ο M. Iam tibi vilescant villae, iam sordida sperne Rura lare'; tuos, & nostris vive beatus Auspiciis. maiora dabo. plus regia spondet, Quam bene cultus ager. surgunt mihi splendida centum Ρostibus & Phr,gio constant laquearia saxo ,Αurati que domus . tuguri tu pauperis hospes Squallida tecta colis. sternunt tibi vilia lectum Stramina, vel graciles decerpti e flumine iunci. Hic tibi lecticae grandes & strata parantur Mollia, quaeq; gravem prolectet pluma soporem.
Hic aulaea nitent, picturatosq; tapetas Adspicis 3c regum positos hoc ordine vultus. Rure vaga tenuis discursat aranea tela , Et nitor omnis abest. hic dulcis gratia fandi, Hic decorat nostros laudata modestia mores. Rusticitas vestra est, atq; omnis nescia cultus Simplicitas, nescitq; tuos fortuna penateSArdua . nos titulos 3c magni nomina census, Praeturas fascesque damus. decernit honores ,
Et confert regalis apex. hic area laudi Materies': patet . patriam defendimus armis, Vos imbelle pecus. rutilum nos stringimus ensem Dum vobis sulco attritus splendescere vomer Assolet. infestum muris depellimus hostem, Subruimus Graium portas, invadimus urbes; Vobis gleba labor. vos ferro scinditis agros, Et brutam laceratis humum. paupercula messis Cum solatur opus, nostras Daphnaea coronant Serta comas, scribuntq: omnes praeconia fasti. Ingentes si poscis opes, mihi copia rerum Suppetit & dites lassant aeraria gazae. Paupertas, immunda domus, servilis egestas,
Sunt procul a nobis. quod si tibi grata voluptas, Invenias hic mille modos , seu ludere disco, Seu
163쪽
Seu libeat teretes contorto verbere fundas , Aut hastas vibrare manu, torquere fagittas, Aut sternacis equi duris premere ora lupatis . Ipsa suo gravis est veniens Aurora colono , Multo rore madens . medii lux alta diei
Concoquit agricolam . pluvis , ventique hyemesqi Frigus & immites tibi sunt pro dote pruinae.
Est invisa filix segeti & Cerealibus herbis,
Et sperata seges vanis illudit avenis, Foetaque dissiciles prosternunt culmina Cauri. Non his aula malis, non his mea regia curis Frangitur. aestivas sua fallunt otia luces, Et laetae currunt hyemes . hic vina bibuntur, Hic lautae pellunt ieiunia tristia mensae, Et magis ingeniosa gula est. Quam lacte, cumino Vivere, vel beta, miserum: vel sectile porrum Mandere, vel lento dentem vexare lupino lQuid tondere iuvat graveolenti vellere lanas Cogere palantes pecudes supponere totum Armento mammisque virum virgulta capellis, Aut salices monstrare sues deducere pastum e Nunc apibus donare favos, re9emq; notares Nunc fucos arcere graves hic altera regni Apparet facies; & digna negotia curat, Quisquis homo est . alia se maiestate tuetur, Quem ratio, pulchrisq; beat prudentia factis. Quod si privatis praestat res publica rebus, V1ta mihi melior. modici te cura peculi, Immensi nos orbis habet. Tu iugera claudis Imperio vix bina tuo. me Phoebus adorat,
Qua cadit & surgens calido se tollit ab Indo,
Tnrra timet, extremi venerantur nomina Seres ,
Atq, alibi Chalcedon amat, formidat Armes,
Et gelidi sinus Euxini, & Maeotidis undar.
164쪽
uic famulas tibi quisq; manus , hic pocla minister
Porriget, & multo implebit carchesia Baccho. Hic nutu mandata dabis. diceris amari Regibus, & toto tibi plaudent oppida regno. Sat stivae rastrisi; datum . mihi, candide , posthac ossiciis studiisq; vaca. deserta relinque , Linque domos, campisq; horrescens culmen apertis.
Si non Aspasia potuisti uxore potiri,
Me potiere. tibi Pariis suffulta columnis Tecta dabo,& cultos apricis collibus hortos , Arte laboratas vestes, & textile tesmen , Quodq; tibi talos ibit velamen ad imos. Nobilium adiiciam titulos, auriq; talenta, Quiq; vehent rapidi passim per compita currus . Pluraq; si cupies, cupiam dare plura petenti. Haec Cyrus . cum facundo, iam lenior ore , Damon ait: Ne fucatis sermonibus aulas, Cyre, proba rurisq; mei praeconia, Princeps , Detere . quod primum est, pietas, candorque fidesque Exulat his laribus . vos haec privata putatis,
Et civis documenta boni. regnantibus omne
Quod libuit, licuisse; alia nec lege teneri, Qui populo imperitant. Quanto imperiosior orbi est
Quilq ;, Iovem curat minus & contemtor Olympi est. Aut nullos habet aula Deos, aut segnius illos , Quos habet illa , colit . nec enim se numine egere Autumat, in terris quisquis pro numine habetur. Quae facienda iubet, leges quas purpura condit, Condere vult aliis veniam sibi criminis uni Ipsa facit. vetitisque audax prior annuit, & quod Imperat iniungitq; suis, detrectat honestum . Ingreditur, sed ficta , gradu . dum comis haberi Vult, simulat: gestuq , levis mentitur amicum , Et laetam didicit frontem praetendere fraudi.
165쪽
98 C. B A R L IE IDiligit, ut noceat: quem prona amplectitur, odit. Et quos esse cupit miseros, facit esse beatos. Hac mala luxuries distentis prodiga cellis , Et fastus populator opum stabulantur; & exlex
Absorbet nostros regum lascivia census. Rara pudicitiae laus est . cum coniuge scortum Accubat, & thalamos effrons conscendit eosdem. Vilis adulator, quae non probat, approbat. & quod Dignum laude , notat. picto iacet ebrius ostro Delator , magnaq; bonos mercede flagellat. Sunt vigiles ad lucra doli. divenditur aequum, Et pretio prostant trabeae. Livorci; secundis Anxius alterius rebus livescit opimis. Pro missis facilis sua mox promissa retractat, Sed levitate pari. rapiunt aliena potentes, Nec proprii fines, nec regnum sufficit unum. Spes mundos insana vorat , nescitque libido Imperii constare sibi. mox saeva misellos
Exercet censura reos, poenasque relaxat
Divitibus. quoties indignis praemia cedunt , Et probitas contempta luiti quam limina Reges Ambitiosa terunti quam se regalibus illa Infert vestibulis pestis , quae grandibus graFaucibus δc pandis deglutit rictibus aurum II aec tua, Cyre, domus. tali penetralia fervent Remigio scelerum . tales invitor ad artes. His mea rura carent. non ista piacula damnant
Agricolam. si rusticitas tibi spernitur insons, Hac liceat, sine labe , frui. venerabilis aula est, At metuenda magis. multo spectabilis auro, Nec minus & vitiis. quos vult, extollit in altum, Vt modo praecipitet. Ne splendida tecta pyropo obiice, barbaricisque intexta monilia baccis . Plus secura suo est agrestis villa cotono , Nec
166쪽
Nec custoditum cataphracto milite limen. Si te Persa colit , si te veneratur OronteS, Et qui Phryxaeam Thrax accolit efferus Hellen ,
QUOS metuas, regnator habes . sint fercula mensis Illecebrosa tuis . capiti non una minatur
Sica tuo , lautisque instat cervicibus ensis. Plus mihi fumifero per brumam cocta camino Perna sapit, praestatque tuis lac dulce placentis. Nil moror ignota collectum carne minutal, Libaque , vel tortis Cerealia crustula spiris, infectasque dapes moscho , lentisque gibethlSordibus , & valido viduatos furfure panes. Me melior natura fovet ; sine fraude ministrat, Qtiicquid laeta Ceres donat mortalibus aegris , Pisa , fabas, miliumque recens, gratosque palato
Seligo phaseolos. Superum bellaria sorde. ,
Delitiasque Iovis cocta sat lente lacesso. Coena mihi brevis est , properataque prandia laudo. Et quoties genio iuvat indulgere, parantur1uscula de rapto teneris ab ovilibus agno , Aut olus, aut herbis maceratae mollibus offae,
Et pultes liquidae & ventris buccella falisci. Pastillos fastidit ager, nardumque crocumque Balsamaque & crispis servata unguenta capillis. H qc oleat , male quisquis olet. mihi barbiger hircus Suavius oppedit , quam qui Ruffinus in aula Ambulat & pinguem spargit per strata Sabaeum , viscosisq; Arabum tingit sua tempora succiS .
. Della probas, fusoq; undantes sanguine campos , Commissasq; acies, & castra minantia castris. At bellare furor, rabies pugnare ferarum est , Non hominum . nulla populos collidere causa ,
Impia flebilibus m i scere incendia bustis, Crudeleri: animos humano sanguine pasci , G i Tur-
167쪽
Turpe ferumque puto. non haec mihi barbara Iauciis Materies , non illa placet quaesita cruento Gloria flagitio, & tot cordibus aucta potestas, Quosque ubi struxere nefas vitiumque , triumphI. Exeat in cunctas diffusa potentia terras , .
Hic te Thermodon, illic agnoscat Hydas es, Ad Gangem tua castra loca , vel Phasidis amnem De puncto labor omnis erit, spatioque sub isto Sceptra, pedum, pastor pariter concluditur & rex. Sors privata mihi ; tantoq beatior omnem Invidiam secreta fugit. bene vixit ab isto Qui semotus agit strepitu. tulistimus ille est, Qui latuit, notusq; sibi est. non ille favori
Servit adulator , regesq ; abiectus adorat. Cum Iove res nobis. Superos Oramus. amIcos
Poscimus Holies fratres, Solemq; , Notumq; Imbriferum. ' cidi nobis clement1a coeli
Sussicit, atq; isto rerum tutore beamur.
Sic primi vixere patres, & pastor Amyntas, Daphnis, & Admeti tauros qui pavit Apollo, Et cum Pane Cyclops, & custos Virginis Argus, Iapetusq; senex. Bobus dissindo paternis
Rus modicum , nec me sumptis in foenora numm1s Sorbet edax usura. ferox cum concutit urbes Odrysius, non me litui, non classica inermem Sollicitant, armantq; manus hastilia nostras. Non tumidum ratibus teritur mare. rostra, curuleS,
Et quae clamosis servent fora turbida rixis, Et populi vito fastus civesq; superbOS. Hoc potius curae est: ulmis adiungere vites, Aut procul errantes per roscida prata bidentes , Aut spectare alta pendentes rupe capellas,
Aut plantare pyros; vel falce recidere quicquid frugiferum minus agricolae bis vota fefellit.
168쪽
Cum libet, aerii mellis coelestia dona Colligo, CecropioR ; choros per prata , per hortos Pone sequor, videorq; aliquid, te principe, Cyre,
Dignius adspectare. ducem regemque severi Agminis, obsequiumq; noto, curasq; volantum, Iuratamq; fidem. domino cum mollia donant Vellera lanigerae pecudes, holoserica sperno,. Pallia D & Tyrio vitiatas murice vesteS. Cum caput Autumnus maturis extulit uvis , Poma fatigatis carpo pendentia ramis, Ebriaque aggestis spumant mihi praela racemis , Quos tibi, Bacche pater, tibi vel , Syl vane , sacramus. Festus in umbrosis depono membra salictis , Vel viridi iecubans patulae sub tegmine buxi
Naturae contemptor opus, Divumque labores, Quaeque fluant in nos mutato sidere causae. Haec inter celsis labentes montibus undae Lene strepunt, captaeque avium concentibus aures Invitant placidos ad dura cubilia somnos. Cum glacialii hyems imbres noctesque nivesque Comparat, & mundi facies ignava colono est , Retia rara plagas venienti tendimus urso, Auritos sequimur lepores, damasque fugaces, Aut capreas pavidas, aut altum in cornua cervum . Tunc candent silvae, tunc formosissima tellus Albicat, & nivea canent arbusta pruina. Tunc epulae cellaq; dapes promuntur inemptae , Et nostras recreant innoxia fercula mensas, Nunc patuli caules, nunc tutae a frigore rapae, Nunc raphani & variis ovum tractabile formis.
Non magis Eoo collectis littore conchis , Aut Afra delector avi. nil picta muraena est, Nil fastiditi Damonis gutture mulli, Et scarus atque alio venientes aequore rhombi.
169쪽
Est aliquid, fateor, Regi placuisse. sed illa
Quam praeceps fluxusq; favori vicinior ostro, Proximior tumulo est . magnae sunt regibus irae . Difficile est lenire graves . line sanguine nescit Placari vindex animus. saturabitur hoste , Quem necat. & poenas repetit vindicta feroces. I u tibi rex sis, Cyre, tibi prosperrima currant Secula, perpetuisq; fluant applausibus anni, Damoni sua rura placent. nihil amplius Opto. Voti summa mei est, cultura feracis agelli, Et pecus & pleno turgentes ubere vaccae. His studiis beor. haud alium me rustica mater Edidit, atque istas genitor produxit in arteS. Deliciae, luxus, Rex, purpura, sceptra valete Haec postquam Damon fuit opportuna locutus , Quae quondam docuit senio venerandus Amyntas, Deserit Aspasiam. faciesque augusta theatri In iuvenem conversia fuit. Rex ipse severas Horruit ad voces & acuti verba bubulci. Ante fores pilenta sonant, curruque superbo Ad patrios vehitur Medo comitante penateSMagnanimus pastor. cui munera congrua Princeps Adiicit, in media signatos fronte caballos,
Iugeraque & villas & praedia . quicquid amari Agricolis solet & studiis agrestibus aptum est .
Diditur in terras rumor, nupsisse Monarchae Aspasiam , & stivam imposita regnare corona, Reginas a rure peti, cum falce tiaras, Cum stabulo mitram, cum vomere sceptra coisse, Immensumq; regi socia sub Ph3llide mundum . Ringitur impatiens Livor, per regna, per urbeSMussitat, & sorti nimis invidiosa secundae I inproba garrulitas, celeris mendacia famae In partes vocat, & rapti scelerata pudoris
Arguit Aspasiani. thalamis regalibus, inquit, Ru
170쪽
Rustica subrepsit pellex, pro virgine lenam
Cyrus habet, recubatque istis nova Thais in ulnis. Haec iterat, vocesque suas exaggerat audax, Nec sibi ficta timet cunctas deferre per oras sSpargere per vulgus querulum , coetusque loquaces, Patricias implere domos. assibilat aulae Ocyus . ingentem percellunt murmura Regem, Credulaq admittit mendacem regia culpam . Quid faciat nec enim famae temerarius audet Rector habere fidem , & potuit modo tale vereri Suspicio, dubioque haesit sub iudice causa. Ad superos itum, occultaque numina. summos Sollicitat mens caeca Deos, verumque reposcit Ex adytis. Nam lucus erat, qua maxima spectat Icarios fluctus Ephesus, lucoque propinquus Mons sacer, Oceanus cuius latus alluit unum , Praecingunt aliud frondes hic pendula celso Canna loco,& servata diu vocalis arundo Edebat vel acuta sitos vel rauca susurros Si foret insontis nulli temerata puellε Virginitas , suaves reddebat tibia cantus ,
Ablolvitque Deus culpa. si mollior illa
Succubuisse viro potuit; ceu conscia pravi, Tibia funestum ructabat arundine carmen. Hanc isto Deus Arcadiae suspenderat antro , Pan ovium custos. haec letsi signa pudoris i Haec voluit castam miracula prodere nuptam. Huc abiit, magna matrum stipante caterva, Nil metuens uegina. Duces comitantur euntem a Spesque suas frangunt mixta sormidine Persae. j Interea dum carpit iter , velocior antrum Occupat impostor, cannasque & arundinis omne. Sordibus & crassa ductus uligine complet; Mutaque iam poterat vocalis canna videri.