장음표시 사용
251쪽
RasPuBLICA tum est, videas omnia ad Aristo-tiam recidere. Quod necessarium fuit iis accidete qui miscendae reipublicae rationem minime perviderunt. 28. Dividi maiestatem posse egant: quod verum. in subie- adaequato essentiae , scilicet republica , non subiecto existentiae communi , de quibus supra disseruimus. Atque haec est constituendi i uri s in imperio pore stas: iam sequitur reddendi. CAP. XV. Deiti risdictione. peciatim sis diota, seu reddendi iuru potestate.
tem seu iurisdictione tot impeditam distensionibus, .certo
constituamus, a re naturam eius
aliquanto penitius scrutemur. Cum
252쪽
ROMAscatur: ut enimbet in cognosci: patet, subiectum,
quod iuri s dictioni det este , esse
inquirendum. 3. Sed ut accidentium esse ducitur a subiecto adaequato & proprio, non communi, in quod peiparticipatio inde nequitscendi principia Iuggerere, Ita aiadaequatum subiectum accidentia reduci oportet, modo certi aliquid scire quam fluctuare malimus. Congruitsc. illud Philosophi: commune quod est per accidens, potest reduci ad aliquod quod est per se.
. Hinc necessario frustra fuerunt , qui iurisdictionis naturam ex praetoris, proconsulis, vel denique cuiusvis magistratus bus non formaliter ac primo, per participationem competit,
ossieto seu iurisdictione, hactenus dimensi sunt. Fuerunt respu- ω, blicae,
253쪽
huc consistere possunt, ubi maiestas pro paucitate civium , magistratuum non indigeret. Ecquis mihi hie iurisdictionem ex potestate magistratuum definietὶ Et si illi disputatores ad Romuli & sequentium regum tempora , ubi ignoti praetores, ignoti proconsules, ignoti civilium & criminalium rerum magistratus , respicerent: credo, nullam ibi fuisse iurisdictionem assererent, aut ces te ex magistratuum potestate
non esse definiendam iuris lictionem tandem agnoscerent.
s. Sed quid pluribus 8 In omni
republica, quae proprio imperio regitur, esse oportet, qui ius in universo statutum, partibus applicet, seu ius reddat singuli s. Atque hanc constituti iuris singulis reddendi potestatem, iurisdictionem appellamus : quae nihil estalita , quam in hac quidem par-
254쪽
l te potestas administrandae iusti-
. tiae. Quae cum in omni republii, ca sit necessaria , experiemur,
, quodnam sit eius primum & ad di sequatum subiectum , id est, in quo haec potestas essentiali ter ac, primo consistat. Ut igitur haeci potestastis in omni republica
' perpetua ut diximus, necesii iuria , perpetuum quoque desi- derat subiectu & essentiale. Taleb vero subieetiim non possunt esse ' magistratus, quia possunt ab esse a republica , ac quatenus sunt ta- l es, habent potestatem precario a maiestatis erbitrio dependen-l tem. Imo ne quidem subiectum actus existentiae maiestatis, huiu i potestatis seu iurisdictionis est li 1ubiectum essentiae. Licet enim I formaliter , quoad essentiam, i hanc potestatem obtineant, a- Ius tamen existentiae est reipu- blicae accidentalis : puta non ne- cessario in republica atque adaei; in quate,
255쪽
non auae qua te paucis , non mul
tis. Fieri potest, ut uni insit, &non paucis: fieri ut paucis, non uni, &c. ubique tamen sit eadem essentia reipublicae. Ergo pater, subiectiim essentiae , & formale huius potestatis conscire in republica libera , cui perpetuo dc necessario inhaereat. 6. In hoc igitur subiecto hanc reddendi iuris potestatem, quam vulgariter iurisdictionem dicimus, contemplati, manifesto intelligimus , in omni negotio,. quod iustitiae administrationi ob- .minale hanc reddendi iurispo testatem versari. Sive eam iurisdictionem , sive merum , sive mixtum imperium appellemus,
rei definiendae & intelligemis nihil interest: sed & in omni facto tum civili, tum criminali, li cpotestas ex partibua obiecti, vel
256쪽
est facti, de quo disceptatur, co-t . gnoscendi : vel de facto cognito, ι iuris statuendi: vel denique statuis ti exequendi. a . Factum principio cognos; scere oportet , cuius sit omnino. H generis; ut ius in genere statuisti tum , facto huic individuo recte ibi attribui possit. Quae potestas cognoscendi apud Romanos, atquelis adeo in digestis nostris Notio diei citur. l. 9'. f. de T. Sing. l. s.ff. de reii , iud. seu specialius iam cognitio, nil seu quaestio facti. l. I. g. 4. F. ad. SC. Turpili. L IJ . in princ. F. ad ii, Munic. facti quaestio propterea, quod quale sit factum in di vis duum, cognitor tantum possit dia cere, legislator. non possit. iii 8. Post ubi de facto constat, s statuitur de iure facti , hoc est, illi definitur ius seu qualitas iustitiae iiii vel iniustitiae facti. Quae potestas
statuendi, quam propriissime inii Dig. iurisdictio dicitur.
257쪽
a REs Pus L IzA'. sed non perficitur reddendi iuris potestas , ut ut recte cognoris , & iuste statueris, nisi etiam ipso actu, quod statutum fuit, executioni demandes. Et c potestas exequendi id, quod dixeris pro iure, imperium appellatur. Id. f. de iurisd. I. i. g. δε osc. eim , cui mand. Θ c. & ratione termini seu finis iurisdictionis, extremum in iurisdictione. I. g. . si quis isti dicenti non ob-io. Atque hae sunt partes potestatis reddendi iuris essentiales, quae in subiecto adaequato & primo copulatae, in subiecta subordinata, etiam separatim a maiestate, diffundi poterunt, ac tripartito magistratuum potestatem constituere. Utpote, fieri potest, in uno eodemque genere facti, alius cognoscendi, alius statuendi, alius exequendi potestatem, iure magistratus obtineat.
258쪽
ROMANO-GER M. 2 sia. Porro, si res, in quibus versatur haec reddendi iuris potestas, spectemus : vel Davus intelligeret, res esse omnes, in quibus ius
eonstitutum est. Ete vero sunt criminales pariter,& civiles. UndeCic pro Coec., omnia iudicia aut distrahendarum controversiaru, aut puniendorum maheficiorum causa reperta sunt. Nam ubique leges universis rebus ponuntur,
fingulis applicantur. Arist. po
a 2. Atque res quidem cum civiles tum criminales , in absoluta maiestate dispescere non attinet; promiscue enim in omni negotio ius & constituit & reddit. Sed quoniam maiestas ob rerum de hominum multitudinem, omnibus propria opera sufficere non potest , magistratus sub ordinat, qui in iure dicundo sibi opitulentur ac inserviant, iisque, prout visum est, aliam & aliam rerum
259쪽
speciem attribuit, quam iure dicundo ac ministrent. Atque hinc pro diversis rerum gerendatum speciebus diversa magistratuum
specie obiecti tributa magistratibus potest cognoscendi, statuendi , potestatem separatim , vel coniunctim tribuere. Quod ut rectius intelligatur, & expedita sit omnis propositae materiae difficultas , obiecta iurisdictionis ex suis generibus constituemus. 13. Res igitur, ut dictum est, in quibus reddendi iuris potestas vertitur, Civiles sunt, vel Criminales, vel Ecesesiasticae. t . Civiles vel sunt contentiosis, vel voluntatiae iurisdictionis. Et rursus vel specie distinguuntur, vel accidenti. Is . Species supra ubi delegibus agebatur, quantum se test, discretae sunt.
is. Accidenti. Ut, quantitate,
260쪽
ROMANO-GER M. 2 7, ii, nam ea in eodem rerum geneti re, vel maior, vel minor magi-m stratui saepius attribuitur. exem
ita plo set LII. F. de iuri . Qualitate
, quoque res distinguuntur, ut patrii tet in rerum sacrarum , sancta-bs, rum, religiosarum & profanarum
ii discrimine. i si IT. Res criminales in hoc qui tu dem politico sensu dicimus o-ili mnes, quas poena insequitur. In isti iure quidem civili, quatenus ad iurisdictionem , Criminales di-
illi cantur, quae graviori aliqua coer- is citione luebantur. Abs hoc sens su fuerit, multa criminalia praetoriae iurisdictioni succubuissent. t. t. t.ff. de bis qui not. infam. item passim . ad L. Aquil. si I 8. Sed poena quae crimina insequitur , vel persona vel rebus, penditur.