장음표시 사용
11쪽
rum causa. & se ea pertinent ais titulum ge actu.
A mbigua antequam dii inguantur, ad nullam caseiplinam perti nent, atque ac o ad locos communes referri non potiunt itaque is qui volet dextre aliquid ad locos communes referre. ambiguitatem vocabuli eius quod legit vel audit, caute debet distinguere. ,
E .g. legis vel audis aliquid de portuna,non potes referre ad mulum nisi pilus magnam illam ambiguitate
distinguas, quae est in vocabulos, fume. Quod si isti ambiguitates dis ingues, facile videbis ad quam distaplina in id reserti pollit. Sicut ad disciplinas,ita ad L. C directe tantum referentur quae vera & bona sutu i Nam Ens& Bonum conuertunt ar, mala vero A fi .
indirecte ad disciplinas Et L. C. pertinent,
quatenus DeiTpe comparantur cum suo con trario nempe cum bono; itaque omne malum
5: fictum reducitur ad litustum ierio boni.
E.g.legis aliquid de Reuasorio quod est fictum & di- reae ad nullam d sciplinam pertinet, itaque cogitan dum est quid purgatorio opponatur, nempe vita aeterna piotum,& absoluta damnatio impiorum. Ergo ad titulos hos reducitur purgatorium. Item, legis aliquid de consitatio garrulo, qui secreta sui principis effuti-uit . est vitium de est malum quid, ergo reducitur ad virtutis titulum, nempe de confitiario bono & iacis
Concreta reducenda sunt ad sua abstracta,& det uata ad sua primit lux.
E plegis aliquid de auaro.reser ad tit de amisia: le .gis aliouid de fascinatione,&dementarione, refers ad titulum dementia, sue, imp udentiae.
Maximum hoc adminiculum est ad loeos communes recte formandos, & ad annotationem dex tram rerum, sub locis communibus, si nipitrum composita reuocentur ad simplicia, re ca quae subf ,rma propositionum aut sententiarum ab autoribus proponuntur , ut quidem pleraquc ab auctoribus sic proponuntur, stat mi resoluas ad explicationem thema tis simplicis, E cogites utrum causa vel este ctus,ves proprietas rei in ista sententia indice
E g.lesis hane sententiam , consili timestressuis; nihil te turbabit quod hoc in forma propolitionis etferatur, sed statim cogit ibis, explicati thema limplex, nempe Consita m/c explicat ii I, ex proprio,quod neminpe contilium habeat in se nanc priuitatem proprietatem et via vetati ν esset a tri esuri vel cari uoci explicetur et e techii; quod nempe conscioris maenaosareo Acta
Omnis actio huiriana poterit reduci ad ali.
em habitum , inae ad aliquam potenta amitaque cam aliquid audis vel legis de actione, cogitan sum crit de habitu ad quem ista actio
E.glegis aliquid de sementia, ituque pronunciata a iussice promincratio iniquae sententiae iudicis est ΑΟ s T v D I V Mactio .illa reducitur ad aliquem habitum,nempe ad iu- iustitiam distribui tuam.
Et hae quidem generales sunt regulae, quae addenda sunt istis, quae in Cymnasii Logici
explicatione de locorum communium collectione traduntur: Iam porro in specie aliqstulmonendum est de praesenti nostro instituto locorum communium practicorum. Sunt tres disciplinae praeticae, ZIhua, secon.& Polutea, ergo tria diuersa volumina paranda erunt. Parabu ntur aurem ex charta su utili lenitida ,& compingentur commode, ut facile portari possint, Etiam cum opus est in via de peregrinatione. Ex numero titulorum apparesit utrum pro qualibet disciplina practica unum,uel duo, vel tria volumina sint paranda, sed ultra tria pro una disciplina non parabuntur. Quodlibet volumen distinguetur in certuclasses locorum, ita ut isti paginae, in qua classis noua incipit, agglutinetur quaedam membrana, seu pellicula, sc ut in quolibet volum ne tot extra appareant pelliculae, quot in isto volumine erunt classes ι hoc cnim conducet ad facile reperienduin titulum. Vt ergo volumen in elasses, ita classis di stinguetur in titulos I tituli autem distinguentur in titulos rerum S verborum. Pro titulo rei relinquantur plures paginae vacuae,eaeque priores attulo verborum una vel altera ad summum dabitur. Titulus rei habebit etiam sum sub titulos,& ut titulus maioribus literis scribetur, ita suta tituli minoribus characteribus, distinctionis
I ii istis paginis, quae locis verborum relinquuntur hic ordo seruetur, ut primo latus imtegrili vel dimidiatum solii attribuatur vocabulo simplici vi ibi possit notari origo &alia obs ruatione digna, ad simplicem ista ui voce pertinetia, inprimis synonyma Hebrςa,si quis eius in suae gustum habeat,aut piarius Graeca, Cum Graeci multas res multo aptius denominent quam Latini. Sed de annotari potest pro .gressu temporis, quomodo hodiernae gentes, e .g. Itala, Galla, Germana. Polona, istam rem Eth. Occon aut Potitica in appellent. Reliquum spacu tribuatur phrasibus i sed hoc discrimine, ut pagina tracti in duas partes, una pars siue latus, nempe dextrum, conti- .
neut phrases Asiaticas, additis semper auto tu Asiaticorum nominibus, in quibus nempe istam phrasin legeris, ut est Cicero pene totus. exceptis epistolis ad Atticum, de illi omnestum Veteres, tum recentes, qui Ciceronis stilum iectantur. In altero
12쪽
an altero, scilicet sinistro latere,sub titulis Laconismi vel Laconicae & senatoriae phrase-os,notentur istae phrases, quae occurrunt in iis autoribus, quorum genus dicendi est strictius& abruptum, & in quibus plus intelligendum est quam dicitur: ut sint inser veteres, Plautus in multis, Liuius in multis, Seneca pene totus,Tacitus item totus, Symmachi epistolae rotae, Salustius totus, Curtius ex aliqua parte. Inter recentes Politiamu , Lipsius, & qui hos
Saepe phrasis est quidem elegantissima in autore, sed res phrasi significata, digna no est
quae notetur, di tum tum modo verba auto
ris scribuntur sub titulo phral um: Interdum vero & phrasis est elegans, es phrasi significata memorabilis, & tum accidit, ut ista phrasis bis scribatur, in locis communibus nempe, ratione rerum sub titulo, rerum i ratione Vero elegantiae in loquendo, sub titulo, hyastos.
Si phrasis pertinet ad rem quae est Quali
tas , vel Subi antia, quod facile ex subiectophraseos iudicari poterit, tum sublituli certi istius phraseos constitui pollunt, It phrates
si nil acquirendi remi iam possedenssi rem istam, amittendi rem rem istam, utenta re ista. E. g. in oeconomia ad cit. de domo, phrases sunt colligendae, ideo stabiituli sivit: crum 4n viis,
Sin vero phrasis pertineat ad actionem, ut quidem pleraeque pertinent, tum tituli sormandi per haec tria; nempe per incipere, conti- ἀι re & de ere . ut dαbello phrases,quia belligerate, cst actio, ideo
Verba ipsa autorum in locos communes, sub titulos rerum non semper lunt inserenda, sed saltem sub his conditionibus ι i. si sint ne uosa valde& efiicacia ita ut res ipsa inclius ex
primi non possi t,quam sub his verbis: Saepissi
me enim legimus in autoribus recctibus, quae nos ipsi melioribus verbis possiimus exprime- e, quam autor expressit. & tum necesse no est verba aut oris scribere, sed nostris notare rem
postiamus id quod praesertim faciendum in
notatio te eoru , quae vidimus vel audiuinatis;
siquidem l cpraesupponitur,tria nothnda eL se in locis comit inibus , ina, vise, audira; in
quibusvisa, nostiis verbis ii ecessarib notanda veniunt ; aud ra, ratissime alienis vetbis propter fluxam memoriamannotari possitnt,no-ifris plerunque annotanda veniunt. Secunda conditio est, si autor iste,ex quo aliquid notare volumus,sit valde rarus; ita,ut eum in nostra Bibliotheca vel non habeamus, vel nunquam P CT IcAE. habere possimus: tum enim vi certo constet, nos ipstim autore legisse. verba cius una cum rebus fuerint describenda. Quo pcrtinet et ia ista ocinditio, si autor sit nimis carus, ut cum cinere non pcissimus, prout quidem tacultates paucorum tantae sunt, ut postini omnes libros habere, saltem cos, qu an una disciplina scripserunt. 3, Si in autore velut in sterquili-mo aliqua gemina occurrat, atque adeo, si iste autor parum alioquin boni habeat, de tamen unicam co gemmam rCp crista, poteris eius verba notare, quia talcs audores aut non emuntur a nobis,aut empti abiiciuntur, & interim nullus autor est tam futilis & malus, in quo no interdum aliquid mcinorabile occurrat. Dcuique, si notemus autoris locum super quaestione de re valde dubia, ita ut praeui deamus fore, ut aliquando hoc testimonium in grauissima controuersa S deliberatione
producamus : tum enim maloris autoritatis
canta ipsa, verba si nempe breui istat. notari
debent. Extra hos casius sufficit librum & pMginam citasse; &, si pagina sit distilicia, in patagraphos, ctiam ii citentur, ut nempe tanto
celerius pollis postea requirere. Idcirco plurimi autores, quos ipsi habemus ini nostia bibliotheca, citabutur in locis nostris communibus,per solum, ut depag. idcirco assuescant se studiosi Politicae ad certam, inq; nitidam
edidionem autorum, nec f:c: le au torcs suos
politicos aliis donent alis Permutent. Sicut autem res nonnisi memorabiles Msingulares notandae sunt; ita quoque verba iaphrases nonnisi insigniores&maxune esticaces in haec volumina transscribantur: phrases communis elegalitiae plane omittantur: nam illae semper occurrent in auditu & lectione quotidiana,etiamsi non notentur. Et haec quidem de titulis verborum: de ti
raripo Mit, ese et ciet niuersios, vel vias es; i. C. dhistorica exempla. Vbi quidem duplex notandi modus seruari potest; ncInpe., Isiabit tuto vituteriali nocentur res singulares, sue exempla historica, ita ut excpla permisceantur cum iis quae notantur rerum uniuersialitatibus sitie cum praeceptis disciplinarum. E. g. Si legam exemplam consiliarii fidelis possum
illud exemplum iii imilaeie iis, quae notaui de consis rio fideli, vel etiain hic proce sius seruati potest, . t uni uetialia notentur in peculiaribus paginis. Id est, ut rei ipsi spacium aliquot pagmarum relinquatur; ininde sequantur paginae vacuae pro exemplis lusioticas istius
E. g. reliqu sti paginas vacuas in volumine a , pro
13쪽
titulo consiliarii relinquas paginas vacuas decem,pro exemplis historicis.
Res uniuersales etiam dupliciter possime disponi in locis communibus,nempe metho do thematis simplicis, & methodo is ematis coniuncti. Methodum thematis simplicis,ut
notum est, vocamus, cum thema implex ex.
plicatur per suum genus, causas, et secta propria, cognata, opposita: methodum autem coniunctam, per quam controitersi' tractantur argumentis pro de contra collectis. Iam ergo in locis communibus vel separari pol sunt controuersiae a themate sim plici, ita ut a. liquot paginas attribuam explicationi the
inatis simplicis postea diuersas etiam paginas relinquam controuersiis quae circa illud thema moueri pollunt. Quod si autem quis peculiaribus paginis ista nolit distinguere, potest facile controuersias reuocare ad thema simplex. & impsius simplicis thematis annotatione simul inmaiscere disputationes , siue
controuersias quae mouentur vel de causis istius thematis, vel de propriis. E.g.sub titulo de eo di xis duplex obseruari potest.
Latio; prior, ut thema hoc simplex Ec eius explicatione certis pagi ais separem a controuersiis. uae apud Politicos occumini de consiliariis , vel et in pollum istas controuersias simul immiseete explicationi consilia. ii e g. est controuersia, An 'Prinι consitam sam-μαι. Haec controuersia immisceri potest proprietatibus, siue requisitis consiliatii, inter quae est, vesium-q- - quod requisitum cum sit coni ioversum,addi ibi illatina polsunt argumenta in utramque Partem , tantum hoc requiritur, ut quando controuersiae immiscetia r explicationi, aliqua peculiari nota insisniantur vel ad marginem asicripta, vel alio aliquo indicio.
IpIa ctiani explicatio thematis simplicis, duplici via institui potest, nempe. vel latiori vel compendiosiori: via latior proderit illis qui nondu sunt in Logicis exercitati, ut nempe instrumenta Logica, per quae thema simplex explicatur, ordine notent in diuersis paginis, e. g. si titulus sit'principatu; r. poni debet subtitulus Logicus, Principatω usa tae- Φ.siuefundamiurat deinde titulus alius, Principatur proprietates cresecia; dc denique, Principa-xm eo Mia o eZposita. Sic in Ethico volumine Prudenti disponi potest; ut i, sublitulus Logieus sit prudentiae genus; alter, Prudentiae partes; tertius, causae essicientes Prudentiae; η, eius propria Sc effecta; deinceps cognata, pugnantia: Talis dispositio discernens rei explicandae instrumenta, non parum prodesset adiudicium Confirmandum, de ad facile reperiendum, cu aliqua causi vel effectus rei quaerendus esset. Sed cum multum spatii in volu minibus ista subluillorum Logicorum dispo-
sitio occupatura videatur, ideo illi qui in Logicis lain profecerunt, compendiosiore viam eligere possunt, & sub titulo thematis promiscue seribere causas,effecta cognata,&c. N ad marginem saltem annotare, cum neceile eli,
quod iste locus autoris agat de caula, de este.
Illud ante omnia notetur, praecipuum m mentu in locis communibus occupare explicationem thematis simplicis i itaque hanc spectandam inprimis ubique esse; &quia hodie multis etiam Politicis scriptoribus ista mala consuetudo inest, ut omnia tractent per quaestiones & controuersias, ideo illae adsimplicia reducantur . nec tam studeatur controuersiis, quam explicationi in locis communibus notanda .
Qui habet animo infixam methodum disciplinae. &qui semel atque iterum perlegerit titulos nostros , quos in singulis disciplinis
methodice conformavimus, facili nesotio breui tempore assuesiet, ut cito in suo volumine possit reperire quemlibct. Interim tamen duo adminicula ad istam expeditam titulorarcpertionem adhiberi possiant, quorum prius ut tabula disciplinae methodica lingulis voluminibus pi aemittatur: alterum est, ut sub fine index alphabetarius addatur,notatis in indica paginis, quibus tituli sunt inscripti.
Post indicem sphabetarium suaserim alium addi, non titulorum, sed autorum tam veterum quam recentium, qui vel de tota ista
disciplina scripserunt,& adhuc hodie scributi vel de aliqua saltem speciali materia ad istam
disciplinam pertinente. Ista notatio vehemeter proderit ad prudentiam Politicam variorum autorum lectione alendam atque Drnandam E.g. vides vel in bibliopolio, vel apud amicum no uum aliquem aut rem politicum, aut audis, statim
eum nota ibidem sub litera incipiali ide adde locum ubi sit excuses, &annum in quo sit excusus, simulque ma
Et hae sunt regulae atque admonitiones squas visum est suggerere ante titulotu dispositionem, quae nunc sequitura
14쪽
Ethica. . Status homo absolutiu ,siae Ethicus. Ethica generatas.
Bonum morale ab lolute spectatum. Bonumorale principale.Bonum morale principale, primum Z uniuersale, sue perfecta virtutis actio. sue vita honesta, siue felicitas primario dicta. Tui pitudo vitae, seu malum morale primario dictum atque adeo miseria atque inis felicitas humana primario dicta, siue inhonestas, de vita hominis distoluta. Turpitudo vitae Sc miteria magna, liue in maiori gradu spectata, siue barbaries dicta. Barbarus. Horrio desperat us, siue extreme turpis & infelix. A p- parens felicitas,quae est in malis, qui videntur caepe selices,cum sint miseri.
Bonum morale principale ad circumstanIivi locorum Ilmporum se personarum determinatum siue
Decorum, Decens, Decentia. Indecorum,Indecens,m- decentia.
B-ηm principale a primo ortum. Voluptas interna, seu laetitia interna, seu tranquillitas animi, seu bona conscientia. Interna tristitia,Cruciatus conscientiae. Cruci tus conscientiae in vita. Cruciatus conscien-riae circa mortem, siue Ingen Cre.
Bonum honoris sue honor internus, quo vita ho nesta per se tena es. Merita honorum. Merentes honorem,siue honorandi. Ignominia,suc dedecus. Ignomi. nia , siue dedecore notati. Bonum mimus 'incipale , siue fortuna bona sunseritas. Fortunati & in prosperitate viventes. Miseria humanae vitae. siue infortunia & calamitates. Miseri&calamitosi. Fovum morale minus Vincipale internum, orquIdem ιnternum prim m. Bonum minus principiae inurnum primum Pec corporis. Sanitas. Robur di vires. Vita longaeua, seu vivacitas. Infirmitas, siue mala dispositio corporis atq; adeo imbecillitas virium. Moibi beaegritudo. Mors. Pulcrisias corporis. Pulcri. De imitas. Deformes. Mediocris forma. Forma cata. Spectabilitas corporis, sue statura eximia. Statura mediocris. Statura
exigua. Statura plane abiecta, qualis est pusio
Vaeuitas doloris. Recreatio suavis, qua restaurantur vires corporis. L Modi recreandi, siue varia recreationum genera. tam domi, quam ruri: quo pertinet Exspatiatio. Libertas visa.
Homo liber, siue sui iuris & nemini obligatus. Servitus. Servitus ex natura. Servitus ex instituto, seu pacto. Bonum minin principatae externum,quod oc-moiam Heuur,uem Sonum utile. Honor externus. Honor externus absolutὸ consideratus, siue bona fama, bona existimatio. Honor externus cum gradu eminentiori consideratus. Honor externus gradus emi nentioris, respectu solius & unius hominis. Laias. Encomtum. Claratas nominis. Gloria. Autoritas
Ingloriosum de obscurum esse. Contempta de abiectum esse. Mala f ima laborare di meritis vituperiis assici. Honor eonsideratus Noecta multorum In et Ia
milia siue Nobilisas. Nobilis. Insignia nobilitatis. Ignobilitas. Ignobilis N plebeius.
Libertas externa si me libertas a raptistrare. Captiuitas. Captiuus,seu captiui. D uitii se opes me adminicula rosigeredorum. Opes, leu diuitiae, atque adeo rerum amu-entia. Diuitiae magnae. Diuitiae mediocres. Paupertas. Potentia ex opibus orta. Impotentia, respectu opum. Immanitas siluesecurito a periculis externis. Pericula externa, siue varii casus humani. Pericula a natura, siue a rebus naturalibus. Periculum ab igni. Periculum ab aqua. Naufragium, Inundatio. Periculum a ventre. Pericu tum a pluuiis. Periculum a terraemotu . Periis culum a bestiis. Periculum ab hominibus. Bonum ste latum cum relasione . Bonum publicum. Bonum priuatum. M lum publicum Malum priuatum. Bonum spectatum cum ea relatione, quae est praemium. Malum cum ea relatione, quae est Poena. Obiectum Erhua, siue virtutum est vitiorum. Naturae corruptio, etiam respectu sancti.
Obiectam incernamprimum. Iuuiactaspra ncussu recta ratio.
Ingenium moratum, siue bona mens, seu bonus animus. Ingenium malum, siue malitiosum, mala mens, siue malus animus. Ingenium liberale. Ingenium seruilo. Iudicium de rebus practicis. Cogitatio practica. Cogitatio tranquilla. Cogitatio turbata. Cogitatio diurana. Cogitatio nocturna. Imaginatio falla. Ima. ginatio fantastica, 8c mira. In sama de dementia. Insania naturalis. Insania exmOIbO. Insania ex philtro.
Approbatio boni. Auersatio mali. Propo-
15쪽
situm voluntatis. Constantia voluntatis. Va- Iietas voluntatis. Inconstantia & mutabilitas voluntatis humanae. Libertas voluntatis, seu Liberum arbitrium. Seruum arbitrium. Potestas & imperium voluntatis in appetitum lcsenium. Infirmitas & impotentia voluntatis. Obedientia inferiorum, virium nempe appetitus & sensus,ac contormitas cum voluntate. Elicita gubernatio voluntatis. Imperata gu bernatio voluntatis. Repugnantia voluntatis cum recta ratione. Repugnantia inferiorum virium Cum voluntate. Lucta voluntatis atque adeo rectς rationis cum inferioribus viribus, nempe cum appetitu dc sensu. . CVHII.ss humana, e Cupido.
Cupiditas alimeti. Cupiditas Veneris. Voluptas ex fruitione cupitorum. Dolor piditate non expleta. Musam. Affectuosus,sue affectibus valde obnoxius. Ab affectibus immunis. Voluptas ex affectu. Dolor ex affectu.
Laetitia assicere. Tristitia. Maeror. Anxi tas. Stupor. Tristitia assicere. Uec oram a primo.
Optare. Petere. Obtinere. Explere desiderium. Votis,seu desiderio satisfacere.Non de
siderare. Non curare. Non Optare. Spes
Fiducia. Spem facere. Spes vana Ec irrita.
eius er cum gradu Terror. Metum incutere. Vanus metus. Metum deponere.
Ira confirmata, seu odium. Edmiratio, Stupor. Admirationem parere. Admirationem deponere. Uectus vehemens seu πάθ . Naturae vehementes. . lenusu κθ γ. Nat urae lenes. Locomotiva. Locommma totaiazocemotius ρον tialis, siue yartium corporis; ut, Mouere manum, mouere lingua. Seipsum Ioeo mouere. Alium loco mouere. Immotumesie,siue loco moueri non posse, siue truncum Sosas. Sensibus uti ad virtutem.Sensus cohibere a vanitate & vitio. Sensibus uti ad virtutis studium. Sensus amittere, vel sensibus privari.
Actionem aggredi,siue incipere. Praepa rare se ad action em. Conatus agendi. Opportu nitas & occasio agendi. A utor actionis. Administer actionis consentiens tantum. Administer actionis adiuuans etiam. Euentus actio nem sequens. Euentus bonus,seu se cessus actionis. Euentus malus. Omissio actionis. Mora in agendo. Dilatio, vel suspenso actionis. Cessatio ab actione te quies post eam. Inter spiratio. Remissio actionis. Intensio actionis.
Eritio parerga. uesupersua se νedundans. ctio interna quae fit fila cogiιatione or trepo- si a ZZtist externa, quae fit cogitationis e pransis
Actio externa simplex,qua fit dicti tantum. Vio exurnasimplex,quasi di tantam.
mo externa simplex, quasi tra facto μι δε-
t aio externa eomposita , vel ex dicis se gesta antiam: velax dicto se facto; velogestu, esse υ,-Ideni ue ex omnibus trib. ui, dicis, gemincto.
Uio manifestioriqua ex rassa volunt Magentis Aesaratur. Actio occultior in qua voluntas taurum exsignis eoEi tur. Signa voluntatem occultam arguentia talia, quae cum actione ipsa concurrunt; ut, si
quis facientem non impediat vel facientem impellat ad agendum. Signa voluntatem occultam sequentia,ut, si quis actionem approbet vel imitetur. tio cum pro Uio pleno.
Actio cumproposito ememorario se mement neo, siue comisattane quando nempe ea non esto'.
ositio eum praecedenti consibo seu de beratione. Aritio propositi non lene. Actio inconsultat Minempe agitur Me leno,or recto consilio.. Actio non pleni propositi ex necessitate, cum aliquid agitur propter euitandum ma ius malum, quae actio improprie Ethicis inuisa dicitur
Actio non plena affectuosa, cum quid agi
tur ex vehementiori affectu. Actio affectuosa ex actione praecipiti, siue e repen e orto ut ex terrore, ita; Actio affectuosa orta per indulge-
16쪽
PHi Losor HIAEtiam aucto, & inueterato, ut cum quid agitur ex odio inueterato.
Iiosne proposito, qua vel At a nolente vel a
MBUMproposito,praeter uoi mratem agentis, qua nempe causam aliquam λλι ιο im agente, crquae fit ex ignorantia. Actio ex ignorantia iuris generalis, quaerantum excusatin infantibus,item in furiosis. Actio ex ignorantia iuris specialis , excusat tantum in iis qui habent causam probabilem ad nesciendum. Amo ex ignorantia secti eaque I. proprie tari,
Achio ex facti ignorantia totali, cum quis factum plane nescit. nec quoad esse, nec quoad circumstantia est Iadi. Ignorantia facti to
talis proprii, quae est vel in plane infantibus, vel in plane furiosis. Ignorantia facti alieni,
cum quis nempe ignorat quid alius egerit circa illam rem. Ignorantia facti particulam s,quq etiam dicitur actio exerrare, cain quis factum quidem scit, sed . . qualitate & circumstantiis facti non recte rudicat. Ignoraui facti ιmproprie icta, siue ignorantia
aetersit4 ebrietate,aut alus modis. Actio contra volum atem, siue coacta per vim ex-ιemam , cus eruis resistere non valet.
Vt cum quis vi truditur a fortiore ad alterum trudendum; Cum vi alicui vinum infunditur ut inebrietur. Actio bona astute dic a Actio bona propter etreomstantias certas dicta, quae eractio decens decora, et gans, dicitur. Amo mala abstare. Amo mala propter circumstiami , De induora. Adtio caesphora,qua nec bona, nec mala s. ALLopublica.
tum sextra agentem. Obiectum externum primum. Res. Res animatae. Res inanimatae, circa
quas agitur. Res mobilis. Res mobilis generalis, ut quando quid agitur cirCa pccuniam Mopes. Res mobilis specialis, ut lunt reliqua instrumenta externa, quae in specialibus virtutibus traduntur. Res immo Silis, circa quam aliquid agitur. resna circa quam agitur. Persona circa quam agit ursecundario dicta , nete persona nostra propria, ta in si s Ethice agimus. Per sina ctrea quam agitur,emprie dicta, siue perbona diuersa a nobis ipsis, uepyoximus noster, cui propter natura ιMuaenem obtigamur.
Persena mea. Persona Axus mastatini. 'rsonamus muhebris.
P μnagenerati vinculo communis natura D n. tum nobis comuncta. ρει sena specta 6 vincati coniuncta.
Persena mi ei no vinculo eomuncta. Perseua in orno mutuo proZinquitaras conducta. Persena coniuncta 8 opinquitate pra mario aetas, nempe tognatione.
Persena coniunctipropinquitateproprie di I sis
Huc ergo pertinet titulus cognatorum it legitimorum; ut inter illium & patrona n tu ratem, siue nothum, inter fiatres, siue sorori gnothas liue spurias. Persena nobis comu Ia propinquitate letitima rotati. Totalem propinquitatem voco, Cum P rsonae respectu utriusque parentes sunt propinquae,ut germani fiatres bc sorores, quae habent
via vin patrem, Nunam eandemque Matre in . Linea cognationis totalis. In cognatione enim consideratur vel linea, vel gradus. Line litarie considerara. Linea recta. Lineae rectaepropinqui indeterminate consideriti, vel atram uri mare=πI. Lineae rectae propio rei tam paterni, quam materi nisuperiores. Propinqui seu periores propiores, ut sunt pater, mater,auus,auia: nam hi ram nes in Ethicis stabunum titulum post uni referti. PropinquιIupe tores remet res, nempe proauus, proauia, abavus, abaula, atauub, atauia, tritavia, minuus. His superiores simplicite cdicuntur malores, vel etiam trita ut Pacer, tri-taui auus. tritaui proauus M sic deinceps. Ergo hic pote it iubiitulus constitui i aures nempe qui sumsupra tralauum. Linea recta stropinquι Inferiores, qui communi
Liberampiores filius silia, nepos neptis.
Liberi remotiores , ut sunt ProncpO, PIODC-ptis, abnepos abneptis, at nepos a neptir, tri nepos crineptis. His inferiores limpliciterdicutiat Minores, vel irinepotis illius, trinc potis. nepos,irin croti, pronepos. Itaque subtitulus h ic constitui poteti, tra nores, liu , Nepotesne
17쪽
Patruus, Amita paterna , siue patris soror. Patruus magnus,sive aut frater. Amita magna, siue aut soror. Propangui collaterales siveriores remotiores. Patruus maior, siue propatruus , nempe proaui frater. Amita maior,sive proamita. Patruus maximas, siue ahpatruus. Amita maxima siue abamlta.
Propinqui costaterialis superiores materni ciue ex
parte matris. Propinquieogatorioseveriore re ioν es. Amiculus.i e. matris frater. Matertera,i. e. soror matris. Avunculus magnus, siue frater auiae. Matertera magna,siue soror auiae. Pro'nqui co titeraussuperiores malerni remotiores,
Avunculus maior, sue proauunculus. Ma. tertera nator, siue pro matertera. Avunculus maximus, siue Abamiculus. Matertera m ima, siue abinatertera. propinqui cottiterases infriores. Propinqui inferiores coluterales propiores. Filius ex fratre vel sorore. Nepos ex fratre vel sorore. 'opinqui inferiores conurales remotiores. Vsipionepos fratris mei,vel sororis meae. Abia nepos fratris mei,vel sororis meae. Hactenus linea cog raonis solanes' reata i linea cognatIonisl mιa comparate, sic nempe, - Δ.nea recta adcomteralem comparetur.
Comparatio linearum aequalium. Compa ratio linearum inaequalium.
Tautum etiam detinea ,sequunturtra M. C ractus in linea recta. G radus in linea collaterali. Gradus vicini. Gradus remotiores. Graiaduum computatio.
Hactous de cognatione proprie dicta totalis νά- αν cognatio pantalis. Cognatio partiatas in sinea recta. Cognatio panulis inlinea recta superior, vivitricus,vitrici pater,vitrici auus,5 c. Nouerca,
Pantalu coguatio linea rectae inferioris. Priui. gnus. Priuigna. Nepos ex priuigno, Vel priuigna,&sic deinceps.
Partialis cognatio linea conteraia qualis. Frater uterinus, Eror uterina. Partialis cognatis linea costiuria superioris,tam
Tantum de eo nationeno'rie dicta: cognatio improprie dicta est a finitas. Assinis. Assinitatis grais dus. Amnitas propior. ΑUnitas remotior.
Tantum depersona vinculo cognationis comania sequior exsona comtincta vinculo ιnsti uti, vel
Persons coniuncta vimul pacti generalis. Prason perior honore atu, condIιι M. Persona Iar siue qualis. Persona inferior. Pe sua nota nobis. Persona gnota nobis. P. ,suaptibtica.
Pe sona amita. Persona mimica. Hostis. Seqoiturpe sona emeνno vinculo nobis conructa. resona eouι unc a nobis loco. RUoua coniuncta mis loco nasurabit sym P
Persona nobis coniuncta loco non nasurali ue vi ventitio. . Persona domest ica cum qua vivimus,nem pe in una domo. Contubernalis. Peregrina persona. 'sona coniuncta nobis tempore. Persona aequalis nobis aetate. Persona sentia r nobis. Perlona nobis iunior. Persona comisnea, siue quae eodem tempore nobiscum vivit. persona quae ante nos vixit. Persona quae . post nos vivet. Sic de persona visa: Persona mortua. Mortu
Sic de pri a separatim stinata: persona eo
Him confiderata. Patria tota. Maiores qui ante nos vixerunt, etiamsi nos sanguine non attigerint. Illi omnes qui post nos vivent, etiamsi non ex nobis nascantur. Promiscuum vulgus. Homines,
siue personae selectiores. Huc queri obiecto Isio externo, quod PERS N A dicitur: si qui arsubiectum enemam,
Locus publicus, Locus publicus communis. Locus publicus solennis.priuilegiatus, sacrosanctus. Locus priuatus. Locus domesticus, siue Domi. Locus peregrinus, siue peregre. Locus peregrinus propior. Locus per
se de isto εἶ restas Tempuri Tempus praesens. Tempus praeteritum, siue olim. siue vetusta tempora. Vetustas. tem pus valde remotum, siue antiquissima secula. Vetuitum .
18쪽
PRILos PI Vetustiim tempus propius siue tempus maiorum nostrorum. Tempus futurum. Tempus in peopinquo futurum. Tempus longe adhuc abiens. Tempora extrema. Tempus sacrum, siue festum.Tempus liberum. Tempus nece Diarium. Tempus opportunum. Tempus importunum Sic di obiecto externo primo: sequituν Obiectam externum ortum a primo, id est, status rerum, qui includιι per senas, ιempora se loca; item oeculum: aram idem hae saepe significam Laιints. Status bonus. Status malus. Status antiquus. Status nouus. Status domesticus, siue internus. Status externus, siue peregrinus. Hacusque prima classὰ locorum Bhicreum.
Ontinens titulos Ethicae, de virtute & vitio in genere.
auuntur medra a finem darentia; nrtus moratis.
Vistin moralis primario dicia, qua se Bonim, nobilis, Hone . Vir bonus,Probus, Honestus.
Propobitam bonum. Proposivi boni executio.. Hirtutu formati,nempe med eram, vemedium
κινIutueausa larenter producentes. Indoles se Iusa. Te eramentum corporis virtuosim. Constientia hominis monens de virtutis acti
repta virtutum raramque instit tro.
Usuefactio ad virtutem sue eo uetudo bona. Consuetudo publica. Consuetudo pri
Obseruario se experientia virtuos Conatus declinandi extrema, siue fuga e
. Exercitia virtutum. Exempla iana. Exempla priuata. Exempla publica. Exemplorum imitatio. Praeclarorum virorum admiratio de aemulatio. Conuersatio cum bonis, dc decimatio conuersa. tionis maloaura. Vitatio occasionis peccan-
Fuis cause virtutis sciens prodacens: Iesias ν
Lex proprie dicia, in qua sectanda tum istinctio, tumfunctio. Lex Dei senaturae. Notitiae naturales omnium hominum me tibus insculptae, de discrimine honesti de turpis. Hominis cogitationes sese mutuo accusantes,&incusantes, ortae ex notitiis naturalibus, siue lege naturae , quae noliIta dicuntur, item obseruatio interna consci
Ogis functiosecundario directa. 'Confirmatio legis Interpretatio legis, Ggis sunmo inae ecta. Legum mutatio. Legum abrogatio & derogatio. LM improprie dicta. Mandata & iussa siue psaeseripta, siue ordinationes bonae,& ad virtutem conduc lates. Permissones, eum aliquid ri pramittitur quι dia minute aciat.
Admoni Iones ad virtutem. Parere admonitionibus.
Inuitationes & illecebrae ad virtutem, quae tacite vel aperte nobis praebentur. Susis mistus in habitu considerata: seges νωνιαι in actu confidi rata uescia virastis. Actio virtuosa, siue ossicium virtutis. Actio virtuosa pr rario dicta. Actionis virtuosae partes. Alacriter incia pere. Sedulo continuare. Decenter & finire. Actio libera, de sine lucta. . Actio virtutis cum lucta. Actio aperta. Actio occulta. Achio directa. Actio virtutis reflexa, cum nempe vel ex malo bonum elicitur, vel etiam bonum collapsum restauratur, quae dicitur Reformam Ec M
Actio virtutis simplex,cum fit aliquid boni simpliciter. Ehio virtutis geminata ; cum ex bono fit melius. Actio virtutis secundario dicta,quae est cinsatio siue omi1sio omittendorum.
19쪽
veste virtute primario dictar mixtus sui bom si ciscondarta dista dicitur DECORVM Decorum in habitu. Decorum in actu. l lo-mo decorus. Fuit virtutis tam gratiara latranstituito, ta lava
Vitium morab primario ErcIum , siue Improbitas. Imbonestas.Homo vitiosus natus. Vitis partes. Malum propositum. Mali propositi executio. V. tium inex ess . Vitium iu defcIM. Vitium at rium cst meruissem. Vitium occastum se fucatum specie virtutu. k, tum Gazim, Me ictio visiosa. Aio Whiosa rimario Liaa ,sime commissis τι- iii nem 4 I ritum commissum. . D. MI.- co mmissumproprie dictam, quod a Dr-
D8baa is doti mali. Scelus.flagitium , nequitia. Nequitia simplex. Nequitia composita, dc malitia extrema Conspirati ad patranda Icelera. Seductio aliorum ad patranda scelera. Homo malitiosus. Homo dissolutus. Nebulo,
Delictum Doras siue culpa. Culpa lata. Culpa leuis. Culpa leuissima. LAZIιo Urisu qua ηιa non Idente me volente, μι istiuum moecalaale fas vis tosa fecundaris iucuJue actio indeco
Vitiam omissionis ue actio vitios improprieῶ-cta,cum ρpotius quies vitiosa cessatio.
Causae vitiorum. Causa vitiorum interna. Mala natura& indoles. Vitiosum temperam . m. Praecepta mala. Mali praeceptores de seductores. Mala consuetudo. Mala consuetudo publica. Mala consuetudo priuata. Causa uuio um externa. Exempla mala.Mala conuersiatio,ii te cum malis. Persuasiones m ire. Irrita merita vitiorum liue Occasio de opportunitas pec audi.
CL Assis III. LOCORVM ETHICORUM,
Coutinens titulo pertinentes ad virtutem Litigentem,sive uniuersalem.
VI R T v et i s druisio secundum species. Virtutum distinctarum siue divisaram
Virrus uiueralissiue dirigens. Vitium uniuem scue, siue omnium vitiorum causa. V.rtus uniuersalis analogieed cya. I xttis uniueVatis analogieeῶEt Molor. Vntus dirigens a lusce διἱ a Iublimior prima, titus disini Nummιs Notitia Dei omnium hominum mentibus impresta. Amor Dei benefactoris. Metus Dei ut vindicis. Ignoranim Dei.Contemptus Dei. Odium Dei. Securitas non morans iram numinis. Profanitas & Atheismus. Volus iurigens analogice Lassutamur, ortaὰ prima.
Amor virtutis honestatisque. Amor boni publici : Odium vitiorum. Odi uni virtutis. Odium boni publici. Praeferre priuatum bono publico. .
t morbor ex vinarepromanaritis. atque a rasterium immortalitatis obonae claraquesema eius i nfamiae. Neglectus & contemptus gloriae. Vacuitas a metu infamiae. Vinus dirigen; analogice dicta infnor, qua dicitur amor rerum inferiorum, oprimo lutam go
rasis. o. Generalis amor creaturarum Dei.
Amor bonorum geniorum, sue angelo rum, instigatium ad honestatem. Odium maloru angelorum, siue geniorum,instigantium
ad vitia. Amor creaturarum corporearum i animatarum. Amor creaturarum corporea Tum animatarum, quatenus sunt vel obiecta
actionis honestae, vel causa impellentes. Amor bestiarum & praecipue earum, quae homini fideles sunt. Odium & laesio bestiarum t
Amoristerialispertinens nempe ad obiectum b nesatis determιnatum os ciale. --εν nostrist . Notitia nostri ipsius Nosse seipsum. Notitia praestantiae nostrae. Notitia praestantiae nostrae , quoad animum. Notitia praestantiae Π strae, quoad corpus. Notitia praestantiae nostrae, quoad ius in creaturas alias, atque adeo in bestias. Notitia imbecillitatis nostrae quoad mentem siue animum. Notitia imbecillitatis nostrae quoad corpus. Notitia imbecillitatis nostrae quoad ius in creaturas mutilatum. Notitia imbecillitatis nostrae, quoad varios casus M pericula, quibus singulis momeutis ex ponimur. Amor nostri licitus o bonω. Amor nostri licitus & bonus, quoad bonum primarium, nempe virtutem. Amor nostri , quoad bonum secundario dictum , siue studium vol P atismiucunditatis. Amor nostri quoad stu
20쪽
PHILOSOPHIdium utilitatis, siue commodi. Metus mali. Metus poenae. Caecus amor sun psus. Caecus
amor sulipsius in vitio, siue indulgentia, qua quis sibi ipsi indulget S blanditur in vitiis. Cae-Cus amor, quo quis nimis studiosus est priuatorum tuorum commoclorum. Odium sui-
ipsius. Laedere seipsum. Sibi ipsi violentas
Studium de beneuolentia erga proXimum. Simulatus amor proximi. Odium proximi. Hactenus virtus ostens analogice icti, qua fuit a sectus bonus dirigens omnes virtutes: sequ/tur ingens vinus perscis icta, qua nempe est ha-λτω constrmatior, praesupponens istos assidius. Viram Hrigens prasicie dicta prima.
Iustitia uniuestis in habitu. Obedientia o mni bus legibus debita, siue conformitas cum omnibus legibus ante enumeratis. Obedientia debita legumlatori. Ius siue obligatio ad leges. Obligatio ad leges publicas. Obliga tio ad leges priuatas, siue ad pacta, quae contrahentes inter se sponte faciunt.
sumimui enim hie ius publieum in altera signifiea
elone, qua luritioniuiti usurpant, ut perspieue raptieat Paeius Disp. r. nempe pio eo, quod pubi ea autoritate principis sancitum est e Ius autem priuatum sumitur pro iure, quod contrahentes sibi psis statuunt rapacto
Suum cuique tribuere secundum ius, vel ublicum , vel priuatum. Iustitia uniuersa -s, siue habitus non noscendi leges, nec parendi , atque adeo inobedientia aduersus omnes leges, siue Contumacia. Iniustitia uni uersalis in actu. Praestatio & executio obligationis Legum, siue Iuris. Iustiam , legitimum. Executio iuris absolute spectata, si ue ἀκυcogi o. Executio iuris accommodata locis, temporibus re perssenis, siue o ----. violatio omnium legum, siue frangere repagula legum. ,Υβυς, siue iniuria uniuersalis, opponens se de industria omnibus legibus, &suum nemini tribuens; sed omnia mala inferens societati humanae.
Subiectiam prudentiae vi H cs, siue res humanae singulares & indiuiduae, atque ob id inconstanter & incertae. Prudentiae humanae imperfectio.
. Prudentia causa efiiens ex natura. Perspicacia, siue omnς, 9 άγχι uia Δι νε- rasiue solertia naturalis. siue recordaiatio S memoria rerum singularium, tam prae teritarum, quam Praesintui . M PRAETICAE . II
Praecepta prudentiae. Experietitia rerum, quae fit domi. Experientia rerum, quae fit soris seu peregrinando. Prudentum virorum exempla imitari & aemulari. Prudentia ingenere confiderara. Imprudentia in genere confiderata. Prudentiae in genere confide Ia pars prior, Pacty magis intel ec ualis. Prudentia enim est virtus mixta ex intellectuali & morali: ideo oportet in ea consid rare distincte partem intellectualem,& partem moralem.
Nosse agenda. Noste res agendas. Nosse perissonas ad actionem concurrentes. Nosse imea in quibus agitur : nosse tempus quo agendum eis.
Nosse agenda simplicis, atque adeo posse explica
re rem agendamsimplicem. Noli e praeterita. Nosse & explicare praesentia. Explicare & prospicere futura. Fanem constituere dc prospicere rectum. Media pro sine acquirendo inuenire. Nose ag/nda complexa; id est, includentia quae Ilionιm comunciam, ita sit,uel non sit. Agenda probare. Agenda improbare. Mgenda disponere dc ordinare. Comparare nosse, seu comparationem instituere,er habere delecIum inter alenda. Discernere bona a malis, siue delectus inter bona & mala. Delectus inter mala minora tamaiora. Delectus inter certata incerta. Dele ctum habere tempore libero. Delectum habere tempore necessario. Hactenus pars muΣ prudentia generat se sequitur intrissecrario pars prudentiae specialis iquam diuidimus inconsultricem &diiudica
Confiixis udentia. Naturalis dexteritas in consiliis. Naturalis stupor in consiliis. Imprudentia in con siliis. Consiliris prudentia primario dicta, qua in in inueniendis consiliis. Consistrix prudentia primario dicta prima, ν quam consiliapro nobisi is inuemmus. Obis Dum consitit, siue res quasib consistationem es consilium cadunt. Consiliumno inquisitione.
Consilii ambitua vox est i nam interdum smisi. eat in iustionem eius,quod agendum est, ut eum diem Consilium opere r interdum inuentionem&aeterm . Nationem eius, quod agendum est, ut eum dico i Conlulium dare. tr