장음표시 사용
231쪽
NOVA INVENTA. ARTIFICES NOBILES.
Ab an. I 669. & seu uentibus Linea Meridiana ducta in Galliis per Accademicos Parisienses , incredibili diligentia: A tque iterato labore an .17 o. a gradu latitudinis o. ad q8. fere per Cassinum et Vide Acta Accad. Par. adan. ITOO. O ad III 8. Calculus Disserentialis,ac Integralis inter inventa Mathematica huius saeculi nobiliora . Cum au. I 6 l. priama Calculi DFerentialis specimina vulgaverit Leibnietius, nemo inventionis gloriam ei dentavit, donec post integrum novennium primus Ioannes
allisius, quenc Anglia fecuta est ,
νeliquo Orbemthematico repugnante, inventionem Nevitono vindicavit et
quod his Anabsim Infinitesimalem, seu Methodum Fluxionum , idest rem invenisset: esto alter de altero nesciret. Societas Regia Londinensis, quae Epistolas,Chartasque de Authore huius Inventi conquiri , examinari , vulgari iusserat, abstinuit a definienda hac celebri,& dissicili controversia.
Vide Bruckerum Tom. IV. p. 379. rentiae , Senis, ac Neapoli sint constructa . In Qit. Clem. XL p. IOIAn. I7oq. Edita est Optica 23 γευ- toniana , in qua ideam exhibuit Te .lescopii representantis obiecta ex reflexione speculi concavi in fundo I ubi , quod inventum utilissimum a DMolineux,& aliis perfectum est: Nam Hadleius huiusmodi Telescopio pedum s in observationibus Astronomicis Satellitum Jovis, Saturni, eiusque Anuli paria praestitit cum Hugeniano centum , & viginti trium, pedum . mosus in Dioptr. C. 6. Probi. 33 An. IIIo. Accademiae Montis Pessulani per D.Bon oblata Tibi alia , &Chirothecae ex Serico Araneorum Examine per Accad. Paris. D. Rea-
eamdem eum Calculo D erentiali jam l mur demandato inventum est , quod
23 q. annuis vermibus opus sit ad
libram vulgaris Serici ex Bombycibus conficiendam , sed araneis grandioribus sya 96. ad libram Serici ex
iisdem r quare valor erit exinde aqvicibus maior Serico Bombycum :Caeterum Opus esse 663 32. araneis communibus separatim sendis , quo nomine expensae crescerente Vide Act. Acca d. Paris. ad M. IIIo. I 8 Memoir. de Treveu X an. I7q9. , ubi iterata utilius tentamina. Machinae Electricae hoc Seculo e bris.
An. ITo3. Blanchinus , Maraldo Socio, Romae in Templo S. Mariae Angelorum Meridianam Lineam palmis a s. protentam ducit, exactissimum opus omnium ejus generis, quae
praesertim Venetiis , Bononiae, Flo- a Cum ad Innoc. XII. plures & Episcopi, Re Mathematici literas dedi sisent cum dubitationibus de Kalendario Gregoriano, ad faciliorem rei elucidationem sub Clem XI. Linea Meridiana ducta , quae intercepta latis segmentis Marmoreis in pavimento defixis , duodenis Zodiaci Signis divisa, &Poli gradibus,an ullo motu gradientem Solem repraesentaret ac Soli ,Lunae, siderumque Motus metiretur,ad probe noscendum, servandamque rectam rartionem Christiani Paschatis.Delectum vero id loei spatium,tot saeculorum diu tUrnitate confirmatum,atque altissimis nixum mndamentis, ne desidestis soli mutationibus obnoxium esset, quibus Lineae alibi constitutae mensuraS pristi a n dies allebant Auctorum operam . Loc cit
232쪽
sΕΡTIMAE AETATIS TABULA XXXVIII.
URBIUM NATALES , ET ALIA ARCHITECT.OPERA ILLUSTRIA .
' SAECULUM CHR. I. II. III. IV. V. VI. Caesarea Philippi ad sontes Jordanis condita a 2.
Colonia A grippina Germanici Caesaris opus I .
Ratis bona olim Imbripolis 3 a. Portus Romanus ad Ostia Tyberis a Claudio Caesare q2. Fossa Corbulonis inter Rhenum , & Mosam q7. Hoc est Canalis 2 R enoderivatus per Corbulonem spatio 23. m. pass. Mose congrediens ad Crimpam
pagum. Ortet. adsieul. Traianopolis altera in Phrygia, II. altera in Thracia sub Traiano . Aban. t Hadrianus instaurat Hierusalem,&Chr. de suo nomine Riliani appellat. *φ l Ponte pland admirando Traianu '' Danubium iungit, cuius adhuc ma
nent nomen , & vestigia . Murus dividens Scotiam a reliqua Britannia per goooo. passus ab Hadriano ductus. Hadriani apud Tiburtes Villa , cuius adhuc rudera miramur. In ea prinvinciarum , & locorum celeberrima nomina inscripserat, veluti Lycaeum, Academiam , Canopum , Poecilen , Tempe. Spartianus in Vita.
ad 3oo Brande burgum in Germania a Brenno positum III. Sicambria, quae nunc Ilungarorum Buda conditur 23 q.
Philippopolis a Philippis Imper.
Bosra in Arabia ab iisdem instaurata 24s.Firmus Tyran.domum e quadratis vitris bitumine , & aliis medicamentis insertis habuisse scribitur a Vopisco. Aurelia in Gallia abAureliano 273 Severi Uallum inter Scotiam , &reliquam Britanniam et o 7. A Bodotria ad Glottae aestuaria per I 32. m. passi. , ubi antea Agricola provinciam finire decreverat. Buchanan.
Bygantium a Severo excisum , a Constantino Magno instauratur , ac nova Roma , ct Constantinopolis dicitur. Basilea sub Valentiniano II. ex Augustae Rauracorum reliquiis 37q. Templum Antiochenum nobilissimum , Dominica Aurea dictum anno 3a 8. inchoatum AEqI.dedicatum. Ferraria a vico Ferraiola, & FODia, quae in Padusam ducebat, ubi Forum Arii, maenibus cingi caepta Φ33. Venetae regionis incolae , Attila Galliam Cisalpinam impune vastante, in paludes Adriatici sinus confugientes , nobilissimae Urbis Venetiarum
fundamenta locant q32. Aelii iussu , tertius e cespite murus excitatur ad excludendos Scotos, Pictosque a reliqua Britannia . Lesuus, Buchanan.
Antiochia a Iustiniano instaurata saecul. Theopolis appellatur sas. Gnesta in vi. 'Polonia a Lecho Croata condita syo.'Ab an Victoria civitas in Hispania a Leo- Chr. vigildo 38o. Ferraria munita 1 Smaragdo Exarcho F8y. I heodelapius Dux sub initium saeculi ponte simul , & aquaeductu plan mirabili Spoleti duos montes iungit. Campellus Hist. Spolet. Templum S. Sophiae celeberrimum Constantinopoli Iustinianus erigit , eique trecenta sexaginta quinque se, urbia pro dote assignat , ac mille Clericos constituit, qui rem divinam
233쪽
URBIUM NATALES, ET ALIA ARCHITECTURAE OPERA ILLUSTRIA.
SAECULUM CHRNII. VIII. IX. X. XI. XII.
Urbs Sangallensis in Helvetia conditur 62Ο. Ferraria amplificata 2 Rom.Pontifice Vitaliano 637. Ferraria in oppositam Padi ripam translata 673. Pampilona per Regem Bambam 67q. Praga in Bohemia incipit aedificari 686. R Cr covia in Polonia. Templum ea aetate nobilissimum , nunc vix mediocribus comparandum D. Joanni Baptistie 1 Τheodosin da Langobardorum Regina Modoetiae
lanum Ddacobi Templum ingentibus sumptibus aedificat 882. Zamora in Hispania ab eodem condita 8 o. Canos a Castrum in Amilia celebre conditum ab Attone , sive Actio Mathildis Comitis proavo sub initium
saeculi. Floren. Calecutum apud Indos initio saeculi a Saracenis, Monachium Bavariae Ducum Sedes sub Othone I. Magde- burgum rogante AEdilha Imperatrice 9so. Hala in Saxonia 98I.Cairum prope veterem Memphim a Johar Saraceno 968. aedificantur. Nonantulae , & Farfae Monasteriis nihil hoc aevo in Italia magnificentius. Celeberrimum S. Marci Templum Venetiis inclinante saeculo plurium a Graecia Architectorum Opera inchoatur .
ovet ensis civitas in Hispania 76o.. Viterbium a Luit prando Langobardorum Rege, vel aedificatur, vel .lsaltem moenibus cingitur . Casinense Monasterium a Petro Inace 72Ο. coeptum instaurari, ad eam lamplitudinem , & opes eXcrescit, quibus postea floruit. Pons super Rhenum Caroli M. opus decennale . Templum D. Petri in Coelo aureo
a Luit prando Ticini conditum , Nopulentissimis auctum donariis , in quo D. Augustini corpus collocavit Troia in Apulia a Bubagno, seu
Bolano Graeco aedificatur Io 22. Scaphusiana urbs apud Helveticos conditur Io 3. Plura , teste Glabro , instaurantur, plura conduntur nova per Europam Templa a Pisani Basilicam egregiam e Siciliensibus manubiis e Xtruunt ΙΟΙΣ. Pisanorum exemplo eXcitantur Etrusci, & Florentiae S. Miniatis in Monte Io Iet. Lucae S. Martini Iem plum Io 6 I. aedificatur. Dresda ab Albim 8o8. Aqui ranum 8o9.per Carolum Magnum conditae. Florentia per eumdem instauratur , opus praecipue urgente Guillel- 'Imo Achai Scolorum Regis fratre .
Nobile Templum a Pippino Car li Magni filio Veronae D. Zenoni Episcopo erigitur, quod integrum adhuc
Alphonius III. Magnus Compostel- Galilium in Lusitania D 23.ROstochium I I s. Berlinum II 62. Alexandria a palea dicta II 68. Mediolanum, Cremona, Placentia, ab ZEnobardo excita , brevi feliciust resurgunt II 68.
234쪽
URBIUM NATALES, ET ALIA ARCHITECTURAE
SAECULUM CHR. XIII. XIV. XV. XVI. XVII.
Templum maximum B.Virgini Lutetiae sacrum, quod Robertus Cenalis lib. 2. Hsor. Ephesino Dianae praeferre non dubitavit, inchoatur ab Episcopo Mauritio de Sully . Nunc multis per Europam posthabetur. Strausbinga in Ba varia , Stokolimum in Suecia Iass. Bilbaum in Hispania conditur I3OO. Templum Ambiani maximum, GaIliae totius nitidissimum Iaao. circiter inchoatur I 27o. absolvitur. Gallia christian. Pons Londinensis mirabilis sub Joanne Angliae Rege. Turris Cremonensis Italicarum maxima perficitur a Cuelphis Iaso. Urbevetanum Iemplum opere semigothico , sed plane nobilissimum ,
& illo aevo admirabile I 29 . Navale Venetum toti Europae mirabile I 3oq. inchoatur. Mexicum urbs Americae Septen
niensium celeberrimus a Petro Lusitano coquitur. Ulnaae Templum totius Germaniae maximum coepit aedificari 1377. perficiendum post annos IOO.
Anno I 386. Templum Cathediale Mediolanensium , quo nihil habet Gothica Architectura nobilius, sed post immensos planε sumptus nondum absolutum . Templum Cathedrale Hispalense magnificentissimum nobilissimi Capituli sumptibus coepit aedificari 16OI. Florentini egregiis operibus Urbem suam exornant. Hinc illi speci sum Pulchrae cognomentum inditum. Florentiae S. Mariae deFlore tholus primus erigitur a Brunellesco Statuario , & Architecto praenobili I q6. Ex eo plurimum profecit Bonarota Vaticanum erecturus.
Carthusia Ticinensis a Galeatio Sfortia magnificentissime condita.
Lima in Peruvia I 33 s. a PiZZaro . saeculo Anne burgum in Misnia is 6 r. id Vi Agra Mogolensis Imperii Metropolis a Rege Aeabar, & Palnia nova a Venetis conduntur I sy. Venetiis absolvuntur Areae Marcianae porticus, quibus nil persectius habere dicitur Architectura. Ibidem Pons Rivi alti marmoreugoperis omnino mirabilis . Τemplum ,& Monasterium D.Laurentii in Escuriali a Philippo II. conditur.Sacellum materia, & opere spectandum in primis Florentiae, in quo Magnorum Ducum sepulchra. Arx Casalensis in Italia, Philippo- Sateuuburgum in Germania excitantur. lΡlures ab Hispanis in America , a 'eii '' Lusitanis in Brasilia , a Batavis in in- ,so'sulis Orientalis Oceani conduntur ad arcio
Amstelodamum, Londinum, Taurinum , Parisiit exornantur. Fossa, seu Canalis inter Atacem , & Garumnam per Ludovicum XIV.
Celebrantur Invalidorum militum aedes Parisiis, Hospitium Pauperum Genuae, D. Pauli Templum Londini, Praetorium vulgo Statbos Amstelod.
235쪽
URBIUM NATALES , ET ALIA ARCHITECTURAE
Uessaliae immensis sumptibus a Ludov. XIV.ad Regias delicias conditae. generis, partim inchoata , partim perfecta , antiquorum Caularum magnificentia , potentiaque digna. Pragae pons admirandus superΜol-davam pridem constructus , ingentibus Sanctorum complurium Simulacris recens exornatus. Wrati flaviae
Templum SS. J. Nomini dicatum , vix ulli totius Germaniae secundum . Templum item magnificum S. Philippo Nerio Beneventi a fundamentis extructum a Benedicto XIII.Viennae Pyramis ex marmore altitudine 66. pedum in honorem SS. Trinitatis erecta a Leopoldo Imperat. Ρarisiis statua Ludovici Xl V. ex aere 8oo OO. pondo , egregio opere. Plures , & nobiles arces demoliti
sunt hostes in bello , & ipsi Domini
ex conditionibus pacis. Vetus Herculanum prope Neapolim per plura saecula obrutum, nuper detectum , in eoque insignia Antiquitatis rudera inventat picturae praesertim in parietibus optime delineatae , di tam vividis expressae coloribus acsi recens depictae essent. No-
l vae AEdes, S Villa Regia magnifice
t extructa , & ornata . ad 168 a facta est vita haec Navibus a arbonam , ubi Aiax Fluv. sub urbem Prcatorum compendio r Opus insigne ap- .Fra Τolosa, e Narbona vettat oloalitae ex Gallico ) risiede un Colle; da, Puno de' quali metiesse nella Garon
Arcis paranda munimenta Io aureor.
Mill.Clem.XI.largitur. In Vitap.3o a. Europa fere omnis, sed praecipue Gallia , Germania , & maxime Flandria novis Munitionibus , Propugnaculis , Arcibus aucta juxta Methodos recentiores; quas vide in Institutione Anonymi Abb. Deidier) ed. Am-stelod. an. I 734 sub Titulo : Le Pemfait. Ingenteur Frangois , ubi exhibet
Omnem artem muniendi secundum triplicem methodum Com. de Uau-ban, Errardi , Sardy , Equitis de Ville, Eq. de S.Juliano, Maroloisy, Bombelli, Blondelli, Comi de Ρagan , Colehorny, Schei teri, Sturmy,
S aliorum Anonymorum. 'Petrus Alex. Moscorum Imperator Peterburgum condit I7o3. Album mare mari Balthico committere aggressus morte intercipitur. Ab eodem excavati Canales , atque Alvei amplissimi, ductique ab I vano-gorio lacu ad Flumen IIppam ; a Tuertia ad Selinam i aliaque eiusdem a) Eodem XVII. Saec. ab an. I 666. Mediterranei sinu in Oecitania prope 'Tholofanam , in Oceanum magno Mpellat m est: Π Canale di Linguadoea delia Natura Tom.V. p. 38 O seq.ed. Dcui M. Riquet diviso tirar due Canalina , e quindi nelPOceano , Paltro ne
che bastame per i due Canali. Dalle Mdotio di cinque , e pia leghe una Moldi quadrati, la quale scompartita per
tua mente un seno d acqua eccedenteni rsi contro te siccita fece scavare prener in pronio pia di 6ooooo pertiche
236쪽
sEPTIMAE AETATIS TABULA XXXIX.
ARCHITECTI NOBILES, ARCHITECTURAE ROMANAE VICES. SAECULUM CHR.I. II. III. IV. V. VI.
procul dubio, qui eos ad ambitum so milliarium extendunt. Minutol. in Antiquit: man.
Augustus moriens gloriatur , se Romam lateritiam invenisse, marmoream relinquere . Architecturam hoc aevo maiestate, & soliditate nobilissimam floruisi se docent multa antiquitatis peritis notissima , inter quae Aquae Claudiae , & Anienis novae ductus inchoati a Caligula , 1 Claudio absoluti. Theatrum Marcelli, cuius extant in Sabellorum palatio reliquiae. Amphiteatrum,uulgo Colossarum. Templi pacis i Vespasiano conditi reliquiae . Appollodorus , pontis per Τraianum Danubio impositi, Architectus,
ut rem Fabretius in Syntagm. ad Column. Trajani Troianum redarguens , qui Lacero Architecto pariter nobili hane laudem tribuit. i
cherrimis aedificiis ornavit, quae amtem , & magnificentiam vel e ruinis ostentant; sed cum studiosius his nomen suum inscriberet, dictus est Hemba parietaria. Sepulchro Hadriani superba moles imposita ab Antonino Pio, artis tum florentis excellentiam abunde docet.
Saecul. III. Ab ans Chraad 3oo Septimius Severus , & Alexander item Severus, pedes Romae labentes instaurant ad hermae Antonini Caracallar, &Diocletiani magnificentiam florentis adhuc Architecturae; sed Gallieni verius, ut bene notat Fabretius, quam Caracallae Circus extra portamCapenam , labentis infelicitatem docent . Aurelianus Urbem muris validioribus, & amplioribns munit, sed errant Nova aedificia sub Constantino ex veterum partibus aedificari coepta, utque t ex eiusdem Arcu , & Basilicis ab eo conditis . Hinc in Christianorum Templis nonnulla marmora Ethnicorum mysteriis sculpta spectantur a
Templa in Crucis formam aeclisca ta , post Crucem Constantino ostens am . Auro opulenta huius aevi aedificia , ut ex D. Hieronymo constat, sed minus solide aedificata ad nos
Agnoscuntur tamen,tum in Basilica Liberiana , tum in Templo SS. Joannis,& Pauli, & in Basilica Sessoriana quaedam antiquitatis vestigia.
Alarici Gothorum Regis metu Romam novis moenibus circumdat PIO norius Imper. qO3. Sepulchrum, sive Moles Hadriani, tanquam turris, moenibus adiunctum primo Gothico bello, ut liquere videtur ex Procopio. Basilica Liberiana, magna ex parte I Sixto III. instaurata , & ornata musi vis picturis . AEdes S. Sabillae a Petro Episcopo Illyrico condita, bixto sedente, ut Anastasius tradit, Architecturam huius aevi adhuc spectandam nobis exhibent. Moles Hadriani habitatur 1 Theodorico , hinc aliquando Theodorie
Domus appellata. ThcOdoricus quasdam moenium parteS EX marmorum crustis, & sili ce instaurat.
237쪽
ARCHITECTI NOB.,ARCHITECTUR .ROM.VICES.
SAECULUM CHRIII. UlII. IX. X. XI.
Quamvis magnificis Theodorici operibus antiqua aedificiorum miracula stiperata scripserit Cassiodorus,
A Narsete prilis , mox a Belisario, post Urbem a Tot ita incendio deformatam , instaurata e tophis , coementis , lapidibus, S lateribus moenia. Architectura Gothica a Gothis inventa, veteti neque soliditate, neque elegentia comparanda . Laterum officinas post Barbarorum devastationem in Urbe abolitas opinatur Ciam pinus in Vetust.Monum. Itaque plerumque hoc aevo aedificatum est ex tophis, silicibus, & marmorum crustis.
Bonifacius IV. sive vetustis instaurandis, sive novis excitandis aedificiis inclaruit . Templum S. Venantii in Regione Montium prope Lateran. Ridem a Joanne IV. inchoatum, a Theodoro perfectum est . Templum S. Georgii in Velabro ILeone II. instauratum traditur . Gregorius III.reficit Urbis muros. Templum S S. Petri, & Marcellini nova molitione erigit. Carolo Magno regnante , visa est reflorescere Architectura , & eum
aedificandi modum tenere, quem,Gallieno imperante , usurparant Archi-lccti. Clampinas loc. cit. Hadrianus I. muros Urbis magnis impensis reficit, vetera plura aedificia restaurat, no Ua condit. Idem Confessionem,ut aiunt, D. Petri, totam solido auro, Altare autem
illi impositum , & parietes de Xtra ,
ad so. AEdificandi laude hoc iaculo inclaruere SS. Pontifices Leo III. Paschalis I. Leo IV. A Leone III. praeter alia , instaurata a fundamentis Ecclesia SS. Vincentii, & Anastasii ad Aquas Salvias. Superest eiusdem opus Arcus ingens in Ride D. Pauli , magnis columnis impositus. In Templo S. Praxedis a Paschali I. refecto spectatur adhuc sacellum D. Zenoni dicatum, ubi servatur pars columnae, ad quam Christus flagellandus fertur alligatus . Urbs Leonina Romanae appendix a Leone IV. condita est . Decimum hoc , & consequens undecimum iaculum incuriossorum operum memoria defluxere. Ad albertus Etruriae Marchio, qui molem Hadriani tanquam arcem tenebat, Theodoram nobilem , sed fa- RV Q. mosam Romae mulierem in commu-lnionem eiusdem recepit, ex qua primum ipsa, mox & filia Marotia Urbi leges dare propemodum visa est. Ex his ad Pontifices , sed brevi ad Populum transiit Arcis possessio , quae
a Crescentio Nomentano capta , ab eo aliquando est appellata . Hoc aevo solis tophis quadrilateris aedificari coeptum est .
Buschetius Graecus Architectus laudatus a Vasario . Frequentes in Urbe seditiones , &turbae, vix ullum Romanis Pontificibus aedificandi spatium reliquere. Bis praeterea Roma penδ consumpta est flammis , primo sub Leone IX. IO O. fortuito incendio, secundo sub Gregorio VII. io 8 , Roberto Gui- scardo , Henricum III. Caesarem per-
238쪽
:ARCHITECTI NOB.,ARCHITECTUR .ROM.VICES.
SAECULUM CHR.XII. XIII. XIV. XU. XUI.
sequente. Ex eo tempore Roma pluribus in locis vacua facta est aedificiis. Plures hoc aevo in Urbe praecelsae turres, & nobilium aedes, instar amcium munitae, quae non semel Pontificibus perfugium praebuere. Turres hoc etiam aevo , munitasique Domos, sibi Romani Proceres parare solebant. Quamvis iam melior aedificandi ratio alibi in Italia floreret, nondum Romae assurgebat. Vestigia tamen apparent in Turri Campanaria Sessorianae Basilicae , addita a Lucio ΙΙ.eam instaurante . In porticu Basilicae Liberianae, ab Eugenio III. aedificata, quamvis postea a Gregorio XIII. refecta , & denique in Templo S. Salvatoris ad Cu-pellas .
saeeui. Tuccius , Nicolaus Flianus, Mam XIII. chion , Arnulphus, Lupus . Archite- Ab an. illustres.
Rudis adhuc, sed solidior huius
aevi Architectura ex his , quae Romae supersunt, iure censetur. Iurris, quae Comitum nuncupatur in Suburra , ab Innocentio III. Tum
ris Militiarum in Quirinali iugo a
Gregorio IX. extructae. S. Urbani Templum in Regione Montium, sub Urbano IV.aedificatum. Supersunt ad S. Sabinam vestigia aedium ab Honorio IV.conditarum.
Andreas organa, Calendarius,B nus Prothus S. Marci Architecti. Pontificibus Rom. Avenione sedentibus, vetusta Romae aedificia passim ruunt, ut in Epist.testatur Petrarcha. Noles marmorea in .sside Lateranensi Urbani V. iussit imponitur Altari , in quo servantur Ss. Ρtiri, &Pauli Capita . Post Pontificum in Urbem reditum , aedes plerumque informes, quales adhuc nonnullae spectantur, ex veterum aedificiorum fragmentis excitantur .
Turris in facie Basilicae Liberianae, iubente Gregorio X l. erigitur. Leo Baptista Albertus,nobilis Florentinus sui saeculi Vitruvius, ct Bru-nellestus pariter Florentinus Architectus .
Nicolaus V. moenibus Vaticanum cingit, Urbem insignibus monumentis illustrat, & Aquae Virginis ductum vetustate collapsum restituit. Palatia Columnensium, Capranicarum , & S. Marci , Templa SS. Augustini, & Hieronymi Dalmatarum melioris oppido , sed nondum defaecatae Architecturae opera , faeculo in
Bramantes, Raphael Urbinas, Bona rota , Fontana , Baroccius vulgo Vignota Architecti nobilissimi. Basilica D. Petri augustissima in Vaticano q8. fere milionum sumptibus nondum absoluta ', Palatium Farnesiorum , Templum item nomini Jesu ab Alexandro Card. Farnesio dicatum , Obelisci a Sixto V. feliciter e erecti, ejusdem Sacellum in Basilica 'Liberiana reflorescentem ad omnium saeculorum invidiam Architecturam
Lateritiam structuram vetustae similem, industria recentiorum restitutam agnoscimus, soliditatem aedificandi vetustae parem adhuc deside-
239쪽
ARCHITECTI NOB. ARCHITECTUR. ROM. UICES.
Martinus Longus, Petrus Berreti. nus, Carolus Madernus, Laurent.Berninus,Borrominus egregii Arellitecti.
Sacellum Burghesianum Pauli V. in Basiliea Liberiana , Ludovisianum adi- S. Ignatii Loyolae Templum, Moles aenea ab Urbano VIII. DD. Petri, RPauli Sepulchro imposita, AEdes Bar-berinae in Quirinali, Fons Ρamphilianus in Area Agonali ab Innocentio X. in dumis, Porticus Areae Vaticanae ab Alexandro Vi I. circumpositae , Opera censentur Architecturae Augustino aevo fere paria. Urbanus VIII. non exiguam Urbis partem novis moenib.,& Arcem S. Angeli novis munitionibus circumdat.
Novi Aqua ductus a Foro Claudii ad Centum Celtas , Curia Innocentiana , AEdes Invalidorum , AEdes Institutionis, ac Disciplinae pauperum Adolescentium per Innocentium XII.
In Templis Farnosiano , & Ludovi- sano Sacella SS. Ignatii, se Aloysii, in cuius conspectu simile aliud sub
Partim huius faeculi finem , par tim initia sequentis illustrant Architecti Nobiles Carolus Fontana, Andreas a Puteo, oppenor , HasDer , Girardonius, Guillanius, Florius &c.
Carolus Fontana Archis: Vaticani Templi M. I 6sq. Librum in Fol.edidit. IlTemplo Vaticano, e sua origine con
gli Edi fiat piii cospicui antichi, e
moderni falli dentro , e mori diesio , con molle regole principalid Architet tura, ed operaZioni curiosissime &e. opera divisa in VII. Libri . me Titulus operis. Comparat Lib. VI Templum Salomoni , Vaticanum , θ' instituto ealculo putat fere aequales expensas babita ratione majoris valoris, quem aurum , ac argentum modo habent. Cap.a .La Somma delle Materie, chesono andate ness e regione ... ascendea cento undici milioni, e cento venti due mila palmi cubi tra gli occulti,
e visibili ; che valutati .... a regolad arte ascendo no at premo di irent asei milioni cento quattordici mila, e se icento cinquanta scudi di Mon. Romana .... Un breve ristretto degi ialtri Materiali in ornato di Cupole , Rilievi, Metalli &c. ascende a die cimilioni , e ollocento mila Cinque- cento trentatre studi . on de ii preg
an. I 6sq.) ascende alia somnia diqua rantasti milioni, ollocento mila quat trocento novantolio studi di
Mon .Rom.Giuli dieci perstudo. Non sono comprese te spe se de Modelli, e Muri demoliti, ne anche la spe sadet Campanile fatio fare da Urbano VIII, che costo sopra cento mila studi, e studi dodici mila in circa ne costo la demoligione i da qui si piloargui re .... la speia implegata neldisfacimento de muri, come di altrilaVori, non essendovi comprese leprovisioni de' Ministri &c. li pregetodelle Suppellet tili &c.
Picturae, Sculpturae, Architecturae Accademiae a Clem. XI., & Lud vico XIV. Romae institutae . Quamplurimis, & nobilibus omnis generis aedificiis Urbs aucta, atque exornata a Clemente XI, & sequentibus Pontificibus . Vide D. Joannem Baptistam Nolli in nova Topographia Romae. Vide etiam quae de Tholo Templi Vatieani scripsit . U. C.
240쪽
PICTURA, STATUARIA, EARUMQUE ROMAE VICES.
SAECULUM CHR. I. II. III. IV. V. 229
ad Ioo Pauci hujus aevi Pictores , Amulius , Cornelius, Avius Priscus, unus serme Statuarius Zenodorus memorantur , quamvis plures floruisse constet. Spectabantur nuper in.reliquiis Thermarum Titi umbrae quaedam Ueterum M optimarum imaginum, quarum delineationes servat egregius Antiquitatis indagator do: Petrus Bel orius . Vide sis ejus opus de Sepulchris Nasonum a
Quae in Sepulchro Cestii visebantur, minus laudantur . Vide eruditam in bis Dissert. Octavii Falconerii, quem magno rei literariae detrimento immatura mors nobis eripuit.
Quae supersunt in Arcu Titi a naglypha florentissimam hoc aevo Statuariam ostendunt.
Arcus Septimii Severi Statuariam declinantem , sed celebre Caracallae caput in Farne sano Palatio , florentem adhuc videtur ostendere. Urna marmorea in Porticu Basilicae Liberianae , Christianae Religionis mysteriis insignis , hoc saeculo inclinante creditur elaborata.
Hadrianus Imperator venustissime pinxit, atque etiam effigies e cera , ct creta formavit . Dio in Vita . Fragmentum Picturae ex Villa Hadriani,nunc in Musaeo Ducis Parmen- oo sis , magno iudice Carolo Maratio , lj aphaelis Urbin. , vel Annib. Caracii manum reserre videtur. Quae inventa sunt in sepulchro Na-onum picturae I 67q.hoc saeculum re dolent . Pars earum translata est in Alteriorum hortos. V. Fabretius de quaeductibus . Columna Traiani florentem, Antonini deficientem Statuariam ostendit.
M. Aurelii Statua Equestris in Capitol. magni artificis opus . Codices duo, Terentii alter, altersieul.lVirgilii cum pictis fabularum argu III. mentis, huius aevi picturam exhibent in Vaticana Bibliotheca. Constantinus Byzantium immigrans nobiliores secum Pictores , &Statuarios trahit. Pius Christianorum ardor multatum Deorum , tum hominum simulacra delet.
Augustissimae Virginis imago in aedes S Martini in Montibus, tessellis compacta dicitur S. Silvestri iussu.
Arcus Constantino victori erectus, florentem aevo Traiani Statuariam , hoc deficientem ostendit; nam partes ex arcu Traiani sumptae omnino optimete , post Conltantini victoriam stu, ptae , Omnino pessimae apparent.
ad 4oo Imagines musivi operis in arcu Basilicae Liberianae iussu Sixti III. in Ο-daeo Basilicae Paulinae, iubente Leone I. elaboratae, aliaque Romae , &alibi, de quibus copiose , & erudite
Ciam pinus in Veteribus Monum.Rict mrae decrementa demonstrant. Argenteam D. Laurentii Statuam a Sixto III. in eius Ride extra muros locatam refert Anastasius; quare non hoc, sed sequenti saeculo Statuariam omnino defecisse suspicantur eruditi viri. Nobilissimae Statuae, quas ex praeda Romana Gensericus mittebat in Africam, mari haustae periere . Procopius