장음표시 사용
421쪽
cap. 6. l. s. De Antillusit. l. I. lib. 3. lib. 13.
quidem locus Siruela, hodie Cluso ; Morali usto iuxta Cinoria antiquitus Castaon , quod magis probati videtur ex Plinio, &Ptolemaeo.V cum iam postliminio ad stiperiora reuertamur. Idem, quem supra retulimus, Plinius de eisdem Lusitanis equis. Constat in Lusitania circa Oh ip nom oppidum , ct Tagum amnem, equas Fauonio sante obuersas animalem concipere stiritum, idque
partum feri, O gigni 'micissimum ita sed triennisi
vita non excedere. Solinus. In proximis Vr1 ponis equa l. ciuiunt mira foecunditate, nam spirante Thumio vento concipiunt, ct sitienies viros aura in synritu maritantur. Martianus de Olyssipone urbe,&Tago amne agens. In eius quoque confinio equarum forestra, ventis maritantibus inolescite volucres poli
cursus ipso spirante Fauonio. Silius Italicus satis diuersus ab aliis hoc accidere ait apud Vectones, seu Vettones , iidem enim sint populi quicquid dicat eruditissimus Resendius) licet Silius quandoque per simplex t, metri credo causa,quandoque vero per cit, Vectones scribat, ait ergo ille. ias Vetonum alas Balarus probat aequore aperto, Hic adeo Διm ver placidum, fatu siue tepescit, Concubitus seruans tacitos grex prostat equaru Et venerem occultam genitali concipit aura: Sed non multa Aes genera, properatque senectus,
Septivique bis stabulis longil a ducitur aras. sed & idem Silius.
Insignis multa ceru:ce, cr plurimim idem Ludentis per cosia iuba smirabile dieiu)mm erat leuis, ut Zephyri noua mina campis Vectonum eductum genitrix est uderat Hampe bilis.
422쪽
Nobilis. Siti vero sunt Vectones ad Tagum non longe Toleto , qua Turdulos respicit. Lusitanos veteres dictos, hodie Estremadura, ut optime colli gunt Florianus de Ocampo, Barreyrus, & Morales ex illo Plinij. Primi in Ora Bastali iuxta eos, quo Acentur orine istin recedentes Mentesani, in tam , ct ad Tagum Carpetani, iuxta eos Vaccaei, δε-ctones, ct Celtiberi, de altero eiusdem. Gentes Ceiatici, Barduli, ct circa Tagum Mettones ; aliisque Caes ris, Strabonis, & aliorum; nec non Lucani nostri, qui eos iuxta Celtiberos posuit, leuesque a velocitate forsitan equorum appellauit. Vectonesique leues profug ue agente petusta Galbrum, Celta misicentes nomen Iberis licet contrarium videatur sensisse Prudenti . Nunc locus Emerita est tumulo Clara colonia V Eloniae, suam memorabilis Amnis Ana
Quod tamen nihil negotij faciet:dicendum enim Prudenti; tempore, id est Arcadii, de Honorit,
Turdulorum Prouinciam, in qua tempore Sir bonis, id est Tiberii sita erat Emerita, diminu- Vettonum vero auctam, ut est mutationi onoxius Prouinciarum,ac regnorum situs multis de causis, quas eleganter suo more retulit Plinius, breuiter Strabo.In suas praefecturas Casar se ιυ curatore. mittit, alias aliter regiones di ibuens. quam mutationem praecipue in Hispania accidissile docet Plinius, citerioris inquit) Hi ania,sicut plurium Prouinciarum vetus forma aliquantum
Barr. In sua Chorogr. M.L7. c. I 3.
Caesi. i. de bello ciuili. Irab.L . lib. .
423쪽
mutata est.V erum huic sentcntiae de Lusianarum equarum statura subscripsere ex recentioribus, ac nostris Florianus de Ocampo non uno in loco,ac Ludovicus Viues; Resendius hanc opinionem nec improbat, nec approbat: refert tamen quaerentem se a quodam hospite suo agri Ben uentani iuxta Tagum, ecquid hac de re ipse sciret yhaae ab illo accepisse ; nunquam scilicet haec se aut vidisse , aut audiuisse, habuisse tamen putichram quandam equam, quam ut melius proximis nundinis vedere posset, in insula,qaar in mς-dio Tago est, solam inclusisset, ut pabuli abundantia saginaretur, eamque post duos menses grauidam reperisse, cum nullus illuc accessisset admisiarius ; Septimo deinde mense enixam esse non quidem animal, sed concreti sanguinis informem materiam,abortumque suspicatum .H ille. Exterorum vero Maiolus id pro certo retu lit. Atque haec de Hispanorum equorum nobiliatate autores, ut quae de Asturconibus a Martiale, Silio , & aliis dicta sunt , impraessentiarum Omittam. Verumenimuero ne a tergo aliquid examine dignu relinquatur, prius quam ad ulteriorem de aquis Salonis fluuij tractationem pergamus , hanc equarum Lusitanarum tacunditate breuiter examinare visum est. Et simile quidem ex Solino sui ait Viues Diuus Augustinus affert de Capadociae equis , eas nimirum assirmans vento concipere, sed non hac de causa id verum esse dicendum est ; in iis enim, quae filem nostra non tangunt, sacris doctoribus quod pace corii dixerim ea duntaxat fides adhibenda est, quae iis,
424쪽
ex quibus illi suam desumpsere narrationem, adhiberetur. AElianus certe id affirmans, Equassatu vento concipere iustores testantur, quibus a sentiunt Homerus, ct Aristoteles, qui ipsas dicit Venere stimulatas ad Boream, aut Notum aufugere. Hanc autem narrationem primus in lucem misisse cre,ditur, a quo accepere caeteri, M. Varro, diligens certὰ vir , sed qui in multis: etiam momo quippe verum non est assecutus, & id etiam suorum teporum aequalis Vergilius, licet non de Hispani. . ut Varro de equis tamen in communi cleganter suo more decantauit. ', Continuoque auidis ubi subdita famma medusiis . Vere magis, quia mere calor redit ossibus) id Ore 'omnes verse in Zeph a ,stant rupibus altis,ir: Excepitatque leues auras, ct saepe sine vilis Coniugiis, vento grauidae mirabile dictu in Saxa per , ct scopulos, ct depressas conualges
Diffugiunt non Eure tuos,neque Solis ad ortus, . . In Boream, Caurumque, aut unde nigerrimus
. Nasi itur, o limis contristat frigore coelum. Credo tamen alterum, aut utrunque illorum si bellam hanc mutuatum esse ab Homero,qui quidem de Eryclitonio agens haec subdit.. --tria milita pinguet Pasicebantur equae laetis in vallibus illi, Omnes fetifera, pultas comitantibus omnes Conspicuae, quas cum Boreaό violentus amaret,' In nigrum conuersus equum, seruiuit amori Indulgens, ex quograuidae peperere quater tres Pulgos eximis qui 'persumma volarent l. . de hist.
425쪽
Gramina, nee summa cursu quaterentur arista Luxuriantis agri, nec tincta humoribus vilis Per medios pelagi ferrent vestigia ctu Fabulosum vero esse hoc totum, & autoritate,&ratione & experientia patet: Autoritate quidem summi viri Aristotelis, qui hominem, & equum sin ii pio. eoitu duntaxat generari ait in Problematibus, Nem.6 . cuius rei rationem reddit: quae enim animalia vel coitu , vel sponte naturae generantur, cum tempus suae generationis breuissimum habeant, tempxposlunt a qualibet causa generari, quae diuturnia generationis tempus. vet decem vel duodecim mensum, ea certe vel ex coitu, vel nullo pactos lipse inquit)procreentur necesse est. Et hoc,
quia plurimis, & perfectis illis quidem disposi- ibi
tionibus animalia haec, quae longo tempore in utero perficiuntur, ut pote perfecta indigeant Perperam autem Alianus, & alii recentio sa toritate Aristotelis ad hanc fabellam astruenda utuntur, ille enim solum ait, equas, du equiunt, ni retineantur,currere non in Orientem,aut Occidentem versus, sed ex aduerso Aquilonis, aut Austri : nec appropinquare quenquam pati ; do nec vel defatigatae desistat, vel ad mare deueniat. Non ergo illet Zephyrum ore excipientes,ore in- grauidatur ex Aristotele,sed potius curretes mare quaeritant. Cur aute potius cotra Austrum,& Aquilonem, quam versus aliam partem currant, nec explicauit Aristoteles, nec me assequutu inei . D his. dhuc ingenue fateor. Hoc duntaxat ex codeau ner. anim .e. tore certo scimus; Pastoru doctrina ruris interesse a. ad maris, acoeminae pecoris faeturam, nan solion fi
426쪽
arcidit, ut initus Aquiloniis, Austrinyis finita aris d etiam si clim pecus coit, si fiat ad Aquilonem, aut
A 'Un Experientia vero id falsum esse satis con stat: non enim ullus unquam se hoc vidisse affirmauit, quin & nos, qui aliquot abhinc annis totum illum tractum Olyssponensis urbis, Hispanarum, ne dicam occiduarum maximae, & opulentissimae oculis perlustrauimus, nihil unquam simile ab aliquo homine, quantunuis urbano, quantianuis rustico audiuimus.Quod autem R sendius narrat oimodo illi vera retulit hospes' accidere potuit vel equi alicuius admissione, qui parum obseruatus sumen tranarit, vel sanguinis ipsius equa pabuli copia saginatae superabunda ti partum enim illum suisse nec ipse hospes certis asseruit. Quod si ex autoritate grauissimi viri Lactantij, aliqui putent credendum esse hoc,
falluntur plane; is enim sic. Quodsi animalia quadam vento, ct aina concipere solere omnibus notum
est: curquisquam mirum putet, ἀιm 'iritu Dei, cui est facile quicquid velit, grauatam esse Virginem d&cimus' Illa enim verba non de equarum conceptu , sed ostrearum potius, quae aperto ore aura excipientes ut naturales asserunt9 grauidae fiunt,
intelligenda proculdubm sunt, neque etiamsi explicite id affirmaret de equis, aliquid nobis negotij faceret; sancti enim ut alibi diximus cude Phoenice ageremus in communi vulgi opinio
ne, veluti argumento ad hominem validissimo, quod illis satis erat, saepe contra Gentes usi sunt Iudiciosissimus itaque autor Trogus Pompeius, siue eius abbreuiator Iustinus, qui natione cre-
427쪽
Camers Solinum Resend. supra. Ful. Vrs
ditur Hispanus, hanc ae Lusitanorum sescundi-
tate equarum narrationem iure retulit ut fabu- ulosam, atque eius non inelegantem stadidit cau- ,
sam. In Lusitanis sinquit) iuxta fluuium Tagum liequas vento concipere multi autores prodiderunt: quae ' ifaluti ex equarum fecunditate, o gregum: multι- atudine natae sunt, qui tanti in Gallacia ct Lusitania, iac pernices visuntur, ut non immerito ipso vento ieepti videantur. Haru ille, vera quidem de gregum narrans multitudine , quae quidem fabulae causa, in hoc tamen cum caeteris omnibus lapsus, quod Lusitan's, aut Calleicos equos pernicissimos es- lii se Hispanorum omnium crediderit, cum .iamen licerto certius fix Boeticos , Cordubenses praeci- lj
. pue odicto absit inuidia) reliquos omnes, & p
dum velocitate, & corporis pulchritudine longe anteire. Scrupulus tamen restat circa illud , in Varronis. Vbi est oppidum Oh pomonte Tagro. Et iquidem in meo codice Varroniano male absque bdubio legitur Olusipomonte, ac si unica esset di- i ctio: quare separatim Ioannes Camers, Reseniti dius, & Fulvius Vrsinus legunt Oh po monte , dc quidem Fulvius, Ursinus incertum esse ait lege- .dumne sit monte sacro , 4n amne Tago, cum iuxta amnem Tagum Plinius , & alij, in monte vero 'isacro Columella id accidere dicat. Atque ita ille , indecisiam relinquit litem hanc; Resendius L - ranus ipse vehementer dubitat de hae lectione,&Sacrum selecturum fuisse dicit, ni Columella ι verba ad Varx is lectionem , unde ille sumptis, Ir euocanda essent, & si contigisset ali lucin mon-
tem Sacrum dictum iuxta flumen Tagum tae
428쪽
stum:nam licet duo sacri moles essent in Hispania, ille qui Promontorio nomen dedit iuxta: sancti Vincentii Promontorium , hodie Sagres, alter in Gallecta Iustino: uterque tamen longe lib. η. ' ab Olysspone, longe distat a Tago. Quare ille
a montem Tagrum, cuius nullus unquam memi, nil scriptorum, Varrone excepto , cum cste pu- 1 tat, quem hodie Iunctum accolae vocant, iuxta: Olystiponem, illique coniunctum Albardum,eos quod ibi frequetes equarum alantur greges. Haem Resundius. Verum quis non videt quantum ab unico monte Tagro duo hi moles Iunctus,& Al- bardus differant 3 Qua de causa desperatae Varroniani huius loci sanitati qualem qualem fa- , cere medicinam satius esse vitum mihi est, quam illum Diis,ut aiunt,votisque reliquere. Legeram itaque ego; In ea regione ubi est oppidum Ohis o in d monte imminente Tago, vel proxima Tago , quod & ad foeturam equorum. & ad Olyssiponem refer- ri non incongrue potest: haec enim urbs in mon- te imminente Tago licet non unico,sed tripli- ci, adeo late patet) sita est hodie,vel si mauis, iis monte Tago, aut mons fuerit ciusdem nominis, cum fluuio, luemadmodu Rhoscinonem,& Illy- . birim.& fluminibus, &urbibus praeter quas flu- unt,Polybius apud Athenarum, Strabo.& Ptole- h
, notata dignum iudico, nullo modo absque ali- Euror. e i. qua emendatione sustineri pi sie locum illia Vac-
ronis; ablativum enim abiblutum post nomina- ,
t tuum , Olusipo monte Tagro, seu secro, Dispeream, i si Priscianus, de De spauterius vel in cruce agen-
429쪽
di, tolerarent. Verum de equis iam ad satietatem usque. Nuc de Bilbilitanis Salonis fluuij aquis calteram adimpleamus instituti partem. Vrbem Bilbil ,Bilbim Ptolemaeo fluuius cinsebat Salo, i huius aquae tantae erant virtutis ad ferri tempe- raturam , ut ipsis temperatum ferrum nulli aut bonitate cederet, aut duritie: quare loci illius 4 metallum hoc, nec non & aquae in primis meruere laudem. Vnde Martialis ipse patriam ob 'haec suam Bilbilim non uno in loco commendari , Nam in ipsomet Epigramate ad Licianu ita ille; uibus remissum corpus adstringas breui Salone, qui ferrum gelat. Et alibi. Nos Celtis genitos, ct ex neris
stra nomina duriora terrae Grato non pudeat referre versu,
Guo Bilbilim optimam metallo, Uuae vincit Chalybasique Noricosique, Et ferro Plateamsuosonantem, suam ctu tenui ,sed inquieto Amorum Salo temperator ambit. Alibi etiam, Me multos repetita post Decembres Accepit mea russcumque fecit, Auro Bilbilis, ct superba ferro. Ipse demum in Apophoretis in lemmate, Pugio. Pugio, quem curuis signat breuis o bita venis, Stridensem gelidis hunc Salo tinxit aquis. sed ne Martiali sua fuisse pulchra dicamus,alios hac in causa laudemus testes. Plinius de ferri ages teperatura. mna aute disserentia in aqua est,
430쪽
cuisubindeferru cadens immergitur. Haec alibi atque alibi Oilior nobilitauit loca gloria ferri, sicuti Bilbia i lim in Hispania, ct Turiassionem, Comum in Italia Isidorus noster id ut appareto a Plinio mutuatus. Aquarum vero summa disserentia est, quibus serrum l.Orig. Is.c. codem immergit ur, quo utiliusfat: sicut Bilbili, in φ Hi pania ct Nirrasina, Comus in Italia. Merito er-ῖ go Martialis Salonem sepe laudat; atque non immerito patrie desiderio ipsum se stire aliquando fassus est.. Auriferumque Tagum sitiam, triumque Salone.
Vbi notandum male quosdam Martialis inter- pretes Boeotici ingenij,ac Terebintho stultiores, sitiam , non verbum,ut luce clarius patet,sed nomen potius oppidi legisse. At quorsum, bone
Deus, inter duo Hispaniae celeberrima flumina,
Tagum, & salonem, aureis arenis alterum,alterum ferri temperatura collocasset, ille ignobile oppidum conuentus Cordubensis Plinio, Sitiais, i 3 nec non & Ptolemaeo trimodo idem, Sitia, cum Setia, quamuis alterum oppidum Setiam, quoque dictum inVasconibus pomit Ptolei rus ipse.Sed quid comune Turdetanorum, aut Vasconu obscuri nominis oppidulo cum Tago , aut Salonesuuiis3 verum ad alia maioris mometi. Quibusi omnibus pro mea virili perpensis, & examinatis, credo proculdubio, neque crubescam asseuerare, vulgatam,&antiquam Martialis lectionem, Videbis altam Liciane Bilbilim
Equis armis nobilem. adulterinam plane, ac mendosam csse,reponen-