장음표시 사용
221쪽
IInde ortum habuit rcgula JA-yis , quod res ludicata pro veritat Chabet Ur , aut holitas enim rei judicatae prae Valet Vcritati , l. Res itudicata 2o7. de Re . jur. & CX pressius in l. Serbo 63. S. cosm Praetor, Ad Trebel. propth rerum ysdicatarum authoritatem. Justin. Imp. t. 6. lib. I. In tit. S. 6. Semel autem causa proba ta , si de Vera sit, vesalsa no7i retra C tetur , lii que convenit lcg1 Divinar
DD. & qui omne Verum dicit , nihil eXcludit, i. A Procuratore, C. Mandat. l. lulianus, in princ. f. de Le at. 3.
num. a. Ad Hebr. 2. Uers 8. propterea Susana eX duorum testimoniis sons iudicata fuit, quamvis minime esset, ut UtrumqUC probatUr e X cap. IS.
Neque obstat illud EXOd. 23. Uers. 7. Insontem , )u mn non oc- cIdeS , nec in aliquo casu speciali D.
Covarr. in Reg. Peccatum, p. a. b. II.
num. Judici enim in t rest ratione humanitatis , & inpultu Religionis jusserum non Occidere , Franc. Cason. in tradit. de Male Ic. tom. 11. in I actatibuS DD. tra t. s. m. 22. pag. 289. silc ergo nec pro pace Cilitatis, nisi nocenS Occidendus , ut factum est in
Abela cum Sebae capite ad Joab per murum mi h ob seditionem ab illo
adversiis David motam a. Reg. 2Ο. Uers. 2Ι. .' 22. quin, & Jurisconsultus existimat melius esse nocentem impunitum relinquere, quam innocentemt damnare , l. Absentem s. . de Poen. Can. Ner i a. dist. 13. Archid. in Can. ult. 23. qua l. 3. l. Faborabiliore, I 21. de Reg. iur. Si crgo in dubio satius est nocentem absolvere, quam innocentem dananare; nonne sanctis Sinium erit innocentem absolvere citin certus JudeX est de ejus innocentia licci falsis testibus convictus fuerit it nam promptiora jura sunt ad absblvendum , quam ad Condemnandum , cap. l. C. Si ambarum,
Non obstat propter rationem lup. 29 assignatam trum. 26. mpH. quia JU-deX damnans Cham quem privatim scit innocentem , CX ipsiS tanagri publicis p robationibus manis ste no Cn-tem esse apparet, ne ita aquam inno CCntem, Sed potitiS nocentem OCcidit,
nam JudeX tenetur in judicio fidem adhibere his quae Ut JudeX COEn OUC-rit , non lais quae ut privatuS : igitur non occidit innocentem si1 occiderit Cum qui eX publicis testimoniis , &sic de Jure nocens appdret , quam ViS de facto, & in rci veritate innocens sit. Neque obstat illud Exod. 23. 3o
bilem 13. i lii sint legitim. quibus pyrobatur quod Judex debet judicare secundum Veritarem ; unde videΘn1r teneri falsa probatione omissa 1 Critatem sequi, nam contrar1um cs: d1cendum , nisi falsitas probationum, testium , scilicet, instrumentorum Veeidem Judici, ut Judici nota sit, siquidem tunc Verum est,quod ex falsis probationibus sententiam ferre non debet , sectis autem clim eidem privatim constat , id enim ess Ct plus cre
dere judici, ut judici qui testis esse
necliuit , & unicus est , ' salii qese pri test , quam duobUs , tribuS V e vesti-bUS , qui Vere testes sunt, & a jure legitimi censetur , quod perniciosum esset Reipublicae in expediendaS, de fi niendis que negotiis , Ut diximus jup.
Deinde, nam JudeS ex allegatis,& 3 a probatis ludicans adVerSit S privatam scientiam, plane scctandiim Veritarem
judicat , cisim abs dubio ea sit Judiciveritas , quae ex ipsis publicis documentis constat. Neque
222쪽
Neque obstat si replices quod ex conjecturis, indi. iis , & praesumptionibus potest Judex ipse justissime non adhibere fidem testibus , L TU-tium 3. S. I. vers. Tu m is , p. de Telib. l. Lucius et t. f. de HS qisi not. infam. de non adhibita te latio
p. de tur. Jur. Bald. in l. Tettium 18. C. de Te ii b. & aestimare, atque dijudicare dicta testium eX bono, & aeqUO, Miniing. Cent. q. obser . 3 8. Hum. I O. ex quinus in serri valet et ergo poterit JudeX ex certa scientia, testium fidem ommittere, quos certo scit falsum testimonium dixisse , & secundit in veritatem judicare ; sed non obstat, nam respondetur , quod Judex potest non adhibere fidem testibus , insutrumentiS Ve ex presumptionibus quae oriuntur eX eisdem, aut ex ipsius processiis acti vis, vel ex aliis quae in judicio contigei it; vertim uri nihil est
quod illis opponi possit, solam Judicis au critatem, & nudam asser donem ad fidem ii is derogandam non sufficere utique verissimum est , sicut etiam , quod actitrio abutendum a Judice non est , sed regulandum juX-ta juris dispositiones, ac se vidum leges , l. Perspiciendum II. de Poen. l. Thais qI. S. Sorore q. V. de Fideicommissar. liberi. l. s. t. I. pari. s. Vela , dissert. IS. num. 8S.
Escob. de Purit. quae t. 9. S. I. Math. de Re Crim. controb. 63. num. q.
leges autem , & jura praecipiant, Actis standum fore , privata scientia neglectas , janctis in se. dicendis nu
Neque item obstat si urgeas quod Judex debet sequi in judicando publicas allegationes , & probationes eX praesumptione quod illae verae sint, sive quod sint media per quae Veritas
innotescat: ergo si aliunde certo conia
set Judici , illas probationes cile filsas , non potest juxta illas ferre judicium cum cesse t ratio ob quam secundum illas procedere debet Judex , ne scilicet aberrct a veritate in sententia serenda, neque locum hab re pctest praesumptio cum de contraria velitate constat; nam respondetur, quod JA-dex non debet L ntentiam protirre CX
probationibus si sis , quando fallitas probationum cidem , ut Judici constat , sectis autem si privatim sciverit, cujus privata scientia impcrtinenter quoad hoc negotiam se hac et , ut diximus suρr. num. IJ. 18.DeInde, nam hoc argumentum 36
eo tendit quod clim Judex fecitndiam
Veritatem ludicare teneatur, l. Reni non no am 1 q. ta de iudi c. dc ea quae certo scit , non autem p r indicia quamVis Urgentissima , Franc. Cason an ira t. de niale P c. tom. I I. In tradi.
ad S. s. fallis probationibus spraetis,
secundum conscisntiam , hoc est, privatam scientiam, potius quam secundum acta , & probata judicare debebit non obstat, nam non inkrtur, ideo concesta antecedenti, negamUS consequentiam , nemo enim dubitavit , nihil aliud velitatem esse , & in judicio dici quam quod p. Obacum
est , aut per legem piaescinarit m , Ut testatur l. C. Scevola in l. Imperatores 29. . de Probat. & probata text. in cap. I. juncto C. Laudabilem
de Frigid. mal c. ergo si veritas judicialis , quam Judex sequi tene
18. Cy' et . id est , quod probatum est , recte faciet Judex si publicas a
legationes , & probationes sequatur, privatam scientiam deponendo, ut consulit D. Thoni. in 1ium. 2 O. pro
Similiter non obstat si dicas, Ju- 3s dicem judicare posse ex Lis quae novit
223쪽
Anniυer ar. lib. I. cap. I. Hurii. 36.
pag. 6j. in dorso , cum Iliis ab his productis , eo quod probatio pes rei
evidentiam notoria dicitur, ac rarata quam si iblata censettir , Ut cum multis probat Curteil. lib. 2. de Pra c. recent. Eccles. liberi. quies . 28. num. 7. & Lib num. 8. quia noto rium notissima probatio est ex eod. lib. I. quae L 1 . num. 8. ideoque non indiget probatione Guid. Papae in Deci . quas. 22 I. num. q. & multi apud eundem ibid. in Notis, dict. num. q. II t. A. ex quibus inferri videtur posse judicem secundum suam privatam scientiam judicare; qesia non recte infertur : quando enim Judex per inspectionem oculorum judicat, etiam dicitur judicare secundum processam, cum ludicialites' ei detur oculorum inspectio; eX his tamen quae hoc
modo cogi OV t JudeX , posse ipsum judicare non ambigitur ii Jadici, at Judici pes' dictam inspectionem constent, non Vero si ut privatae personae. Miniis obstat si cum D. Castili
lib. q. Hum. 34. & cum Treulerio dicaS , eor Um qilae allegantur CXamen Judici mandatum esse , & ita mandatum , Ut eX animi sui sententia arsit mare eum oporteat, quod aut credat,
aut parum probatum sibi opinetur prout ipsi defendunt, &de Treuler. refert BachoViuS, p. z. disp. . th 6.9.tit. A. ita ut fidem Actorum omnino a Judicis arbitrio pendere credat, &probare conatur cum teXt. in l. Te serrum 3. L I. Vers. Tu magis,
Tom. Liui te ny imare oportere quid aut credas , aut parum probatum tibi ornaris , & Auth. Hodie, quae si concepta est : Hodie)urant, se facturo secun
di ιm quod eis vilium fuerit ullius,
melius, Sc in Auth. lus Jurandum, quod prissat ab has qui administr. accipi,
S. pen. Collat. a. t. 3. Secundum quod mihi bisum uerat pullum ; ex quibus inferri videtur , Judices secundum leges judicare non teneri, sed suo arbitrio , de religione , ac ju Sta suam privatam scientiam.
Sed contra est immo secund imΑcta Judex judicare tenetur, qUin adverseiatur jura citata. Non prim sim, l. 3. S. I. a. J. de T lib. quia ta messi Judicis arbitrio in eXaminanda fide , & sinceritate testium , aliarumque probationam, multa Judici commina sunt, ut docent Jurisconsulti in praecitatibus juribus ; ubi tamen
nihil est, quod illis opponi possit, solam Judicis authoritatem ad fidem
illis derogandam sal iicere nemo sanae mentis proferet, quia VOX Uni US, VOX nullius, secundum Dost. Pag in Prax.
reproductis si . dictis 23. 27' 2q.& in qu est. a. num. 27. & dicendis in o. in Membr. a. qu . 9. Hum. 33. Judicis enim arbitrium regulari debet
juxta Juris dispositiones, ut probaVii Ss r. num. 32. in n. & secun dum leges , iiς perpentis quae Bald. docet in dict. l. Testrum, col. pen. C de T lib. quem DD. sequuntur , &haec sunt; natura, scilicet, negotii, &qualitas ; testium fides , & author taS argumenta confirmantia rem de qua quaeritur fides ; ea, quae stant naturae , & veritati proximiora , prout docet text. in L Ob carmen 21.
f. de T lib. & in C. Praeterea, e9d. C. Cum causam, de Probat.
quetur , l. 79. g. 1. . de iudi c. quae hoc dumtaxat probat, multa scilicce in quaestione facit arbitrio judicium permitti, & ex quo in ea specie Prae
224쪽
ses supci factio c ni alitur, de eo judicem inccitum sca isse fati S evincitur. Haec solutio depromitur CX ipsius tex.
Verbis , quae ita sunt : iudicibus de ad to con icientibus , non debent Pri sides con ilium imperis re , Verum qu bere eos , prout religio suggerit sententiam proferre , & hinc ortum for talis habebit praXis Superiorum Tribunalium , Judicibus de facto consulantibus , aut sine causa , pro animi imbecillitate , respondentium quod jurcta jus operentur , quod equivalet,& respondet in idiomate vulgari clausu hae huic , quae de stylo inseri solet: siue obre como hallare por Derecho, & ita fieri praecipitur in Nobeli. IT,
cap. 13. & docet D. Cresp. p. I. ob fer . T. Hum. 79. Unde nihil contra
39 nostrana sententiam ; ' passim scias, clubd nunquam de facto sis consultu rus , sed de jure dumtaxes, & in casu
admodum dubio,ut dicitur Deuter. I.
aliquid fuerit, reprie ad me ,
ego audiam , & notum est: in nostro jure , ut docent DD. promime alle gandi , aut etiam clim inferioris vires non suppet i, ut quia personae potentes , aut Ecclesiasticae , V. gr. ficenandae sint, aut quia scandaluna timeri potest , & pacis violatio, si inserior juridice procedat, nam quidam evenire casus solent praeter humanam providentiam, & ita CXtraordinarii, quod fortius brachium requirunt Supremi nempe Consilii, quod mittere solet Milites armatos ad puniendos delinquentes , caeterOS que continendos , & debite coercendOS , a. t. I. lib. 8. Recop. Avi . in C. Praetor. 6. vers. A su costa , num. I. Villad. cap. 3. in trutit. num.
cap. S. S. I. Huns. 39. BObad. lib. a. P0lli. cap. 6. num. 29. cap. a. n. q6.
Ko in cap. 13 . num. 6. ' & utinam numquam in hoc di pensarent Superiores , nam magna culpa est in Magistratu, potitis quam in inferiore, delicta non punire etiam levia , di venialia, D. Cresp. pari. 2. obserU. 98,
num. 13. clim delicta si non puniantur, augeantur, D. Damian. C. S7. ad Gothofredum Dacem, Cap, I S.& Eces i. 7. Uers. 6. & exosi Judices fiant , oc contumeliosi dum subditi vident quod ad illorum consaliationem non providetur , chm VerendIS
esset, non tantiim a subditis, ut diXimus si . quot. 3. sub num. 2 3. Stactiam in superiorum judicio , Ut Videre esst inst. h. q. num. 94. IOO. ios, & Judices vereri, ac depudescere solent militare auYilium pete re , uti de Esdra Sacris Literis scriptum habemus, Esdrae lib. 3. Cap. 8.Uers. 32. Erubui enim petere si Rege
pedites , in equites in comItatu, t2 tutelia gratia , contra ad ersarios nostros, nec nos unquam petivimus. Ad Authenticas objective allatas qῖ pro contraria sententia quibus lxvc
probare intendit posse judices secundum quod aequius, & melius sibi
faerit visum judicare suo que arbitrio, respondetur cum Reinardo Bachovio, tom. 1. disp. 13. thas. Ιq. lit. C. quod aequius , & melius minime opponitur Actis, & probatis , ViX enim ex hac imp. Justiniani in sitis Constitiationibus , loquendi formula inferri potes , aut viX credibile es: Imperatorem, sic loquendo , liberam tribuere voluisse judicibus facultatem suo judicandi arbitrio, ita Ut o qMUS,
melius dixerit quasi hodie Judices
non secundiim leges judicare voluerit , ac illis non teneri ; vitiosa enim haec est conceptio , & non tam filsus, quam detestabilis literar intellectus, chin hoc universo juri adversetur, ut videre est: eg his quae praediximus Jupr. num. 2. F. Unde clim jura juribus sint concor&l1ida, C.
expediat, de Elecit. Elec t. potes
in 6. mentem Justiniani sic accipere debemus, scilicet, quod prudenter,& discrete Judices monuit, Ut lCgum tenorem ita obserVent, qAOd nec alczio mente recedant , nec illius Verba
225쪽
bet ad summum trahant intellectum, i rietti in , praedurum que jus , quod
l,la Us notat, quod nescit gubernare, qui nescit di simulare , sed ita ut juris rigorem cum aequitate temperent,& hoc est quod diXit J. C. MarcianuSin l. Perspiciendum 11. 1 . de Poeni
quae est omnino videnda , & in mente perpetuo tenenda a judicantibus cum quibuS CXpresse loquitur. Vide quae diSimussi pr. qu. lι S. mim. T. Si enim duriora legis verba videantur , potest Jude X ex aequitate quadam flectere i quin imo ita jubetur facere, dum tamen legislatoris
t. de atque in re omni aeqUita tis potitis, quam stricti juris rationem ha re , l. Placuit 8. C. de Lege. Si aut Saa ipsa legis verba , & simul mens legislatoris perspicua sint, quamviS a
generali illa aequitate, quae Communiver in omni lege inesse putatur disideant, nequit JudeX aequitatis praeteXtu a verbis legis recedere quantumcumque dura sint, Pag in Prax.
tsm. I. temp. 6. Hum. 6 F. ne faciat
contra legis sententiam , legem que non tam interpretetur , quam tollat, cujus rei exemplum habemus in LProspexit Ia . , si qui b. manuus. liber. non fiant, ut latius probavimus si a quaesi. F. Hum. 8.cir. in. eX verbis: erumtamen, quod solius est Principis, i. i. γ' ult. C. de Legg. LI. Taur. citc. n. Vers. I man . damos, & etiam probavimus in dicit. quaest. S. num. 7. propterea qVae non valet inferior esse severior, nec misericordior lege Villad. cap. 3. In trucit. Num. ΑΟ. pag. 62. & item secunda parS probatur ex DC at. 19. Ners I 3. 21. Nom misereberis e us, & et F. Vers. 12. abscindens manum illius,
nec flecterisDper eam ulla misericor
Unde clarum est verbis illis, 43 aequius , o meliuS incidere Imperatorem voluisse, judicem posse, & teneri , ex aequitate judicare, ita tamen ψ Ut reguletur , & conformis sit Regulis Juris communis , & quaStradunt DD. in materia aequitatiS: ergo non suo arbitro, nec secundum privatam suam silentiam Judeκ valet judicare , sed secundum allegationes publicas , & leges , nam si sententia relinqueretur omnino judicantis arbitrio , permulta gravia praejudscia sequerentur, & Vassallis inferri possent. Unum porro est arbitrium Judi- qqcis primae instantiae , aliud Judicis secundae instantiae , nam quot capita tot
sensus , C. ista di υe, itatem de
Conces. Praeb. ubi dicitin quod urbe; sitatem corporum , diuersitassequituram mormn , l. item I7. S. Princlyaliter ς . . de Recepi. qui arbitr. RC-cep. propter naturalem hominum ad
di sientiendum facilitatem , l. s
cid Senatus Conjult. Trebeli. Cum Uariae sint hominum Voluntates, qu0rundam negotia tInsentium : qu9rulidam gratist cari volentium, & sic res esset semper in incerto ; jus autem debet esse certum , l. ornamento
dub. Ob eandem rationem receptum est , dominia rerum non debere esse
sub incerto, Guid. Papae in Decis qua l. 199. num. a. ex L 1. J. de Usucap. Neque bonus JudeX suae prudentiae inniti debet, ne apiid semetipsum decipiatur juxta illud Salomonis, Pr Verb. 3. Uers. S a SP 7. Fili mi ne innitaris prudentiae tua , ne sis apiens iid te metipsum , & ad Rom. II. vers et s. 'I z. Uers. I 6. & S. Hieron. in C. Ne innitaris 3. de Constit. cum G s. Causali, in verbή Dccret IS, CX- ponit dicens illum inniti prudentiae suae , qui ea quae sibi videntur agenda , vel dicenda , praeponit decretis
226쪽
Patrunt , Constitutionibus , & Legibus, ac S. Anabro f. in Can. iudicet q. 3. quae l. 7. Bonus iudex nihil ex arbi
trio suo facit , o domesticar propositio
Voluntatis , sed juχta leges, Iura pronuntiat, salutis, juris obtemperat. Petrus Gregor. in Sint mat. 'ur. p. 3. lib. 47. cap. IO. - n. 9.secundum leges, jura non suo ben-sur, immo potitis recurrendum est a Judicibus in definiendis causis ad leges , & constit attoneS , quam ad eX- positiones Sanctorum , & DD. Can. De libet is 1. dith et O. & tenet Sotus de tu . in par. lib. i. quae s. S. Art. I. 'Ideo S. Chris stomo , Orat. PS. asserit Civitates posse aliquo tempore sine muris conservpri, nullomodo Guttila sine legibus , & Arist. lib. 6. Polit. ait , non facile esse permanere C1vitatem , non legibus , & consuetudinibus compositam , & Rect r. I.
cap. 3. In legibus salutem Civitatis stam , & ut idem Author est I. Po-it t. cap. 2. Homo, persectione suscepta , optimum est cunctorum anima-itumi, si autem alienus sat a lege , γά iudiciis , omnium pessimum : ergo legibus , publicis que allegationibus potius quam suo arbitrio Judi em judicare debere clare constat, & tenent quamplui imi DD. abunde que prObavimus supr. num. 3. qμαμ s. ά num. q. ad 8. Non item obstat si adlisic replices, dicendo bene se haberi, & esse legibus , ac .rationi consonum , maXima que providentia Juiis consaliorumta catariam , fatque ab Imperatotibus, praesertim lustiniano statum, DC Ualeant Judices suo libero arbitrio judicare, prout illis visum; fuerit rationi tamen , & legi, pr sertina DiUinae, qUae maxime tenenda est, congruum videri illos posse stio arbitrio judicare, non ita ab sol te libero, at proXime di-ΣimuS , nec prout 1llis videbitur ; Verumtam n animi ipsorum sententiae,& credulitati conformi, pro ii Cor In
dem fides , & constientia suaserit, &quasi de necessitate Justitiae . praedicta omnia illos impullerint ; ad cujus propositum scripsisse videtur Paulus ad Rom. 14. Uers. ult. tu sin. Verba illa : Omne quod non es ex fide , peccatum ebi, quae referuntur in C. LDteras in de Re iit. Spoliat. C. suoniam et O. de Praebcripi. Can. aerat hic . de Poenit. dist. quae quidem eXponit Gracian. in dicta Can. ae
rat : Omne , quod non est ex fide, id es,omne quod iis contra conscientIam, peccatum es , Se prosccluitur de tergo si des clim jubest com cientia peccati. D. Ambros . in eXpositione cita ti loci D. Pauli, ex side , inquit, id est, ex con crensia. Glos in dies. Con. 5 Florentin IS , p. I. t. J. cap. IO. f. a. Nam sicut fides est judicium, quo cie limus aliquid , ita, & cons cientia est judiciam , quo judicamuSpartaculariter de nostiis actibus moralibus , & praeterea conscientia , credulitas quaedam est. Sed ut ad literam legitur in dict. ASC. Lucras I 3. qui contra conscien itam egerit, ad icat id gehennam,& C. Per tuas 3 s. ommon. Ergo Judex, qui contra propriam conscientiam innocentem condemnat secundum Acta , & probata judicans, aed,
ficat ad Gehennam ctim contra cCnscientiam agat , aut qui contra consectentiam agit , ad Gehennam non aedificat.
Augetur dissicultas, eX cap. I. de q9Re lud. in 6. & Clem. 1. erum, de Haeret. quibus in locis Judici in
jungitur , Ut Juxta propriam conscientiam sent raciam ferat, & CX sententia D. Cresp. p. I. ob er . I. H. I9q. .
cum seqq. justitiam facit, qui proprium, sequitur dictamen cum recta Intentione , & nihil potest imputari: ergo ruit assertum , & sintentia stabilita
. Negario sine non potest magris viribus polere argumentum proposi tum, & dissicultatis augmentum ; Sed tamen utriusque minime obstantibus
227쪽
respondetur prinad, quod sicut duplex est veritas , alia in rebus ipsis nobis supe occalta , alia in Actis , qti. v j dicialis dicitur , ut patesccimVS in m. 18. 26. ita etiam duplex est conscientia Jadicis , ut notavimus in n. Ι 8. alia privata , scilicet, in quantum est privata persona, quae scit ali
quid licile in facto accidit, alia publica, videlices , in quant ina est persona p blica, quae scit aliquid sicut in judicio
probatur: Si ergo conscientiam privatam cum publica pugnare contigerit,
qui 1 sorte aliud in f icto evenit aliud vero in iudicio probatar, recte laciet J hi lex sit tali casu publicam sequatur
ter ad hoc negotium se habeat,ut diXimus & aliis, non valet dici Judicem contra conscientiam absolute egisse , sed cum addito , contra conscientiam, scilicet, privatam, quod non negamus, sic que nihil, & contra nos
Secando respondetur aliud esse Judicem sententiam ferre ex latis, qua ut Judex scit , tametsi ut privatuScondiariam cognoverit , & aliud Judicem sententiam dicere contra coli scienciam , quod n c probamUS,
nec jure probari potest : itaq ie Judex, qui ut privat is aliud certo scivit,& cognovit quesai quod in judicio probatum est , justissime opinatur, eX probationibus seipsum possie sententiam ferre , hac qtae opinione Ietenta , absqGe ullo Viti O , culpa ve secundiim illas poterit ferre sententiam sicut asterilavis crini communi ; sin vero Judex ipse credat, eXillimet, aut dubitet se non posse ferre sententiam ex probationibuS contra priVatam ejus scientiam , nequaquam po terit ita pronuntiare inamb peccavit mortaliter , palim agens contra pro priar conscientiae dicta naen , ut icnet Alri. Sabel. in F smm . di Uersor. tract.
cum sieqq. cum aliis quos allegat,
nam Vcio VCUUS est, quod mortali-tUr ille peccat , quiae tu in agit, illud esse mortale crimen opinatUS , lice cvere is actus ad mortalem culpam minime pertineat, ut docent Theologi in a. Sentent. dist. 39. Similiter Judex qui opinatur sibi non licere e Nprobationibus sententiam dicere con tra privatam ejus scientiam , lices er ronee ; si aliter ficiat ut opinatus est, mortalites peccat , nam conscientia erronea ligat, lices non simplicites ,& absolute quatentis obligat recta, sta secundisin quid, ac respective id est, secundiim credere hominis,& ex supposito quod duret, ut deficia dant
tract. tom. I. in Discur).lud. per t. n. II9. Judex igitur qui Acta sequitur, scientiam que privatam spernit nulla opinione praemissia sibi contrarium sua
dente,recte agit, aut ea etiam admissa, deposita tamen tanquam conscientia erronea proiit facere tenetur ex commmuni, ut docet idem Sylves . ubi pro
Xime inum. 3. & in p. a. Verb. iudex, num. S. recte qUOque agit , unde nihil contra nostram sententiam. Tertio respondetur cum ipsa litera citati Caia. Omnes iq. S. Ex his I. 28. quae L 2. Unde contrarium urgumentum deductum est, quod immediate ad Pauli locum sub num. T. producturar, prosequitur , D. Am
bros. Peccatum est, quod aliter sit
quam probatum e l. Itesia D. Augustin. super eundem locum: Omne quod
aliter sit, qua=n probatum est , peccam tum est, non tamen omne quod sit cumside bonum est; ex quibus clare infertur , quod si Judex publicis proba
tionibus spraetis privatam suam scierr tiam seqHatur , peccatum admittet clim aliter ficiat quam probatum sit.
Ad augmentum difficuliatis , ubi citatis in eo juribus Judici injungitur, ne contra conscientiam judicet, illum
228쪽
v c condemnet quem aeterni Judicisti in unal non condemnat, praeter dicta in antecedentibus solutionibus, qttas la ac reproductaS Volumus , resspon etiar , Verum quidem esse debere Judices sententiam proferre juXta Propriam Cortam conscientiam , instructam tamen eX Actoriam , proces
sus que allegationibus , & probationibus ; sin au testa instrui Judex ex
processiti non potuerit, Ut contra suam privatam scieritiana, publicam fidem admittat in causis d finitione, non est ei pennis Ibm ex proce siti judicare, ageret enim contra conscientiae dicta men , quod in prima responsione nimi. O. & secunda num. 3 1. satis improbavimus. Ita D. COVar. lib. I. Var. cap. I. sUb niuem. 7.
Sed alit , & melius , quarto , &ultimo respondetur cum P. Pirhing. Soc. Jesu , minime in teχt. quaeri an secundi hin privatam scientiam , juridicas ve probationes Judex debeat judicare , stat dum taciat praecipere intendit in eo Pontifieae Innocentius ne JudeX contra conscientiam , & conti a justitiam aliquid in judicio faciat in gravamen partis pes gratiam , vel
pes sordes , alioquin condemnanduScst in aestimationem litis,& per annum est suspensus; perpetuo autem si medio tempore ingerat se Divivis Ecclesia tichas Judex , nisi Papa cum ipso disse penset, juxta Glos. in cap. I. de Sent.
quam sequitur dict. Pirhing. in tus
Canon. lib. 1. t. 32. S. 2. num. IS. vers. Porro. Zesius etiam in Comment. lib. F. Decretal. t. 1. num. 49.
I. quamVis enim priVathas , qui Ut talis unica persona est , & nunquam nisi respectus unus in ipso in-Venitur , contia suam conscientiam agere non possit, tamesa JudeX habens publicum officium, sic que duarum Ulail pinsonariana vicem, duosque respectus , duplicem qae scientiam forte ad invicem contrariam,ia mutuo pugnantem , non secundiim scientiam privatam, ut quivis homo , sed secundimi acta publica, di ut homo publicus judicare dei Ct,iltpote judicat, Ut JudeX , non Vero qua priVatUS. Ultimo non obstat si dicas, nullo S stan tu in casu licitum esse , aut posie fieri cognoscere eam quam priVat mcerto scit non esse suam conjugem, quamvis per legitimos testes proba tum fuerit suam esse , & Judex pro
nuntiaverit matrimonium esse validum , quia talis copula est intrinsece mala , & fornicaria , ut si forte contigerit virum quendam damnari , ut debitum conjugale reddat steminae quam ipse certo scit ejus UXOrem non esse, nequaquam tenetur sentcntiae huic stare, inam, nec potest si canonicum Impedimentum obstet, &potilis propriam conscientiam sequi
debet, quam publicam Judicis authoritatem. Inqinsiit rem . de Sent.
de Securid. nupt. & docet P. Sancti. lib. 2. de Matrim. dist. 39. num. 8.D. Covarr. lib. I. Car. cap. I. H. a.
vers. uuanto, tom. 2. tom. I. p. z. cap. 7. a. num. 7. Ergo potiori ratione cum Ja lex sententiam prolaturus sit, illam dicere debebit eX his quae certa sibi sunt , & ita nota , Ut vera esse manifeste sciat, omissa pinblica aut horitate Actorum causis, maxime qui lcm in decci nenda, & committenda occasione hominis innocentis de facto, & in veritate , quamViSin judicio convicti, de quo est quaes
blicam scientiam Judex in judicando sequi debet. Ad quam difficultatem, tam si s 6
ex hucusque dictis solutam respondetur primo , quod JudeX damnans
cUm quem privatim scit esse innocentem , Sed tamen eX publicis probationibus convictum , & nocentem , non innocentem , Sed potius nocentUm
occidit, quia JudeX tenetur in judicio fidem adhibere his quae ut JudeX
229쪽
cognoscit , non hi S qtice ut priVatUS intestigit, & percipit, quia Jud CX au ithoritate publica Justitiam ministrat; propterea publica documensa tenetur omnino sequi : Vir aute i cui Judex sententiam definitivam profercns ali quid pirecipit, quod ipse absque peccato eXCqUt non Valet , privatUS est,& in hac priaecepti eXecutione , non publica , sed privata anthoritate sim gitur , ideoque privatam , & partica larem scientiam potius quam publi
ΠUtur , nam justitia quoad alium; conscientia vero quoad se ipsum est consideranda Authore Baldo i l l. C. de Poen. iud. male ludi c. dc in Rubr. de ludic. col. 3. igitur cimi magna inter utrumque sit diversitas,& di serentiae ratio , non relirum si di versam etiam JUS constituatur , nana a diversis non fit illatio, l. Sedsi 17. . de Ea cepi. l. Si maritus Io. Iulii L de Donat. inter Vir. uxor.3 7 Deinde, & secundo respondetur, occidere innocentem non esse ita intrinsece malum , ut non possit ex gravibus fundamentis , & causis justificari, & cohonestari, ac proinde ii-ctit sufficiens causa putatur bonum commune , ne per turbetur Respublica , & via injustitiis aperiatur ad hoc ut Magistratus potestatem habeat privandi verum dominum bonis alioquin propriis , ita, & privandi vita, sive occidendi innocentem propter commune bonum in nostro casu.s Sed melitis , & tertio responde-- tur cum Sancti. dict. di f. 39. msm. I 2. lib. 2. de satram. quod lices Judex , ut privatus homo sciat reum esse innocentem ; Ut Judex tamen , si Ve ut persona publica scit esse nocentem, & ct idem in vincibi liter scientia publica , non privata: sicut ergo licet cognoscere non sciam, quam aliquis invincibiliter putat esse suam; ita ct iam licet occidere innoceritem , quem JudeX in judicio&ex Actis judicans, invincibiliter pu-
tat , & cognoscit esse nocenteiri, nani probationes legitimae delicti caulant in vincibilem ignorantiam uinoccntiae
in Judice , ut judice , quam is pravam
tim sciat reum esse innocent m : noli item probationes valoris matrimonii causant in vincibilem ignorantiam in Conjuge conscio nullitatis matrimonii , sive impedimenti dimoentis. Disparitatis ratio est , qui a Judex , ite diXimus , jAdicat, ut peis otia publica , ideoque in Judicando , non primVata , sed publica scientia regi debet;
at vero ConjIX utitur mata imonio,
ut persona privata, ideo ise scientia privata duci debet. Jam igitur nostra sententia in nis- Sqmer. 7. detecta , plurimis , & validis simis huciisque roborata , atque Di cita rationibus , firmissimis equidem fundamentis eniXa, insuper Thologoruni , & juris utriusque D D. au thoritate munita , ab obiectionum praeterea impugnatione plane tuta; ratione quoque patefit eX adversario- tu in scindamentis deducta, ex qui bus sic ad hominem arges nactator. Si aliquibus contraria sententia 6a nitetur fundamentis , haec essent, scilicet , religio erga Deum , mei Ab que
justissimi Numinis , & satisfactionisap id ipsum reddendae ; quod una,& simplex sit veritas , & in vincibilis, ex S. Isidoro apud Afflict. deci . 113. O qudm magna es bis Veritati , qIta
omnia ingenia, astutiaS, caUila tiones si erat; o non υult berbis jubara , Simach. lab. 7. Epp. 16. ac pes se ipsam defenditur Cicer. in Orat. in at . adeoque Omnia Vincit, 3. Esdrae q. a Ders. 3 S. ad qO. ac proinde dividi conscientia , aut scientia judicis non potest in publicam,& privatam , sic que Judicem ex quo
certam scientiam habeat ut homo, contrariam tanquam Judicem iecipe re non posse , ideoque omnia mala debere potius benigne tolerare qLaana innocentem ad mortem , aut miltila tionem condemnare , quanimo qUi
230쪽
pctuit hominem liberare a mCrte , dc non liberavit , occidit, ju7ta Alexandri m. sentcntiam ita C. Sictu uig- e Homicid. sed haec r unt fun-dz mei ta : ergo, & contraria senten tia , ita n argumentum a contrario
nor pi Obat Ur. ' Si supra eX positas findamenta vera ectent, dc iis aprehensis juxta velitatem facti judici
compertam judici nitum esset, tenetur Judex Acto Ina piobationibus spraetis eum condemnzre quem pri vata sci ratia certo novit esse nocentem , tametsi publice pi obίrctur innocens , vel saltim non nocens ', sed hoc Libstineri nequit : ergo neque contraria sententia : major est apiid contrariOS Vetas bima , minor , prae
te; quam quod est sententia D. Tho
cap. 8. mim. 21. Lesii, lib. a. de lust.
probetur , ita ut idem jus quoad haec in quibuscumque Superioribus Ob
tinm, cujuS hac s.vit verba: Tertium etiam Supremos Senatores, ludi CPS Ue qui Praetorris Regiis ad ij sit
non pol e litigantibus jus dicere expribata eorum scien ta , is si omnes eam certam haberent: S8d teneri litem desinire ex his, quae ex si occisis constant. Eod probo tur : Nam , hi iudices omnino debent Ut IS acta
in prochysibus judicare quod palam
est. Et merito, nam potestas judicandi ipso jure gentium collata est a Populo Magistratibus tali conditione, ut non nisi eX publicis Actis, & probatis sententiam , sive absolutoriam, sive condemnatoriam ferant, ut latius probabimus n. 8 . 8 . quia Judex sicut ex publica potestate, ita etiam eX publica scientia judicare debet, cum adi us publicus debeEt apotestate, & notitia publica liquam sibi commensurata procedete; ' & 63 praeterquam item, quod JCri Naturali, & Divino est consorine quod nemo condemnetur sine testibus , nec nisi citatus , & auditus, ut dicciri is in se. Hum. 1O8. pneter DD. proxime producendos, & in tract. de Censur. l ub num. et s. demptis barbaris gentibus , &tyranio, qui conti arium Iaciunt ; probatur etiam eX Sacris I iteris Eccli. II. Pers7. t 18. dfrs. I9. eto. & Joann. 7. Ufrs. 3 I. & CXtur, CanoM. t CX t. in C. Pa loralis 2. vers. Citatum, & S. Caeterum, in Clementinis de Sent.'Re iud. C. si alitρr r7. de Accis t. cap. i. de Ca sl P s. propriet. C. Cum iriter 3. de
os in quemquam sententiam ferre non po simus, nisii aut con visum, . aut sponte confessum. Can. Deus Om-ΠIp9tcnS 2 O. z. qtla s. I. Uli tradi tur eXemplum, quod nobis dedit Dominus , qui tanabili facta Sodomorum sciret, quem nihil lacer, noluit eos statim judicare , scd ipse cum fideli bus testibus diligenter Veritatem ist-