De Peucedano germanico dissertatio inauguralis medico botanica ...

21쪽

DE PEUCEDANO GERMANIcO XVf. IX. Species itaque nobis genuinae erunt:

I. PEUCEDANUM GERMANICUM, C. B. P. 1 9. TOVRN. Inst. 3I8. I. B. LOB. BOERH. I. 66.

Peucedanum vulgare, PARK. Peucedanum soliolis quinquies tripartitis linearibus fibulatis, integerrimis , LINN. Coss. 93 ps. 6o. ROY. Prob. 98. GMEL. Flor. Sib. I. 188. Foeniculum Sylvestre LONICERI, Lugd. 689. foeniculum porcinum, LOB. Ic. I. 78 I. AdV. 3 inobs. ψS3 Peucedanum maius breuioribus foliis germani. cum, MORIS. III. a I 3. s. IX. tab. I S. f. a. I. B. III. 36. Huius quoque merito Synonum on fecerunt

TOVRNE FORTIUS, BUX BAVMIVS et RVPPIUS. PEUCEDANUM MINVS Germanicum, I. B.

IlI. P. a. 36. quod varietas solum priori S est, cuius Synonyma sunt: Peucedani facie pusilla planta, Lob. p. 7 S Peucedanium Pannonicum CLUSII, p. I96. cuius icon tamen notante VA ILLANTIO in Boian.

Paris. P. IS9. potius ad Peucedanum Gadicum rariori

bus et breuioribus soliis H. R. P. spectat.

22쪽

XVI DISSERTATIO BOTANICO MEDICASaxifraga minor tenuissimis et longissimis foliis MOR. Η. O. III. p. a 73. Apium petraeum Peuce dant facie nostras. PLV KN. p. 3Α-

II. PEUCEDANVM MAIUS ITALICUM,

anne huius Varietas censenda erit Peucedanum maius Italicum foliis longis angustis, BOERH. I 66. a. Hanc et consequentem speciem, utpote nostris 'terris incognitas, ipse nunquam legi, dabo tamen ex

ctissimo virjusque breuem descriptionem, ut speci sica differentia eo clarius elucescat. Peucedanum maius Italicum caules habet altius striatos, cauos, ramosos ad singuli rami exortum folio

praeditos, folia longiora, tripartito diuisia, profundius fissa, lobis paulo latioribus, quam in germanico, linearibus ad supremorum ramuIorum exortum, communiter aut frequenter simplicia linearia indiuisia; Vmbellas minores non adeo diffusas, duplici inuolucro donatas, flores albos.

III. PEUCEDANUM GALLlCVM rarioribus

et breuioribus foliis, Hori. Reg. Par. TOvRN. Inst. R. H. 3I8. V AILL. BOtan. Par. 1 2.

23쪽

Peucedanum minus foliis labatis angustii, MORIS. Praelud. II 6. et a93 Habet hoc radices digitum minimum vix crassaS, parum com OsaS folia radicalla terna Vel quaterna, longioribus pediculis insidentia, quadrupliciter ves etiam quinquies tripartito diuisa, lobis breuioribus et latioribus in acutum apicem terminatis seu lanceolatis; Caules pedales et sesquipedales, rectOS, simpliceS, rotundOS, tenues et laeuiter striatos, ad quinque, quadri - aut tria unciale spatium ex paruo veluti geniculo producentes Vaginas semunciales, in basi amplexicaules, et superius in foliola, radicalibus tenuiora et angustiora, bi-Vel tripartito diuisa, linearia, terminatas, in summo Caule Vmbellam paruam involucro duplici, stores candidos aut purpurascenteS: Vnde varietaS:

Peucedanum Gallicum rarioribus et breuioribus foliis ,

q. IX.

Equidem Boianicorum nostri Seculi Principes, Illustr. stellae polaris Regn. Suec. eques, LINNAEUS, periit. de HALLER, Cel. GMELINVS et van ROYENPeucedani speciebus, sequentes adiungunt plantas: od Peucedanum foliis linearibus ramosis L INN. H. Cliis. 9 . ROV. Prodr. 98, 3 - β.) Peucedanum foliis alternatim longissimis , LINRI . Cliff. 9 . van ROVEN. Prodr. 98. q.

24쪽

XVIII DISSERTATIO BOTANICO MEDICAr. Peucedanum soliis pinnatim diuisis, laciniatis, op. positis, LINN. H. Cliis. 9 . Van ROΥ. 98. a. GMEL. I. I 891.) Peucedanum pinnis duplicato pinnatis, foliis latiusculis longetrifidis, HALL. HELV. a. ..) Peucedanum foliis duplicato pinnatis foliis augmstis breuiter trifidis, IJALL. I ELV. 4 a. Quoniam autem alii Autores tanici, has, ob leues certe foliorum et Seminum differentias, iam fefeli, serulae, angeticae, aut silai speciebuS annumerauerunt, Varriaque dubia et dissicultates rem premunt, quas in D lLLENII Catac Plant. Giss p. 136. et B OEHMERI sora Lip . pag. I97. et zo I. Videre possvrnuS: liberum esto unicuique, plantis hisce genus suum assignare, donec naturalis umbelliferarum dispositio, specialia missis et certiora suppeditabit. g. X. Porro nonnulli Autores sequentibus quoque herbis nomen Peucedani tribuerunt, sed perperam hoc factum esse ex inde colligendum, quia penituS a VeranOstra planta eiusque partibuS differunt. e. g. 1.) Peucedanum aquaticum TABERN. p. 178.

GOTI SCHED. p. I 6 . n. q*6. a. Peucedanum Siciliae foliis hirsutis, floribus Iuteis. I. B.

3. Peucedanum caule tortuoso, foeniculi foliis, Vmbella globosa. Schol. Γ U. III.

25쪽

DE PEvcEDANO GERMANICO XIXη. Peucedani facie planta Maderensis , P LV K.

s.) Peucedani faeie planta Capensis. Trifoliata acetosae floribuq. Cata. . Fiant. tu hortis siccis PETI VERIANIS p aq7. Ω- a PS. XI. TRAGUS Lib. II. c. a I. Peucedani duo prO- ducit genera, aut potius binas sipecies. Primum tra.dit radice praelonga et alte in terram demissa, succosa

et amara, supra terram barbam, seu comam, Canam, setis porci similem obtinente, caule tereti, foliis foeni eutaceis, aut pineis potius vestito, flore in Muscariis Iuteo; alterum ad in arena tenulissima Vlgentem

vidit, foliis angustissimis, veluti Cuminum equinum: Et hoc sine dubio varietas solum prioris est. S. XII.

Peucedani nomen et virtuteS, Veteribus, medi

cis Graecis et latinis, THEOPHRASTO, DIOSCO RIDI, GALENO, APULEIO, PLINIO aliisque, iam dudum fuisse cognitas, ex S. I. iam iam

elucet; nostrum autem Peucedanum germanicini verum esse Veterum et ossicinarum Peucedanum, eXinde colligimuS et euincinius, quia et radiX, et folia, et flores, et odor, et Vires, cum Veterum descriptione conueniunt. Si quis vero ad colorem radicis maXime respiciens, ex

THEOPHRASTO, hil . Plant. Lib. IX. p. II 86. qui radicem nigram dicit, dubitare vellet, ille sciat, quod color externus radicum, a climate soloque natali diueta

C a sis ,

26쪽

DISSERTATIO BOTANIcO MEDICAsis, magis obscurus produci queat, et quod fuscus. radi cum color, in siccjs Vt plurimum in nigrum mutetur.

6. XIII.

Finita itaque penitus Peucedani descriptione, enum meratisque singulis, hucusque cognitis plantae nostrae speciebus, ad internam etiam qualitatem , partiumque activarum delineationem, ut nOS nunc accingamuS necesse erit. Sensus quidem externi iam aliquale virtutum praebent testimonium, ita ut videri possit, nos spast rica carere potuisse disquisitione. Sed quo eo rectius omnia succedant, et quo eo tutiuS ua Orbo S, quibus adhiberi liceat Peucedanum, enarrare possimuS, quaedam in subsidium vocavimus eXperimenta, et analysi chymica ipsas reclusimu S partes. Quae vero inde obseruauimus breuissimis, adumbrabimuS.

S. XIV.

Recepimus primo summitatum herbae recentis abiectis stipitibus, et superfudimus aquae

fontanae libras q atuor, per triduum macerationi subiecimus, ac denique omni diligentia e balneo cinereo per alembicum, lenissimo ignis calore destillauimus. Primo nigri cantes qua Sdam ascendere Vidimu S nebula S, quas aucto igne singulae sequebantur guttae, his drnique collectis, aquisiuimus aquae purissimae, pellucidae, cu emisse, singulari Sod OrjS,siaporis vero aliquomodo nauseosi, specificae acritudinis, sed adeo volatilis, Ut libero aeri exposita, breui temporis spatio insipida reddita fuerit. Portioni quae in vase remanserat, rursus unciasse herbae

27쪽

herbae recentis adiunximus, et de nouo aquae fontanae libros tres superfudimus, eodemque modo destilla uirmis, id quod quater fecimus, et aquam albicantem accepimus, quae praecedentem et fragranti odore et acri sapore, longe praecellebat. Residuum vero colaturae benefieio ab impuri S liberauisnus partibus, atque leniori in spissauimus evaporatione, Vsque dum mellis acquisi- uerit consistentiam. Color huius extracti erat ex nigro rufescens, odor nulluS, siue paucuS, i Por Vero nauseo sus acidulus, aliquo modo amarus atque valde adstringens.

XV. RecepimuS porro unicas nouem, herbae recenti S, Cui libras quatuor Vj ljori S pretii,et per triduum macerationi subiecimus, quo facto ex retorta vitrea lento igne hancce destillauimuS massam,et libram unam,vurias duas, liquoriS albicanti S accepimuS, cujus sapor acidulus, odor vero VinosiuS et specificus erat, et ita volatilis, ut breui

tempore, aperto Vase, omnem saporem Odoreinque. amiserit. Residuo ab omnibus impuritatibus mundato, et omni diligentia ad consistentiam extracti insipistato, vncias ruat*or, CX tracti Eccepimus vinosi, coloris fusci, saporis Vero gratioris extracto aquoso, scd lamme adstringentiS.

q. XVI.

De in uncias duas radicum probe siccauimus, Conscidimus, atque in mortario lapideo in puluerem contriuimus: superfudimus opiritus et ini rectificatissimi unciaSocto, atque in arena tepida vas clausum per quatuor

C a dies

28쪽

xxII DISSERTATIO BOTANICO MEDICA dies, totidemqtie reposuimus noctes: tunc denique fil-

trauimuS atque arachmas avos, spirituS vini aureo colore tincti, impetrauimuS- Huius tincturae sapor, acriS aliquo modo erat, Odorem vero fragrantem spargebat, aequali parte eum aqua fontana mixta, lacte. scebat. Residuum vero quod adhuc rurias duas, drachmas tres, ponderauit, colorem nauum, saporem acrem exhibuit, et odor valde affecit nareS. Hancce vero tincturam

immisimus vasi vitreo, et consueto modo spiritu in arena abstracto, residuoque flerato, leni in spissauimuS Calore, atque drachmas duas cum siemisse, extracti impetrauimus spirituosi, fusci coloris, saporis vero odorisque adstrin- Lentis, nauseost.

Vnciam Druidiam seminis maturi, recentiS, contumvasi retorto immisimus, et aquae purissimae uncias quatuor superfudimu S, atque ex Maris balneo decenter hinc destillando impetrauimus aquam liuescentem, admodum 1apiciam, et Odorem, Petroselinum aemulantem, sparis gentem. Residuum a destillatione probe purificatum, ad consistentiam extracti evaporando redegimus, et fuscam accepimus massam, Odoris eX pertem, saporem vero valde nauseosum et amarum praebentem.

9 XVIII. Quid Iulis insit, ex eo sumus experti: soliorum

recentium uncias odio in cinereS concremauimus, et cum

aqua frigida lixivium fecimus, hoc filirato atque leni calore in vase Vitreo evaporato, ac denique ad siccitatem

29쪽

DE PEUCEDANO GERMANICO XXIIItatem inspissato, impetrauimus gr. XVI. salis alcatinosixi , quod vero libero aeri expositum, statim diffluebat. S. XIX.

An denique oleum impetrare possemus, tentauimus, et sumsimVS quidem mirias duas, seminis recentis exsiccati, quod vasi retorto immisimus et prius lento igne, per gradus Vero sensen sensimque audio, tandem vehementissimo, destillauim ius, et oleum aliquod acce pimus rufescens empyreumaticum, pessime foetidum, pondere grauissimunt.

S. XX.

Vt vero de natura horum certi fieremus productorum, Excellentissimum simus secuti SCHMI EDELi VM, Dissert. de Oreos ino P. 36. et variis cum sipiritibus nostra Commiscuimus praeparata. Acidis primo usii sumus, et spiritum nitri, oulphuris, vitrioli, oleum vitrioli in instillauimus aquis, sed paruam seu potiuS nullam vidimus

scebant. Ita etiam essentias examinavimus, et spiritum alis, nitri, instillauimus, cum quibus effervescebant; Cum oleo vitrioli vitrum excaluit, et essentiae in nigrum Conuertebantur colorem, quod idem de solutione vitrioli communis Vidimus. Sirupus Vero violarum Viride scentes effecit tincturas.

g. XXI. Ex principiis chymicis, quilibet iam primo intuitu

perspiciet aquas nostras sal acidum continere,cum e contra in essentjjs,alcasini indicia inueniantur. Eadem vero me

thodo

30쪽

XXIVDIgSERTATIO BOTANIcO MEDICAthodo extracta perscrutari animus nobis fuit, et reperimus extractum Vinosum acidae esse indoijs., quia cum spiritu nuitri, fatis, et inprimi S cum eo Tartari P. d. maxime effervescebat; e contrario in eXtracto, cum

aquoso, tum illo ex seminibus consecto, indubitata aikalini salis signa inuenimuS. g. XXII. Non sipatii temporjsque angustia nobis permittit,

ut prolixiores in disquisitione simuS eXperimentorum, quam ob rem ad practicum D OS nunc ConvertamuSVsum, et in PEUCEDANI vires, et ex Veterum scriptis, et ex nostris inquiramus experimenti S.

S. XXIII.

Antiquissimis iam temporibus Medici nostra utebantur planta, et in multis morbis omni cum fructu adhibebatur. Iam in radici S descriptione S. a. monuimus, illam valde esie succosiam, quamobrem etiam liquorem jnde eliciebant, et succum exprimebant, quem radice praestantiorem esse sibi persuasi habebant. Sic enim GALENVS lib. 8. loquitur: Peuce ni radice

quidem maxime, sed tamen eius siucco et liquore utimur. Sunt autem haec omnia eiusdem facultatis, sid valentior occus, admodum excalefaciens et digerens. THEOPHRASTUS histbria plant. lib. 9. P. II 78. solum radicis probat usum, Iiquorem, seminaque Vero inutilia iudicat, cum e contrario AGRICOLA, Assedicis. herbar. pag. 2IS. Vsum plantae nostrae describens, eXplicite dicat: tria ex Peuce

dano habere oportet , liquorein , saccum , atque radices.

q. XXIV.