Commentatio de ignis in arte medica usu

21쪽

Ignis in organismum wis et cfficacitas. Ignis secundum diversum gradum triplici modo in corpus animaIe agere

valet.

Partem corporis nostri vehementi quidem, neque tamen adeo ViOIento calori, qui aut epidormidem in vesicas elevet aut escharam produeat, expositam fuisse si ponamus, omnia soIummodo intensioris excitationis aut potius inflammationis topicae tumore, tensione sensibili atque dolore atrociori lenioriVe conspicuae, symptomata observabimus, assectaque Pars tali in Statu majorem sensibilitatem atque irritabilitatem ostendet et irritatio praesens lymphae assi uxui ansam praebebit. In hoc primo ignis actioni8 Stadio omnes Stimuli violenti in parte assecta uuasi centrum irritationiS COH-ficientis essectus obserVantur, eumque Statum inflammatorium, si per tempus sat IOngum duraret, neque Superficiem S OIam, sed etiam profundius sitas partes occuparet, Vera Phlegmone Secutura eSSet. In secundo ignis actionis stadio epidermis a Iymphae, quae sub ea Commoratur , affluxu, Violento modo a cute solvitur ac in bullas hocce fluido pellucido adimpletas eIevatur, e quibus, acus aut cuItri ope per&ratis, fluidum contentum effuit, quo facto parietes collabuntur atque du- Squamatione, Solvuntur, ita ut, quia ignis essectum suum solummodo ad illam usque materiem inorganicam, neque ad Veram cutem protendebat, cicatrix nulla oriatur. In hoc autem secundo stadio atrocior intensiorque iussammatio Iongius perdurat, et sensibilitas atque irritabilitas multo vehementius, quam in priori, eAcitatae videntur. In tertio tandem stadio, in quo Vis ignis, Iaesione altius ponetrante aut Ialius etatensa, plus minusve Violeuta esse potest, cutis,i tela cellulosa,

22쪽

mus euIi aut aliae partes Vicinae assiciuntur earumque parenehymala comburuutur aut in escharam commutantur Ra . Hoc triplici atque diverso ignis in organismum animalem actionis gradu, ars, ut effectus pari modo diVeTSOS ad morbos sanandos producat, utitur,

chymatum sub ea jacentium excitandam;

penetrantem procreandam. Atque his essectibus ires ignem in arte medica adhibendi species nituntur.

duplici modo adhibetur, nimirum, 1. aut superficiei Iatae, Vel parti circumscriptae aut, 2. parti denudatae applicatur. Hinc oritur essectus

excitans atque tonicuS.

hedinem solummodo atque effectum indicatum tonicum ac excitantem producit. At enim eo etiam in alium finem utimur, nimirum ad bullas pro VO-candas, quippe qua ratione fit, ut simul Virtus tonica peculiaris in partibus ViciniS Se e ς serat, quarum consueta VitaIitas eo commutatur, nec non ut topicus effectus sive incitatio, quam Omnia Symplomata 'ecundum combustionis stadium indicantia comcomitantur, Io cum habeat.

paren chymata organismi animalis plane destruit. *'b Ignem igitur remedium e Sse Videmus, quo eum, Si essectuum, quos producit, rationem habemas, Vix ullum aliud, comparari potest. Medicina quippe est validissima excitans atque tonica, quae non solum in partes de Lilitatas atque paralyticas nec non in nervos imprimis agit, sed etiam in partibus, ad quas adplicatur, mutationem simul activitatis vitalis, parti morbosae admodum utilem suturam adducit; porro remedium quoque sistit destruens, quod celeritate atque Vi agendi omnia alia superat. Imprimis

23쪽

omnibus aliis remediis ignis eam ob rem praeserri meretur, quod, hae ipsa

de cauSa si adhibetur, magno aegrotantium commodo, Iaudatos effectus simul etas erit: etenim partes morbosas non solum in escharam transmutui, sed tu partibus subjacentibus etiam reactionem vasorum cicatricis formalioni faventem atque morbi recidivam impodientem excitat. Corpora, quibus ad urendas corporis humani partes utimur, du-pIicis sunt generis; aut caIore sensibili plus minusve praedita, aut incensu atque flammantia adhibentur, quae igneum eIementum eum in modum eVOIvant emittantque, quo ipsa destruuntur atque depascuntur. IlliS Cauterium actuale SiVe ferrum candens, his mox a annumeratur. μφθ Recentioribus etiam temporibus interdum aqua fervente, uis Dis remedio fortiter excitante, in febribus malignis cum magna aut imminente Virium pro Stratione iunctis, ut minus lentam vesicatoriorum, aliorumque epispasticorum actionem supplerent, Donnulli medici uti consueverunt indeque, uiunt, Se eri optatissimum essectum percepisse. *7) Pari modo oliam nonnulli, felici eventu, quem fortuito assecuti fuerant, commoti liquores Spirituo Sos et pulverem nitrosum tanquam cauteria adhibere conati sunt; *' eriperientia autem spem conceptam fefellit. ΗOrum enim Corso rum, eo ConSilio, ut Vera de Structio partis cuiusdam Iocum habeat, adhi-hilorum actio non Satis aIte penetral, ideo quo, si tonicum et excitantem effectum desideramu A, on alor; ἰ αolricilio OPPI ccitiis oupeamCIuIIS iis praeferra debet.

Omni jure igitur hoc nostro tempore chirurgi, si eo, de quo Ioquor, sino poliri Velint, cauterio actuali atque moxa fere solum, uti solent.

25) Sabatier Medecine operatoire T. I. pag. 351. 26 omnia supra P. histor. indicata et ad urendum adhibita eorpora, quae a Vete' ribus imprimis in usum vocabantur, in hunc duplicem ordinem facili negotio redigi possunt. 27) Iourdan Dict. de se. med. art. Feu. Pag. 94.

24쪽

De cauterio actuali.

Cauterium actuale ex tribus partibus, ex manubrio scilicet, caule et extremitate cauterigante, μ') cujus peculiaris constructio diversas cauterii actualis formas, exhibet, Vid. in Da) componitur. Ex omnibus metallis ferrum, Vel malleabile, vel, quod praestat, in chalybem mutatum, quod caloricum facillime in se recipiat iterumque omittat, neque ita facile, ut quaedam alia metalla, fusionem sub eat, ad

conficiendum cauterium actuale aptissimum habetur. 'φ Ob majorem vero densitatem, minoremque erga obcygenium assinitatem, cujus principii vi ferri malleabilis superficies mutatur, praeferendus est chalybs. Utrumque praeterea in praNi hoc non parvum affert commodum, ut, pro Vario ignis gradu, cui eXpositum fuit, maiorem minoremve calorici quantitatem assumat, atque Sic ad VSHS Varios chirurgicos peraptum fiat. Hi caloris varii gradus, qui cum serro, ignis actione in eum, Communicantur, Vario Se COIOre produnt, cinereus quippe gradum minorem, maiorem ruber et cerasinus, maximum ex albido candens color indicat. Hinc tres diversas species cauterii actualis seu ferri candentis, cineream, rubram et albido condentem hahemus. Quod ad cauteriorum peculiarem in corpus animale acti OHem attinet, hoc eSt notandum: in universum partes eo magis irritantur, eo autem minu S deStruuntur, quo minori calorici quantitate sunt imbuta inStrumenta; contra partes eo minus irritantur eoque magis ac celerius destruuntur, quo major ardoris est intensitas. Ferrum itaque colore cinereo candens quam maxime irritat atrocissimosque essicit dolores, dum actio ferri ex albido candentis multo minus persentitur. Illud partes aut plane non, aut demum post longiorem administrationem destruit, hoc vero eo ipso momento, quo partes attingit, non Solum ipsarum structuram, sed cum hac etiam Omnes Vitae proprietates delere solet. ''

29 Vid. Perey, PYrotechnie pag. 53. et Sabatisr l. e. pag. 343. qui hasce partes

constituentes tam accurate descripserunt, ut repetitionem opus inutile ducamus.

30 Perey Pyrotechnis pag. 36. et Sabatier I. e. pag. 342.31 Sabatier I. c. p. 346. Per I. e. p. 103. - Ilust ArthrohahoIogie, sicuti, ait

culter acutus celerius minoresque produeens do Iores, quam obtusus, agit.

25쪽

Atque cum inde cauterii actualis appIicationis indicationes singulao

prodeant, chirurgus Varii huius esseCtUS rationem habere, atque gradus caloris, actione, quam desiderat, quam accuratissime metiri debet. 3 ab Peculiarem constructionem extremitatis Cauterigantis ferri divorsas formas hujus instrumenti, quas nostro temPore in uSum Vocare Videmus, praebere, jam Supra commemoratum e St. Omnibus fere in casibus, qui ignis applieationem POStulant, secundum Fer , Noui, et Sabatior haec Sex cauteria chirurgico sini satisfaciunt :Ι. Catitorium cylindricum cautere en roseau) quod ita structum eSt, ut extremitas cauterigans in acus triquetrae Trois quart) modum cau-nula sit inclusa, ex qua promox eri poteSt. Hoc cauterio, cum cavitates, sinus et sStulaS serpentes aut Iocos profundos urere, partes autem VicinaS incolumeS SerVare VoIUmus, utimur. Sabatior 3 ῖ interea hoc ferramentum non uhicunque adhibendum, sed rarissime lanium in usum vocandum esse censet, partesque digitis aut ope tenaculi discerni atque ita Iocum deurendum plane denudari iubet. Secundum hunc auctorem tum, atque quidem pro Spero cΠm e entu, adhiberi pote St, cum HStionem momentaneam sufficere iudicamus ; cauterium autem si per aIiquod tempus actionem exercere aut saepius applicari debet, cannula facillime incalescit, partesque circum ςἰlan rarit; PV Qtox. Caranula ferrea hoc permagnum habet incommodum, ut eritremitatem cauterigantem oculis chirurgi subducat, qui proinde non, nisi spem alit, fore ut fortunam secundet eventus, ustionem peragere pote8t. Sabatior iis, qui in cavitate oris, in vagina aut in alio quocunque cavo applicare ignem voIunt, loco cannulae ferreae adhihendas parietibus Iaminas humectatas ex charta conglutinata paratas, quae Simul ad eos retinendos aliquid conferunt, eommendat, quae nec Calorem tranSmittant, nec parte8 urendas occultent. Interea tamen cannuIa, Si eiusmodi Iaminae ad

hiberi non possunt, quod quidem haud raro accidit, teste etiam Poro a Jusum Suum Praebet.

26쪽

II. Gulctrium os ramo boulon de seu, cautere a Boulon, Cautere olivaireb hoc nomen suum accepit propterea, quod extremitaS urenS capitulo, quod formam habet fructus olivae aut Ovi, est instructa, quaque instrumentum hoc aptum redditur, quod in certas cavitates e. g. in tumoreScysticos, immitti, earumque interua superficies, orificii incolumitate ser- ata, uri po8sit. ΙΙΙ. Cauterium conicum cautere conique, potiate de seu, cauterea polute coni formam gerit; hoc ad omnes aeque superficiei ac Sinus Partium CauteriSatione S accommodatum est, quibus orificium, per quod in-Strumentum penetraVit, dilatare VoIumus. Atque hoc cauterium omnia Θntea enumerata, ut et antiquiora ustionis peragendae causa in enta instrumenta , quae dactylaria, ovalia, pyriformia et pyramidalia Vocabantur, Superflua reddere, eorumque Iocum supplere posse putat Per ' ). IV. Caiatorium cultoIInro couteau de seu, secundum DuPuytre cautere hastile, quia forma lascium lictorum Romanorum securi similis est)ad lineas solummodo imprimendas, quales cauterisatione transcurrenti dλ'cta fiunt, adhibetur. 36 Praeterea etiam eo secundum Sabatior ' odbaSin Certorum sungosorum gingivae tumorum epulis , nec non ad eNOSto fe8 quasdam ossium maxillarium, quae plerumque, si eas cultelli ope dii gredimur, sanguinem fundunt destruendas utimur. Hic Rustii illius ceIeberrimi caulerium, quod supra descripto prae ferendum est, commemorari debet. Formam illud habet prismalicam et secundum inventorem ) haec praebet commoda: 1. angulo suo inferiori recta linea decurrente cuti solummodo striam angustissimam vere inurit nihilominus tamen, P. Volumine suo superiora Versus maiore calorem diu retinet, nec minus cito refrigescit; 3. lineas inurendo simul iii distantiam agitatque ardorem ex utroque latere in partes emittit vicinas; 4. sormae ipsius

Ope , dum Ieviter applicatur aut trahitur, altius celeriter penetrat; 5. deni que facili negotio quaquaversus moveri potest ita ut corporis supersiciebus

27쪽

ol planis et convexis aut concavis Striae recto aut incurvato itinere decurrentes, quemadmodum pars assecta effagitat, imprimi queant. Hoc instrumentum ob formam Suam citius, quam par est, in paries penetrare, ideoque Secare potiuS quam urere . nonnulli iudicaverant; at Vero hanc obiectionem, quae potius contra cauterium cultellare moveri possit, Rustius refutavit a '). V. Caiatorium nummulares cautere a pIaque ronde) Iamina est rotunda et ad superficies certae Iatitudinis denudatas partium deurendas aptissimum habetur, plenim ob formam suam partibus hoc modo urendis commode applicari potest. Por Q) aliud insuper huic simillimum serramentum, quod vero

ex Iamina quadrata angulis decisis praedita, ConStat, et ab inVentore cauterium octogonum appellatum est, describit, eoque omnia cauteria triangularia, rhomboidea et c. supersua reddi putat. VI. Cantorium cnntilares cautere δnΠUIaire, siVe secundum Por

circulaire ita formatum est, ut cauli supersideat globulus, qui proces frim habet annularem trepanisormem. Porcy hoc instrumentum iuVenit quidem, sed revera nihil aliud secit, nisi quod instrumenta in Fabricii ab Aqua -- dente, Semorini et Scultoti operibus descripta perfectiora redderet. Cauteris attoni syncipitis inservit atque reliquis cauteriis hae in re antecellit, ut

moningum efficiat. Qua de re etiam Sabaizer et Ioiardan hoc serramentum moxae et cauterii nummu IariS aut octogoni loco quae superficiem nimis Ia- tam adurunt, ideoque iis incommodis, quorum de Haen, Van DOeVeren et Pouteau meminerunt ' δ) ansam possunt praebere) omni jure commendant. Etiamsi haec cauteria enumerata ut pIurimum chirurgico usui sum-ciunt, accidere tamen potest, ut in Singulari quodam casu, cauterium peculiari modo structum adhibeatur, in quo casu artis magister unum alterumve ex illis, quae recensui, fini suo adaptare debet. Sic Poro praeter laudata cauteria duo alia insuper descripsit, ' ) quorum alterum, cautere 39) ibid. pag. 103.

40 l. e. pag. 68.41 Encvclop. method. M ldeeine, art. adustion. pag. 208. Dict. de se. med. art. Feu pag. 108.

28쪽

a Bec applati ab ipso nominatum ectropium sanandi causa ad urendam palpebram , alterum Vero, cautere a Bec d'Oiseau nuncupatum in trichiasi adurendum tarsum adhibuit. Qui omnium hic descriptorum cauteriorum melius adhuc cognoficere cupit constructionem, is in Por i monographia egregia, item in Dict. de selene. med. ari Feu, et in Sabatiori opere eximio: Medecine operatoire eam accurate expositam inVeniet. Ceterum iis, qui cauteriorum a Veteribus in usum Vocatorum figuram et administrationem cognitam sibi facere Volunt, Sculteti atque Brambis res instrumentaria commendanda sunt. Sub suom huius gi liceat mihi addere Percyi de velorum serramentis, cauterisationis instituendae causa inventis, iudicium, ut ut paulo durius et Veritati non plane congruum): ,, EssaeonS, Per , ait, it en est tempS, Ces monuments d'une aVeugle profusion, et factions discerner Ieshesolus reeIs de I'art d avec cette value supellectile doni nos peres rontaccatile. s

De cautorizandi methodis. Caulerisatio per ignem Secunctum G1Vea Sum 11 Sius esseclum diversamque eam adhibendi rationem Vario modo dividitur. Et secundum essectum quidem cauterisatio est VeI Ienta, quae in universum sub homine applicationis moxae uola est, Vel subita, quae ferri candentis ope absolvitur et ut pIurimum actuale nominatur cauterium. Seeundum applicandi rationem aulem caulerisatio in obiecticam,traris currentesm et inhaesrontesm dividi solet. I. Cautorisatio obfocis a in eo consistit, ut ignis parti corporis urendae inediate tantum applicetur et e desinita distantia in eam agat. Ad quod ossiciendum Locomto et L res solis usi sunt radiis, quos soci majoris aut plurium minorum socorum ope collectos in partem urendam agere, inique Suam exercere curabant. - δ) Sabalier tamen solis ardorem igni

29쪽

nullo modo praeferendum esSe, et argumenta, quibus fidem suae sententiae facere cl. illi Viri studuerunt, hypothesibus non prosatis Diti statuit. --)Jam vero hanc cauterisationis Objectivae methodum Mathiolo, Thomas Honus et L cat descripserunt. Eschara superficialis, quae, ea in uSum vocata, producitur, magnitudini Rei respondet, atque post viginti qua tuor horas decidit. Haeo methodus, etiamsi prosperi ejus effectus, quo Sin ulceribus atonicis tractandis per motus Oscillatorii excitationem proVO-cat, negari nequeunt, hae de causa est relicta ab artis magistris, quod nec quotidie, nee quo CUnque momento nec quocunque auui tempore adhiberi possit.

Celebris Tauro, cum methodum objectivam in usum Vocabat, Car-Lonthus utebatur candentibus, modusque ipsius procedendi tu eo conSiSte-hat , ut hos CarboneS ad partem affectam admoveret alternatim et ab ea re moveret, donec HegrotUS ardorem, qualem in sana corporis parte Sine notauferre posset, Sentiret. Carbo tameu hoc permagnum praebet incommodum, ut fomite de sumtus facillime exstinguatur, atque proinde sit, ut cum alio sit commutandus, quo Telctrdetur operatio atque effectus eo, quem Optamus, minor pro lueu fur. Omni jure igitur recentissimi cauterium a tuoIepraeserendum eSSe putarunt, ad eundemque finem, Dor i ' auctoritate nixi, cauterio Dummulari aut octogono, cujus superficies candens Ιatissima est, utuntur hac ratione. ut albido camuo Q ocoqim senSimque

ita appropinquenti, uti illud 'egrotus perserre potest. Primo quinque vel sex pollices a parte remotum apsti Catur feTrum, quo facto, uti jam est

commemoratum, SenSim SenSimque admoVetur. Haec methodus hunc hahet effectum: parenchymata Tube8eunt, Ob Sanguinis ad uxum intumescunt; dolor oritur Vehemens; Verbo ius ammatio provocaturrartificialis, cujus symptomata, majori energia Vitali in ea parte relicta, pen im fiunt miliora, tandemque plane eVaneSeunt. 'si) Lutea applicat oi flerumque non sufficit ad desiderMum essectum producendum, nam paries facillimentque mox Vigorem , quem nactae Suut, amittere Soleut, qua fleg e tum digea est reiteranda, donee actiVit S VRSorum tauta Subi quo laesa fgrs ad cit

Medecine operatoire T. I. pag. 349. I. s. pag. 85. vid. Sect. L citi

30쪽

reconvalescentiam Opus habet. Objectiva methodus igitur in ulceribus, ubi ex Vasorum Sangui sprorum fartis, in qua resident, debilitate sanatio retardatur, Iaudanda prae ceteris est. Sic Sabatior 'γ) eam in ulceribus sordidis atque fungosis, tumoribusque Scrophulosis, ut caloris ope activitas prospera in iis producatur, nec minus in gangraena noso conatali et omnibus aut cum debilitate conjunctis aut ea sustentatis morbis applicandam commendat.

II. Caulctrisatio transcurrens ita perseitur, ut, dum ferrum caudens cuti partium urendarum admoVetur, lineae quasi ambustae in ea com pareant. Haec methoduS tunc in uSum Vocatur, quando organis alte sitis atque atonia assectiS energiam, tonum atque activitatem Vitalem, quam ex parte perdiderunt, reddere cupimus. Λ Veteribus saepius adhibebatur haec insidendi ratio , recentisSimiS autem temporibus in arte Veterinaria sere so- . Ιum, ac imprimis in iis equorum morbis, ubi oedemati pedum, et liga mentorum, tendinum capsularumque articuIorum reIaxationi medelam a ferre Volumus, SDIet adhiberi. Fctro in iisdem harum partium at Ieclionibus atque imprimis in tumoribus albis sive Iymphaticis articulorum tractandis, 'η et Lugilias in Iuxatione spontanea ea cauteris alione utendum esse praeeipiunt. JOurdan autem putat eam tune esSe aptam, cum e SCharct Ssuperficiales, easque plus minuSVe late extensas procreare, Simul tamen

tib ignis actio se ad profundius Sitas partes extendat. μ') Hanc methodum quamquam Poror eam laudavit reCentiori tempore, multi chirurgi parvi aestimarunt ipsique moriam Psulcauit Observationibus, iisque cum prospero eventu institutis, ni Si praetuIerunt. Experientissimus Rustius de

hac methodo quam maXime meritus est; quippe in opere suo classico atque inultis observationibus, quas seeundus SecutuS est eVentus, reserto, eam esse aliis sanandi rationibus anteponendam demonstravit. Atque ab inde tempore cauterium actuale trai Scurrens a Germaniae chirurgis in maloisiniatico et luxatione spontanea ceοXarthroeace 'imprimis persaepe cum prosperrimo eVentu est administratum. Ad hanc methodum exercendam