Commentatio de ignis in arte medica usu

31쪽

Por et Sabatier cauterio cultellari, Rustius e contrario instrumento, cujus ipse est iuventor, φ) utuntur. Quod ad cauterii actualis actionis gradum attinet, scriptores, qui de hac re disseruerunt, inter se dissentiunt. Percy, ) Sabatior, φ) Iourdan, ') cauterium actuale leviter obiterque tantum Super cutem ducendum esse praecipiunt, eaque ratione paren Chymata sub ea sita satis incitari statuunt; hinc etiam PorcX et Iourdian tantum serra ad rubedinem usque candefactais olent applicare. At enim hunc instrumentum adhibendi modum Rustius quam maxime Vituperat, censetque, eum plane inutilem et ab iis solum in usum vocatum esse, quibus recta ferri candentis adhibendi ratio haud in noluerit. ε μ) Applicatur autem illud hoc modo: membro, quod urero Volumus, Iineae ferro imprimendae atra' mento Rntea inscribuntur, quo facto ope cauterii actualis, quod Secundum Sabatictr et Rustitim ad albedinem usque candet, lineae praescriptae impri muntur, qu0rum major minorve numerus, et major minorve emtenSio sint, quo potiri VOIumus, debet respondere. Has lineae ad membri Iongitudinem et eo in loco ducuntur, cujus in sinu malum imprimis re Sidet. I u stius linens praescriptas lento motu imprimendas pressuque mediocri ferrum canden S a Superioribus ad inseriora ducendum et eo in loco, quo actio Pr fundius penetrare debet, per aliquot mo munia, antequam striae produCdniux, relinquendum esse perhibet. Ceterum cum ferrum eo citius Bgat, eo IVR

ternatim in usum Vocari queant, adsint necesse est, quare etiam Lianitis duas lineas calteram post alteram Dunquam uno eodemque ferro inurere suadet. Cauteris alio simuIac perducia ad finem est, dolor ea pro Vocatus evanescere Solet. Eschara procreata bruime ossa vi Vel ut Iour an reseri, aurei est coloris ; et inflammatio erysipeIalosa sup0rficiem omnem asseclamoccupat. Diebus circiter duobus aut quatuor praeterIapsis, pro minori majorive activitate interna Corporis aegroti, superficies adusta iterum in-

32쪽

flammatur, ac Vehementissimo dolet. Hic vero dolor, cum sint inserviat praeposito, uti Rivistius recte monet, remediis, nisi indicatio quam maxime urgens, eorum administrationem Postulet, non est diminuendus atque

lenienduS. Sub Continua eaquei semper activa inflammatione integumentorum suppurationiS EXOrtae ope es Charae Solvuntur, atque secretio puris in lato vulnere plerumque tantaΟest, ut perraro vel nunquam arte eam momovere oporteat. RuStius omnem medi Camentorum apparatum a Chirurgo Contratopicam affectionem in usum Vocandum in eo Consistere statuit, ut fomentatio emolliens applicetur aut, quo lintei superficiei vulneratae adhaesio impodiatur, dolorque loci adusti diminuatur leniaturque, Statilii unguentum saturninum adhibeatur. Post quatuordeclini aut viginti dies, quandoque etiam serius pathologicus processus, qui locum habet, imminuitur, dolor remittit, tandem penitus evanes Cit, suppuratio lentius procedit, et in superficie vulnerata sensim sensimque Cicatrix formatur. Jam vero haeo operatio saepius Teiteranda QSt, nam morbi, Contra quos adhibetur, non Statim evaneSCunt, Sed denUO TeCedunt. Praeteroa in hac operatione perficienda probΘ observandum est teste Iourclan b, ut Caveamus, ne Cutis Continuitas interrumpatur; nam si semel fissa est haec membranacea expansio, tantum abest, ut elasticitatem normalem recuperet, ut Penitus eam perdat, Sicque apta Sit ad MIGoπ 1 οἰ-- co . contrahenda. Proinde ut eiusmodi malus offectus evitetur, lineae, eodem JOurdano Suasore, transversim inurendae

haud sunt; nam si hanc regulam negligas, iis in locis, ubi lineae se secant, altius quam par est, per Cutem Penetrat ignis, essicitque, ut, nisi nimia incitatio atque suppuratio producatur, tamen Sanatio laesae partis prohibeatur, cicatricisque bonae sormatio haud facile procedat. Atque hanc ipsam ob causam, ut et propterea, quod Solutionem Continuitatis, ab igne tantum: ossiciendam procrearet instrumentum, Ciliusque refrigesceret, margo eius non acutus, sed obtusus esse debet. Ceterum Rustius V in cauterii huius administrationa etiam diligentissime observandum esse praecipit, ne lineae imprimendae sibi nimis Contiguae sint; namque si haud satis a se invicem eae

33쪽

distant, exulceratio Se nimium eXtendit, ne C facile in laesa parta cicatrixoritur. Lineae, ait hic ChirurgUS, tra HVerfum PolliCem a Se invicem romo tae si inuruntur, omnis quidem Superficies inflammatur, quem evontum otiam expectat medicus , sed inter eXHCeratas rimaS tenuis linoa cutis salva manet, quae ad CiCatricem Celeriter ac probe Confirmandam mul

tum Confert.

III. Gutorisatio inhaerens. UaeC methodUS IatiuS patentem cam pum quam antecedens, medentibuS Ossert. SaepiSSime in usum vocatur tum Cum perfecta organorum destruCtio deSideratur, qualis e. g. in ulceribus, imprimis Carcinomatosis, in Carie, Polypis, fungis, Vulneribus Venenatis at quo haemorrhagiis est suscipienda; namque in omnibus hisce Casibus a chi rurgo duplex explenda est indicatio, quarum altera in eo Cernitur, ut partos morbosae destruantur, altera organorum SubjaCentium Spe Ctat paren hymata, quorum VaSorum rea Clio OXCitari, sicque Cicatricis formatio adiuvari et morbi reditus prae Caveri dobet. τε Administrandi huius cauterii modus ferct ubique UnUS idemque ost. Mali sedes partibus integumentorum sanis Si te Cta atque Te Condita est, primum incisiones sunt fa Ciendae, quibus illa, e. g. in Carie plane denudatur. Cantoria in hunc finem adhibenda, suris: Cylindroideum, nummUIare, Octogonum aut olivare, ex quibus illud est eligendum, quod Situi, Conditioni aut naturae loci urendi Convenit. Ceterum Cale a Ciseram ' otiam ita est, ut albo coloro candeat, qui gradus CBloris in ii5 CaSibus, in quibus condueit haec medendi ratio, optimus est, quique Per breVius But longius tempus, prout minorem aut maiorem esseCtum eXpectamus, applicari debet. Dolores, qui excitantur, si ha C ratione Cauterium appliCatur, o in nino atrociores sunt iis, quoS methodus ante Cedens ProduCere solet; attamen hic quoque valet, quod supra est Commemordium, ferrum Videlicol, quo magis Candet, eo minores dolores Solet ProtiCere, quod Celerrimo otiam interiores partes assiciat, easque destruat. Etenim, ut Tecte monet Jour danus, s 'b eo momento, quo Cutis destruitur, atrocissimi sunt dolores, minores aut Planes nullos sentit aegrotus tum, Cum Ulterior deformanisatio, locum habet. Sic etiam adustio ossium Sine. ullo doloris Sensu peragitur.

34쪽

Numerus Cauteriorum Variat pro natura partis destruendae et pro latitudine sive ambitu plani deurendi. Noux si 'b praeCipit nonnulla semper Cauteria adesse debere, si opus sit, ut ignis paulo profundius agat, et praes Ortini si ossa sint Cauteriganda. Praeterea quoque Cauteria Commutare Cogimur, si ferramenti, quo utimur, Calor SanguiniS aTUXu, ab inCitatione atque vulnerationo vasorum sanguiferorum Pro Creato imminuitur. Praecepta generalia, ad quae in eiusmodi Casibus attendendum eSt, perpauCa ESSΘ recte monet batior; si Τ) pro situ quippe partium asseCtarum Vario et pro morborum n tura diversa atquo peculiari a proCedendi modo normali deflectere quandoque debet Chirurgus, atquct Cauterium anatomiCO Partium silui, conditioni item earum topicae adaptare formamque eam, quae Cuivis loco accommodata est, dare debet.

Dct maria cautorii et actualis est Potcntialis agendi rationc. Inter utriusque remedii huius agendi modum Insignis disserentia ob

I. Cautorium actuales Celerrime agit; Partes Corporis humani, quas tangit, ipso applicationis momento EXSiCCantur et in duram atque sensibili late orbatam Commutantur CruStam. CauStica Vero, quibus ut plurimum, Kali purissimum vel ab omni acido Carbonico liberatum adnumerari soler, lento modo actionem exercent Suam atque eSCharam humidam, integumento-Tum Verum SphaCelum, Pro Creant. II. Cautorii actualis vis eo ipso quo adplicatur, momento ad partes USque remotissimas se extendit; Τ') ea vero alcatini vel alius potentialis minus penetrat atquct finibus arctioribus Coercetur. 60 ibid. pag. 1 08.

35쪽

tili ac penetrante, qua gaudet, adjutum ipso applicationiS tempore per omnem

Propagatur partem affectam, et quamvis ab QSChara nata remotiorem atque relaxatam fibram ad activitatem Conspicuo modo excitat, seque in locum, Cui instrumentum imponitur, Veluti insinuat, dum e Contrario Causticum Chemi Ca organiCae materiae resolutione a Ctionem exerCenS putredinem producit, humores in partes Constitutivas dissolvit, simulque nimis vehementi impetu, qUO organi Sationem aggreditur, vim vitalem debilitat, fibrasque muscularis reactionem deprimit. σῖ) Eiusmodi malos effectus ignis haudquaquam pro Creat, qui Vitam atque potius, Ioiarciano auctore σμ) activitatem imprimis vasorum Capillarium excitat, et febrem topi Cam eamque Salu-b Urrimam mox provocat. Atque hoc fors iudicium otiam Sabatior si dsigne tulit, quem majori cum aCtivitates atque Celeritate in organa viva agere iisque stimulum peCuliarem utilissimum quo afferre diCit.

per benigna et abundariS excipit, quae es Charam progenitam brevi tempore removet atque Solvit; lapidis CaustiCi offectus autem, initio saltem, in maligna i Chorosaque SuspurationΘ est Conspicuus, qua eSChara lento tantum solvitur modo. V. Ferramentum Candens una cum es Chara inflammationem hyper- StheniCam atque per omnem organorum suDerfici m ut D m Pro Creat;

gangraenam vero, quae lapidis Causti Ci adminiStrationem in Sequitur, sorius demum status inflammatoriuS isque SemPer astheni CUS RC Plerumque cir Cumscriptus excipit. VI. Gangraena cauterio produCta Partes proXims S non aggreditur: alius offectus est Caustici adhibiti, quod pro dolor saepius ac tum imprimis, cum reaCtio Partis assectae jam, antequam CRUSNCum Applicabatur, valde erat suppreSsa, ViCinaS parteS gangraenOSIS Teddit. Praeterea causticum chemicum hoc assert incommodum, quod, Cum SECretiones ad Sunt ab una das, sappius liquefactum partes parcendas inundet humectetque. στ'

63 Cons. Guquet, EncytIop. Artic. Ustiori. Delonnes, Consideration sur Ie cautere actuet Paris 1812. pag. 91, 64) Diction. de scieno media. Art. Feu. pag. 114. 65) l. e. pag. 340. 66) Stimulation particuliere et tres utile. 67 Cons. Iourdan I. c. Pag. 115.

36쪽

VII. Ulcus a ferro candonis procreatum sere semper puriuS eSt mal orique' gaudet activitate, quam id, quod lapis causticias provocavit. Illud quippe tu suppurationem. benignam, hoebiu malignam exulcerationem decliuat. Ex his, quae dicta sunt, clare patet, effectus, quos 'Cauterium actuale producit, multum praestare iis, qui post caustici administrationem

observantur. Profecto quoad actionis gradum, et vero etiam quoad. imi quam eandens instrumentum in organismum Vivum exserit, hoc a potentiali caustico valde differt, atque hoc forte in illo tantum casu, ubi ulcus artificiale producere atque secretionem humorum SeroSorum augere, non item, ubi stimulum penetrantem, valdeque excitantem parti cuidam applicare Volumus, illius loco potest adhiberi. Ceterum ad cauterii actualis commendationem hoc etiam multum confert, quod chirurgus in eo appli-Crudo pro re nata fortiorem minoremve effectum producere, eSeharaeque facilius eam formam, quam in singulo quodam casu aptisSimam eSSe CenSet, dare potest, ad quem duplicem finem obtinendum caustica minus accommodata eSSe conStat. σε

Hoc nomine cylindri aut coni e gossypio laeti insigniuntur, qui

integumentis impositi incenduntur atque comburuntur. Eorum conficiendorum modus est hic: gOssypium pectinatum atque ita contortum, ut compactum cylindrum diversae magnitudinis formet, sit ope Iigatur aut linteo panno involvitur. Atque moxa sic facta auctore Sabatier, si 'b cylindris echarta consutinata compositis, qui materiem inflammabilem continent, praeserenda est. Cylindri illi rite parati involucro Iluteo immo caroros O Ssunt. In usum suturum consecti cylindri solutione gummi arabici HIi-

68 I. e. pag. 348. 69 I. c. pag. 359.

37쪽

niendi sunt, ut Ermitatem iustam acquirant. Praeterea ad mOXam par n-dam etiam folia artemisiae et medullam spongiosam trunci Melianthi annui, Percy cylindro ex hac substantia facto nomen Moxae de Velours dedit, quod secundum Sabalier solummodo hac de causa ipsi convenit, quod mitiorem effectum ideoque dolorem minus atrocem proVocat,) agaricum, item chordam S cIopetariam, stuppam, linteum carptum, pannum linteum, omneque id adhibuerunt, quod comburi potest. Ceterum Percy gossypium in solutione nitri saturata coquendum esse suadet, ut essicacius B gat. Sabatior 70) autem gossypium materiam aptissimam ossicacissimamque ad moxam Consiliendam praebere eamque propterea aliis substantiis esse prae ferendam contendit. Atque haec quidem ex Vogolabili Iana lacla MON a ut plurimum ad hibetur; praeter eam dupIex alia exstat forma, quarum alteram Francogalli OxC iEmPerct, alteram Fortes- Dies appellant. Primam, quae Cylindros gO8sypio laxe contorto factos sistit, Exp. Regnaulti ad crania liberorum hydrocephalo assectorum urenda commendavit. Cum aulem IOCUS urenduS Panno Ianeo crasso atque denso obtegitur, antequam mONa ipSi imposita incenditur, rubor solum excitatur in cute. Partes quippe, qUimbus applicatur incensus cylindrus, intumescunt, rubor Iate extenditur atque Iocus ambustus lymphae exsudatas guttulis invenitur Obtectus. Reg

sagittalis, et in eo Ioco, ubi cum coronaria sutura illa coniungitur, applicare solet, atque hoc modo TeVuIsionem mBgnam eamque saluberrimam productam fuisse animadVertit. Altera Porto-Mori nominatur eaque figuram quidem cylindri habet, cui tamen manubrium annulo instructum, est adaptatum. Moria, utut omnibus quidem corporis partibus applicari potest, allamen iis, quae immediate cute tenuissima obductae sunt, velut Ossibus

tendinibusque, ligamentis, nervis, omnivo non conducit. Larro 7 Ab has excipit partes:

38쪽

1. Omnem cranii regionem, quae cute Solummodo et perierauio obtegitur. Moxa quippe immediate in cerebri membranas, cerebrumque ipsum agit, hoc tamen etiam de cauterio actuali Valet. II. Palpebras, nasum, aures, Iaryngem, traeheam, mammaS, regionem abdominis anteriorem, partesque genitales; attamen, teste eodem magni nominis chirurgo, perinae O urethraeque, si intumescentiae scirrhosae tu his exortae sunt, imponi potest

III. Tendines tandem sub cule decurrentos, eosque articulorum Iocos, ubi ligamenta capsularia imprimisque OSSium protuberantiae sunt, quae laedi facile possent. Moxae applicatae atque incensae in partes actio. haec est: ab initio aegrotus sensum percipit caloris haud ingratum, qui tamen sensim adaugetur, tandemque in dolorem transit ab ambustione pendentem. Partes, quae ignis vim eriperiuntur, aut his proxime adiacent, rubedinem contrahunt, et guttis Seri exsudali Obteguntur. Eo autem momento, quo dolorem atrocissimum Sentit aegrotus, et eschara sormatur, in cute rugae a peripheria Centrum VerSUS Vergentes observantur, et sub finem combustionis haud Taro Strepitus percipitur, quem vesiculae serum continentes, dum dissi-

flavescens, immo nigricans atque dura, per Cutem ad teIae cellulosae sub iacentis usque partes penetraHS in Con Spectum prodit. τὴ) Ioti dari conset, τὴ) cutem per omnem ipSius diametrum moxae semel appIicatae actione vix affici, quare bis Vel ter no Vum cylindrum adhibendum esse suadet, si velimus, ignis omnem per cutem penetret.

Eschara Ionio, et quidem eo lentiori modo, quo debilior ignis suit

vis, plerumque Vero die Vigesimo, trigesimo aut quadragesimo solvitur, atque suppuratio pro re nata per breVius longiusVe tempus Sustentatur, aut vulnus, ubi necessarium Videtur esse, in sonticuIum transmutatur.

39쪽

Moxa essicax sane medicina est, quae, dum violentam irritationem

atque dolorem producit, irritationi atque dolori opponitur, et, si in cute

eschara Iento modo est excitanda, saIuberrimo cum Successu adhibetur; 'μ)quippe irritationem lenta ignis actione procreatam admodum Vehementem esse et altius penetrare constat. Irritatio quidem, ait Larrey, ad intima usque parenthymata se extendit, nervis dehilitatis aut paralyticis sensibilitatem atque receptivitatem reddit, actionemque et reactionem OrgaUO-Tum morbos Orum immutat, quos essectus, hoc ipso illustri chirurgo iudice, a cauterio actuali frustra expectabis. Secundum sententiam Sahatieri pauca tantum inveniuntur remedia, quibus haec heroica medicina Supere tur, quibusque chirurgia maiori cum fructu uti possit. Qua de re recentissimis temporibus multi ci. Viri, ac imprimis Francogalli cretiro adhibuerunt momam, a quibus prae ceteris Larrey eSt nominandus, cuius lihellum nuperrime editum T F) si perIegeris, non poteris sane non mirari successus felicissimos, quos celeberrimus ille chirurgus post mox ae administrationem animadvertit, qui eam pluries non solum in neura giis atque paralysibus adhibuerit, sed etiam fere omnem morborum caterVam, quae homines iuVadere sOIet, Victor ea sit aggressus. Quodsi osservationes, quibus innixus CI. auctor hoc iudicium tulit, omnem fidem merentur, quam nonnulli artis magistri ipsis denegare ausi sunt, areanum illud a nobis est inventum, quod medici per Saecula frustra quaesiverunt. Phthisis scilicet, Sc1rrh1 sartium internarum, uti hepalis, Iienis et uteri, non amplius insanabiIes morbi erunt, moriae usui cedent; coeci aciem, claudi facultatem eundi eo recuperabunt remedio. Utut sit, tamen negari non potest, moxam medicinam esse irritantem, Vere efficacem, quae, ut medisi experti sunt, quibus sides deneganda plane non est, in morbis HerVorum SanandiS, Vim revera sermaguam ex-

Seruit. 74 Sabatier I. e. pag. 358. - Richerand Ili. Theil. pag. 56. 5) Dic f. de se. msid. Art. Moxa pag. 464. 6) Reeued de M8moires de Chirurgie. Paris 1821. 7 cf. Ammon egregium opuS. Pag. 90.

40쪽

32 SECTIO VI.

De discrimino, quod intcr agendi rationem Catilinii actualis et moxno intorcedit Et des utriusque medicaminis Pravitantia. Utriusque huius rationis urendi esse clus Si inter se comparaVeris, in universum hocce discrimen inter eos ipsos et inter commoda, quae inde proficisci dicuntur, inVenies. Actio ferri candentis subita atque vehemens, mox ast autem lenta e St, Sen Sim augetur et altius penetrat. γη) Si, ait, Bielierand, 78 Vel de Vehementiori quadam destructione vel de commotione atque concuSSione sartium rigidarum SiVe paraIyticarum graviori atque e silerius ossicienda agitur, ferri candentis HSus recte praefertur moxae, dum ha de magis chronicis atque dolentibuS assectionibus iisque cum parenchyinalibus induratis aut obstructis coniunctiS est accommodata censenda. Sedundum Larrey cauterii actualis effectus in parte assecta ipsa se eNserit, quae pro ferri candentis mctgnitudine et crassitudine et pro vi, qua illud adhibetur, plus minusVe destruitur. Dolor quippe saeVus, quem aegrotus vix perferre potest, eo producitur, immo nonnunquam nervi subculaneioxuruntur, indeque Perquam abundans ulceratio haud raro insequitur, dum moxa Iente uren8 Π0nnisi gradatim dolores procreat, et, ut cl. Vir putat, partibus insuper cum caIorico et Oxygenio simul principium quam maNime

ovolvit. Irritatio Sic oborta ad Parenchymata etiam in profundiori loco sita oradatim pergit, par lytiearum sartium actiVitatem mirum quantum excitat atque actioniS et Teaetionis organorum morbo SOrum modum immutat,quao virtus ferro candenti deneganda eSse Videtur. Richorand 8 ob eati dom iri individui vitalitatis statum immutandi, cum moxae, tum ferri candentis ustioni tribuit; Ru Stius autem Cen Set, cauterium actuale hoc respeetu ossicacius esse, et irritationem ab eo proVocatam Se per maiorem partis assectae supersietem eritendere, quam ea Sit, quae moxae applicatae vim

oYperiatur. Secundum Iourdan ' ) omnibus sere corporis partibus sine